چیزهایی که روزه را باطل میکند
با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با چيزهايي كه روزه را باطل ميكند آشنا شوید.
عواملی که روزه را حتمی باطل می کند
نه چیز روزه را باطل میكند كه برخی از آنها عبارتند از:
1- خوردن و آشامیدن
۲- دروغ بستن به خدا و پیغمبر(ص) و جانشینان پیغمبر(ع)
۳- رساندن غبار غلیظ به حلق
۴- فرو بردن تمام سر در آب
۵- باقى ماندن بر جنابت و حیض تا اذان صبح
۶- اماله كردن با چیزهاى روان
۷- قى كردن
خوردن و آشامیدن
اگر روزهدار عمدا چیزى بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل میشود، چه خوردن و آشامیدن آن چیز معمول باشد مثل نان و آب، چه معمول نباشد مثل خاك و شیره درخت، چه كم باشد یا زیاد. حتى اگر مسواك را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد، روزه او باطل میشود مگر آنكه رطوبت مسواك در آب دهان طورى از بین برود كه رطوبت خارج به آن گفته نشود.
اگر موقعى كه مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده باید لقمه را از دهان بیرون آورد و چنانچه عمدا فرو برد روزهاش باطل است و به دستورى كه بعدا گفته خواهد شد كفاره هم بر او واجب میشود.
اگر روزهدار سهوا (غیرعمدی) چیزى بخورد یا بیاشامد، روزهاش باطل نمیشود.احتیاط واجب آن است كه روزهدار از استعمال آمپولى كه به جاى غذا به كار مى رود خوددارى كند ولى تزریق آمپولى كه عضو را بى حس میكند یا به جاى دوا استعمال میشود اشكال ندارد.اگر روزهدار چیزى را كه لاى دندان مانده است عمدا فرو ببرد، روزهاش باطل میشود.
كسى كه میخواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندانهایش را خلال كند، ولى اگر بداند غذایى كه لاى دندان مانده در روز فرو مى رود، چنانچه خلال نكند و چیزى از آن فرو رود روزهاش باطل میشود، بلكه اگر فرو هم نرود، بنابر احتیاط واجب باید قضاى آن روز را بگیرد.فرو بردن آب دهان، اگر چه به واسطهی خیال كردن ترشى و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمیكند.فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضاى دهان نرسیده اشكال ندارد ولى اگر داخل فضاى دهان شود، احتیاط واجب آن است كه آن را فرو نبرد.اگر روزه دار به قدرى تشنه شود كه بترسد از تشنگى بمیرد، میتواند به اندازهاى كه از مردن نجات پیدا كند آب بیاشامد، ولى روزه او باطل میشود و اگر ماه رمضان باشد باید در بقیه روز از انجام دادن كارى كه روزه را باطل میكند خوددارى نماید.
جویدن غذا براى بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها كه معمولا به حلق نمیرسد، اگر چه اتفاقا به حلق برسد روزه را باطل نمیكند ولى اگر انسان از اول بداند كه به حلق مى رسد چنانچه فرو رود روزهاش باطل میشود و باید قضاى آن را بگیرد و كفاره هم بر او واجب است.انسان نمیتواند براى ضعف روزه را بخورد، ولى اگر ضعف او به قدرى است كه معمولا نمیشود آن را تحمل كرد خوردن روزه اشكال ندارد.
دروغ بستن به خدا و پیغمبر(ص)
اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها، به خدا و پیغمبر(ص) و جانشینان آن حضرت(ع) عمدا نسبت دروغ بدهد اگر چه فورا بگوید دروغ گفتم یا توبه كند روزه او باطل است و احتیاط واجب آن است كه حضرت زهرا(سلام الله علیها) و سایر پیغمبران و جانشینان آنان هم در این حكم فرقى ندارند.
اگر بخواهد خبرى را كه نمیداند راست است یا دروغ، نقل كند، بنابر احتیاط واجب باید از كسى كه آن خبر را گفته یا از كتابى كه آن خبر در آن نوشته شده، نقل نماید لیكن اگر خودش هم خبر بدهد روزهاش باطل نمیشود.
اگر چیزى را به اعتقاد این كه راست است از قول خدا یا پیغمبر(ص) نقل كند و بعد بفهمد دروغ بوده، روزه اش باطل نمیشود.
اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیغمبر(ص) روزه را باطل میكند و چیزى را كه میداند دروغ است به آنان نسبت دهد و بعدا بفهمد آن چه را كه گفته راست بوده، روزه اش صحیح است.اگر دروغى را كه دیگرى ساخته عمدا به خدا و پیغمبر(ص) و جانشینان پیغمبر(ع) نسبت دهد، روزه اش باطل میشود، ولى اگر از قول كسى كه آن دروغ را ساخته نقل كند، اشكال ندارد.اگر از روزه دار بپرسند كه آیا پیغمبر(صلى الله علیه و آله و سلم) چنین مطلبى فرموده اند و او جایى كه در جواب باید بگوید نه، عمدا بگوید بلى، یا جایى كه باید بگوید بلى، عمدا بگوید نه، روزه اش باطل میشود.اگر از قول خدا یا پیغمبر(ص) حرف راستى را بگوید، بعد بگوید دروغ گفتم یا در شب دروغى را به آنان نسبت دهد و فرداى آن روز كه روزه میباشد بگوید آنچه دیشب گفتم راست است، روزه اش باطل میشود.
رساندن غبار غلیظ به حلق
رساندن غبار غلیظ به حلق روزه را باطل میكند، چه غبار چیزى باشد كه خوردن آن حلال است، مثل آرد، یا غبار چیزى باشد كه خوردن آن حرام است.اگر به واسطه باد، غبار غلیظی پیدا شود و انسان با این كه متوجه است مواظبت نكند و به حلق برسد، روزه اش باطل میشود.اگر روزه دار مواظبت نكند و غبار یا بخار یا دود و مانند اینها داخل حلق شود، چنانچه یقین داشته كه به حلق نمیرسیده روزهاش صحیح است.
اگر به واسطه باد، غبار غلیظی پیدا شود و انسان با این كه متوجه است مواظبت نكند و به حلق برسد، روزه اش باطل میشود.اگر فراموش كند كه روزه است و مواظبت نكند یا بیاختیار غبار و مانند آن به حلق او برسد روزهاش باطل نمیشود و چنانچه ممكن است باید آن را بیرون آورد.
فرو بردن سر در آب
اگر روزهدار عمدا تمام سر را در آب فرو ببرد، اگرچه باقى بدن او از آب بیرون باشد، بنا بر احتیاط واجب باید قضاى آن روزه را بگیرد ولى اگر تمام بدن را آب بگیرد و مقدارى از سر بیرون باشد روزه او باطل نمیشود.
اگر نصف سر را یك دفعه و نصف دیگر آن را دفعه دیگر در آب فرو برد روزهاش باطل نمیشود.
اگر شك كند كه تمام سر زیر آب رفته یا نه، روزهاش صحیح است.
اگر سر زیر آب برود ولى مقدارى از موها بیرون بماند روزه باطل میشود.
احتیاط واجب آن است كه سر را در گلاب هم فرو نبرد ولى در آبهاى مضاف دیگر یا چیزهاى دیگر كه روان است، اشكال ندارد.اگر روزهدار بیاختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آب بگیرد یا فراموش كند كه روزه است و سر در آب فرو برد، روزه او باطل نمیشود.اگر برحسب عادت، با افتادن در آب، سرش زیر آب مى رود؛ چنانچه با توجه به این مطلب خود را در آب بیندازد و سرش زیر آب برود روزهاش باطل میشود.
اگر فراموش كند كه روزه است و سر را در آب فرو برد یا دیگرى به زور سر او را در آب فرو برد، چنانچه در زیر آب یادش بیاید كه روزه است یا آن كس دست خود را بردارد، باید فورا سر را بیرون آورد و چنانچه بیرون نیاورد، روزهاش باطل میشود.اگر فراموش كند كه روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو برد، روزه و غسل او صحیح است.
اگر بداند كه روزه است و عمدا براى غسل سر را در آب فرو برد، چنانچه روزه او روزه واجبى باشد مثل روزه كفاره كه وقت معینى ندارد، غسل صحیح و روزه باطل میباشد ولى اگر مثل روزهی نذری در روز معین واجب در زمان معین
باشد، اگر با فرو بردن سر در آب قصد غسل كند روزه او باطل است و بنابر احتیاط واجب غسل او هم باطل است، مگر آن كه در زیر آب یا در حال خارج شدن از آب نیت غسل كند كه در این صورت غسل او صحیح است و اما اگر روزه ماه رمضان باشد، هم غسل و هم روزه باطل است مگر آن كه در همان زیر آب توبه نماید و در حال خارج شدن از آب نیت غسل كند كه در این صورت غسل او صحیح است.اگر براى آنكه كسى را از غرق شدن نجات دهد، سر را در آب فرو برد، اگرچه نجات دادن او واجب باشد، روزهاش باطل است.
باقى ماندن بر جنابت و حیض تا اذان صبح
اگر جنب عمداً، تا اذان صبح غسل نكند یا اگر وظیفه او تیمم است عمدا تیمم ننماید، روزهاش باطل است.
اگر كسى در غیر از روزههای ماه رمضان و قضاى آن (از اقسام روزه هاى واجب و مستحب) عمداً تا اذان صبح غسل نكند و تیمّم هم ننماید، روزه اش صحیح است.كسى كه جنب است و میخواهد روزه واجبى بگیرد كه مثل روزهی رمضان وقت آن معین است، چنانچه عمدا غسل نكند تا وقت تنگ شود، میتواند با تیمم روزه بگیرد و صحیح است.
اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش كند و بعد از یك روز یادش بیاید، باید روزه آن روز را قضا نماید و اگر بعد از چند روز یادش بیاید، باید روزه هر چند روزى را كه یقین دارد جنب بوده قضا نماید.
مثلا اگر نمیداند سه روز جنب بوده یا چهار روز، باید روزه سه روز را قضا كند.كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و میداند كه اگر بخوابد تا صبح بیدار نمیشود، نباید بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود روزهاش باطل است و قضا و كفاره بر او واجب میشود.
هرگاه جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود، اگر احتمال بدهد كه اگر دوباره بخوابد براى غسل بیدار میشود، میتواند بخوابد.
كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و میداند یا احتمال میدهد كه اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود، چنانچه تصمیم داشته باشد كه بعد از بیدار شدن غسل كند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان خواب بماند، روزهاش صحیح است.كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و میداند یا احتمال میدهد كه اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود، چنانچه غفلت داشته باشد كه بعد از بیدار شدن باید غسل كند، در صورتى كه بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، روزهاش صحیح است.
كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و میداند یا احتمال میدهد كه اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود، چنانچه نخواهد بعد از بیدار شدن غسل كند، یا تردید داشته باشد كه غسل كند یا نه، در صورتى كه بخوابد و بیدار نشود، روزهاش باطل است.اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد كه اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود و تصمیم هم داشته باشد كه بعد از بیدار شدن غسل كند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود باید روزهی آن روز را قضا كند و همچنین است اگر از خواب دوم بیدار شود و براى مرتبه سوم بخوابد، كفاره بر او واجب نمیشود.
خوابى را كه در آن محتلم شده نباید خواب اول حساب كرد، بلكه اگراز آن خواب بیدار شود و دوباره بخوابد، خواب اول حساب میشود.اگر روزهدار در روز محتلم شود، واجب نیست فورا غسل كند.
هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده، اگرچه بداند پیش از اذان محتلم شده، روزه او صحیح است.كسى كه میخواهد قضاى روزه رمضان را بگیرد، هرگاه تا اذان صبح جنب بماند، اگر چه از روى عمد نباشد، روزه او باطل است.
كسى كه مى خواهد قضاى روزه رمضان را بگیرد اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده است، چنانچه وقت قضاى روزه تنگ است ـ مثلا پنج روز روزه قضاى رمضان دارد و پنج روز هم به رمضان مانده است ـ باید بنا بر احتیاط واجب، هم آن روز را روزه بگیرد و هم بعد از رمضان آن را قضا كند و اگر وقت قضاى روزه تنگ نیست، باید روز دیگر روزه بگیرد و روزه آن روز صحیح نیست.
اگر در روزه واجبى غیر روزه رمضان و قضاى آن، تا اذان صبح جنب بماند، روزهاش صحیح است، چه وقت آن معین باشد و چه نباشد.
اگر زن پیش از اذان صبح از حیض پاك شود و عمدا غسل نكند یا اگر وظیفه او تیمم است تیمم نكند، روزه اش باطل است.اگر زن پیش از اذان صبح از حیض پاك شود و براى غسل وقت نداشته باشد، چنانچه بخواهد روزه ماه رمضان یا قضاى آن را بگیرد، باید تیمم نماید و روزهاش صحیح است، و اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجب مثل روزه كفاره و روزه نذرى بگیرد، اگرچه بدون تیمم هم روزهاش صحیح است، ولى احتیاط مستحب آن است كه تیمم كند.
اگر زن نزدیك اذان صبح از حیض پاك شود و براى هیچ كدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد، یا بعد از اذان بفهمد كه پیش از اذان پاك شده، روزه او صحیح است.
اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض پاك شود یا در بین روز خون حیض ببیند، اگر چه نزدیك مغرب باشد، روزه او باطل است.اگر زن غسل حیض را فراموش كند و بعد از یك روز یا چند روز یادش بیاید، روزههایى كه گرفته صحیح است.
اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض پاك شود ودر غسل كردن كوتاهى كند و تا اذان غسل نكند و در تنگى وقت تیمم هم نكند، روزهاش باطل است.
ولى چنانچه كوتاهى نكند، مثلا منتظر باشد كه حمام زنانه شود، اگرچه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نكند، در صورتى كه تیمم كند روزه او صحیح است.
اگر زنى كه در حال استحاضه است، غسلهاى خود را به تفصیلى كه در احكام استحاضه گفته شده به جا آورد، روزه او صحیح است.كسى كه مس میت كرده، یعنى جایى از بدن خود را به بدن میت رسانده میتواند بدون غسل مس میت روزه بگیرد و اگر در حال روزه هم میت را مس نماید، روزه او باطل نمیشود.
اماله كردن
اماله كردن با چیز روان اگرچه از روى ناچارى و براى معالجه باشد، روزه را باطل میكند، ولى استعمال شیافهایى كه براى معالجه است اشكال ندارد و احتیاط واجب آن است كه از استعمال شیافهایى كه براى كیف كردن است، مثل شیاف مورد استفاده برای تغذیه، خوددارى نمایند.
قی كردن
هرگاه روزهدار عمدا قى كند – اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد – روزهاش باطل میشود، ولى اگر سهوا یا بیاختیار قى كند، اشكال ندارد.
اگر در شب چیزى بخورد كه میداند به واسطه خوردن آن در روز بیاختیار قى میكند، احتیاط واجب آن است كه روزه آن روز را قضا نماید.
اگر روزهدار بتواند از قى كردن خوددارى كند، چنانچه براى او ضرر و مشقت نداشته باشد، باید خوددارى نماید.
اگر سهوا چیزى را فرو ببرد و پیش از رسیدن به شكم یادش بیاید كه روزه است، چنانچه به قدرى پایین رفته باشد كه اگر آن را داخل شكم كند خوردن نمیگویند، لازم نیست آن را بیرون آورد و روزه او صحیح است.
اگر یقین داشته باشد كه به واسطه آروغ زدن چیزى از گلو بیرون میآید، نباید عمدا آروغ بزند، ولى اگر یقین نداشته باشد اشكال ندارد.اگر آروغ بزند و بدون اختیار چیزى در گلو یا دهانش بیاید، باید آن را بیرون بریزد و اگر بىاختیار فرو رود، روزهاش صحیح است.
اگر انسان عمدا و از روى اختیار كارى كه روزه را باطل میكند انجام دهد، روزه او باطل میشود و چنانچه از روى عمد نباشد اشكال ندارد، ولى جنب اگر بخوابد و به تفصیلى كه در مساله گفته شد تا اذان صبح غسل نكند، روزه او باطل است.اگر روزهدار سهوا یكى از كارهایى كه روزه را باطل میكند انجام دهد و به خیال این كه روزهاش باطل شده، عمدا دوباره یكى از آنها را بجا آورد، روزه او باطل میشود.اگر چیزى به زور در گلوى روزهدار بریزند یا سر او را به زور در آب فرو ببرند، روزه او باطل نمیشود، ولى اگر مجبورش كنند كه روزه خود را باطل كند
مثلا به او بگویند اگر غذا نخورى ضرر مالى یا جانى به تو مى زنیم و خودش براى جلوگیرى از ضرر، چیزى بخورد، روزه او باطل میشود.روزهدار نباید جایى برود كه میداند چیزى در گلویش میریزند یا مجبورش میكنند كه خودش روزه خود را باطل كند، اما اگر قصد رفتن كند و نرود یا بعد از رفتن چیزى به خوردش ندهند، روزه او صحیح است و چنانچه از روى ناچارى كارى كه روزه را باطل میكند انجام دهد، روزه او باطل میشود ولى اگرچیزى در گلویش بریزند، باطل شدن روزه او محل اشكال است.
گردآوری شده مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
دیدگاه ها