معرفی اجزای میکروسکوپ نوری و آشنایی با این اجزا

میکروسکوپ نوری و اجزای آن

منبع نور در این میکروسکوپ، نور مرئی می باشد و با عبور از چندین عدسی محدب که در آن تعبیه شده است و نیز یک منشور که مسیر نور را تغییر می دهد ( قدرت تفکیک ۲۴/۰ میکرون ).

اجزای نوری عمدتاً مشتمل بر منبع تغذیه نور و قطعات مرتبط با آن می باشد، از قبیل لامپ با ولتاژ ۲۰ وات، فیلتر تصحیح نور و کندانسور که کندانسور مشمل بر پنج قطعه است که نور را تصحیح کرده و بر روی نمونه یا شیء مورد بررسی متمرکز می کند.

میکروسکوپ نوری به علت وجود محدودیت پراش از بازه معینی فراتر نمی‌ رود، برای بررسی بسیاری از پدیده‌هایی که نیاز به بزرگنمایی خیلی بیشتر دارند سودمند است. بررسی‌های بسیاری صورت گرفت تا ابزار دقیق تری با بزرگ نمایی بیشتر ساخته شود. نتیجه این پژوهش ها به ساختن میکروسکوپ الکترونی انجامید.

قسمت های میکروسکوپ نوری

قسمت های مهم یک میکروسکوپ نوری عبارتند از:

1. عدسی چشمی

این عدسی برای مطالعه و مشاهده تصویر است.

2. عدسی شیئی

این عدسی برای بزرگ نمایی است و شامل چهار عدسی می باشد:

1. عدسی شماره ۴ (عدسی کوچک)
2. عدسی شماره ۱۰ (عدسی خشک)
3. عدسی شماره ۴۰ (عدسی خشک)
4. عدسی شماره ۱۰۰ (عدسی روغنی)

3. کندانسور

کندانسور نور را جمع کرده و آن را بطور مستقیم روی نمونه هدایت می کند.

4. دیافراگم

مقدار نور ورودی را کم و زیاد می کند.

5. ماکرومتر

ماکرومتر صفحه میکروسکوپ را بالا و پایین برده و برای پیدا کردن تصویر نمونه بکار می رود.

6. میکرومتر

تصویر تنظیم شده را واضح تر کرده و آن را برای مشاهده مشخص تر می کند.

بین عدسی شیئی (عدسی ۱۰۰) و نمونه فاصله ای در حدودmm 1/8 وجود دارد که این فاصله را فاصله کانونی گویند که با روغن امرسیون این فاصله را پر می کنند در غیر این صورت به علت وجود هوا و شکست نور عبوری از نمونه، تصویر ناواضح خواهد بود.

نمونه روی لام (تیغ شیشه ای) گذاشته می شود و سپس روی جایگاه نمونه میکروسکوپ قرار می گیرد. نور از چراغی در پایین میکروسکوپ توسط کندانسور بر سطح نمونه متمرکز می شود. نوری که توسط نمونه جذب نشده و از آن عبور کرده است به عدسی شیئی می رسد و در نتیجه تصویری بزرگ شده از نمونه بدست می آید.

این تصویر بار دیگر توسط عدسی چشمی بزرگ می شود. بزرگ نمایی نهایی، حاصل ضرب بزرگ نمایی های دو عدسی است. چنانچه بزرگ نمایی عدسی شیئی ۱۰۰ و بزرگنمایی عدسی چشمی ۱۰ باشد، بزرگ نمایی نهایی ۱۰۰۰ برابر خواهد بود.

مهم ترین ویژگی عدسی میکروسکوپ قدرت جداسازی یعنی توانایی تشخیص بین دو نقطه نزدیک به هم است. قدرت جداسازی یک میکروسکوپ در عمل نمایانگر کوچک ترین جسم قابل رویت با آن میکروسکوپ است و هر چه بیشتر باشد، اجسام کوچک تری را با آن میکروسکوپ می توان دید.

قدرت جداسازی هر میکروسکوپ معمولاَ با حد تفکیک یا R مشخص می شود. حد تفکیک مساوی است با نزدیک ترین فاصله بین دو جسم به طوری که هر یک هنوز به صورت مجزا قابل مشاهده باشد. هر قدر میزان R کوچک تر باشد, قدرت جداسازی میکروسکوپ بیشتر و بهتر است.

عوامل بسیاری در تعیین R دخالت دارند، از جمله طول موج تابش که با R رابطه مستقیم دارد. از لحاظ نظری, کوچک ترین مقدار ممکن برای R در میکروسکوپ نور حدود ۲۰۰nm است که تنها بهترین میکروسکوپ های نوری این حد تفکیک را دارند.

حد تفکیک در اغلب میکروسکوپ های نوری کمتر از ۵۰۰nm نیست، لذا اشیایی کوچک تر از ۵۰۰nm با آن ها قابل مشاهده نیستند. مشاهده سلول های باکتری و میتوکندری با میکروسکوپ نوری مقدور است، اما مشاهده ریبوزوم ها با آن ممکن نیست.

تفکیک انواع سلول ها, مثلاَ گلبول های قرمز از گلبول های سفید خون یا سلول های فیبرو بلاستی از سلول های پوششی با میکروسکوپ نوری امکان پذیر است. این میکروسکوپ در آزمایشات باکتری شناسی, انگل شناسی, قارچ شناسی, حشره شناسی و بافت شناسی کاربرد دارد.

اجزای میکروسکوپ نوری

1. اجزای نوری میکروسکوپ نوری

اجزای نوری عمدتاً مشتمل بر منبع تغذیه نور و قطعات مرتبط با آن می باشد، از قبیل لامپ با ولتاژ ۲۰ وات، فیلتر تصحیح نور و کندانسور که کندانسور مشمل بر پنج قطعه است که نور را تصحیح کرده و بر روی نمونه یا شیء مورد بررسی متمرکز می کند:

1. فیلتر رنگی ( تصحیح نور )
2. دیافراگم که حجم نور را تنظیم می کند
3. دو عدد عدسی محدب
4. پیچ نگهدارنده کندانسور
5. پیچ تنظیم دیافراگم

2. اجزای مکانیکی میکروسکوپ نوری

1. پایه (Base): کلیه قطعات میکروسکوپ بر روی پایه مستقر می باشد. در برخی از مدل های میکروسکوپ نوری منبع نور، فیوز و کابل برق در پایه تعبیه می گردد.
2. دسته (Handle): جهت حمل و نقل میکروسکوپ از دسته استفاده می شود. نکته قابل توجه آنکه به هنگام جابجایی میکروسکوپ آن را روی میز کار نمی کشیم.
3. لوله میکروسکوپ (Barrel): مشتمل بر عدسی شیئی (Ocular lens) و عدسی چشمی (Objective lens) که با بزرگ نــمائی های مختلف طراحی می شوند. عــدسی شیـئی دارای بزرگ نمائی های X4 ، X10 ،X40 ، X60 و X100 و عدسی چشمی دارای بزرگ نمائی های X10 ، X15 ، X18 می باشد که بسته به نوع میکروسکوپ متفاوت است. عدسی شیئی معمولاً از چندین عدسی محدب که در آن تعبیه شده است تشکیل می گردد.
4. صفحه گردان یا متحرک (Revolver): عدسی های شیئی بر روی این صفحه قرار می گیرند و با چرخاندن آن موقعیت عدسی های شیئی تغییر می کند.
5. پیچ حرکات تند (Macrometrique): این پیچ بر روی دسته تعبیه شده است و باعث می گردد که صفحه پلاتین با سرعت بیشتری در جهت عمودی جابجا شود.
6. پیچ حرکات کند (Micrometrique): این پیچ بر روی پیچ حرکات تند قرار داد و صفحه پلاتین را در جهت عمودی و درحد میکرون جابجا می کند.
7. صفحه پلاتین (Platine plate): صفحه ای است که نمونه مورد نظر روی آن قرار می گیرد و در جهت طول و عرض دارای دو خط کش مدرج می باشد که جهت ثبت و یادداشت مکان یک نمونه خاص بکار می رود.
8. پیچ طول و عرض: این پیچ زیر صفحه پلاتین قرار دارد که آن را در جهت طول و عرض جابجا می کند.

بزرگنمائی یک میکروسکوپ حاصل ضرب بزرگنمائی عدسی شیئی در بزرگنمائی عدسی چشمی می باشد.

بیشتر بخوانید:

لیست قیمت انواع میکروسکوپ در بازار

لیست قیمت انواع ذره بین و میکروسکوپ در بازار