راه جلوگیری از شهوت و تمایلات جنسی
با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با راه های مناسب برای جلوگیری از شهوت جنسی در اسلام آشنا شوید.
چه راه کارهايي براي کنترل شهوت و هواي نفس وجود دارد؟
بيترديد يكي از نيرومندترين غرايز، نيروي شهوت و غريزة جنسي است كه از ابتداي زندگي در وجود آدمي نهفته است اين غريزه تا زمان بلوغ همچنان دوران آرام و بيتحركي را پشت سر ميگذارد، امّا به مجرد شروع دوران نوجواني، آرام آرام زمان بيداري و طغيان آن فرا ميرسد و رفته رفته تمام وجود نوجوان و جوان را در برميگيرد. و همه جوانان كما بيش با اين وضعيت روبرو ميشوند، بزرگترها نيز اين دوره را پشت سر گذاشتهاند.
آنچه افراد با هم تفاوت دارند، در اين است كه برخي با ايمان قوي و عزم و ارادة استوار در برابر نيروي شهوت ميايستند و مقاومت ميكنند، يعني به شخصيت خود احترام قايلاند و لذا خود را به كارهاي زشت و ناپسند آلوده نميسازند، امّا عدهاي هم وجود دارند كه نميتوانند مقاومت كنند و نيروي شهوت را در خود كنترل نمايند. اگر در دوران جواني نيروي شهوت قوي است، ارادة جوانان قويتر از آن است.
علي ـ عليه السّلام ـ ميفرمايد: «من كرمت عليه نفسُه، هانت عليه شهواته» كسي كه كرامت و ارزش خود را بشناسد، شهوت نميتواند بر او غلبه كند.
علاوه بر آنكه از نظر شرع حرام است و آبروي انسان را نزد خدا از بين ميبرد، چه پيامدهاي در زندگي فرد به دنبال دارد؟ که به برخي از آثار آن اشاره كنيم: تحقيقات روان شناختي نشان ميدهد كه فكر بيش از حدّ در مورد مسايل جنسي و گرفتار شدن در دام اينگونه اعمال باعث اختلالات رواني در فرد ميشود. ضعف ايمان، بيماري جسمي و روحي، گوشه گيري و انزوا، شكست در زندگي، ضعف اعصاب و... برخي از آثار و پيامدهاي آن ميباشد. يكي از دانشمندان ميگويد: اين كار جوان را بسيار خسته ميكند به طوري كه همواره خجل و شرمسار است و خود را مجرم و گناهكار ميپندارد.[2]
افرادي كه اين پيامدها را نميدانند ممكن است ناخواسته به دام شهوت مبتلا شوند امّا وقتي اين مسايل را درك كنند،قطعاً از آن دست برميدارند. شايد برخي افراد ابتدا باور نكنند امّا وقتي تجربه كردند و پس از مدتي ديدند كه واقعاً احساس گناه سراپاي وجود انسان را فرا ميگيرد، جداً تصميم ميگيرند كه از آن دست بردارند، توبه كردن هم اينجاها كاربرد دارد.
همانطور که می دانید، راهکار اصلی و اساسی اسلام برای پاسخ به نیاز و غریزه جنسی ازدواج است چه
موقت و چه دایم آن، در غیر اینصورت راه های مذهب برای کنترل شهوت و احساسات جنسی عبارتند از:
۱- سعى كنید همیشه پیش از خواب مثانه خود را تخلیه كنید و شبهاى به خصوص غذایى سبك میل كنید.
۲- هرگز شكم خود را بیش از حد معمول پر نكنید بلكه تا چند لقمه دیگر كه جاى دارید دست بكشید.
۳- از پوشیدن لباسهاى تنگ و چسبان اجتناب ورزید.
۴- هرگز فكر گناه را به ذهن خود راه ندهید و از تصور و تخیل امور جنسى و شهوانى سخت پرهیز كنید.
۵- از خواندن، شنیدن، نگاه كردن به امور و تصاویر شهوت آفرین دورى كنید.
۶- از خوردن مواد غذایى محرك مانند: خرما، پیاز، فلفل، تخم مرغ و غذاهاى چرب اجتناب و یا به حداقل اكتفا نمایید.
۷- از نگاه كردن و دستورزى به اندام جنسى خود پرهیز كنید.
۸- هرگز به رو نخوابید.
۹- هیچگاه تنها در یك مكان نباشید تا فرصت و زمینه گناه از بین برود.
۱۰- براى تخلیه انرژى زاید بدن به طور منظم و زیاد ورزش كنید.
۱۱- هیچگاه بیكار نباشید و همیشه براى مشغول ساختن خود به فعالیتى مطلوب و مثبت برنامه داشته باشید.
۱۲- روزه مستحبى بگیرید و اگر قادر نیستید، روزه تربیتى بگیرید یعنى به كمترین مقدار غذا و كم حجم ترین نوع غذاها اكتفا كنید و وعده غذایى خود را كم كنید.
۱۳- هرگز به نامحرم نگاه نكنید، حتى اگر به ارتباط كلامى با آنها مجبور باشید.
۱۴- با جنس مخالف رفتار متكبرانه داشته باشید، هرگز با روى باز و نرمى با آنها برخورد نكنید.
۱۵- هرگاه افكار جنسى به ذهن شما وارد شد خود را تنبیه كنید. مثلاً با بستن یك كش به مچ دست خود و كشیدن و رها كردن آن به خود هشدار دهید.
۱۶- به بدى گناه و عواقب آن بیاندیشید و تا زمانى كه به گناه آلوده نشده اید بیشتر در فكر زیانهاى خطرات، آبروریزى و عقاب آن باشید.
۱۷- هرگز از رحمت خدا مأیوس نباشید.
۱۸- به محض لغزش فوراً توبه كنید و سعى كنید كه دیگر تكرار نشود.
۱۹- اوقات فراغت خود را با مطالعه، ورزش، زیارت، عبادت و عیادت از نزدیكان و... پر كنید.
۲۰- ذكر لاحول ولا قوة الا باللَّه را زیاد برزبان جارى سازید.
راهكار كنترل شهوت:
بيترديد يكي از نيرومندترين غرايز، نيروي شهوت و غريزة جنسي است. اين نيرو كه از ابتداي تولد به صورت نهفته در وجود آدمي به وديعه نهاده شده است، تا زمان بلوغ هم چنان دوران آرام و بيتحركي را پشت سر ميگذارد، اما به محض شروع دوران نوجواني آرام، آرام زمان بيداري و شكفتگي آن فرا ميرسد و رفته رفته تمامي وجود نوجوان را دربرميگيرد و بر تمامي رفتار انسان اثر ميگذارد. به همين دليل غريزة جنسي و نيروي شهوت فرد را با مشكلاتي مواجه ميسازد.
براي تعديل و كنترل غريزة جنسي راههاي متعددي وجود دارد كه به برخي از آنها اشاره ميكنيم. اما قبل از آن بيان اين
نكته لازم است كه كنترل غريزة جنسي به صورتي كه منطبق با فطرت انساني باشد، امري ممكن و در عين حال پيچيده و دشوار است.آنهايي كه از مباني اخلاقي و معنوي محكم و متيني برخوردارند و نيز از شرايط خانوادگي خوب و مطلوبي از حيث ارزشهاي اخلاقي بهرهمند هستند و ارادة قوي دارند، به خوبي ميتوانند از پيامدهاي منفي آن مصون باشند.
براي كنترل غريزة جنسي هم خود فرد و هم والدين و اطرافيان مسئوليت دارند. آن چه مربوط به خودشما ميشود و سؤال شما از اين زاويه است عبارتند از:
1- برنامهريزي براي كار مداوم
جوانان و نوجوانان از نيروي سرشار و فوقالعادهاي برخوردارند. اين نيرو اگر در زمينههاي ديگر مورد اساتفاده قرار نگيرد و به صورت مطلوب از آن استفاده نشود، با توجه به شرايط سني آنها در قالب امور جنسي و شهواني ظاهر خواهد شد. اگر جوانان و نوجوانان به كار مداوم عادت كنند و نيرو و توان خود رادر اين زمينه به مصرف برسانند تا حدودي از انحرافات اخلاقي و شهوت و غريزة جنسي در آنان پيشگيري ميشود. كارهاي بدني موجب تعادل جسم و روان ميشود.
اگر نيك بنگريم افرادي كه به كار مداوم مشغول هستند و نيرو و استعدادشان را در زمينههاي مثبت و سالم به كار مياندازند، كمتر دچار انحرافات اخلاقي و بحرانهاي روحي ميشوند. كار موجب ميشود نيرو و انرژي جوان قبل از آن كه به چربيهاي اضافي تبديل گردد و اختلالاتي در ساز و كار اندامهاي بدن ايجاد گردد، از طريق سوخت و ساز مفيد و سالم به مصرف برسد.
2- تنظيم خواب
تحقيقات نشان ميدهد كه بيشتر انحرافات به خصوص در زمينه مسايل جنسي از فكرهاي ناسالم و خيالپردازيهايي كه جوانان قبل از خواب رفتن دارند، ناشي ميشود. اگر جوان قبل از آن كه به خواب برود، فكرش به خودش و يك سري مسايل و موضوعات مربوط به دورة جواني، معطوف گردد، كم كم به انحرافات كشيده خواهد شد. بنابراين، يكي از روشهاي پيشگيري از انحرافات اين است كه برنامة خواب به صورت دقيق تنظيم شود و تا زماني كه خواب بر شما غالب نشده به رختخواب نرويد. وقتي به رختخواب برويد كه كاملاً خسته و آمادة خواب هستيد. لازمة اين كا اين است كه در طول روز مشغول فعاليتهاي مهم بوده و به اندازة كافي كار كرده باشد.
طبيعي است اگر جوان با خستگي به رختخواب نرود، به ناچار مدت زماني را در بستر بيدار خواهد ماند تا به تدريج به خواب رود و چون افكار و انديشههاي شهواني و تحريكآميز معمولاً در اين مواقع به سراغ جوان ميآيند، تنظيم ساعات خواب براي جوان، ضرورت خاصي مييابد. يكي از روان شناسان در اين باره ميگويد: نيمة اول شب بيش از نيمة دوم آن به بدن نيرو ميدهد بنابراين بايد از آن به نحوي مفيد استفاده شود. و صبحگاهان به محض اينكه از خواب بيدار شديد. بيدرنگ از بستر برخيزيد و توجه داشته باشيد كه بامدادان بيدار ماندن در بستر خواب، بسيار زيانبار است، جسم را سست و ناتوان ميسازد و وسوسههاي شوم در دل فرد ايجاد ميشود.
3- دوري از محيطهاي آلوده و ناسالم
يكي از علل و عوامل انحرافات جنسي و به طور كل انحرافات اخلاقي، محيط آلوده و محركهاي شهواني است. محيط از طريق وارد نمودن عناصر محرك در گرايشهاي انحرافي، منجر به طغيان غريزة جنسي در جوان ميشود. مسايلي از قبيل بدحجابي، روابط ناسالم و آزاد دختر و پسر، برخي از سريالهاي تلويزيوني و فيلمهاي خارجي و هم چنين استفادة نادرست از اينترنت در تحريك شهوت و غريزة جنسي جوان مؤثر است شايد براي برخي زا نوجوانان يادآوري و تذكر مسايل ديني و اخلاقي چيزي بيهوده و غير ضروري تلقي شود.
زيرا آنها نه در فكر سلامت خويش هستند و نه مسايل اخلاقي و ديني را ميپذيرند، اما براي شما كه روحية مذهبي قوي داريد و همين مسأله باعث شد تا نگران آيندهتان باشيد، گفتن اين مسايل مهم و ضروري است. اگر واقعاً ميخواهيد از جوانيتان به خوبي استفاده كنيد و در راه درست و سالم گام برداريد، سعي كنيد از محيطهاي آلوده و ديدن عوامل تحريك كننده، جداً پرهيز نماييد.
4- استفاده درست و مطلوب از اوقات فراغت
يكي از زمينههاي پيدايش انحرافات در جوانان و نوجوانان، استفادة نادرست آنها از اوقات فراغت است. اوقات فراغت طولاني و بيبرنامه نوجوانان را عاصي و سرگردان ميكند. آنها به تدريج سرخورده و مأيوس ميشوند و در نتيجه به دنياي درون خويش پناه ميبرند و در كنج خلومت و انزوا راهي براي مشغوليت خود ميجويند.
5- بر خورداري از روابط سالم انساني
جوانان و نوجواناني كه روابط نامطلوب و ناسالم دارند و با افراد منحرف و بيبند و بار دوست و رفيق هستند، كم كم به انحرافات كشيده ميشوند و تحت تأثير امور شهواني قرار ميگيرند. نفوذپذيري جوانان از دوستان و همسالان بيش از ساير گروهها است. در سنين بلوغ صحبتهاي آهسته و در گوشي بين نوجوانان بيشتر ميشود و محور اين گفتگوها، غالباً مسايل جنسي و امور شهواني است كه به صورت مخفيانه و به دور از انظار بزرگترها طرح ميشود. براي پيشگيري از انحرافات اخلاقي سعي كنيد از دوستيهاي آلوده و مشكوك جداً پرهيز نموده و با افراد سالم و مذهبي ارتباط برقرار نماييد.
6- پرورش تقوا و معنويت در وجود خويش
همة آنچه بيان شد، به نحوي ميتوانند در پيشگيري از انحرافات اخلاقي و طغيان شهوت و غريزة جنسي نقش داشته باشند، اما آن چه بيش از همه ضروري است و به صورت زيربنايي در شخصيت و رفتار جوان مؤثر است. پرورش معنويت و تقويت ايمان و تقواي الهي است. ما در عصري زندگي ميكنيم كه جهان به شدت در ماديات فرو رفته و يك سره غرق در جاذبههاي نفساني و امور شهواني گرديده است. در شرايط كنوني، خلأ عظيم و هولناكي از اخلاق و معنويت پديد آمده و تمامي مشكلات انسانها نيز از همين جا ناشي شده است.
اگر با تقويت ايمان و نيروي اراده، باورها و اعتقادات نوجوانان تقويت گردند، بدون شك بخشي از مشلكات آنان به ويژه در زمينة مسايل اخلاقي و شهوت و غريزة جنسي درمان ميشود.اگر نوجوان از ته دل باور نمود كه تمام اعمال و رفتار او را خدا ميبيند و بر اساس عملكرد افراد به آنها پاداش ميدهد و اساساً سعادت و خوشبختي انسان به دست خودش ميباشد، در اين صورت احتمال اينكه مرتكب گناه نشود بسيار زياد است.يقين داشته باشيد، تا زماني كه نيروي ايمان و تقوا در وجود انسان بارور و تقويت نگردد، هيچ ضمانتي از شهوت و انحرافات اخلاقي وجود ندارد.
به خصوص در وضعيت كنوني كه عوامل تحريك كنندة بسيار زياد است. بنابراين قبل از هر چيزي سعي كنيد نيروي ايمان و تقوا را در وجود خويش بارور كنيد. اگر فكر و ذهن شما متوجه خدا باشد و هميشه نماز خود را اول وقت انجام دهيد، خداوند شما را ياري ميكند تا از هر گناهي مصون بمانيد و تحت تأثير شهوت و غريزة جنسي قرار نگيريد. خداوند متعال در قرآن كريم ميفرمايد: «ان الصلوة تنهي عن الفحشاء و المنكر» به درستي كه نماز انسان را از هر گونه آلودگي و عمل زشت و گناه دور نگه ميدارد. نماز واقعي نه تنها والاترين عامل كنترك شهوت و دفاع در برابر هجوم انحرافات اخلاقي تلقي ميشود، بلكه عامل تهاجمي عليه انحرافات و شهوتها نيز محسوب ميگردد.
دستور العمل مهار شهوت و گناه:
1- ترك زمينه گناه: اين خود زيرمجموعهاى دارد كه مهمترين آن عبارت از است:
* كنترل چشم: دقيقا بايد مواظب چشم خود بود كه مبادا به نامحرم و كلاً هر آنچه كه شهوتانگيز است، نگاه شود. عن الصادق(ع): «النظر سهم من سهام ابليس مسموم و كم من نظرة اورثت حسرة طويله؛ نظر دوختن تيرى مسموم از تيرهاى ابليس است و چه بسا نگاهى كه حسرت درازمدتى را (در دل) به ارث بگذارد»، (سفينةالبحار، شيخ عباسى قمى، ماده نظر).
تا حد امكان انسان از حضور در مجالس مختلط يا برخورد با نامحرم پرهيز نمايد.
* كنترل گوش: بايد از شنيدنىهايى كه ممكن است به حرام منجر شوند و زمينهساز حرام هستند پرهيز شود. مانند نوار موسيقى، صداى شهوتانگيز نامحرم و...
* ترك مصاحبت با دوستان ناباب: دوستانى كه باعث مىشوند انسان مزه گناه را مزمزه كند، در واقع دشمن هستند و بايد از آنها پرهيز كرد.
از امام سجاد(ع) نقل شده: «النهى عن مصاحبة خمسة و محادثتهم و مرافقتهم فى طريق و هم الكذاب والفاسق والبخيل والاحمق والقاطع لرحمه؛ حضرت از همراهى و سخن گفتن و رفيق بودن با پنج كس را نهى فرموده: كذاب، گناهكار، بخيل، احمق و كسى كه قطع رحم كرده است»، (همان، ماده صحب).
البته اينها از مهمترين زمينههاى گناه هستند كه بايد ترك شوند ولى كلاً هر چيزى كه زمينه گناه را فراهم مىكندبايد ترك شود.
2- ترك فكر گناه: ترك زمينه گناه سهم به سزايى در ترك فكر گناه دارد ازاينرو هر چه بيشتر و دقيقتر زمينه گناه ترك شود فكر گناه كمتر به سراغ انسان مىآيد. اين فكر گناه است كه شوق در انسان ايجاد مىنمايد و بعد از شوق ارادهى عمل سپس خود گناه محقق مىشود، مسلما تا اراده و شوق و ميل نسبت به كارى نباشد انسان مرتكب آن كار نمىگردد.
3- اشتغال به برنامه شبانهروزى: حتما بايد شبانهروز خود را با برنامهريزى صحيح و متناسب وضع روحى و جسمى خود پر كنيد و هيچ ساعت بيكارى نداشته باشيد تا نفس شما را مشغول كند.
در اوقات بيكارى وسوسههاى نفس و شيطان به سراغ انسان مىآيد و او را به فكر گناه و سپس به خود گناه مىكشاند قال اميرالمؤمنين على(ع): «ان هذه النفس لامارة بالسوء، فمن اهملها، جمحت به الى المآثم؛ براستى و حقيقت كه اين نفس (انسانى) پيوسته و مرتب به بدى امر مىكند در نتيجه هر كس آن را به خود واگذارد (و به كارى نگمارد) نفس او را به سمت گناهان مىكشاند»، (الغرر والدرر، باب النفس به نقل از سرالاسراء، استاد على سعادتپرور، ج 1، ص 544، ح 4).
4- روزه گرفتن: روزه گرفتن قواى حيوانى و شهوانى انسان را تضعيف مىكند اگر قواى شهوانى ضعيف گشت قهرا فكر گناه هم كمرنگ مىشود. عن ابى جعفر(ع) قال: «اذا شبع البطن طغى؛ هرگاه شكم پر شود طغيان مىكند، (المحجةالبيضاء، ملا محسن فيض كاشانى، ج 5، ص 150). مفهومش اين است اگر شكم بر نشود طغيان نمىكند و بهترين قسم جوع و گرسنگى همان روزه گرفتن است.
تذكر اين نكته بسيار ضرورى است كه اولاً: روزه نبايد براى بدن ضررى داشته باشد وگرنه شرعا حرام است. ثانيا: براى كارهاى روزمره مخل نباشد. ثالثا: اگر نه مضر بود ونه مخل فقط روزهاى دوشنبه و پنجشنبه باشد نه بيشتر ولى در هر صورت اگر براى روزه گرفتن عذرى است مورد بعدى يعنى ورزش دو برابر شود.
5- ورزش: هر روز ورزش لازم است البته آن ورزشهايى باشد كه براى بدن ضررى ندارد مثل نرم دويدن و نرم طناب زدن و انجام حركتهاى كششى و اگر براى روزه گرفتن عذرى هست زمان ورزشى دوبرابر شود مثلاً از بيست دقيقه به چهل دقيقه افزايش يابد.
6- فكر مرگ: اين يكى ديگر از چيزهاى بسيار مفيد است كه فكر گناه را يا از بين مىبرد و يا كم مىكند كه اين به شدت و ضعف فرو رفتن در فكر مرگ بستگى دارد اگر انسان با اين واقعيت انس بگيرد و مردن را باور دل سازد نقشى سازنده و بالا برنده دارد. قال اميرالمؤمنين على(ع): «اذكروا هادم اللذات و منغص الشهوات و داعى الشتات؛ ياد كنيد (مرگ را) درهم كوبنده لذات را و تيره و تلخ كننده شهوات را و دعوت كننده جدايىها را»، (الغرر والدرر، باب الموت، به نقل از سرالاسراء، استاد على سعادتپرور، ج 2، ص 159).
ياد مرگ دل را از تعلق به شهوات جدا مىسازد و انسان را از گناه و فكر گناه باز مىدارد آنچه كه بسيار مهم است اين است كه اولاً اين فكر هر روز و مستدام باشد اگر شبانهروزى نيمساعت باشد كافى است ثانيا در مكان خلوتى باشد مخصوصا اگر آن مكان خلوت خود محيط قبرستان باشد به هر گونه كه اين فكر در مرگ با جان عجين شود و باور دل گردد بسيار مطلوب است مثلاً يكى از كيفيتهاى فكر در مرگ را يكى از بزرگان چنين مىفرمود: تمام خاطرات تلخ و شيرين گذشته را در حد امكان مثل يك فيلم از ذهن بگذراند و به خود بباوراند كه همه اينها گذشت و چند روز باقى مانده عمر هم مىگذرد لحظات جان دادن، وقتى كه خويشان و نزديكان را رها مىسازد و از تمام تلخ و شيرينىها وداع مىكند و... همه و همه را به خوبى تأمل كند تا دل بلرزند و چشم بگريد.
سخن آخر اين است كه اين دستورات وقتى نتيجه مىبخشد كه هر چه دقيقتر به آن عمل شود زمان نتيجه آن بستگى به شرايط و خصوصيات افراد دارد، ازاينرو پىگير زمان نتيجه نبايد بود فقط هم و غمّ صرف عمل به دستورات شود.
اميد است با رعايت اين نكات و به خصوص توجه به تقوا و نماز بتوانيد غريزة جنسي و حس شهوت را در خويش كنترل و مهار نماييد و زماني كه فرصت مناسب براي ازدواج فراهم گرديد، به ازدواج اقدام كنيد.
البته توجه داريد كه ازدواج كردن غير از فرزند آوري است اگرمي گوييم در اين سن ازدواج كنيد منظور رسيدن به تمام كار كردهاي ازدواج نيست.
در پايان علاوه بر راهكارهاي ارائه شده كه رعايت آنها ميتواند به شكل زيربنايي اين مشكل را برطرف كند يك سري توصيههاي كاربرديتر به اختصار ارائه ميشود:
1- مراقب نگاهتان باشيد.
2- از خلوت با نامحرم، سخن گفتن و شوخي كردن با آنها جداً خودداري كنيد.
3- از فكر كردن، تصور و تخيل جنس مخالف و مسايل جنسي خودداري كنيد.
4- از نگاه كردن به تصاوير و فيلمهاي تحريك كنند جداً خودداري كنيد.
5- از شوخيهاي جنسي و محرك پرهيز كنيد.
6- در صورت شدت شهوت، خوردن غذاهاي محرك و داراي كالري زياد مانند خرما، پياز، فلفل و... را به حداقل برسانيد.
7- براي تعديل نيروي جنسي خود حتماً ورزش و تحرك جسماني و كار فيزيكي و بدني را در زندگي روزمره خود لحاظ كنيد.
8- دعا و توسل براي نگهداري ايمان و رفع مشكلات ميتواند مفيد باشد.
9- روزه گرفتن موجب كاهش نيروي جنسي ميشود.
10- سعي كنيد در طول روز با وضو باشيد و از نورانيت آن استفاده كنيد.
در پايان توجه شما و همة جوانان عزيز را به اين روايت جلب ميكنم:
امام علي(ع) ميفرمايند: «اكره نفسك علي الفضائل فان الرذائل انت مطبوع عليها» با سعي و مجاهدت فضايل اخلاقي را به نفس سركش خود تحميل كن، زيرا خواهش طبيعي بشر بر شهوات و رذايل اخلاقي است.
كتب زير سفارش مىشود:
1- نردبان آسمان (دروس اخلاق حضرت آيت الله بهاءالدينى)، تدوين و ويرايش: اكبر اسدى
2- سلوك معنوى، تدوين و ويرايش: آقاى اكبر اسدى
3- خودشناسى براى خودسازى، محمد تقى مصباح يزدى
براي آشنايي با روش درمان خودارضايي توصيه مي كنيم به آدرس زير مراجعه كنيد. ما در سايت پرسمان ارگ دو مقاله داريم كه در رابطه با عوارض خودارضايي و درمان آن است. مطالعه و عمل به توصيه ها و راهكارهاي ارايه شده در اين زمينه موثر است. موفق باشيد.
گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
دیدگاه ها