روش خواندن نماز عید فطر چگونه است و اعمال روز عید فطر چیست ؟

طریقه خواندن نماز عید فطر چگونه است ؟

آیا نماز عید فطر واجب است ؟

نماز عید فطر در زمان حضور امام زمان علیه السلام واجب است و باید به جماعت خوانده شود، و در زمان ما که امام علیه السلام غایب است خواندن نماز عید فطر مستحب می باشد. و احتیاط واجب آن است که آن را به جماعت نخوانند، ولی به قصد رجاء مانع ندارد. چنانچه ولی فقیه یا نماینده ای از طرف او اقامه جماعت نماید، اشکال ندارد.

وقت نماز عید فطر چه زمانی است ؟

وقت نماز عید فطر از اوّل آفتاب روز عید تا ظهر است. مستحب است نماز عید فطر را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند، و مستحب است بعد از بلند شدن آفتاب افطار کنند، و زکات فطره را هم بدهند، بعد نماز عید را بخوانند.

اذان و اقامه نماز عید فطر

نماز عید، اذان و اقامه ندارد و به‌جای آن سه بار گفته می‌شود: «الصّلوة».

طریقه خواندن نماز عید فطر

نماز عید فطر دو رکعت است:

نمازگزار در رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره، باید پنج تکبیر (الله اکبر) بگوید و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند. و بعد از قنوت پنجم، تکبیر دیگری بگوید و به رکوع رود و دو سجده بجا آورد و برخیزد.

سپس در رکعت دوم چهار تکبیر بگوید، بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود. بعد از رکوع دو سجده کند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.

نماز عید، سوره مخصوصی ندارد اما بهتر است که در رکعت اول آن، سوره ۹۱ (شمس) و در رکعت دوم سوره ۸۸ (غاشیه)، یا در رکعت اول سوره ۸۷ (اعلی) و در رکعت دوم سوره ۹۱ (شمس) خوانده شود.

دعای قنوت نماز عید فطر

در قنوت نماز عید فطر هر دعا و ذکری گفته شود قبول است اما بهتر است این دعا خوانده شود:

اللهمَّ اَهْلَ الکبْریاءِ وَ العَظَمَةِ
وَ اَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ
وَ اَهْلَ العَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ
وَ اَهْلَ التَّقْوَی وَ المَغْفِرَةِ
اَسْأَلُک بِحَقِّ هذَا الیوْمِ
الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِین عِیداً
وَ لِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله و سلم
ذُخْراً وَ شَرَفاً وَ کرامَةً وَ مَزِیداً
اَنْ تُصلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ،
و آن تُدْخِلَنِی فِی کلِّ خَیرٍ
اَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ
و آن تُخْرِجَنِی مِنْ کلِّ سُوءٍ اَخْرَجْتَ مِنْهُ
مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُک عَلَیهِ وَ عَلیهِمْ
اللهمَّ اِنِّی اَسْأَلُک خَیرَ ما سَأَلَک بِهِ عِبادُک الصّالِحُونَ
وَ اَعُوذُ بِک مِمَّا اسْتَعَاذَ مِنْهُ عِبَادُک المُخْلَصُونَ

معنی دعای قنوت نمازعید فطر:

خداوندا تو سزاوار بزرگی، سرفرازی، بخشندگی، توانایی، بخشایش و رحمتی. سزاوار آنی که به خاطر تو پرهیز کنیم و از تو آمرزش بخواهیم در روزی که برای مسلمانان عید قرار داده‌ای. و برای محمد که درود خدا بر او و دودمانش باد، ذخیره افتخار و بلندی مقام که بر او و دودمانش درود فرستی و مرا بدان چه نیکی و سعادت است و به محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و خاندانش ارزانی داشته‌ای بهره‌مند سازی و از هر بدی که محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و خاندانش را خارج ساختی، رهایی دهی، درود تو بر محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و خاندانش باد. خداوندا! از تو می‌خواهم بهترین چیزی را که بندگان شایسته‌ات از تو می‌خواهند، و به تو رو می‌آورم بدان گونه که بندگان شایسته‌ات از بدی‌ها پناه آورده‌اند.

خطبه نماز عید فطر

پس از نماز عید فطر، امام جماعت در برابر مردم قرار می‌گیرد و مانند نماز جمعه رجاءً در دو نوبت سخنرانی می‌کند و در ضمن پند و‌ اندرز و بیان مسائل سیاسی و اجتماعی، در خطبه عید فطر احکام زکات فطره، و در سخنرانی عید قربان احکام ذبح و قربانی و موارد مصرف آنها را بیان می‌نماید.

خواندن خطبه در نماز عید فطر واجب نیست؛ بلکه اگر در زمان غیبت امام معصوم (ع) رجاء به جماعت بخوانند، دو خطبه بعد از آن را رجاء به جا می‌آورند؛ که ترک این خطبه‌ها در زمان غیبت، جایز است.

آداب نماز و اعمال روز عید فطر

در آداب نماز عید فطر در کتاب مفاتیح الجنان آورده اند:

اوّل:

پس از نماز صبح و نماز عید ، تکبیراتی که در شب عید پس از نماز فریضه می خواندی ، بخوان. این تکبیر این چنین است:

دوّم:

آنکه بخوانی بعد از نماز صبح دعایی را که سیدبن طاووس روایت کرده:

همچنین شیخ خواندن این دعا بعد از نمازعید فطر هم آورده است.

سوّم:

کنار گذاشتن زکات فطر پیش از نماز عید، به شرحی که در کتابهای فقهی آمده. بدان که زکات فطر ، واجب مؤکّد ، و شرط قبولی روزه ماه رمضان، و سبب حفظ انسان تا سال آینده است.

چهارم:

بهتر آن است اگر ممکن شود آن را در نهر انجام دهد ، و وقت آن پس از طلوع فجر است تا زمان بجا آوردن نماز عید ، چنان که شیخ فرموده و در روایتی آمده است که غسل را در زیر سقف پوشیده بجا آور ، و چون خواستی غسل کنی بگو:

پس «بسم الله» بگو و غسل کن و چون از غسل فارغ شدی بگو:

پنجم:

پوشیدن جامه نیکو ، و بکار بردن بوی خوش و رفتن به صحرا برای بجا آوردن نماز عید در زیر آسمان در غیر شهر مکه. خداوند متعال در فرازی از آیه ۳۱ سوره اعراف می‌فرماید:

یعنی هنگام رفتن به مسجد زینت‌های خود را بردارید. این خطاب به همه فرزندان آدم به عنوان یک قانون همیشگی که شامل اعصار قرون می‌شود که زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد با خود داشته باشید. این جمله می‌تواند هم اشاره به زینت‌های جسمانی باشد که شامل پوشیدن لباس‌های مرتب و پاک و تمیز و شانه زدن موها، و به کاربردن عطر و مانند آن می‌شود، و هم شامل زینت‌های معنوی، یعنی صفات انسانی و ملکات اخلاقی و پاکی نیت و اخلاص.

اگر می‌بینیم در بعضی از روایات اسلامی تنها اشاره به لباس خوب یا شانه کردن موها شده و اگر می‌بینیم تنها سخن از مراسم نماز عید و نماز جمعه به میان آمده است، دلیل بر انحصار نیست بلکه هدف بیان مصداق‌های روشن است و همچنین اگر می‌بینیم که در بعضی دیگر از روایات، زینت به معنی رهبران و پیشوایان شایسته تفسیر شده دلیل بر وسعت مفهوم آیه است که همه زینت‌های ظاهری و باطنی را در بر می‌گیرد.

در کتاب المقنع گفته است:

«سنت در افطار عید قربان این است که بعداز نماز انجام شود و درعید فطر قبل از نماز».

از امام صادق(علیه‌السلام) نقل شده که فرمود:

اگر در روز عید فطر برای رسول خدا(ص) عطر می‌آوردند اول به زنان خود می‌داد.

ششم:

افطار کردن پیش از نماز عید، در اول روز ، و بهتر آن است که با خرما یا شیرینی باشد، و شیخ مفید فرموده خوردن مقدار کمی از تربت سیّد الشهدا (علیه السّلام) که از هر دردی شفاست مستحبّ است.

هفتم:

چون برای رفتن به نماز عید آماده شدی ، بیرون نرو مگر پس از طلوع آفتاب ، و بخوان دعاهایی را که سیّد ابن طاووس در کتاب «اقبال» نقل کرده از جمله ابو حمزه ثمالی از امام باقر (علیه السّلام) روایت کرده که هنگامی که برای نماز عید فطر و قربان و جمعه آماده بیرون رفتن شدی ، این دعا را بخوان:

اَللَّهُمَّ مَنْ تَهَیَّأَ فِی هَذَا الْیَوْمِ أَوْ تَعَبَّأَ أَوْ أَعَدَّ
وَ اسْتَعَدَّ لِوِفَادَهٍ إلَی مَخْلُوقٍ رَجَاءَ رِفْدِهِ
وَ نَوَافِلِهِ وَ فَوَاضِلِهِ وَ عَطَایَاهُ
فَإِنَّ إلَیْکَ یَا سَیِّدِی تَهْیِئَتِی
وَ تَعْبِئَتِی وَ إِعْدَادِی وَ اسْتِعْدَادِی رَجَاءَ رِفْدِکَ
وَ جَوَائِزِکَ وَ نَوَافِلِکَ وَ فَوَاضِلِکَ وَ فَضَائِلِکَ وَ عَطَایَاکَ
وَ قَدْ غَدَوْتُ إلَی عِیدٍ مِنْ أَعْیَادِ أُمَّهِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ
وَ عَلَی آلِهِ وَ لَمْ أَفِدْ إِلَیْکَ الْیَوْمَ بِعَمَلٍ صَالِحٍ أَثِقُ بِهِ قَدَّمْتُهُ
وَ لاَ تَوَجَّهْتُ بِمَخْلُوقٍ أَمَّلْتُهُ وَ لَکِنْ أَتَیْتُکَ خَاضِعاً مُقِرّاً بِذُنُوبِی وَ إِسَائَتِی إلَی نَفْسِی
فَیَا عَظِیمُ یَا عَظِیمُ یَا عَظِیمُ اغْفِرْ لِیَ الْعَظِیمَ مِنْ ذُنُوبِی
فَإِنَّهُ لاَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ إلاَّ أَنْتَ
یَا لاَ إلَهَ إلاَّ أَنْتَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ

معنی:

خدایا هرکس در این روز آماده شد یا نیت کرد، یا مهیّا و مستعد شد، برای ورود به درگاه یکی از بندگانت به امید جایزه ها و صله ها و بهره ها و عطاها، ولی ای آقای من آماده شدن و قصد کردن و مهیا و مستعد شدن من تنها به جانب توست به امید جایزه ها و صله ها و بهره ها و عطاهایت، اینک صبح کردم در عیدی از اعیاد امت پیامبرت محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) ، درحالی که به عمل صالحی که به آن اطمینان کنم، و آن را پیش آورده باشم بر تو وارد نشدم و به مخلوقی که آرزومندش باشم رو نکردم بلکه در حال فروتنی تنها به جانب تو آمده ام به گناه و بدی نسبت به خویش اعتراف دارم، پس ای بزرگ، ای بزرگ، ای بزرگ، گناهان بزرگم را بیامرز، گناهان بزرگ را جز تو نیامرزد، ای که معبودی جز تو نیست، ای مهربان ترین مهربانان.

مستحبّات نماز عید فطر

1. مستحبّ است در نماز عید فطر امور زیر را به امید ثواب پروردگار رعایت کند:
2. مستحب است نماز عید را در صحرا بخوانند، ولی در مکه مستحب است در مسجد الحرام خوانده شود.
3. مستحب است پیاده و پا برهنه و با وقار به نماز عید بروند، و پیش از نماز غسل کنند، و عمامه سفید بر سر بگذارند.
4. مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند، و در حال گفتن تکبیرها دست‌ها را بلند کنند، و حمد و سوره را بلند بخوانند، چه امام باشد چه منفرد.
5. بعد از نماز دو خطبه بخواند مانند خطبه های نماز جمعه با این تفاوت که در نماز جمعه قبل از نماز و در نماز عید بعد از نماز خوانده می شود (و این خطبه در صورتی است که نماز را با جماعت بخواند).
6. در این نماز سوره مخصوص شرط نیست، ولی بهتر است در رکعت اوّل سوره «سَبِّحِ اسْمِ رَبِّک الاْعْلی» و در رکعت دوم سوره «وَ الشَّمْس» بخواند.
7. در روز عید فطر قبل از نماز عید با خرما افطار کند .
8. بعد از نماز مغرب و عشاء شب عید فطر، و بعد از نماز صبح و بعد از نماز عید فطر مستحب است این تکبیرها را بگوید: «الله اَکبَرُ، الله اَکبَرُ، لا اِلهَ اِلاَّ الله وَالله اَکبَرُ، الله اَکبَرُ وَلله الحَمْدُ، الله اَکبَرُ عَلی ما هَدانا».
9. احتیاط مستحب آن است که زن‌ها از رفتن به نماز عید خودداری کنند، ولی این احتیاط برای زن‌های پیر نیست.

احکام نماز عید فطر

1. در نماز عید هم مثل نمازهای دیگر، مأموم باید غیر از حمد و سوره چیزهای دیگر نماز را خودش بخواند.
2. اگر مأموم موقعی برسد که امام مقداری از تکبیرها را گفته، بعد از آنکه امام به رکوع رفت، باید آنچه از تکبیرها و قنوت‌ها را که با امام نگفته خودش بگوید و رکوع را درک کند، و اگر در هر قنوت یک‌بار «سبحان الله و الحمد لله» بگوید کافی است، و اگر فرصت نبود فقط تکبیرها را بگوید، و اگر به آن مقدار هم فرصت نبود کافی است متابعت کند و به رکوع برود.
3. اگر در نماز عید موقعی برسد که امام در رکوع است، می‌تواند نیت کند و تکبیر اوّل نماز را بگوید و به رکوع رود.
4. اگر در نماز عید یک سجده را فراموش کند، لازم است که بعد از نماز آن را بجا آورد، و همچنین اگر کاری که برای آن در نماز یومیه سجده سهو لازم است پیش آید، لازم است دو سجده سهو بنماید.
5. اگر رکوع یا دو سجده یا تکبیرة الاحرام را فراموش کند، نمازش باطل می شود.

پرسش و پاسخ درباره نماز عید فطر

پرسش: نماز عید فطر و قربان و نماز جمعه، از کدام نوع از واجبات ‏است؟

پاسخ: در عصر حاضر نماز عید فطر و قربان واجب نیست، بلکه مستحب است، ولى نماز جمعه واجب تخییرى است.

پرسش: آیا کم و زیاد کردن قنوت‏های نماز عید باعث بطلان آن می‏شود؟

پاسخ: اگر مراد از کم و زیاد نمودن، کوتاه یا طولانى خواندن قنوت‏ها است این کار موجب بطلان نمى‏شود و اگر مراد کم یا زیاد نمودن تعداد آنها است، باید نماز را همان طور که در کتب فقهى بیان شده، بجا آورد.

پرسش: در گذشته معمول بودکه هر امام جماعتی نماز عید فطر را در مسجد خودش اقامه می‏کرد، آیا در حال حاضر اقامه نماز عید فطر و قربان توسط ائمه جماعات جایز است؟

پاسخ: جایز است نمایندگان ولى فقیه که از طرف وى مجاز در اقامه نماز عید هستند و همچنین ائمه جمعه منصوب از طرف او نماز عید را در عصر حاضر به‌صورت جماعت اقامه نمایند، ولى احوط این است که غیر آنان آن را فرادى بخوانند و به جماعت خواندن آن به قصد رجاء نه به قصد ورود، اشکال ندارد. بله، اگر مصلحت اقتضا کند که یک نماز عید در شهر برگزار شود، بهتر است که غیر از امام جمعه منصوب از طرف ولى فقیه، کسى متصدى اقامه آن نشود.

پرسش: آیا نماز عید فطر قضا دارد؟

پاسخ: قضا ندارد.

پرسش: آیا نماز عید فطر اقامه دارد؟

پاسخ: اقامه ندارد.

پرسش: اگر امام جماعت برای نماز عید فطر، اقامه به جا آورد، نماز او و سایر نمازگزاران چه حکمی دارد؟

پاسخ: به صحّت‏ نماز عید امام جماعت و مأمومین ضررى نمى‏رساند.

پرسش: آیا در حال حاضر و بسط ید ولى فقیه، اقامه نماز عید فطر و قربان فقط توسط ولى فقیه و نمایندگان وى که مجاز به اقامه هستند باید انجام شود یا این‌ که ائمه جماعات هم در مساجد و جاهاى دیگر مى‌توانند اقامه نمایند؟

پاسخ: اقامه نماز عید براى‌ غیر منصوبان از طرف ولى فقیه به قصد رجا، نه به قصد ورود، اشکال ندارد ولى اگر مصلحت اقتضا کند که یک نماز عید در شهر برگزار شود، بهتر است که غیر از منصوب از طرف ولى فقیه کسى متصدّى اقامه‌ى آن نشود.

پرسش: اگر کسى به رکعت دوم نماز عید فطر یا قربان و رکعت دوم نماز جمعه برسد چه وظیفه‌اى دارد؟

پاسخ: باقى نماز را خودش بجا آورد.

پرسش: اگر شخصى در تعداد قنوت‌هاى نمازهاى عید سعید فطر و قربان شک کند که آیا پنج قنوت خوانده یا چهار قنوت، نمازش چه حکمى دارد؟

پاسخ: اگر از محل آن تجاوز نکرده، بنا را بر اقلّ بگذارد.

بیشتر بخوانید:

دانلود متن و صوت دعای قنوت نماز عید سعید فطر

حکم ناخن بلند در وضو و نماز چیست؟

حکم نماز خواندن زنان در مقابل نامحرم چیست؟