ارتباط عید قربان تا غدیر
عید غدیر تنها واقعه ای تاریخی نیست بلکه آن روز را باید روز اسلام خواند.
زیرا خداوند در قرآن کریم فرمود:
امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم، و اسلام را برای شما به عنوان آیینی برگزیدم.
شیعیان اعتقاد دارند که آیه اکمال درباره واقعه غدیر نازل شده و منظور از کامل شدن دین، اعلام ولایت و خلافت امام علی(ع) بر مسلمانان است.
قربان از قرب به معنای نزدیکی و تقرّب گرفته شده، اوّلین قربانی که در تاریخ بشر کنونی پذیرفته شد، مربوط به حضرت هابیلعلیه السلام ـ است
در روایات بسیار روز عید غدیر خم را عیدالاکبر نامیده اند، زیرا در این روز پیامبر اکرم(ص) نه تنها حضرت علی(ع) را به عنوان جانشین خود تعیین نمودند بلکه به فرمان خداوند، اسامی جانشینان پس از حضرت علی(ع)که همگی از نسل ایشان و حضرت زهرا(س) بودند را معرفی کرده و نوید ظهور حضرت مهدی(عج) را در آخر الزمان دادند.
بدون شک روز عید غدیر نقش سرنوشت سازی در تعیین مسیر آینده اسلام داشته است.
پیوند عید قربان با عید غدیر
پیوند روز عید قربان با عید غدیر یا عید ولایت در این است که در روز عید قربان پس از قربانی کردن رذائل و هواهای نفسانی در درون خود با طهارت و پاکی روح وارد عید ولایت حضرت امیرالمومنین (ع)شوید، چرا که موضوع ولایت حضرت علی (علیه السلام) به اندازه ای پاک و مطهر است که هرگز نباید با آلودگی های باطنی، قدم در آن نهاد و خود را یاران و پیشوایان واقعی حضرت علی(ع) دانست.
اما خود عید غدیر بدون در نظر گرفتن عید قربان، به منزله آخرین جزء از علّت تامّه نسبت به مبعث پیامبر گرامی اسلام است.
عید غدیر به منزله باطن یک چیز ظاهری و مانند روح برای انسان است، چرا که خیر و سعادت انسان مشروط به پیروی از ولایت حضرت علی (ع) و فرزندان ایشان است.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی) درباره روز عید قربان که شاخص بندگی و اطاعت حضرت ابراهیم (علیه السلام) از پروردگار است تا روز عید غدیر که تجلی رسالت در امامت با منصوب شدن حضرت علی (ع)، توسط پیامبر اکرم (ص) به جانشینی و امامت مسلمین فرمودند:
ایشان ایام بین این دو عید بزرگ را دهه امامت و ولایت نام گذاری کرده و سرلوحه برنامه های بنیاد قرار دادند.
تاریخچه اجمالی عید قربان
در میان اقوام پیشین هم رسم بر این بود که برای تقرّب به معبود یا معبودان خود قربانی کنند. این مسأله ادامه یافت تا هنگامه نبوّت حضرت ابراهیم خلیل ـ علیه السلام ـ در این هنگام ایشان 3 مرتبه در رؤیای صادقه دیدند که خداوند ایشان را امر به ذبح فرزند می فرمایند. آنگاه که یقین برای ایشان حاصل شد که رؤیا صادقه است، خود را برای اجرای فرمان الهی آمده کردند ولی تیغ، گلوی فرزند ایشان حضرت اسماعیل ـ علیه السلام ـ را نبرید، و به امر الهی قوچی را به عنوان قربانی به جای فرزندشان، ذبح کردند. که این قضیّه مبنای عید قربان در اسلام هم قرار گرفت.
بعد از ذکر تاریخچه اجمالی عید قربان باید مطالب ذیل را ذکر کنیم :
اوّلا: در روایات ما کلمه «قربانی» در مواردی ذکر شده مثل «الصلوة قربان کل تقیّ» نماز مایه تقرّب هر شخص پرهیزکار به خداوند است. پس با توجه به روایت شریفه «قربان»، «آنچه مایه تقرّب الی الله» است، صرفاً در ذبح حیوان خاصّ خلاصه نمی شود بلکه مفهومی بسیار گسترده تر از آن دارد.
و بالاترین و عالی ترین مصداق «قربان»، جهاد با نفس و گشتن و از بین بردن رذائل نفسانی و اخلاقی است که در حدیث شریف «موتوا قبل ان تموتوا» یعنی بمیرید پیش از آنکه شما را بمیرانند، بدان اشاره شده دارد. معنای «موتوا» در حدیث فوق این است که نفسانیّت خود را ذبح کنید و از منیّت ها و هواهای نفسانی کاملا جدا شوید تا به جوار قرب الهی دست یابید.
پیوند روز عید قربان با عید غدیر که عید ولایت مطلقه کلیّه الهیّه است، این است که در روز عید قربان رذائل و هواهای نفسانی را در درون خود ذبح و قربانی کنید تا با طهارت و پاکی روح، وارد، عید ولایت مطلقه کلیّه الهیّه حضرت امیر ـ علیه السلام ـ شوید زیرا مسأله ولایت حضرت امیر ـ علیه السلام ـ آن قدر پاک و طاهر است که، هرگز نمی تواند با آلودگی های باطنی، قدم در آن نهاد و خود را از موالیان واقعی حضرت امیر ـ علیه السلام ـ دانست.
امّا خود عید غدیر با قطع نظر از عید قربان،به منزله آخرین جزء از علّت تامّه نسبت به مبعث پیامبر گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ است.
بلکه غدیر به منزله باطن یک چیز ظاهر و به منزله روح، نسبت به انسان است زیرا تمامی خیرات و سعادات مشروط به ولایت امیر المومنین علی ـ علیه السلام ـ و فرزندانش ـ علیهم السلام ـ است.
در روایات کثیره از طریق شیعه و اهل سنت وارد شده که نورهای پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ یکی بود تا این که در صلب عبدالله و عبدالمطلب از هم جدا گشته و خداوند، ولایت آنان را بر همه مردم واجب نموده است و این ولایت در روز غدیر آشکار شد، به همین جهت در قرآن کریم آمده: «امروز «روز غدیر» دینتان را برایتان کامل و نعمتم را بر شما تکمیل و دین اسلام را برای شما انتخاب نمودم».
البته نکته اساسی در پیوند عید غدیر و قربان آن است که در قرآن می خوانیم: زمانی که خداوند حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ را به امتحانات گوناگون آزمود و ایشان همه آنها را به اتمام رساند، خداوند به ایشان فرمود: تو را امام برای مردم قرار دادم و او گفت آیا از ذریه من هم کسی به امامت می رسد، خداوند فرمود، عهد من «امامت و ولایت» به ستمگران نمی رسد.
از آیه شریفه فوق استفاده می شود که حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ پس از تحمّل آزمایش های سخت که از جمله مهم ترین آنها قربانی فرزند بود به مقام امامت رسید، و این امر نشان گر آن است که نقطه مشترک روز عید قربان و روز عید غدیر از لحاظ معرفتی و با نگاهی عمیق، امر ولایت و امامت است.
دیدگاه ها