۵۰ پرسش مهم در مورد حکم شرعی روزه خواری + جواب

حکم شرعی در مورد روزه خواری

۵۰ پرسش و پاسخ در مورد روزه خواری

پرسش: مسواک زدن بعد از اذان صبح با خمیر داندانهای موجود چه حکمی دارد؟

پاسخ: مسواک زدن در ماه رمضان مفطر نیست اگر روزه دار ذرات خمیر دندان را که با آب دهان قاطى شده فرو ندهد. ومقدار کمى که در آب دهان از بین مى رود به روزه ضرر نمی رساند.

پرسش: استفاده از اسپری ای که برای تنگی نفس توصیه می شود در حال روزه چه حکمی دارد؟

پاسخ: اسپری که برای تنگی نفس استعمال می شود اگر دارو را فقط وارد ریه کند روزه را باطل نمی کند. و همچنین در صورت شک در آن روزه باطل نیست.

پرسش: آیا بخار آب داخل حمام اگر استشمام شود مبطل روزه می باشد یا خیر؟ در صورتی که مبطل روزه باشد برای استحمام چه باید کرد در مورد مه غلیظ حکم چگونه است؟

پاسخ: استنشاق آن مبطل روزه نیست بله در صورتیکه بخار غلیظ یا مه با اجتماع اجزاء آبی وارد جوف گردد به حدی که عرفا صدق آشامیدن کند مبطل روزه است که معمولا تحقق چنین چیزی خیلی بعید است.

پرسش: آیا آدامس جویدن مبطل روزه استه و جایز است؟

پاسخ: جویدن آدامس در حال روزه داری اگر چه در آب دهان طعمی ایجاد کند – ولی آن طعم بخاطر جدا شدن اجزاء آن نباشد – اشکال ندارد. و اگر در ابتدای جویدن اجزائی از آن در آب دهان مستهلک می شود ، باید روزه دار از آن اجتناب کند مگر اینکه آن اجزاء از بین برود اگر چه با جویدن سابق.

پرسش: کسی که به طور مداوم از لثه او خون می آید در حال روزه چه وظیفه ای دارد؟

پاسخ: اگر خون در حالت خواب ومانند آن به حلق فرو رود ونتواند از آن جلوگیری کند به روزه ضرر نمی زند.

اما اگر بخاطر مشقت آب دهان خود را که همراه با خون غیر مستهلک است فرو ببرد و آن را بیرون نریزد روزه اش باطل است.

پرسش: نگاه کردن به صفحه اینترنت در زمانی که انسان روزه می باشد و یک تصویر غیر عادی ظاهر می شود چه حکمی دارد؟

پاسخ: روزه را باطل نمی کند اگرچه شرعاً در مواردی نباید نگاه کرد.

پرسش: اگر بر اثر فراموشی مسئله کاری انجام دهیم که باعث باطل شدن روزه می شود ، آیا روزه باطل است یا نه ؟

پاسخ: باطل نمی شود.

پرسش: آیا آندوسکوپی که از راه دهان انجام میگیرد در ماه رمضان روزه را باطل می کند؟

پاسخ: موجب باطل شدن روزه نمى شود مگر اینکه همراه با موادى باشد که فرو بردن دستگاه را آسان مى کند که بدین جهت روزه باطل مى شود.

پرسش: روزه داری که جهت عمل جراحی بیهوش می شود آیا روزه او صحیح است یا باید آنرا بخورد ؟

پاسخ: اگر نیت سابق داشته باشد و بدون اختیار بیهوش شود و در بین روز به هوش آید، بنابر احتیاط لازم، باید روزه آن روز را تمام نماید و اگر تمام نکرد، قضای آن را به جا آورد؛ امّا در مورد بیهوشی که مقدّمات آن اختیاری بوده (مثل فردی که برای عمل جراحی، خود را در اختیار دکترِ بیهوشی قرار می‌‌دهد) احتیاط واجب آن است که روزه را تمام نموده و قضای آن را هم بجا آورد.

پرسش: آیا تزریق خون به بدن موجب ابطال روزه می شود؟

پاسخ: روزه باطل نمی شود.

پرسش: اگر اخلاط سینه از حلق پایین برود روزه را باطل می کند؟

پاسخ: فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد، ولی اگر داخل فضای دهان شود، احتیاط مستحب آن است که آن را فرو نبرند .

پرسش: اگر روزه دار معده اش ترش کند(رفلکس معده) و ترشی بالا بیید و اثر آن در دهان ظاهر می شود این روزه باطل می شود؟

پاسخ: اگر آروغ بزند و چیزى در گلو یا دهانش بیاید ، باید آن را بیرون بریزد ، واگر بى اختیار فرو رود ، روزه‏اش صحیح است .

پرسش: آیا برای نیت روزه ماه مبارک رمضان هر روز نیت کنیم؟

پاسخ: در مورد نیت روزه ماه رمضان لازم نیست هر شب نیت کند وتصمیم داشته باشد که فردا را روزه باشد بلکه کافی است قبل از ماه رمضان تصمیم بر روزه همه ماه را داشته باشد.

و در طول ماه در ضمیر ناخودآگاه او این تصمیم باشد به نحوی که اگر او را متوجه سازند به یاد می آورد که فردا را روزه است اما اگر به طور کلی روزه را فراموش کرده باشد یا نداند ماه رمضان است ونیت روزه را نداشته باشد پس اگر قبل از ظهر متوجه شود ونیت کند روزه اش صحیح است واگر بعد از ظهر متوجه شود به احتیاط واجب باید روزه آن روز را ادامه دهد و بعدا قضا کند.

پرسش: کسی که امتحان خیلی مهم دارد آیا می تواند روزه نگیر تا بتواند امتحانش را به خوبی بدهد؟

پاسخ: ادامه تحصیل عذر موجهى براى روزه خوارى نیست ولى اگر فرض بر این باشد که ترک تحصیل براى او موجب حرج وسختى است به حدى که معمولا تحمل نمى شود.

و امکان تحصیل با روزه نمى باشد مى تواند پس از قصد روزه در صورتى که مضطر به خوردن یا آشامیدن باشد به مقدار ضرورت میل کند ولى سیر نخورد و ننوشد وبعد از ان قضا نماید وکفاره بر او نیست البته مى تواند قبل از ظهر به مقدار مسافت ۲۲ کیلو متر از شهر خارج شود و انجا روزه را بخورد چون مسافر است وبازگردد وروزه ان روز ساقط است وفقط قضا دارد.

پرسش: اگر کسی روزه ماه رمضان را به خوردن یا آشامیدن یا جماع یا استمناء یا باقی ماندن بر جنابت باطل کند، در صورتی که از روی عمد و اختیار باشد و از روی ناچاری و جبر نباشدحکمش چیست؟

پاسخ: اضافه بر قضا، کفاره هم بر او واجب می‌شود. و احتیاط مستحب آن است که کسی که روزه را به غیر آنچه گفته شد باطل کند، اضافه بر قضا، کفاره هم بدهد.

پرسش: اگر کسی چیزی از آنچه را که گذشت انجام دهد، در حالی که عقیده قطعی داشته که روزه را باطل نمی‌کند، حکمش چیست؟

پاسخ: کفاره بر او واجب نیست. و همچنین است کسی که نمیدانسته روزه بر او واجب است، مانند کودکان در اوایل بلوغ.

پرسش: اگر کسی به عمد روزه خواری کند حکم شرعی اش چیست؟

پاسخ: در کفاره افطار روزه ماه رمضان، باید یک بنده آزاد کند، یا به دستوری که در مسأله بعد گفته می‌شود دو ماه روزه بگیرد، یا شصت فقیر را سیر کند یا به هرکدام یک مُد که تقریباً «۷۵۰» گرم است، طعام ـ یعنی گندم یا جو یا نان و مانند اینها ـ بدهد، و چنانچه اینها برایش ممکن نباشد، باید به قدر امکان تصدّق دهد، و اگر ممکن نیست، استغفار نماید. و احتیاط واجب آن است که هر وقت بتواند، کفاره را بدهد.

پرسش: کسی که میخواهد دو ماه روزه کفاره ماه رمضان بگیرد، چه کار باید بکند؟

پاسخ: باید یک ماه تمام و یک روز از ماه بعد را پی‌درپی بگیرد، و همچنین بقیه ماه بعد را باید بنا بر احتیاط واجب پی‌درپی بیاورد. بله اگر مانعی پیش آید که عرفاً عذر شمرده شود می‌تواند آن روز را نگیرد و با ارتفاع عذر دوباره ادامه دهد.

پرسش: کسی که میخواهد دو ماه روزه کفاره ماه رمضان بگیرد، حکمش چیست ؟

پاسخ: نباید موقعی شروع کند که میداند در بین یک ماه و یک روز، روزی باشد که مانند عید قربان، روزه آن حرام است، یا روزه آن واجب است.

پرسش: کسی که باید پی‌درپی روزه بگیرد، اگر در بین آن بدون عذر یک روز روزه نگیرد، حکم آن چیست؟

پاسخ: باید روزه‌ها را از سر بگیرد.

پرسش: اگر در بین روزهایی که باید پی‌درپی روزه بگیرد عذری مثل حیض، یا نفاس، یا سفری که در رفتن آن مجبور است، برای او پیش آید حکم شرعی آن چیست؟

پاسخ: بعد از برطرف شدن عذر، واجب نیست روزه‌ها را از سر بگیرد، بلکه بقیه را بعد از برطرف شدن عذر بجا میآورد.

پرسش: اگر انسان به چیز حرامی روزه خود را باطل کند، حکمش چیست؟

پاسخ: چه آن چیز اصلاً حرام باشد مثل شراب و زنا، یا به جهتی حرام شده باشد مثل خوردن غذای حلالی که برای انسان ضرر کلی دارد، و نزدیکی کردن با عیال خود در حال حیض، یک کفاره کافی است.

ولی ـ احتیاط مستحب ـ آن است که کفاره جمع بدهد ـ یعنی یک بنده آزاد کند، و دو ماه روزه بگیرد، و شصت فقیر را سیر کند، یا به هرکدام آنها یک مُد گندم یا جو یا نان و مانند اینها بدهد ـ و چنانچه هر سه برایش ممکن نباشد، هرکدام آنها که ممکن است، انجام دهد.

پرسش: اگر روزه‌دار دروغی را به خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله عمداً نسبت دهد حکم آن چیست؟

پاسخ: کفاره ندارد ولی، احتیاط مستحب آن است که کفاره بدهد.

پرسش: اگر در یک روز ماه رمضان چند مرتبه بخورد یا بیاشامد، یا جماع یا استمناء کند، حکم شرعی اش چیست؟

پاسخ: برای همه آنها یک کفاره کافی است.

پرسش: اگر روزه‌دار غیر از جماع و استمناء کار دیگری که روزه را باطل میکند انجام دهد، و بعد با حلال خود جماع نماید، حکمش چیست؟

پاسخ: برای هر دو یک کفاره کافی است.

پرسش: اگر روزه‌دار کاری که حلال است و روزه را باطل میکند انجام دهد، ـ مثلاً آب بیاشامد ـ و بعد کار دیگری که حرام است و روزه را باطل میکند انجام دهد ـ مثلاً غذای حرامی بخورد ـ چه حکمی دارد؟

پاسخ: یک کفاره کافی است.

پرسش: اگر روزه‌دار آروغ بزند و چیزی در دهانش بیاید، چنانچه عمداً آن را فرو ببرد حکم شرعی اش چیست؟

پاسخ: ـ بنا بر احتیاط واجب ـ روزه‌اش باطل است، و باید قضای آن را بگیرد و کفاره هم بدهد. و اگر خوردن آن چیز حرام باشد، مثلاً موقع آروغ زدن، خون یا غذایی که از صورت غذا بودن خارج است به دهان او بیاید و عمداً آن را فرو برد، بهتر است کفاره جمع بدهد.

پرسش: اگر کسی نذر کند که روز معینی را روزه بگیرد، چنانچه در آن روز عمداً روزه خود را باطل کند، حکمش چیست؟

پاسخ: باید کفاره بدهد، و کفاره آن در احکام نذر خواهد آمد.

پرسش: اگر روزه‌دار به گفته کسی که میگوید مغرب شده ولی اطمینان برای او حاصل نشده است، افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، یا شک کند که مغرب بوده است یا نه،جه حکمی دارد؟

پاسخ: قضا و کفاره بر او واجب می‌شود، و اگر معتقد بوده که قول او حجت است، فقط قضا لازم است.

پرسش: کسی که عمداً روزه خود را باطل کرده، اگر بعد از ظهر مسافرت کند، یا پیش از ظهر برای فرار از کفاره سفر نماید، حکم شرعی اش چیست؟

پاسخ: کفاره از او ساقط نمیشود، بلکه اگر قبل از ظهر مسافرتی برای او پیش آمد کند نیز کفاره بر او واجب است.

پرسش: اگر کسی عمداً روزه خود را باطل کند، و بعد عذری مانند حیض یا نفاس یا مرض برای او پیدا شود، چه حکمی دارد؟

پاسخ: احتیاط مستحب آن است که کفاره را بدهد، مخصوصاً اگر به‌وسیله‌ای مانند دارو حیض یا مرضی را به وجود بیاورد.

پرسش: اگر کسی یقین کند که روز اوّل ماه رمضان است و عمداً روزه خود را باطل کند، بعد معلوم شود که آخر شعبان بوده، چه باید بکند؟

پاسخ: کفاره بر او واجب نیست.

پرسش: اگر انسان شک کند که آخر رمضان است یا اوّل شوال، و عمداً روزه خود را باطل کند، بعد معلوم شود اوّل شوال بوده، چه حکمی دارد؟

پاسخ: کفاره بر او واجب نیست.

پرسش: اگر روزه‌ دار در ماه رمضان با زن خود که روزه‌ دار است جماع کند، چنانچه زن را مجبور کرده باشد، چه حکمی دارد؟

پاسخ: کفاره روزه خودش و بنا بر احتیاط، کفاره روزه زن را باید بدهد و اگر زن به جماع راضی بوده، بر هرکدام یک کفاره واجب می‌شود.

پرسش: اگر زنی شوهر روزه‌ دار خود را مجبور کند که با او جماع نماید، چه حکمی دارد؟

پاسخ: واجب نیست کفاره روزه شوهر را بدهد.

پرسش: اگر روزه‌ دار در ماه رمضان، زن خود را مجبور به جماع کند و در بین جماع زن راضی شود، چه حکمی دارد؟

پاسخ: بر هرکدام یک کفاره واجب می‌شود، و احتیاط مستحب آن است که مرد دو کفاره بدهد.

پرسش: اگر روزه‌ دار در ماه مبارک رمضان با زن روزه‌ دار خود که خواب است جماع نماید، حکمش چیست؟

پاسخ: یک کفاره بر او واجب می‌شود و روزه زن صحیح است و کفاره هم بر او واجب نیست.

پرسش: اگر مرد زن خود را، یا زن شوهر خود را مجبور کند که غیر جماع کار دیگری که روزه را باطل میکند بجا آورد، حکمش چیست؟

پاسخ: بر هیچ یک از آنها کفاره واجب نیست.

پرسش: کسی که به واسطه مسافرت یا مرض روزه نمی گیرد، آیا می تواند زن خود را مجبور به جماع کند؟

پاسخ: نمی‌تواند زن روزه‌ دار را مجبور به جماع کند، ولی اگر او را مجبور نماید، کفاره بر مرد نیز واجب نیست.

پرسش: آیا انسان می تواند در بجا آوردن کفاره کوتاهی کند؟

پاسخ: انسان نباید در بجا آوردن کفاره کوتاهی کند، ولی لازم نیست فوراً آن را انجام دهد.

پرسش: اگر کفاره بر انسان واجب شود و چند سال آن را بجا نیاورد، حکمش چیست؟

پاسخ: چیزی بر آن اضافه نمی شود.

پرسش: کسی که باید برای کفاره یک روز شصت فقیر را طعام بدهد، چه باید بکند؟

پاسخ: اگر به تمام شصت نفر دسترسی دارد نمی‌تواند عدد را کم کند، ولی همان مقدار کفاره بدهد مثلاً به سی نفر هرکدام دو مُد طعام بدهد و به آن اکتفا کند، ولی می‌تواند برای هر فرد از عیال فقیر اگرچه صغیر باشند یک مُد به آن فقیر بدهد، و فقیر به وکالت از عائله یا ولایت بر آنها اگر صغیر باشند قبول نماید، و اگر نتواند شصت نفر فقیر را پیدا کند و مثلاً فقط سی نفر را پیدا کند می‌تواند به هرکدام دو مُد طعام بدهد ولی ـ بنا بر احتیاط واجب ـ هرگاه تمکن پیدا کرد به سی نفر فقیر دیگر نیز یک مُد بدهد.

پرسش: کسی که قضای روزه رمضان را گرفته، اگر بعد از ظهر عمداً کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد، حکمش چیست؟

پاسخ: باید به ده فقیر هرکدام یک مُد طعام بدهد، و اگر نمی‌تواند، سه روز روزه بگیرد.

جاهایی که فقط قضای روزه واجب است

در چند مورد ـ غیر از مواردی که قبلاً به آنها اشاره شد ـ فقط قضای روزه بر انسان واجب است و کفاره واجب نیست:

اوّل: آنکه در شب ماه رمضان جنب باشد و به تفصیلی که در مسأله (۱۶۰۱) گفته شد تا اذان صبح از خواب دوّم بیدار نشود.

دوّم: عملی که روزه را باطل میکند بجا نیاورد ولی نیت روزه نکند، یا ریا کند، یا قصد کند که روزه نباشد، و همچنین اگر قصد کند کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد به تفصیلی که در مسأله (۱۵۴۹) بیان شد.

سوّم: آنکه در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کند و با حال جنابت یک روز یا چند روز روزه بگیرد.

چهارم: آنکه در ماه رمضان بدون اینکه تحقیق کند صبح شده یا نه، کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است.

پنجم: آنکه کسی بگوید صبح نشده و انسان به گفته او کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است.

ششم: آنکه کسی بگوید صبح شده و انسان به گفته او یقین نکند، یا خیال کند شوخی میکند، و خودش هم تحقیق نکند و کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است.

هفتم: آنکه به گفته کس دیگری که گفته او شرعاً برایش حجت است، یا او به اشتباه معتقد باشد که خبر او حجت است، افطار کند، بعد معلوم شود مغرب نبوده است.

هشتم: آنکه یقین یا اطمینان کند که مغرب شده و افطار کند، بعد معلوم شود مغرب نبوده است، ولی اگر در هوای ابری و مانند آن به گمان اینکه مغرب شده افطار کند، بعد معلوم شود مغرب نبوده، وجوب قضا در این صورت بنا بر احتیاط است.

نهم: آنکه از جهت تشنگی مضمضه کند، یعنی آب در دهان بگرداند و بی‌اختیار فرو رود، ولی اگر فراموش کند که روزه است و آب را فرو دهد، یا برای غیر جهت تشنگی مثل مواردی که مضمضه در آنجاها مستحب است، مانند وضو مضمضه کند و بی‌اختیار فرو رود، قضا ندارد.

دهم: آنکه کسی از جهت اکراه یا اضطرار یا تقیه افطار کند، اگر مورد اکراه و تقیه، خوردن یا آشامیدن یا جماع باشد، و همچنین در غیر آنها بنا بر احتیاط واجب.

پرسش: اگر روزه دار غیر آب چیز دیگری را در دهان ببرد و بی‌اختیار فرو دهد، یا آب داخل بینی کند و بی‌اختیار فرو رود، حکمش چیست؟

پاسخ: قضا بر او واجب نیست.

پرسش: مضمضه زیاد برای روزه‌ دار چه حکمی دارد؟

پاسخ: مضمضه زیاد برای روزه‌ دار مکروه است، و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد، بهتر آن است که سه مرتبه آب دهان را بیرون بریزد.

پرسش: اگر انسان بداند که به واسطه مضمضه، بی‌اختیار یا از روی فراموشی آب وارد گلویش می‌شود، حکمش چیست؟

پاسخ: نباید مضمضه کند، و اگر در این صورت مضمضه کرد ولی آب فرو نرفت ـ بنا بر احتیاط واجب ـ قضا لازم است.

پرسش: اگر در ماه رمضان، بعد از تحقیق، برای انسان معلوم نشود که صبح شده و کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده،حکمش چیست؟

پاسخ: قضا لازم نیست.

پرسش: اگر انسان شک کند که مغرب شده یا نه، و افطار کند چه حکمی دارد؟

پاسخ: نمی‌تواند افطار کند، ولی اگر شک کند که صبح شده یا نه، پیش از تحقیق هم می‌تواند کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد.

بیشتر بخوانید:

۲۰ حکم شرعی در مورد نگاه کردن به نامحرم

۵۰ حکم شرعی در مورد روزه خواری ( قسمت اول )

۵۰ حکم شرعی در مورد روزه خواری ( قسمت دوم )

۵۰ سوال متداول در مورد روزه خواری به همراه پاسخ