آشنایی با طرح توجیهی پرورش اسب

طرح توجیهی پرورش اسب :

طرح توجیهی پرورش اسب سعی دارد تا مجموعه عوامل و فاکتورهای موثر در پرورش اسب حتی الامکان توضیح داده و به بررسی توجیه پذیری مالی و اقتصادی این طرح بپردازد. اسب يا آسپ جانوري است چهار پا که از ديرباز در زمينه هاي کشاورزي، ترابري و همچنين در جنگها بسان ابزاري براي حرکت تند و ضربه زدن به سيستمهاي دفاعي دشمن بهره گيري مي شده است.نام اسب همواره با واژه هائي مانند چابکي همراه بوده است.

پيشينيان براي اسبهاي خود احترام بسياري قائل مي شدند به گونه اي که صاحب اسب، نياکان اسب نژادين خود را تا 12 نسل پشت مي دانست و به هنگام مرگ اسبش به شدت غمگين مي شد. همچنين اسب را جانوري نجيب نيز مي شناسند. با اينحال در هنگام خشم اسب، نزديکي به او بسيار خطرناک است.

اسب را در پارسي ميانه و اوستائي نيز آسپ (ASP) ناميده اند. نامهاي بسياري از بزرگان ايراني در روزگار باستان داراي پسوند اسپ بوده است (مانند: گشتاسپ، ارجاسپ، جاماسپ، لهراسپ و ...) که اين مسئله نشان از اهميت اين جانور در ميان ايرانيان است.

در زبان سانسکريت اين واژه به ريخت AZVA بوده که واژه سوار و اسوار نيز در زبان پارسي کنوني از همين ريشه اند. اسب براي اولين بار در آسياي ميانه که بعدها ترکستان نام گرفت اهلي شده و سپس به دشتهاي ايران راه يافته است. در ايران باستان بويژه در دوره هخامنشي ، اسب نقش بسيار زيادي در زندگي روزمره مردم بازي مي کرد.

جالب است بدانيد که در آن زمان به اسبهاي تربيت يافته پارس مي گفتند که عربها اين واژه را به فارس معرب کرده و آنرا به معناي تيزرو و سوارکار ماهر به کار مي برند.

از قدیم گفته‌اند که اسب حیوان نجیبی است. اما امروز با توجه به ارزش این حیوان زینتی، باید گفت که اسب حیوان گرانی است! در رویاهای کودکی اکثر پسر بچه‌های این سرزمین ، اسب از جایگاه خاصی برخوردار است به‌طوری‌که اگر خاطرات کودکی‌تان را مرور کنید به این نتیجه می‌رسیدکه این حیوان نجیب در بازی‌های کودکانه‌تان نیز وجود داشته است.

شاید به این دلیل است که در قصه‌های مادربزرگ‌های مان، شاهزاده‌ای سوار بر اسب سپید پایان دل‌انگیز تمام قصه‌ها را رقم می‌زد، اما این مقدمه چه ارتباطی به موضوع گزارش امروز صفحه ما دارد؟ دراین گزارش سعی داریم شما را با چگونگی راه‌اندازی یک مزرعه پرورش اسب آشنا کنیم.

بیشتر افراد فکر می‌کنند که راه‌اندازی یک مزرعه پرورش اسب کار ساده‌ای است اما اگر شما هم این‌طور فکر می‌کنید باید بدانید سخت در اشتباهید. در نظر داشته باشید که اسب حیوان بسیار حساسی است و پرورش و نگهداری از آن هم هزینه‌بر است و هم اینکه قلق‌های خاص خودش را دارد. بنابراین پیشنهاد ما برای شروع این است که اگر واقعا به این کار عشق می‌ورزید ادامه گزارش را بخوانید.

میزان سرمایه برای انجام طرح پرورش اسب

صنعت اسب در دنیا همیشه یکی از صنایع پول ساز با گردش مالی بالا بوده است چون از یک سو افراد بسیاری به نگهداری و پرورش اسب علاقه‌مند بوده‌اند و در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند و کم‌کم آن را به شکل اقتصادی در آورده‌اند و برای آن با تبلیغات و رسانه‌های جمعی بازار‌ ايجاد کرده‌اند که ‌اين بازار به سرعت به سمت حرفه‌اي شدن پیش می‌رود و از سوی دیگر دولت‌ها همیشه در حال گسترش فعالیت‌های مرتبط با اسب بوده‌اند از دو منظر؛ یکی سرگرمي‌ و دیگری اشتغالزایی.

جنبه سرگرمي‌ : گاه استفاده‌های سیاسی نیز در بر داشته است بدین صورت که با‌ ايجاد مسابقات و کمک به تولید و ‌ايجاد رقابت بین تولید‌کنندگان از اسب به‌ عنوان یک ابزار ساده و کم هزینه برای سرگرم کردن مردم استفاده کرده است.

و از دیدگاه دیگر بخش اشتغالزایی‌ : صنعت اسب یکی از صنایع بسیار اشتغالزا است از تولید تا نگهداری و آموزش اسب برای مسابقات و خدمات وابسته و تولید لوازم سوارکاری که هنوز به صورت دستی تولید می‌شوند و فروش بالایی هم دارند. البته ‌اين بدان معنی نیست که نباید با تکنولوژی در تولید پیش رفت.

در‌اين مقاله به بررسی وضعیت اقتصادی کشورهای آمريكا و روسیه که دو کشور مهم و تاثیرگذار در زمینه مرتبط با بازار و اشتغال اسب هستند پرداخته مي‌شود تا در فرصتی دیگر به‌اين مهم پرداخته شود که چرا با وجود سفارشات موکد دینی به ورزش اسب‌سواری،‌ اين ورزش و صنعت وابسته به آن چندان جدی گرفته نمي‌شود.

اگر چشم به تسهیلات دولتی دوخته‌اید و می‌خواهید به این امید وارد این عرصه شوید جالب است بدانید که دولت تسهیلاتی در این زمینه ارائه می‌دهد و با ارائه طرح و گرفتن مجوزهای لازم می‌توانید از این تسهیلات بهره‌مند شوید و میزان آن بستگی به طرح شما دارد

فرصت‌ ها ، تهدید ها ( بیماری ) و محل نگهداری اسب

دقت در خرید مادیان‌ها و انتخاب سلیمی از ‌نژاد مرغوب می‌تواند تا حدی تضمین‌کننده بازگشت سرمایه شما باشد. در مورد تهدید‌ها هم می‌توان گفت که اسب حیوان حساسی است و بیماری‌ها و از‌بین‌رفتن اسب بزرگ‌ترین تهدید سرمایه شماست.

بیماری مشمشه مهم‌ترین و خطرناک‌ترین بیماری در میان اسب‌هاست که واگیردار هم هست و بسیار کشنده است. بیماری‌های دیگری مانند سرماخوردگی و دل درد هم هست که رایج است ولی خیلی خطرناک نیست البته شما می‌توانید برای پیشگیری از زیان‌های احتمالی اسب‌هایتان را بیمه کنید.

چگونه میتوان محل نگهداری خوبی برای اسب فراهم کرد ؟

از آنجائی كه اسب بیشتر اوقات شبانه روز را در اصطبل بسر می برد محل نگهداری او باید دارای شرایط مناسب زیر باشد :

1 - شرایط اصطبل مناسب به شرح زیر می باشد :

1. آفتابگیر باشد ، تا هم خود اسب و هم محیط اطراف او در معرض تابش نور خورشید بوده و در معرض امراض ناشی از عدم تابش نور قرار نگیرد. اسب بطور مداوم خود را تخلیه میكند و محیطی مناسب برای رشد و نمو میكروبها بوجود می آورد و میكروب امراضی از قبیل كزاز در محیط آلوده اصطبلی بدون نور آفتاب ، براحتی زندگی می كنند.
2. دارای فضای كافی بوده تا اسب براحتی در آن گردش كرده و بخوابد و بلند شود . اسبها در صورت احساس امنیت و داشتن فضای كافی براحتی می خوابند .
3. حرارت ثابتی داشته باشد .
4. دیوارهای آن از مصالحی ساخته شده باشد كه در اثر سایش اندامهای اسب با آنها ،او را زخمی نكند .
5. آخورها و كف آن قابل شستشو باشد و هر چند روز یكبار بخصوص آخورها ، تمیز شوند . بستر نرم و پوشیده از كلش یا خاك اره باشد تا براحتی قابل حمل و نقل بوده و هرچند روز یكبار تعویض شوند .
6. درب و یا دربها به اندازه كافی فضا برای ورود و خروج اسب داشته باشند .
7. حصارهای بین اتاقكها طوری تعبیه شوند كه اسبها براحتی یكدیگر را دیده و از مصاحبت با یكدیگر لذت ببرند .

2 - فضای آزاد

مزرعه ، پادوك یا مرتع :

اسبها باید مدتی آزادانه در مرتع ، مزرعه ، پادوكها رها باشند . گذشته از علف كه غذای طبیعی اسب است ، وقت گذرانی در محوطه باز به او آرامش می دهد . بعضی از اسبها به طور دائم آزاد هستند و برخی به تناوب ، هفته ای یا ماهی را آزادانه سر می كنند .

اسبهای درون اصطبلی كه تمام مدت هم زیر فشار كار هستند معمولا تعطیلات خود را در محوطه آزاد می گذرانند . مهم نیست اسب چه مدت آزاد باشد ، مهم این است كه اطمینان داشته باشیم حصار محوطه ای كه در آن رها شده ایمن است.

نکات لازم برای ساخت فضای آزاد:

1. حصار :
   دو نكته اساسی دررابطه با حصار وجود دارد ، اول اینكه به اسب آسیب نرساند ، دوم امكان فرار نداشته باشد . حصاری كه به درستی تعبیه نشده است ، اسب را به مخاطره انداخته ، به او آسیب هم می زند . هر حصار نا امنی ممكن است باعث شود تا اسب با پریدن از روی آن ، شكستن آن یا فشار و پائین كشیدن آن ، فرار كند .
2. حصارهائی كه پایه های عمودی و اتصال های افقی چوبی دارند :
   این نوع حصارها گرانترین و بهترین نوع حصار محسوب می شوند . در این نوع حصارها دو یا سه نرده روی دو پایه نصب می شوند . این نوع حصارها پس از نصب باید به درستی نگهداری شده و هر پایه یا نرده شكسته بلافاسله ترمیم و یا جایگزین شود . چوب های این نوع حصار باید ایزوله شوند تا در مقابل هوا و جویدن اسب مقاومت كنند.
3. پایه های چوبی و سیم:
   هزینه این نوع حصارها كمتر است. ممكن است ردیف بالا را نرده چوبی استفاده كرد و یا سه یا چهار ردیف سیم از روی هر پایه عبور داد . سیم ها باید به خوبی كشیده شده و روی هر یك از پایه ها محكم شوند . ارتفاع سیم ردیف زیرین از زمین در حدود ۴۵ سانتیمتر است تا اسب نتواند دست و پای خود را از زیر رد كرده و گیر بیفتد. اگر ارتفاع سیم زیرین بیش از حد باشد ، ممكن است اسب سر خود را هم از زیر آن رد كند .
4. حصار های الكتریكی:
   این نوع حصارها بیشتر برای تفكیك استفاده می شود و زمانی كاربرد دارد كه اسب از وجود آن آگاه بوده و به عملكرد آن پی ببرد . در این نوع حصارها احتمال خطر برای انسان و بخصوص اطفال وجود دارد . بهترین روش نمایان كردن چشم انداز آنست كه در فواصلی علامتی از پارچه یا پلاستیك به آن وصل می كنند .
5. درختچه :
   این نوع حصار باید به اندازه كافی انبوه باشد تا امكان فرار را از اسب بگیرد و در عین حال باید در تعبیه درختچه هائی استفاده كرد كه سمی نبوده و تیغ و خار آنها اسب را به خطر نیاندازد . از این نوع حصارها بعنوان سرپناه هم می توان استفاده كرد .
6. دیوار :
   عرض و ارتفاع این دیوارها باید طوری باشد كه هم جلوی پریدن اسب از روی آنها را گرفته و هم در اثر لگد زدن نریزد .

حصارهای نامناسب عبارتند از :

1. حصارهای توری :
   این نوع حصارها اسب را ترغیب می كنند كه دست یا پای خود را داخل آن فرو كرده و گیر بیفتد. و یا حصارهائی كه پایه های نرده مانند نوك تیز دارند و نرده های آن هم سیمی است ، سرهای نوك تیز پایه های این نوع حصارها اسب را زخمی میكنند.
2. سیم خاردار :
   از این نوع حصارها در اغلب مراتع استفاده می شود . اگر اسب خود را برای خاراندن به خارهای این سیم بمالد زخمی می شود . اگر از این نوع حصار استفاده كردید باید از استحكام سیم ها بطور دائم اطمینان داشته باشید. سیم ها باید محكم و كاملا كشیده شده باشند . اگر سیم از جای خود رها و آزاد شود ، به دو ردست و پای اسب پیچیده و آن را به شدت زخمی می كند. اطراف خارجی حصار هم باید بطور دائم مراقبت شود تا علوفه در دسترس اسب به هنگام كشیدن سرش به بیرون برای چریدن آنها سمی نبوده و آسیب رسان هم نیستند. هر نوع نارسائی در حصار باید به فوریت برطرف شود .
3. دروازه :
   دروازه باید به اندازه كافی عریض باشد تا اسب ها و خودروها یه راحتی از آن عبور كنند و همواره در شرایط مناسب باشد تا در استفاده از آن به زحمت نیفتیم . دروازه باید طوری تعبیه شود كه انسانها به عبور از روی آن تشویق نشوند . اینگونه دروازها گاهی از لولا و یا از جا در رفته غیر قابل استفاده می شوند . چفت ها باید بالا و پائین تعبیه شود تا در لنگر نیاندازد.
   موقعیت قرار گرفتن درب ورودی برای دسترسی بسیار اهمیت دارد . درب ورودی كه رو به جاده ای پر رفت و آمد تعبیه شده چندان قابل توجه نیست . برای عبور و مرور اسبها ایجاد خطر كرده و دزدی اسب را هم ساده تر می كند . دسترسی به درب ورودی باید راحت ، ساده و دارای امنیت كافی باشد .

نکته مهم : جايگاه اسب در تمامي شرايط آب و هوايي مختلف ضمن داشتن دماي منااسب بايد عاري از رطوبت باشد و در عين حال براي تامين و حفظ بهداشت، سلامتي و قابليت باروري بايد از تهويه و روشنايي خوبي نيز برخوردار باشد.

در تهيه نقشه و احداث جايگاه اسب موارد زير مورد توجه قرار مي گيرند:

1. محل احداث جايگاه
2. محاسبه زير بناي جايگاه
3. ديوار، سقف و پوشش لازم
4. بخش هاي مختلف جايگاه و آخور ها
5. تهويه جايگاه
6. بستر

اين محل بايد خشک، نفوذ ناپذير و بلندتر از سطح هم جوار باشد. جايگاه اسب بايد پشت به جهت وزش بادهاي محلي، نزديک جاده ارتباطي مناسب، دور از مراکز جمعيت انساني و صنعتي باشد ضمن آنکه در مسير حوادث طبيعي نباشد و نکته قابل توجه آنکه آب آشاميدني مناسب داشته باشد.

بسته به شرايط محيطي، ساختمان و بافت جايگاه و جهت آن فرق مي کند. در محاسبه زيربناي مفيد جايگاه کوچکي و بزرگي اسب، جنس اسب، نحوه بهره کشي از اسب و نحوه استقرار يا مجزا کردن اسبان از هم مورد توجه قرار مي گيرد. در محاسبه سطح جايگاه اسبان موارد زير مورد توجه قرار مي گيرند و ابعاد مورد نظر از اهميت خاصي برخوردارند: طول غرفه (اصطبل)، عرض غرفه، عرض راهرو جايگاه و کانال ادرار و ارتفاع جايگاه.

طول غرفه اسب بايد به نحوي باشد که نه مدفوع اسب به راهرو ريخته شود و نه اينکه دست و پاي حيوان درون کانال ادرار فرو رود. عرض نيز به شکلي مي باشد که تغذيه و مراقبت از حيوان را آسان نمايد و موجب راحتي آن در پس و پيش گردنش باشد و حيوان بتواند به راحتي پاهاي خود را دراز کند.

مساحت غرفه براي اسبهاي سواري حدود ۱۰، براي ماديان و سيلمي حدود ۱۲، براي ماديان آبستن ۲۰ و براي ماديان و کره ۲۱/۵ مترمربع مناسب است. بين غرفه ها ديوارهاي ضخيم و به ارتفاع ۱۴۵ سانتي متر به اضافه ۱ متر شبکه سيمي روي آن جهت ديدن اسبها توسط يکديگر ساخته مي شود.

در به عرض ۱۱۰ و ارتفاع ۲۴۰ سانتي متر به صورت لولايي مناسب است. راهروي سرويس دهي بايد حدود ۲/۵ تا ۳ متر باشد و در انتهاي آن در دو لنگه با ارتفاع ۳ متر نصب مي گردد. آخور در ديوار سمت راهرو و آبشخور در گوشه مقابل آن در ديوار روبروي در ساخته مي شود.

ارتفاع آخور بسيار مهم است. ارتفاع لبه جلويي آن حدود ۰/۶۵ قد اسب، ارتفاع کف نصف قد مناسب است هرچند که امروزه آخورهاي کوتاه و نزديک زمين با ارتفاع کم توصيه مي شود.

از مهمترين موارد قابل توجه در ساخت جايگاه که متأسفانه در ايران توجه چنداني به آن نمي شود، ارتفاع سقف است که بايد به اندازه اي بلند باشد که تهويه به خوبي انجام شده و دماي جايگاه حتي در گرمترين شرايط حدود ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتي گراد باشد و براي اين منظور مي توان جايگاه را به ارتفاع حدود ۴ متر ساخت.

پنجره هاي جايگاه بايد به نحوي باشد که در هنگام باز بودن، جريان هوا، کوران، ايجاد نکند. بهترين نوع پنجره براي تامين اين منظور پنجره هاي کلنگي مي باشد. پنجره ها بايد نزديک سقف باشند تا نور خورشيد مستقيما" به چشمهاي اسب نتابد. زين خانه، درمانگاه، انبار مواد غذايي، خانه هاي کارگري، دفتر اداري، رستوران و ... با توجه به اندازه مجموعه در محل مناسب ساخته مي شود.

از ديگر قسمت هاي يک اسبداري گردشگاه (پادوک) هاست که ابعاد خاصي ندارند و بسته به تعداد اسب ساخته مي شوند. مساله بسيار مهم در ساخت اين قسمت بستر آن است که مي تواند مخلوطي از خاک اره با شن يا ماسه باشد ضمن اينکه بايد زه کشي مناسبي نيز داشته باشد، همچنين قسمتي از آن مسقف باشد.

در باشگاه هاي سوارکاري مانژ از اهميت خاصي برخوردار است.

انواع و ابعاد مانژها شامل:

1. مانژ بيضي (۴۰(۲۰*، گرد (قطر۲۴)
2. مانژ تمرين (۶۰*۴۰) مانژ مسابقه (۸۰*۶۰ يا بزرگتر)
3. درساژ (۴۰*۲۰ يا ۶۰*۲۰)
4. چوگان (۱۸۵*۲۷۵متر)

بستر مانژها معمولا" از ماسه به همراه خاک اره با زير سازي مناسب ساخته مي شود.

نظریه فعالان بازار برای خرید و سرمایه گذاری اسب

در حال حاضر شرایط بازار برای ورود افراد مناسب است. وی با اشاره به اینکه فرصت سرمایه‌گذاری در این حوزه هنوز برای خیلی از افراد ناشناخته است، افزود: توصیه من به افرادی که می‌خواهند به این سمت‌و‌سو حرکت کنند این است که اگر علاقه‌ای به این کار ندارند وارد این حوزه نشوند چون کار ساده‌ای نیست.

استفاده از افراد خبره می‌تواند در خرید مادیان‌ها بسیار کمک‌کننده باشد تا فروشندگان از موقعیت این افراد سوء‌استفاده نکنند. در انتخاب سلیمی‌ها دقت کنید چون قیمت کره‌ها یا محصول کار تا حد زیادی به شجره‌نامه و ‌نژاد آنها بستگی دارد. درنهایت رسیدگی و مراقبت فوق‌العاده می‌تواند وجه تمایز شما با سایر پرورش‌دهندگان اسب باشد.

ما هنوز نتوانسته ایم اسب‌هایمان را در بازار‌های جهانی ارائه دهیم. هنوز مشکلات زیادی در جریان صادرات اسب و شرکت در مسابقات برون‌مرزی داریم و تا‌زمانی‌که این مشکلات بر طرف نشود صنعت پرورش اسب در ایران به جایگاه واقعی خود نخواهد رسید. اگر زمانی برسد که ما بتوانیم اسب‌هایمان را صادر کنیم پرورش اسب در ایران مقرون به صرفه خواهد بود. وی در ادامه شناخت جایگاه واقعی پرورش اسب در ایران را لازمه ورود به بازار دانست.

علاقه شرط اول ورود به این کار است و کسی که وارد این حرفه می‌شود نباید از همان ابتدا چشم به جنبه اقتصادی کار داشته باشد. پیشنهاد می‌کنم بخشی از سرمایه خود را به‌عنوان سرمایه در گردش در اختیار داشته باشند تا بتوانند با نوسانات بازار مقابله کنند. کره‌های نامناسب جوابگوی هزینه‌های انجام شده برای مادرش نیست، بنابراین در انتخاب سلیمی‌ها دقت کنند. با تمام این تفاسیر باشگاه‌داری در ایران از پرورش اسب سود بیشتری دارد.

چگونگی مادیان ها را باردار کنیم؟

برای کره‌گیری دو روش وجود دارد

روش اول لقاح مصنوعی : که در ایران کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد

روش دوم لقاح طبیعی : با استفاده از سلیمی یا نریان‌های با‌نژاد مناسب. صاحبان مادیان‌ها معمولا از طریق اینترنت یا گاهی مواقع از روش‌های دیگر برای یافتن سلیمی مناسب استفاده می‌کنند و باید مبلغی را برای استفاده از سلیمی مورد نظر برای مادیان خود بپردازند که این مبلغ بسته به‌ نژاد و اصل و نصب نریان مورد نظر متفاوت است.

کره‌ها بعد از هفت ماه دوره شیردهی از مادر جدا شده و تحت تعلیم قرار می‌گیرند و پس از یک سال قابل فروش‌اند. فروش هر کره برای کورس بین ۱۵ تا ۷۰ میلیون تومان و برای سواری بین ۱۰ تا ۵۰ میلیون تومان درآمد نصیب شما می‌کند.

البته برای توسعه کارتان می‌توانید تعدادی از کره‌ها را نگه دارید. درنهایت با کسر هزینه‌ها بین ۳۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان در سال برای پرورش‌دهنده باقی می‌ماند که بسته به ‌نژاد و اصالت کره‌ها و تعداد فروش متفاوت است.

نکته مهم : اینکه حداقل ۲ سال طول می‌کشد تا سرمایه‌گذاری شما به بهره‌ برداری برسد.

با چه ترفندی هزینه ها پایین بیاوریم ، درآمد و سود احتمالی بالا داشته باشیم

بیشترین سهم هزینه‌ها پس از راه‌اندازی مربوط به تغذیه اسب‌ها می‌شود. معمولا برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها علوفه‌ها به‌صورت سالانه و در فصل مناسب خریداری و انبار می‌شود. هر مادیان روزانه در حدود ۱۰ کیلوگرم یونجه به قیمت ۱۰۵۰تومان (در زمستان ۱۶۰۰تومان)، هشت کیلوگرم جو به قیمت۱۰۰۰ تومان (درزمستان۱۷۰۰ تومان) و پنج کیلوگرم ذرت به قیمت ۱۷۰۰ تومان (در زمستان۲۵۰۰ تا۳۰۰۰ تومان) مصرف می‌کند که با یک ضرب و تقسیم ساده هزینه‌ها و میزان مصرف سالانه مشخص می‌شود.علاوه بر این هزینه نعل‌بندی هر ۴۰ روز یک‌بار و هر بار ۵۰ هزارتومان برای هر اسب یا مادیان و هزینه دامپزشکی ماهانه ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان برایتان آب می‌خورد.

پرورش اسب در ایران

اسب را که به احتمال قوی می توان زیستگاه و برخاستگاهش را ایران بدانیم در تمام ادوار تاریخی همواره در زندگی و در کار و در جنگ یار و یاور ما بوده و هنوز هم هست. کشور ما با وجود وضعیت اقلیمی، اجتماعی و اقتصادی و بنا بر اقتضای وضع و هدف پرورش دهندگان اسب دارای اشکال گوناگون مدیریت پرورش اسب و اسبداری می باشد.

در حال حاضر مدیریتهای ناظر بر تولید، اقتصاد ، نگهداری و پرورش اسب به شرح زیر است:

1. پرورش اسب به شیوه عشایری : عشایر کشور ما بنا به اقتضای وضع و به لحاظ سنت آبا و اجدادی به نگهداری و پرورش اسب اقدام و معمولا” بسته به وابستگیهای آبا و اجدادی خود به ایل، عشیره و طایفه، نژاد و تیره، اسب خاصی را پرورش می دهند، همانگونه که در خوزستان در نژاد برخی از قبایل عرب منطقه و از جمله میرها، سنجابی ها و جافها در مناطق اسب کردی (کردستان، کرمانشاه و …) و تراکمه در ترکمن صحرا.
2. پرورش اسب در روستاهای کشور : روستاییان کشور ما از چند جنبه اقدام به پرورش اسب می نمایند، از جمله آنها:
3. پرورش اسب به منظور سواری : عده ای از روستاییان کشور ما از چند جنبه اقدام به پرورش یک و یا دو یا سه سر اسب جهت سواری پرورش می دهند.
4. پرورش اسب به منظور کره کشی و فروش مازاد تولید برای کسب درآمد : این شیوه پرورش بیشتر در روستاهای کردستان، کرمانشاه، آذربایجان غربی، خوزستان، گرگان و گنبد رایج بوده و در این شیوه معمولا” روستاییان برای کره کشی و تکثیر، اسبی را از نژاد خالص نگهداشته و از مادیانها کره کشی کرده و مازاد تولید خود را به معرض فروش می گذارند.
5. پرورش اسب به منظور تولید استر، قاطر و خرپوزگی : در این شیوه که معمولا” پرورش اسب توام با پرورش الاغ می باشد معمولا” روستایی و به عبارتی مدیر تولید اقدام به قاطرکشی نموده و تولیدات خود را در مناطق مختلف کشور به فروش می رساند. از نمونه های بارز این نوع مدیریتهای پرورشی روستایی (کره بند) برازجان واقع در استان بوشهر، مناطق قاطر کشی استانهای آذربایجان، خراسان، لرستان، کردستان و اشگورات مازندران و گیلان می باشد.
6. پرورش اسب در شهرها و شهرستانها: در حال حاضر در شهرها پرورش دهندگان اسب به منظورهای ذیل اقدام به پرورش و نگهداری اسب می نمایند.
7. پرورش اسب به وسیله موسسات و نهادهای دولتی: ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، نیروهای انتظامی کشور، اداره کل سوارکاری و پرورش اسب و دیگر نهادها و موسسات دولتی پرورش دهندگان اسب می باشند.
8. پرورش اسب به منظور کار :
   در بعضی از روستاهای کشور که داشتن خودرو برای روستایی مستلزم تخصیص سرمایه و هزینه بالا می باشد .
   از اسب به عنوان :

1. حمل محصول غله، شالی و دیگر تولیدات از مزرعه به سر جاده.
2. به منظور شخم در مزارع کوچک و مزارعی که ماشین آلات قابلیت انعطاف و کفایت مانور اسب را ندارند.
3. برای حمل کود، بذر و نشا به مزرعه و شالیزار که به علت عدم وجود راه ارتباطی ماشین رو و یا علل دیگر منجمله گل و لای، رفت و آمد خودرو به مزرعه غیر ممکن است.
4. برای حمل محصول از مراتع و مزارع و جنگلهایی که راه ماشین رو نداشته و یا حمل محصول با ماشین به لحاظ قیمت گران تمام می شود.
5. برای حمل و نقل وسایل معیشتی روستاییان به مرکز دهستان، به ویژه در مواردی که هزینه حمل با ماشین مقرون به صرفه نیست.
6. به منظور حمل بیمار در فصول سرد یا شبانگاه که روستاییان دسترسی به خودرو نداشته و فوریت مداوای بیمار ایجاد می کند.

کاربرد طرح پرورش اسب

صاحبان اصطبل ها و باشگاههای خصوصی:

اهداف این مدیریتها عبارتند از شرکت در مسابقات ورزشی مانند:

1. کورس
2. درساژ
3. پرش
4. چوگان
5. سوارکاری
6. صحرانوردی .

دیگر فعالیتهای باشگاههای اسب سواری عبارتند از :

1. آموزش سوارکاری به اشخاص مبتدی و تامین سرویس سوارکاری برای سوارکارانی که عاری از اسب شخصی می باشند.
2. پانسیون کردن اسبهای اسبدارانی که فاقد اصطبل بوده و برای نگهداری اسب خود نیاز به اصطبل دارند.
3. پرورش اسب به صورت تک اسبی، دو اسبی و یا چند اسبی در باغات و اصطبلهای شخصی و خصوصی افراد به منظور سواری، شکار، سرگرمی، تفریح و مسابقه
4. ایجاد تفریحات سالم در پارکها و تفرج گاهها
5. کره کشی و ازدیاد و تولید اسب و فروش آن
6. تلفیقی از موارد یاد شده به ویژه خرید و فروش و دلالی اسب
7. پرورش اسب به منظور تحقیقات و اصلاح نژاد: این شیوه پرورش اسب که طبق برنامه مشخص اصلاح نژادی و به نژادی و حفظ ژنهای مطلوب نژادی و تکثیر آن انجام میگیرد. برای حفظ کفایت علمی و فنی در صلاحیت مدیریتی مراکز تحقیقات و اداره کل پرورش و اصلاح نژاد دام، معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی بوده و یا با نظارت مستقیم این اداره کل به وسیله بخش تعاونی و خصوصی اداره انجام می گیرد.

جایگاه ایران در صادر کردن اسب :

ایران در آینده نزدیک به یک کشور مطرح در عرصه اسب دوانی و قطب صادرات اسب تبدیل خواهد شد. ایران از امکانات و توانمندیهای بالایی در عرصه پرورش اسب مسابقه برخوردار است و می‌تواند از طریق پرورش ، نگهداری و صادرات اسب ، برگزاری مسابقات منطقه‌ای در رشته‌های استقامت و پرش و فعالیت باشگاهها، هزاران فرصت شغلی ایجاد کرده و درآمدهای فراوانی بدست آورد.

سوارکاری امروزه یک صنعت و ورزش پولساز در جهان است که سالانه میلیاردها دلار درآمد برای کشورهای فعال در این عرصه به همراه دارد. به عنوان نمونه آمریکا که از این ناحیه سالی ‪۳۰ میلیارد دلار و ژاپن ‪ ۲۲میلیارد دلار عایدی بدست می‌آورند.

این درآمدها ناشی از برگزاری مسابقات اسبدوانی، خرید و فروش اسبهای مسابقه و نیز خدمات نگهداری و پرورش آنان است و در صورت برنامه‌ریزی درست، سوارکاری در ایران می‌تواند از نظر “پولساز بودن” و “جاذبه” جای فوتبال را بگیرد.از طرفی سوارکاری از ورزشهای مورد تاکید اسلام است و در فرهنگ ملی ایرانیان نیز اسب و اسب‌سواری جایگاه والایی دارد .

نحوه اصلاح نژاد و پرورش این اسب ها، تولید اسب های مرغوبی را باعث شد که هم در زیبایی و تناسب و هم در توان و قدرت نمونه بودند. این گروه که به نام اسب عرب ایرانی معروف می باشد، با وجود همه ضربه هایی که دیده همچنان تا روزگار ما باقی مانده است و از ذخایر ارزشمند ژنتیکی کشورمان محسوب می شود.

اسبهای ایرانی دارای پنج نژاد شامل اسبچه خزر،اسب اصیل عرب که خاستگاه ایرانی دارد، اسب کرد ،اسب ترکمن و اسب دره‌شوری می باشد. در حال حاضر، بیش از ‪ ۱۲۰هزار اسب در کشور وجود دارد که ‪۱۵ هزار راس از آنان برای فعالیت ورزشی ثبت شده است.

اسب به عنوان قویترین حیوان جهان پس از فیل شناخته می‌شود و تخمین زده می‌شود در کل دنیا ‪ ۷۵۰میلیون راس از آن زندگی کند. شمار نژادهای شناخته‌شده اسب را در جهان ‪ ۳۰۰نوع میباشد . سرعت اسبهای ایرانی ‪ ۸۰کیلومتر و در صورت توجه به ورزش سوارکاری، ما می‌توانیم به رکورد این رشته در جهان که ‪ ۱۲۰کیلومتر است، دست یابیم . شانس دستیابی ایران به مدال در رشته پرش هم در مسابقات جهانی سوارکاری، بسیار است.

در حال حاضر ‪ ۱۵۰باشگاه سوارکاری در کشور وجود دارد که از این تعداد، تهران با ‪ ۸۰باشگاه در صدر نشسته است و یزد با ‪ ۲۵باشگاه دومین جایگاه را در این زمینه در کل کشور دارد. در پرورش اسب عرب نیز خوزستانیها در کشور از همه فعالترند اما باز هم در این زمینه، یزد صاحب جایگاه دوم در ایران است. ورزشکاران اسب سوار تهرانی در رشته پرش از دیگر سوارکاران کشور جلوترند ولی در رشته استقامت، لرها مقام اول را دارا می بشند ..

طرح شناسایی ژنتیکی اسبها (ژنوتایپینگ) از چند سال پیش در مورد اسبهای عرب و اسبچه خزر آغاز شده است و این طرح بزودی در مورد اسب کرد، ترکمن و دره‌شوری نیز به اجرا درخواهد آمد. مشکل قرنطینه اسبهای ایرانی نیز سال گذشته حل شد و سوارکاران ایرانی برای نخستین‌بار پس از انقلاب اسلامی توانستند در مسابقات خارج از کشور شرکت کنند. هم‌اینک مشکل قرنطینه اسبها در مهرشهر کرج و کیش حل شده است.

کسب مجوزهای لازم

پس از تکمیل فضای مورد نظر برای کسب مجوز‌ها باید به سراغ اداره جهاد کشاورزی بروید. مهم‌ترین نکته‌ای که باید برای کسب مجوز رعایت کنید این است که مزرعه شما نباید در منطقه مسکونی واقع شده باشد. پس از بازدید از محل توسط کارشناسان جهاد کشاورزی در صورت استاندارد بودن و تایید محل و داشتن شرایط و مدارک لازم فرآیند کسب مجوز دو هفته طول می‌کشد. البته مبلغی جزیی بابت مجوز از شما اخذ می‌شود.

اولين صادرات ايران به اروپا و به ويژه به انگلستان و فرانسه اسب بوده و اين كار در دوره ي قاجار به وقوع پيوسته است.

اسب هاي اصيل ايراني از قبيل: تركمن، كردي و قره باغي و اسبچه خزر پس از اينكه به عنوان دام طبقه بندي شدند، برنامه ريزي هايي از طرف معاونت امور دام براي پرورش و اصلاح نژاد آن به عمل آمد. همچنين چند سالي است كه صادرات گوشت اسب نيز به صورت موفق در كارنامه كشور ما قرار دارد.

پرورش اسب مي تواند به منظور بهره برداري به صورت واحدهاي پرورش و اصلاح نژاد اسب يا به صورت كانون هاي سواركاري و مراكز نگهداري اسب يا به صورت واحدهاي تكثير اسب و استر (ايلخي محدود) يا به صورت واحدهاي تربيت اسب يا به صورت واحدهاي نگهداري سيلمي يا به صورت كره كشي انجام گيرد. در صورت توام بودن فعاليت هاي ورزشي و پرورشي بايد مجوزهاي لازم را از سازمان تربيت بدني و معاونت امور دام كسب نمايند.

شرایط صدور پروانه ساخت پرورش اسب :

1ـ ظرفيت :

ظرفيت واحدهاي پرورش اسب جديدالتاسيس به شرح زير تعيين مي شود:

واحدهاي پرورش و اصلاح نژاد اسب: حداقل ظرفيت 8 و حداكثر ظرفيت 30 سر ماديان.

واحدهاي تكثير اسب و استر (ايلخي محدود): حداقل ظرفيت 12 ماديان و 2 سيلمي و حداكثر 300 سر.

واحدهاي نگهداري سيلمي: حداقل ظرفيت 5 و حداكثر 20 سر.

2 ـ زمين :

حداقل زمين مورد نياز جهت تاسيس واحدهاي پرورش اسب سه برابر مساحت زيربنا تعيين مي گردد.

اين مساحت اضافي كه معادل سه برابر مساحت مسقف و حدود 100 مترمربع به ازاي هر سر مي باشد، به منظور گردشگاه در نظر گرفته مي شود.

در خصوص پرورش، نگهداري، اصلاح نژاد و همچنين تكثير اسب و استر به صورت ايلخي محدود، به ازاي هر سر ماديان و كره به ميزان هزار مترمربع چراگاه مصنوعي در نظر گرفته مي شود.

چراگاه هاي طبيعي نيز مي توانند بر اساس امكانات متقاضي و ضوابط خاص خود، مورد استفاده و بهره برداري قرار گيرند.

3ـ نقشه جايگاه:

جهت نگهداري و پرورش اسب، نقشه تيپ براي ظرفيت 8 سر ماديان و 2 سر سيلمي در اقليم معتدل، به شرح منظم به نظام طراحي، پيش بيني و ترسيم شده است.

مباني محاسباتي نقشه تهيه شده بر حسب يك سر ماديان تعيين مي شود و متوسط مساحت زيربناي مفيد مورد نياز يك سر 6/31 مترمربع مسقف و 5/32 مترمربع غير مسقف، به شرح زير مي باشد:

مقدار زير بناي مورد نياز جايگاه سيلمي در واحدهاي پرورش اسب، برمبناي زير محاسبه و به ميزان كل زيربناي تعيين شده يك واحد پرورش اسب با هر ظرفيتي اضافه مي گردد.

از 50 سر ماديان به بالا، تعداد سيلمي توسط كميسيون صدور پروانه استان و با توجه به ديدگاه كارشناسان مربوطه تعيين و بر آن اساس، ميزان مورد نياز مشخص و به كل زيربنا اضافه مي شود.

در خصوص واحدهايي كه نگهداري اسب در آنها به صورت اصطبل جمعي صورت مي گيرد، مساحت جايگاه هاي ياد شده، به دو سوم كاهش مي يابد.

در خصوص واحدهايي كه نگهداري اسب در آنها به صورت ايلخي و به شكل پادوك صورت مي گيرد، مساحت جايگاه هاي ياد شده، به يك دوم كاهش مي يابد.

4 ـ فواصل:

رعايت فواصل در مورد واحدهاي پرورش و اصلاح نژاد اسب و واحدهاي نگهداري سيلمي، به منظور اصلاح نژاد، مطابق واحدهاي اصلاح نژادي در جدول فواصل مي باشد. رعايت فواصل در مورد ساير واحدها، مطابق واحدهاي پرورش چهارپايان داشتي است.

کاربر گرامی چنانچه این مطلب برای شما مفید بوده لایک کنید ، یا راهکاری دیگری دارید با دیگر کاربران مجله دلگرم به اشتراک بگذارید.

تهیه و گردآوری مجله دلگرم

جهان باورصاد