محل سکونت حضرت مهدی (عج) در زمان غیبت کبری کجاست؟
محل زندگی امام زمان کجاست؟
«طیبه» یکی از نام های مدینه طیبه است. این روایت دلالت می کند که آن حضرت (ع) غالباً در این شهر و در حوالی آن است. همچنین دلالت می کند که همواره با ایشان سی نفر از یاران خاصشان هستند و اگر یکی از آنها بمیرد، کس دیگری جای گزین او می شود.
«پنهان زیستی حضرت مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف نه فقط چگونگی زندگی آن حضرت را در هاله ای از اسرار فرو برده که بسیاری از موضوعات مربوط به حیات آن حضرت را نیز جزو امور پنهان نظام هستی قرار داده است.
یکی از مهم ترین این امور پنهان، محل زندگی آن حضرت در طول غیبت است.»
امام زمان کجا زندگی میکند؟
«عدۀ کمی از مسلمین می گویند:امام عصر فرزند امام حسن عسکری که در سال ٢ 56 متولد گشته، از این عالم به عالم «هورقلیا» ارتقاء یافته و هروقت،نوع انسانیت بسن بلوغ رسید و کدورات این عالم را رها کرد و استعداد ملاقات و مشاهدۀ امام عصر را پیدا کرد،آن حضرت را مشاهده خواهد نمود.
«این سخن قطع نظر از اینکه فی حد نفسه مطلب غیرمعقولی است، با براهین عقلی و نقلی امامت سازش ندارد،زیرا آن براهین دلالت می کنند که:همیشه باید در بین افراد انسان،فرد کاملی که تمام کمالات انسانیت در وی به فعلیت رسیده و در متن صراط مستقیم دیانت قرار گرفته و هدایت و رهبری افراد را عهده دار باشد
وجود داشته باشد تا نوع انسان بی غایت نماند و احکام الهی در بین آنان محفوظ بماند و حجت بر بندگان خدا تمام گردد و آن فرد برگزیده عبارتست از وجود مقدس امام.»
«برخی از نویسنده گان معروف و غیر معروف اهل تسنّن می گویند:شیعیان اعتقادشان بر این است که «مهدی موعود علیه السّلام» در شهر سامرّا در سرداب خانه شان غیبت نموده و هنوز هم در آن جا است!هرروز با اسب و یراق در آن جا کشیک می دهند تا آقایشان از همان سرداب بیرون آید و سوار اسب شود.»
«آنان با نسبت دادن تهمت های ناروا، به شیعه تاخته و معتقدان به غیبت حضرت مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف را به استهزا گرفته اند«البتّه این ادّعا از ابتدا پوچ و باطل است و هیچ شیعه ای از عالم و جاهل بر این عقیده نیست که امام علیه السّلام در سرداب به سر می برد یا از آن جا ظهور خواهد کرد؛[اینان]روایات فراوان شیعی را نخوانده اند که ظهور حضرت مهدی علیه السّلام از مکّه خواهد بود.»
«آن حضرت برای انجام وظایف و تکالیف خود از مکانی به مکان دیگر می رود و براساس حکایات معتبره در شهرها و اماکن مختلفی دیده شده است.مدینه، مکه، نجف، کوفه، کربلا، کاظمین، سامرا، مشهد و قم، از جمله آن است.و در بعضی از زمان ها و مناسبت ها در مکانی مقدس حضور دارد.»
روایات در این باره به محل های گوناگونی اشاره کرده اند که برخی از آن ها از این قرارند:
مدینه
امام باقر علیه السّلام می فرماید:«ناچار برای صاحب الزمان، عزلت و غیبتی است و طیبه(مدینه)خوب جایگاهی[برای ایشان]است.»
ابی حمزه از امام صادق علیه السّلام روایت کرده است که آن حضرت فرمود:« به ناچار برای صاحب این امر،غیبتی و به ناچار در غیبتش،عزلتی خواهد بود و چه منزل خوبی است«طیبة»و با وجود سی(نفر)وحشتی نیست.»
ذی طوی
ناحیه ذی طوی در یک فرسخی مکه و داخل حرم قرار دارد و از آن جا خانه های مکه دیده می شود.برخی از روایات،آن محل را مکانی معرفی می کند که حضرت بخشی از زمان غیبت را در آن سپری می کند.
امام باقر علیه السّلام در این باره فرمود:«صاحب این امر را در برخی از این درّه ها غیبتی است(و با دست خود به ناحیه ذی طوی اشاره کرد.)»
مسجد کوفه، سهله، کربلا و نجف
براساس حکایات معتبر،ملاقات بزرگانی چون مقدس اردبیلی،علامه بحر العلوم،شیخ محمد تقی آملی و...در مسجد سهله و کوفه صورت گرفته است.
دشت ها و بیابان ها
از برخی روایات نیز استفاده می شود که آن حضرت در طول غیبت، محل خاصی ندارد و همواره در سفر به سر می برد.
از امام باقر علیه السّلام نقل شده است دربارۀ شباهت های حضرت مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف به پیامبران الهی،چنین فرمود:
«و اما شباهت حضرت مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف به حضرت عیسی علیه السّلام پس جهانگردی [نداشتن مکان خاص]است.»
همچنین، در توقیعی که به نام شیخ مفید صادر شده است، نیز به نامعلوم بودن مکان حضرت مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف اشاره شده است. در آن نوشته چنین بیان شده است:
«با این که ما براساس فرمان خداوند و صلاح واقعی ما و شیعیان مؤمن خود تا زمانی که حکومت در دنیا در اختیار ستمگران است در نقطه ای دور و پنهان از دیده ها به سر می بریم.»
از مجموع این روایات و حکایات معتبر، برداشت می شود که آن حضرت در شهرها و مناطق مختلف حضور دارد و محل زندگی ایشان، جای خاصی نیست.پس زندگی ایشان به شیوۀ عادی و معمولی است؛ زیرا این گونه زندگی، حسّاسیت برانگیز نیست و برای آن حضرت نیز آسان تر و طبیعی تر است.
چنانچه سدیر صیرفی از امام صادق علیه السّلام روایت می کند:««صاحب الامر»از این جهت با یوسف علیه السّلام شباهت دارد که برادران یوسف-با اینکه عاقل و دانا بودند و قبلا هم با وی معاشرت داشتند-وقتی پیش او رفتند تا خودش را معرفی نکرد؛ او را نشناختند و با اینکه بین او و یعقوب علیه السّلام، بیش از هجده روز راه فاصله نبود، یعقوب از وی اطلاعی نداشت.
پس چرا این مردم انکار می کنند که خداوند همین عمل را نسبت به حجّت خویش صاحب الامر نیز انجام دهد؟ او نیز در بین مردم تردّد می کند و در بازار ایشان راه می رود و بر فرش های آنان قدم می گذارد؛ ولی[مردم] او را نمی شناسند و به همین وضع زندگی می کند تا هنگامی که خداوند به او اذن معرّفی به مردم را بدهد.»
آیا امام زمان (عج) وجود دارد؟
امیرالمؤمنین (ع) می فرماید:زمین هیچگاه از حجت خالی نمی ماند، حجت خدا یا ظاهر و آشکار است یا خائف و پنهان، تا حجت ها و برهان های خدا باطل نشود.
بنابراین همواره باید انسان کامل در زمین وجود داشته باشد. یکی از اصول اساسی مکتب تشیع این است که جهان هستی و زمین هرگز بی امام نخواهد بود، چه آنکه بدون وجود امام و خلیفه الهی و واسطه فیض، جریان فیض الهی در قلمرو تکوین و تشریع قطع می شود.
در حقیقت، حیات و بقاء آن در این عالم وجود ظلی دارد و فقط در سایه وجود مقدس امام در هر عصر امکان پذیر خواهد بود، این مسأله به قدری حائز اهمیت است که امام صادق(ع) فرمود:اگر تنها دو نفر در جهان وجود داشته باشند، یکی از آن دو امام خواهد بود و آخرین کسی که می میرد امام است.
در همین رابطه مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم در پاسخ به این سؤال که از کجا بدانیم که امام زمان(عج) وجود دارد؟
مبنای این اصل امور ذیل اند:
الف)امام واسطه فیض تکوین است
اگر امام نباشد، فیض هستی قطع شده جهان هستی فرو می پاشد. محمد بن فضیل می گوید از حضرت رضا(ع) پرسیدم:آیا روزی روی زمین بی امام خواهد بود؟
نه، گفتم از امام صادق(ع) روایت شده که اگر روزی زمین بی امام باشد، زمین یا بندگان مورد خشم خداوند قرار می گیرد. فرمود:نه اصلاً زمین و بشری نمی ماند، همه از بین می رفتند.
از این رو بی وجود امام(ع) و حجت الهی، کائنات بی امداد فیض الهی خواهند بود و بدون این امداد همه چیز عدم محض خواهند بود.
ب)امام مخاطب و حامل قرآن و الهام است
چون قرآن کتاب همیشگی و زنده انسان ها است، پس مخاطب حقیقی آن نیز باید همیشه وجود داشته باشد و این مخاطب حقیقی که قلب و روحش بستر و جایگاه وحی است، بعد از پیامبر اکرم(ص) جزء ائمه نمی تواند باشد.
جریان زنده و مستمر و بقای استمرار قرآن و شب با برکت قدر جز با پذیرش وجود کسی که حامل و مهبط و مخاطب آن ها باشد، قابل تصور نیست و چنین شخصی همان امام زمان خویش است.
ج)امام واسطه دائمی و عامل دوام فیض معرفت است
چنان که خداوند متعال که فیاض مطلق است، هرگز فیض هستی را دریغ نمی دارد فیض معرفت را هم دریغ نخواهد داشت، بنابراین استمرار و دوام فیض معرفت، مستلزم آن است که در هر عصری، کسی که از بالاترین درجه کمالات بهره مند است، گیرنده و واسطه این امر باشد و این واسطه همان وجود مقدس امام زمان(عج) در هر عصری است.
بر این اساس وجود امام در هر زمانی لازم است، اما از آنجا که بنابر دلایل موثق و شواهد قطعی تاریخی یازده امام از این جهان رخت بر بسته اند، و بنا بر دلایل معتبر و مستند تاریخی شیعه و سنی، امام دوازدهم(عج) پا به عرصه وجود نهاده است، حضور و وجود آن بزرگوار و استمرارش لازم و ضروری است که فعلاً در پرده غیبت به سر می برد.
پس آفرینش انسان مکلف و بقاء نظام هستی در روی زمین بدون وجود انسان کامل که مظهر و واسطه فیض الهی است معنا ندارد و این است معنای کلام امیرالمؤمنین(ع) که فرمود:زمین هیچگاه از حجت خالی نمی ماند، حجت خدا یا ظاهر و آشکار است و یا خائف و پنهان، تا حجت ها و برهان های خدا باطل نشود.
از این رو همواره باید انسان کامل در زمین وجود داشته باشد و از آنجا که شرایط جهان به جایی رسید که حاکمان و مردمان، حضور امام معصوم در جامعه را نشناختند تنها راه وجود انسان کامل و استمرار فیض و کشته نشدن ولی و نیز علل دیگری که بر ما پوشیده است، غیبت او بود تا زمانی که زمینه ظهور امام زمان(عج) فراهم شود.
مرحوم علامه طباطبایی می گوید:برای هر انسانی یک حجت باید باشد، زیرا خلقت او بدون غایت نمی شود و اگر حجت نباشد، یعنی غایت ندارد و صدور چنین فعلی از خداوند متعال محال است، بنابراین بازگشت این مسأله به این است که فعل خداوند متعال غایت می خواهد.
به عبارت دیگر عالم انسانی که خلقت انسان است، دارای کمال خاصی است که باید به آن کمال هدایت شود و هدایت حجت (هادی) می خواهد و اگر حجت (امام) از بین برود (و یا نباشد) باید غایت از بین برود و اگر غایت از بین برود، فعل خدا (خلقت) بی غایت می شود و لغویت در خلقت لازم می آید و صدور چنین امری از خدای (حکیم) محال است. خداوند متعال می فرماید:ما آسمان و زمین و موجودات میان آن دو را جز به حق و هدف دار نیافریدیم.
بنابراین گذشته از ادله نقلی و روایات معتبر و فراوانی که از رسول خدا(ص) و ائمه اطهار(ع) دلالت صریح بر وجود امام زمان و استمرار وجود مقدس آن بزرگوار در تمام اعصار دارد، ادله عقلی و وجدانی که به گوشه ای از آن اشاره شد، ضرورت وجود و استمرار وجود مقدس امام زمان(عج) را به اثبات می رسانند.
در امام زمان(عج) دو سنت از انبیاء وجود دارد: عمر زیاد و غیبت.
بر اساس این فراز از کلام امام عسگری میتوان وجود امام عصر(عج) را اثبات کرد؛ چرا که بر اساس آیات قرآن و روایات تفسیری پیامبری همچون نوح(ع) دارای عمری طولانی است؛ آنجا که خداوند فرمود:
«ما نوح را به سوى قومش فرستادیم و او را در میان آنان هزار سال مگر پنجاه سال(یعنی 950 سال)، درنگ کرد، اما سرانجام طوفان و سیلاب آنان را فراگرفت در حالیکه ظالم بودند؛ وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِیهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلاَّ خَمْسِینَ عاماً فَأَخَذَهُمُ الطُّوفانُ وَ هُمْ ظالِمُونَ».
درباره غیبت پیامبران(ع) میتوان به غیبت موسی(ع) از قوم خود به مدت 40 روز و نیز غیبت عیسی(ع) از دیدگان تا به امروز اشاره کرد.
درباره غیبت موسی(ع) از قوم خود در آیه51 سوره بقره میخوانیم:
«وَ إِذْ واعَدْنا مُوسى أَرْبَعینَ لَیْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنْتُمْ ظالِمُونَ؛ و آنگاه که با موسى چهل شب قرار گذاشتیم؛ آنگاه در غیاب وى، شما گوساله را [به پرستش] گرفتید، در حالى که ستمکار بودید.»
و درباره غیبت عیسی(ع) در آیات157 و 158 نساء میخوانیم: وَ قَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسیحَ عیسَى ابْنَ مَرْیَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَ ما قَتَلُوهُ وَ ما صَلَبُوهُ وَ لکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَ إِنَّ الَّذینَ اخْتَلَفُوا فیهِ لَفی شَکٍّ مِنْهُ ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ اتِّباعَ الظَّنِّ وَ ما قَتَلُوهُ یَقیناً(157)»، «بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَیْهِ وَ کانَ اللَّهُ عَزیزاً حَکیماً (158)»
و گفته ایشان که: «ما مسیح، عیسى بن مریم، پیامبر خدا را کشتیم»، و حال آنکه آنان او را نکشتند و مصلوبش نکردند، لیکن امر بر آنان مشتبه شد؛ و کسانى که در باره او اختلاف کردند، قطعاً در مورد آن دچار شکّ شدهاند و هیچ علمى بدان ندارند، جز آنکه از گمان پیروى مىکنند، و یقیناً او را نکشتند بلکه خدا او را به سوى خود بالا بُرد، و خدا توانا و حکیم است.»
همچنین بخوانید:
اتفاقات قبل از ظهور امام زمان (عج) و وقایع شگفت در هنگام ظهور
دعاهای امام زمان : ۸دعای مخصوص به ساحت مقدس امام زمان (عج)
نشانه های شگفت انگیز ظهور صاحب الزمان(امام زمان(ع) )
دیدگاه ها