کاربرد گاز نیتروژن (N2) و عوارض آن بر روی سلامت بدن

کاربرد گاز نیتروژن چیست؟

نیتروژن برای نگه داشتن طولانی مدت غذا به صورت بسته بندی و یا فله کاربرد دارد. هم چنین برای ساخت قطعات حقایقی درباره نیتروژن الکترونیکی، اهداف صنعتی و بسیاری مقاصد مفید دیگر استفاده دارد.
حقایقی درباره نیتروژن بیش از 98% اتمسفری که تیتان (TITAN ) بزرگ ترین ماه زحل را دربر گرفته است از نیتروژن تشکیل شده است. در منظومه خورشیدی ما تنها این ماه است که دارای اتمسفری متراکم است.

حقایقی درباره نیتروژن در دمای پایین نیتروژن به صورت مایع است. نیتروژن مایع در77 کلوین معادل (196- درجه سانتیگراد و 321- درجه فارنهایت ) به راحتی قابل جابه جایی است و کاربردهای زیادی دارد.
نگهداری مواد در دمای پایین، در زمینه علم برودت شناسی ) علمی که در آن به عکس العمل مواد در دمای بسیار پایین می پردازد )،
هم چنین به عنوان عامل سرد کننده در کامپیوتر ( مایعی که از آن استفاده می شود تا از بالا رفتن دما در کامپیوتر جلوگیری کند)، ازبین برنده زگیل نیز بوده و بسیاری چیزهای دیگر.

حقایقی درباره نیتروژن در بیماری کم فشاری ( که به آن بندز نیز گفته می شود ) نیتروژن به صورت حباب هایی درون رگ های انتقال خون و دیگر قسمت های مهم بدن ایجاد می شود که در آن شخص به هنگام غواصی به طور ناگهانی دچار بی فشاری می شود مشابه با چیزی که فضانوردان و یا کسانی که در هواپیماهای کم فشار کار می کنند با آن رو به رو می شوند.

حقایقی درباره نیتروژن اکسید نیتروس (که به آن گاز خنده آور نیز گفته می شود با فرمول شیمیایی N2O ) در بیمارستان ها و کلینیک های دندانپزشکی به عنوان بیهوش کننده مورد استفاده قرار می گیرد . (در جراحی های مختلف به عنوان از بین برنده و کاهش دهنده درد و هوشیاری عمومی کاربرد دارد.)

حقایقی درباره نیتروژناکسید نیتروس هم چنین در مسابقات موتورسواری برای افزایش قدرت موتور و سرعت وسیله نقلیه استفاده می شود که در این صورت به آن نیتروس یا NOS گفته میشود .

حقایقی درباره نیتروژناکسید نیتروس یکی از گازهای گلخانه ای قابل توجه واز آلاینده های هوا است . تاثیر آن از نظر وزنی 300 برابر بیشتر از دی اکسید کربن است.

حقایقی درباره نیتروژننیتروگلیسرین مایعی است که در ایجاد انفجار مانند دینامیت مورد استفاده قرار می گیرد واغلب در صنایع ساخت وساز ونظامی کاربرد دارد.

حقایقی درباره نیتروژناسید نیتریک (HNO3) اسیدی قوی است که غالبا در عمل لقاح استفاده می شود.
حقایقی درباره نیتروژنآمونیا (HN3 ) یکی دیگر از ترکیبات نیتروژن است که بیش تر در عمل بارورسازی مصرف می شود.

استفاده از گاز نیتروژن در ساخت آمونیاک از طریق فرآیند هابر
استفاده از گاز نیتروژن در تولید کود و مواد تقویتی

استفاده از گاز نیتروژن در تولید اسید نیتریک
استفاده از گاز نیتروژن در نگهداری مایعات قابل انفجار در مخزن های بزرگ

استفاده از گاز نیتروژن در ساخت قطعات الکترونیک مانند ترانزیستور ، دیود و مدار یکپارچه
استفاده از گاز نیتروژن در ساخت فلزات ضد زنگ

استفاده از گاز یتروژن بعنوان ماده خنک کننده برای انجماد مواد غذائی و حمل و نقل آن
استفاده از گاز نیتروژن در نگهداری اجساد و سلولهای تناسلی ( اسپرم و تخمک )

استفاده از گاز نیتروژن در نگهداری پایدار از نمونه‌های زیستی در بیولوژی
استفاده از گاز نیتروژن بعنوان گاز حامل در دستگاه کروماتوگراف گازی و مایع

استفاده از گاز نیتروژن در دستگاه های آنالیز و شناسائی مواد
استفاده از گاز نیتروژن در تایر خودروها

عوارض استشمام نیتروژن

مقدار مولکولهای گازنیتروژن در هوا زیاد است. نیتروژن در آب و خاک به صورت نیترات و نیتریت پیدا میشود. کلیه این مواد بخشی از چرخه نیتروژن به حساب می آیند، اگر چه همه این اشکال نیتروژن با یکدیگر در ارتباط هستند. انسان خصوصیات نیترات و نیتریت طبیعی را تغییر داده است.

این تغییرات بالاخص در کودهای شیمیایی نیتروژن دار اتفاق افتاده است. شرکتهای صنعتی با نیتروژنی که تولید میکنند میزان نیترات و نیتریت خاک و آب را که نتیجه چرخه نیتروژن می باشند را تغییر می دهند. به دلیل این فعالیتها غلظت نیترات در آب آشامیدنی افزایش می یابد.

1. تماس مایع و گاز نیتروژن با چشم :

نیتروژن مایع که تحت فشار است و در خروج از کپسول موجب یخ زدن می شود ، در صورتیکه بطورتصادفی وارد چشم گردد (به چشم اصابت کند)، موجب یخ زدگی بافتهای در معرض قرار گرفته چشم خواهد شد و بسته به میزان آلودگی می تواند موجب یخ زدگی جزئی و یا عمیق شود.

2. تماس مایع و گاز نیتروژن با پوست :

ریختن نیتروژن مایع روی پوست ویا تماس پوست با نیتروژن تحت فشار که بسرعت شروع به انبساط کرده و دمای زیادی از محیط می گیرد، موجب یخ زدگی محل تماس می گردد. عوض شدن رنگ پوست از عوارض آن است.

3. بلعیدن مایع نیتروژن :

با توجه به اینکه نیتروژن مایع پس از خروج از سیلندر در مدت بسیار کوتاهی تبدیل به گاز می شود،موضوع خوردن و بلعیدن آن منتفی است اما در هر صورت تماس اتفاقی آن با مخاط دهان و مجاری گوارشی موجب یخ زدگی آنها می شود.

4. استنشاق گاز نیتروژن :

با توجه به اینکه 80% حجم هوا گاز نیتروژن است، استنشاق این گاز ضرری ندارد، اما ممکن است در محیط های محدود در صورت نشت مقادیر قابل توجهی از گاز ازت، این گازجایگزین اکسیژن هوا شده و سبب بروز خطر کمبود اکسیژن و خفگی گردد.

کمبود اکسیژن در هوا می تواند سبب سردرد، زنگ زدن در گوشها، سرگیجه، کسالت، بیهوشی، حالت تهوع، و از کار فتادگی حواس شود. در صورتیکه 12 تا 16 درصد اکسیژن در محیط وجود داشته باشد، استنشاق گاز نیتروژن موجب افزایش تعداد دفعات دم و بازدم شده و هماهنگی رفتارهای عضلانی را تا حدودی مختل می کند.

در صورتیکه مقدار اکسیژن در محیطی که گاز نیتروژن در آن پراکنده شده است کمتر شده و به 10 تا 14 درصد برسد تعادل روحی روانی فرد برهم خورده و موجبات خستگی غیرعادی و اختلال در تنفس وی فراهم می شود.

در صورت رسیدن غلظت اکسیژن به 6 تا 10 درصد حجمی، حالت تهوع و استفراغ به فرد مصدوم دست داده و هوشیاری وی کاهش یافته و یا از دست می رود. در غلظتهای کمتر از 6 درصد اکسیژن، فرد دچار تشنج شده و احتمال توقف تنفس و مرگ وی وجود دارد.

دیگر اثرات منفی گاز نیتروژن بر روی بدن :

1. گاز نیتروژن در بدن با هموگلوبین خون ترکیب شده، خاصیت انتقال اکسیژن آنرا از بین می برد، و بافتهای مختلف بدن را با کمبود شدید اکسیژن مواجه می سازد، که از جمله ی بافتهای آسیب پذیرنده و قربانی این عامل، ریشه موها می باشند. که این مسمومیت در حالتهای شدید ایجاد کم خونی یا مرگ می نماید.
2. واکنش با هموگلوبین خون، این امر باعث کاهش توانایی خون برای انتقال اکسیژن می شود
3. عملکرد غده تیروئید را کاهش می دهد
4. نیتریت سبب کمبود ویتامین A می شود .

جدول مشخصات گاز نیتروژن :