علت بلوغ زودرس در کودکان

چرا کودک ما به بلوغ زودرس می رسد؟

با دلگرم همراه باشید تا علت بلوغ زودرس جنسی را بدانید.

بلوغ زودرس چیست؟

عواملى باعث بلوغ مى شوند كه كاملا و به درستى براى ما شناخته نشده اند. يك محور مهم در بدن وجود دارد كه ممكن است دربرگيرنده عوامل مربوط به بلوغ جنسى باشد كه به نام محور هيپوتالاموس ـ هيپوفيز و غدد جنسى يا غدد فوق كليوى, مورد توجه بسيار است. هيپوفيز هورمونهاى گنادوتروپين را ترشح مى كند و هيپوتالاموس هورمونهاى محرك هيپوفيز را مى سازد و آزاد مى كند و اين مسير هورمونى به غدد هدف يعنى غدد جنسى يا فوق كليوى ختم مى شود.

قبل از شروع بلوغ ترشحات هورمونى گنادوتروپين از هيپوفيز كم است ولى احتمالا تحت تإثير غدد جنسى مردانه كنترل مى شود. براى اينكه در نمونه هاى تجربى و آزمايشگاهى ديده شده كه اگر فرد مذكرى قبل از بلوغ اخته شود در واقع كنترل غدد جنسى بر هورمون گنادوتروپين كاهش يافته و سطح گنادوتروپين ها افزايش مى يابد. با شروع دوره بلوغ سطح هورمونهاى جنسى بخصوص در خواب اوج مى گيرد و بعد از اينكه دوره بلوغ شروع شد سطح هورمونهاى جنسى وFSH/LH در طول روز و بيدارى نيز افزايش مى يابد. آندروژنها نيز توسط غدد ياد شده ساخته مى شود.

تستوسترون يا هورمون جنسى مردانه در زندگى جنينى از حدود هفته هفتم حاملگى در غدد جنين مذكر شروع به ساخته شدن مى كند و ترشح آن افزايش مى يابد. ترشح و افزايش تستوسترون باعث تغييرات و شكل گيرى اعضاى تناسلى خارجى يك فرد مذكر مى شود.

بلوغ در يك نوجوان مذكر با رويش مو در صورت, عقب رفتن خط رويش مو در پيشانى, وضعيت ظاهرى بدن و لگن و اندامها, رويش مو در زير بغل و ناحيه زهار به طرف بالا و به شكل لوزى شروع مى شود. تغيير صدا نيز تقريبا در همين زمان اتفاق مى افتد. تمامى اين فرآيندها از حدود 11, 12 سالگى شروع مى شوند و غالبا در يك دوره 5 ساله تكميل مى شوند. البته سن شروع بلوغ و مراحل تكميل آن در افراد مختلف متغير است.

بلوغ طبیعی دوره‌ای است که طی آن صفات ثانویه جنسی به‌وجود می‌آیند و فرد توان باروری پیدا می‌کند. تغییرات فیزیکی در دوران بلوغ، نتیجه‌ مستقیم یا غیرمستقیم بلوغ غده هیپوتالاموس در دستگاه عصبی مرکزی، تحریک اعضای جنسی و ترشح هورمون‌های جنسی است.

اما بلوغ زودرس براساس تعریف‌های اپیدمیولوژیك ظاهر شدن علائم بلوغ‌ ‌از نظر فیزیكی و هورمونی زیر 8 سال در دختران و زیر 9 سال در پسران است. این روزها با تغییری كه در ساختار زندگی شهری صورت گرفته و با توجه به پیشرفت‌هایی كه در زندگی اجتماعی به‌وجود آمده بلوغ زودرس در دختران سفیدپوست زیر 7 سال و در سیاه‌پوستان زیر 6 سال تعریف شده است. این سن در مورد شروع بلوغ است چون همان‌طور كه می‌دانید بلوغ دوره‌ای چند ساله دارد.

عوامل موثر در بلوغ زودرس

اگرمی خواهید از بلوغ زودرس فرزند تان جلوگیری کنید به او کمتر پول توجیبی بدهید. تحقیقات نشان داده اسکناس و فاکتورهای خرید فروشگاه ها نوعی ماده شیمیایی به نام بیسفنول در خود دارند که می تواند سلامت کودکان را به خطر بیندازد. به گزارش دیلی میل، این ماده خطرناک با بروز سرطان و بلوغ زودرس ارتباط دارد .

عوامل ایجاد‌كننده بلوغ زودرس

• عوامل زیادی در شروع بلوغ اهمیت دارند ولی بیشتر بار این عوامل وابسته به ژنوم افراد است.
• در واقع این ژنتیك است كه تعیین می‌كند در چه سنی فرد وارد بلوغ شود اما چنین به‌نظر می‌رسد که سایر عوامل نیز بر سن شروع و البته پیشرفت تکامل بلوغ تاثیرگذارند.
• تغذیه، وضعیت عمومی سلامت، موقعیت جغرافیایی و البته حالت روانی همگی می‌توانند بر زمان شروع بلوغ اثر بگذارند. اینکه در بیشتر موارد نشانه‌های بلوغ در یک دختر تقریبا در همان زمانی که مادرش بلوغ را تجربه کرده ظاهر می‌شود، نشان می‌دهد ژنتیک بر زمان آغاز این پدیده اثر مستقیم دارد. این در واقع در ساختار بدن فرد تعیین شده است اما این تنها ژن نیست كه تعیین‌كننده است.
• برخی عوامل محیطی هم این ژن را می‌پرورانند، از جمله وزن، قد و تغذیه.
• سیگار کشیدن مادر

مادران باردار، باید به دلایل بسیار سیگار را ترک کنند و یکی ازمهمترین این دلایل، ابتلای فرزند شان به بلوغ زودرس است. محققان می گویند دختران مادرانی که هر روز حداقل 10 نخ سیگار طی دوره بارداری می کشند، 3 تا 4 ماه زودتر از مادران غیرسیگاری بلوغ را تجربه می کنند. از آنجا که بلوغ زودرس می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سرطان سینه و حتی مشکلات تنفسی مانند آسم را به دنبال داشته باشد،شود.

• علاقه ی زیاد به حمام

اگر کودک تان علاقه من به دوش گرفتن و استفاده از شامپوست مراقب باشید. . به گزارش ایسنا، مواد شیمیایی موجود در قوطی های کنسرو خوراکی، لاک ناخن و شامپوها می توانند سبب بلوغ زودرس در دختران شود و خطر ابتلا به سرطان و دیابت را در آنها افزایش دهند.

• مصرف گوشت زیاد

برای سلامت فرزند تان هم که شده، رژیم غذایی متنوعی را در خانه اجرا کنید و دست از مصرف پی در پی گوشت بردارید، زیرا محققان می گویند مصرف زیاد گوشت می تواند موجب بروز بلوغ زودرس در دختران شود. به گزارش بی بی سی، دخترانی که در دوران کودکی زیاد گوشت می خورند، زودتر از دیگر دختران، بالغ می شوند. محققان می گویند اگر در 3 سالگی کودکی بیش از 8 نوبت در هفته و در 7 سالگی، 12 نوبت در هفته گوشت مصرف کند، زودتر از همسالانش بالغ می شود.

• تماشای زیاد تلویزیون

تحقیقات ثابت کرده است که تماشای بیش از اندازه تلویزیون می تواند باعث اختلال در تعادل هورمونی در نوجوانان و در نتیجه بلوغ زودرس شود. جلوگیری از دسترسی کودکان به تلویزیون تنها به مدت یک هفته باعث افزایش 30درصدی هورمون ملاتونین در آنها می شود.

این هورمون که از بلوغ زودرس جلوگیری می کند با تماشای بی رویه تلویزیون در بدن آنها کاهش پیدا می کند. پس اگر نمی خواهید وضعیت هورمونی فرزند تان به هم بریزد و با مشکلات ناشی از بلوغ زودرس مواجه شود، تماشای تلویزیون را برایش جیره بندی کنید.

• نبود پدر

شاید گمان کنید که نبودن یکی از والدین تنها به مشکلات عاطفی و روانی در دختر بچه ها منجر می شود و فکرش را هم نکنید که مشکلی مثل نبودن پدر در خانه، می تواند چه مشکلات دیگری را برای دختران شان به همراه بیاورد.

اما محققان می گویند این اتفاق علاوه بر تمام پیامدهایی که دارد، سیستم هورمونی دختران را به هم می ریزد و آنها را با مشکل بلوغ زودرس دچار می کند.

هورمون رشد تمام عوارض روانی بلوغ زودرس

افرادی كه دچار بلوغ زودرس می‌شوند از نظر روانی دچار مشكلات زیادی خواهند شد. رشد اندام‌ها و بروز علائم بلوغ در نوجوانان كم‌سن در مقایسه با سایر همسالان، باعث ایجاد اضطراب شدید در این كودكان و‌ ‌والدین آنها می‌شود.از سوی دیگر، دیده می‌شود در ارتباط والدین و فرزندان آنقدر رودبایستی وجود دارد كه افراد نمی‌توانند مشكلات‌شان را با آنها در میان بگذارند و این اضطراب مضاعفی را بر آنها تحمیل می‌كند.

این در حالی است كه والدین باید انتظار چنین علائمی را داشته باشند و آن را پیگیری كنند و قبل از اینكه فرزندان این اطلاعات را از همكلاسی‌ها و دوستان خود به‌طور ناقص و نامفهوم دریافت كنند والدین با آنها ارتباط بگیرند و همه آنچه لازم است بدانند به شكل درست در اختیار آنها قرار دهند.

بلوغ زودرس گاهی خطر مرگ دارد!

بلوغ زودرس در دختران شایع‌تر از پسران است اما معمولا علت پاتولوژیك ندارد. این در حالی است كه در پسران وقتی علائم بلوغ زودرس مشاهده می‌شود این نگرانی ایجاد می‌شود كه اتفاق بیمارگونه‌ای در حال وقوع است. گاهی بلوغ در شرایطی آغاز می‌شود كه فرد دچار تومور مغزی است یا آنسفالی مغزی دارد.

این آسیب‌های مغزی باعث می‌شود تغییرات هورمونی كه آغازكننده بلوغ است زودتر ایجاد شود كه به آن بلوغ ثانویه یا مرضی می‌گویند. عفونت‌های مغزی، ضربه‌های مغزی، تومور مغزی و مصرف داروهای استروژن و آندروژن قبل از بلوغ از مهم‌ترین عوامل بیمارگونه بلوغ زودرس در پسران است و به همین دلیل بروز بلوغ زودرس در پسران باید جدی گرفته شود و هر چه زودتر بررسی‌های لازم انجام شود.

وقتی والدین مقصرند!

برخی ناهنجاری‌های فكی و دندانی علل ژنتیك دارند. اگر كودك، اندازه فك را از یك والد و اندازه دندان‌ها را از والد دیگر به ارث ببرد و این 2 با هم تناسب و سازگاری نداشته باشند، ممكن است دندان‌ها فاصله‌دار شوند یا فضای كافی برای تمام دندان‌ها در قوس فكی وجود نداشته باشد و موجب شلوغی دندان‌ها و نامرتبی آنها شود. جلو بودن و بزرگی فك پایین نیز یك مشكل ژنتیك و ارثی است كه در سابقه بیمار، اغلب پدرومادر یا بستگان نزدیك مشكلات مشابه دارند.

كودكانی كه از مادرانی با پوسیدگی‌های دندانی متعدد متولد می‌شوند، به پوسیدگی‌های بیشتری در مراحل بعدی زندگی خود مبتلا می‌شوند.در تمام این موارد می‌توان با درمان به موقع از برخی مشكلات حاد و جراحی‌های فك جلوگیری كرد.

بررسی‌های تشخیصی كدام است؟

آنچه اهمیت دارد این است كه بلوغ زودرس اگر زود تشخیص و ردیابی شود، اشكالی در رشد ایجاد نمی‌كند. بررسی‌های تشخیصی در این مورد بستگی به فرد دارد اما به‌طور كلی هر كودكی كه زیر 6 سال علائم را نشان می‌دهد باید MRI، سی‌تی‌اسكن و آزمایش‌های مختلف در مورد او انجام شود...

اما در سنین كمی بالاتر با معاینه و براساس شواهد بالینی بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد. اندازه‌گیری میزان هورمون‌های بلوغ در این مورد بسیار كمك‌كننده است و می‌تواند کمک‌کننده هم باشد، چون هنگام بلوغ، مغز هورمون خاصی ترشح می‌كند كه هم در بدن دختر و هم در بدن پسر ترشح می‌شود اما تفاوت آن در محل اثر هورمون‌هاست. در مورد برخی والدین كه از هورمون رشد برای كودك‌شان استفاده می‌كنند باید گفت، این هورمون درصورتی باید استفاده شود كه کمبود هورمون رشد داشته باشد و در استفاده از آن تنها به‌دلیل بلند قد شدن كودك باید دقت كرد.

آیا می‌توان پیشگیری كرد؟

راه‌حل پیشگیری از بلوغ زودرس به تغذیه و توجه به رشد مناسب فرد بستگی دارد. والدین باید از چاقی مفرط فرزندان‌شان پیشگیری كنند و به هیچ‌وجه مرغ و تخم‌مرغ ماشینی و فراورده‌های هورمونی را به‌خصوص به دختران خود ندهند.

آمپول‌های تزریقی برای جلوگیری از بلوغ زودرس نیز بسیار مضر هستند، چون محور تخمدان به هیپوفیز را مختل می‌کند و تاثیر منفی در رشد واژن و رحم دارد و استفاده از آن به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. همان‌طور كه مصرف داروهایی كه ممكن است منجر به بلوغ زودرس شود نیز اصلا مناسب نیست. والدین باید مراقب باشند با دیدن علائم اولیه اگر لزومی به درمان بود حتما درصدد درمان برآیند.

والدین چه می‌توانند بكنند؟

والدین باید با ایجاد رابطه صادقانه و دوستانه با دختر یا پسر مبتلای خود، برای او پیدایش این تغییرات را توضیح دهند و او را از مراقبت‌های ضروری آگاه کنند. ارتباط والدین با معلمان فرزندشان به‌منظور برقراری ارتباط دوستانه آنان با بچه‌های همسن خود و جلوگیری از ایجاد مشکلات روانی در این زمینه بسیار اهمیت دارد.

رعایت عوامل و شرایط فردی، خانوادگی و اجتماعی قابل کنترل (عوامل و شرایط ذکر شده در مورد علل بلوغ زودرس) به‌منظور تعدیل و کاستن از عوارض و پیامدهای بلوغ زود‌رس در زندگی حال و آینده این افراد نیز حائز اهمیت است. مراجعه به پزشک متخصص برای بررسی و درمان زودرس بلوغ برای پیشگیری از مشکلات استخوان‌بندی، رشد قدی و فیزیکی و انجام معاینه‌ها و آزمایش‌های مداوم یكی از وظایف مهم والدین در این موارد است.

گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی