سنگ تراورتن چیست و چه کاربردی در صنعت ساختمان دارد؟

سنگ تراورتن چیست و چه نقشی در معماری و دکوراسیون لوکس امروزی دارد؟

سنگ تراورتن : نمای ساختمان یکی از مهم‌ترین نکاتی است که هنگام طراحی و ساخت آن مدنظر قرار می‌گیرد. ساختمان‌های لوکس با نمای بیرونی سنگی و چشم‌گیر، جزو زیباترین جلو‌ه‌های شهر هستند که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کنند. در این میان، سنگ تراورتن بدلیل تنوع رنگی و الگوی فوق‌العاده آن بهترین انتخاب برای این ساختمان‌ها بشمار می‌رود.

اما برای دانستن اینکه سنگ تراورتن چیست و بیشتر با این هدیه زیبای طبیعت به خانه‌هایمان آشنا شوید با این مقاله از دلگرم همراه شوید.سنگ تراورتن نوعی سنگ تزئینی است که در دسته سنگ‌های آهکی متخلخل قرار می‌گیرد. این سنگ‌ها در حقیقت از رسوبات چشمه‌های آب گرم به جا مانده‌اند و حفره‌های روی سنگ‌ها نیز ناشی از گازهای محبوس در همین آب‌های گرم هستند.

تنوع رنگی و الگویی بالای سنگ‌های تراورتن آن‌ها را به انتخابی ایده‌‌آل و گسترده برای طراحی نماهای ساختمان‌ها، دیوارها و کف استخرها، کف‌پوش‌ها و سنگ‌فرش‌ها تبدیل کرده است. ضمن این‌که میزان تخلخل و کیفیت سنگ‌ها نیز تنوع بسیاری دارد، دست علاقه‌مندان را برای انتخاب باز گذاشته است.

مزایا و معایب سنگ تراورتن چیست؟

این سنگ خارا اگرچه تا چند سال پیش به عنوان یکی از لوکس‌ترین و گران‌قیمت‌ترین سنگ‌های تزئینی شناخته می‌شد، اما اخیرا با توجه به افزایش عرضه در بازار و کاهش چشم‌گیر قیمت و تنوع بالا، جایگاه گسترده‌تری در بین خانه‌ها و خانواده‌ها پیدا کرده و حتی به‌عنوان جایگزینی برای سنگفرش کف حیاط، دیوارپوش ‌و کفپوش سالن‌های تشریفاتی و استخرها و حتی به عنوان راه‌پله و غیره نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به‌ویژه که سنگ تراورتن، بهترین انتخاب برای محیط های با آب و هوای گرم است و قیمت مناسب آن در قبال عمر طولانی‌اش، هر خریداری را مجذوب می‌کند.سنگ تراورتن چیست می‌توان گفت در حقیقت سنگی میان سنگ مرمر و آهک که در کنار چشمه‌های آب گرم و به‌ویژه غارهای آهکی به وفور یافت می‌شود.

حفره‌های فراوان موجود در بافت این سنگ، همان‌طور که عنوان شد، ناشی از گازهای محبوس در آب‌های گرم هستند و باعث می‌شوند سطح سنگ، صیقلی و لیز نباشد و گزینه‌ای مناسب برای کف مکان‌هایی باشد که رطوبت بالایی را تجربه می‌کنند.دلیل استفاده از سنگ تراورتن در کف استخرها دقیقا همین موضوع است. در عین حال، این خلل و فرج، علاوه بر کاربردی بودن زیبایی مضاعفی نیز به سنگ بخشیده‌اند.

بافت سنگ تراورتن به گونه‌ای است که رویه خارجی آن علیرغم دمای بالای محیط خنک می‌ماند و به همین دلیل نیز بهترین انتخاب برای کف و دیوار استخرها محسوب می‌شود.ضمن این‌که بافت خاص و زبر آن نیز باعث می‌شود تا استفاده از این سنگ‌ها در نمای ساختمان‌ها یا سنگ‌فرش فضاهای بیرونی قدمت و اصالت خاصی را به محیط ببخشد.

سنگ‌های آهکی : سنگ‌های تراورتن معمولا در رنگ‌های سفید عاجی یا کاملا سفید و کاراملی موجود هستند. رنگ‌های متداول‌تر طبیعتا مقرون به صرفه‌تر نیز هستند و این در حالی است که سنگ‌هایی با رنگ‌های نادرتر، اغلب قیمت‌های به مراتب بالاتری هم دارند.رنگ‌های سفید و روشن بیشترین توزیع را در میان رنگ‌های دیگر سنگ تراورتن دارند و به همین علت، از قیمت پایین‌تری نسبت به سایر رنگ‌ها برخوردار هستند. رنگ هر سنگ، معلول املاح و عناصری است که در آب‌های گرم منشا سنگ وجود دارند.

هرچه میزان املاح و عناصر محلول در این آب‌ها کمتر باشد رنگ سنگ روشن‌تر خواهد بود و عناصر بیشتر، سنگ‌را تیره‌تر و گران‌بهاتر می‌سازند. رنگ‌های خاص و پرطرفداری هم‌چون قهوه‌ای، طلایی و خاکستری نیز وجود دارند که در قیمت‌های بسیار بالا به فروش می‌رسند و خریداران خاص خود را دارند.

عمر طولانی و مقاومت فوق‌العاده بالای سنگ‌های تراورتن نیز یکی دیگر از امتیازات مهم رقابتی آن است. سنگ‌های تراورتن معمولا مسافت‌های طولانی‌را طی می‌کنند تا به مقصد برسند و اغلب در این مسیر نیز آسیب چندانی نمی‌بینند.ضمن این‌که مقاومت شیمیایی و حرارتی بالایی نیز دارند و به‌ویژه در ضخامت‌های بالاتر برای محیط‌های سرد مناسب هستند.
البته، این نکته را نیز باید به خاطر داشت که سنگ‌های تراورتن معمولا در قبال انجمادها و ذوب شدن‌‌های مداوم آسیب‌پذیرند و به همین علت نیز نباید در فضاها و محیط‌های خنک از ضخامت‌های نازک این سنگ‌ها استفاده کرد.

تاریخچه سنگ‌های تراورتن

بسیاری از ما سنگ‌های تراورتن و به‌ویژه رنگ‌های کرم و کاراملی این سنگ‌ها را با نام سنگ‌های رومی می‌شناسیم. وجه تسمیه این سنگ‌ها به منشا اولیه شناسایی و معرفی آن‌ها برمی‌گردد؛ به روم باستان!

استفاده از سنگ‌های تراورتن در کولوسئوم، نماد روم باستان، آن هم قرن‌ها پیش حاکی از این حقیقت است که رومی‌ها، به عمق تاثیر این سنگ روی زیبایی محیط زندگی خود پی برده بودند.هرچند که در کشورمان ایران نیز چند سالی است که مورد توجه شدید و جدی طراحان و معماران قرار گرفته‌اند و در بسیاری از شهرها رنگ و روی تازه و جدیدی در اثر استفاده گسترده از سنگ‌های تراورتن به محیط داده‌اند.

اما اینکه مزیت سنگ تراورتن چیست باید گفت ظاهر کلاسیک و زیبایی طبیعی و ذاتی آن باعث شده است تا پس از گذشت سالیان سال از معرفی آن به بازارهای جهانی، هنوز هم علیرغم ظهور رقبای جدید و متنوعی نظیر کامپوزیت‌ها و غیره، هنوز هم به قوت خود بازار را در اختیار داشته باشند. مدرنیته در کنار کلاسیک، ارمغان سنگ‌های تراورتن برای شهرهای ما است.

البته، به مرور زمان طراحی‌های خاصی به سنگ‌های تراورتن داده می‌شود و همه‌روزه، شاهد هنرنمایی‌های جدیدی با استفاده از این سنگ‌ها هستیم.بسیاری از نماهای ساختمان‌های آمریکایی و آلمانی نیز سال‌هاست که مزین به سنگ‌های تراورتن هستند. آثار لودویک میس فن در روهه (Ludwig Mies Van der Rohe)، طراح بنام آمریکایی – آلمانی که جلوه‌گر زیبایی‌های سنگ‌های تراورتن در هنر شناخته می‌شود، از جمله مثال‌های تاریخی گواهی بر این مدعا است.

شیمی سنگ تراورتن چیست؟

همانطور که عنوان شد، سنگ‌های تراورتن حاصل فعالیت چشمه‌های آب گرم هستند. آب‌های گرم از میان طبقات سنگ‌های کربناتی و سنگ آهک عبور می‌کنند و در جریان حرکت خود، با توجه به ماهیت اسیدی خود، کربنات کلسیم موجود در این سنگ‌ها را نیز حل کرده و در قالب محلول‌های کربناتی و بی‌کربناتی به سطح زمین انتقال می‌دهند.

در سطح زمین، افت فشار، کاهش دما، آزادسازی دی اکسید کربن و تبخیر، سبب تولید بلورهای کلسیت می‌شود. بلورهایی که به صورت لایه لایه روی هم رسوب می‌کنند و سنگ‌های تراورتن را تشکیل می‌دهند.

انواع سنگ تراورتن

در صورتی که شرایط پایدار بوده و تداوم داشته باشد، رفته رفته به تعداد لایه‌ها افزوده می‌شود و سنگ تراورتنی با ضخامت بالا تولید می‌شود.البته، ممکن است تداوم این شرایط در همه حال و هر زمان نیز مقدور نباشد.

برخی فواصل که در بافت سنگ‌های تراورتن دیده می‌شود دقیقا نتیجه این تغییرات شرایط هستند که گاهی حتی بر زیبایی سنگ نیز اضافه می‌کنند.کلسیم، منگنز، سیلیس، مواد آلی و همچنین آهن‌های دو ظرفیتی و سه ظرفیتی املاح و عناصری هستند که در داخل سنگ‌های تراورتن وجود دارند و تعیین کننده رنگ و کیفیت آن بشمار می‌روند.

سنگ تراورتن چرمی چیست؟

با وجود این‌که سنگ‌های تراورتن دارای منشا طبیعی هستند، اما شناسایی، استخراج، فرآوری و آماده‌سازی آن‌ها برای استفاده در ساختمان طبیعتا نیازمند یک سری کارها است. اولین کار برش‌کاری این سنگ‌ها است که می‌تواند به دو صورت انجام بگیرد:

1. برش‌کاری عمود بر لایه‌بندی (Veincut)
2. برش‌کاری به موازات لایه‌بندی (Crosscut)

پس از این مرحله مهم‌ترین مرحله فینیشینگ یا پرداخت سنگ در سنگبری است. نحوه فینیشینگ نهایی سطح رویی سنگ‌های تراورتن می‌تواند تعیین کننده ظاهر نهایی آن باشد. سنگ‌های تراورتن صیقلی و صاف یا پولیش‌شده، سنگ‌های تراورتن خشن شده و سنگ‌های تراورتن آنتیک یا چرمی، نتیجه برخی اقدامات در این مرحله هستند.

همان‌طور که از نام آن‌ها نیز برمی‌آید، سابیدن و صیقلی کردن سنگ باعث افزایش براقیت و صافی سطح آن می‌شود. این در حالی است که در برخی از انواع سنگ‌های تراورتن که سنگ‌های تراورتن چرمی نام دارند، علاوه بر حذف این مرحله، از اسید نیز استفاده می‌کنند تا خلل و فرج سطح سنگ را بازتر کرده و با استفاده از برخی فرچه‌های سیمی سطح کار را می‌سابند تا صیقلی بودن خود را به صورت کامل از دست بدهد.

این قبیل سنگ‌های مرمریت، با توجه به این‌که دیگر لیز نیستند برای کف استخرها و سالن‌ها عالی هستند و می توانند به دلیل ظاهر آنتیک و قدیمی خود انتخاب بسیاری از طراحان و افراد باشند.فرایند چرمی‌سازی در مورد بسیاری از انواع سنگ‌های دیگر نیز انجام می‌شود اما نرم بودن سنگ‌های تراورتن باعث شده است تا این روش، در مورد این سنگ تزئینی زیبا بیشتر مورد استقبال قرار بگیرد.

انواع فرآوری سنگ تراورتن

این متریال نمونه ای از محصولات تطبیق پذیر شناخته شده و در انواع طرح و رنگ می تواند پاسخگوی سلایق مختلف برای دستیابی به آن چه در ذهن افراد است، باشد. این متریال به روش های مختلف فرآوری می شود که در ادامه به معرفی آن ها خواهیم پرداخت.

صیقلی: این سنگ ظاهری شیک و لوکس داشته و سطح آن براق می باشد. نمای این محصول به گونه ای است که باعث بازتاب نور می شود.

هوند: این نمونه سنگ از ظاهری یکدست اما مات برخوردار بوده و نور از سطح آن بازتاب نمی شود.

براش: تراورتن براش ظاهری روستیک مانند و جذاب دارد. آن چه که باعث ایجاد چنین نمایی در این سنگ می شود، استفاده از براش های مخصوص و ایجاد بافت بر روی سنگ می باشد.

تامبل: برای ساخت تراورتن تامبل، در ابتدا سنگ اندازه گیری و بریده می شود و در پوششی پلاستیکی قرار داده شده و سطح آن با آب و مواد ساینده، ساییده می شود. در برخی موارد از مقداری اسید نیز برای این کار استفاده می شود. تراورتن تامبل از ظاهر طبیعی تری برخوردار می باشد. این محصول مانند تراورتن براش از بافت بیش تری نسبت به سایر نمونه ها برخوردار می باشد. تنها تفاوت این دو در آن است که مدل تامبل گوشه های صاف تری دارد. نکته مهم در نصب این مدل، استفاده از سیلر بر روی آن پس از دوغاب ریختن می باشد.

انواع رنگ سنگ تراورتن

این متریال نمونه ای از محصولاتی است که از تنوع رنگی بالایی برخوردار می باشد. از جمله این رنگ ها می توان به بژ، قهوه ای، خاکی، سفید و حتی طوسی نقره ای اشاره کرد. این تنوع رنگ باعث شده تا از این محصول در طراحی داخلی استفاده های زیادی شود.

این تنوع رنگی به اندازه ای است که می توان گفت هیچ دو سنگی که در دو مکان مختلف مورد استفاده قرار گرفته اند، ظاهر یکسانی ندارند، حتی اگر مدل سنگ ها برابر باشد. بنابراین بهتر است قبل از خرید و نصب، نمونه ای از مدل مورد نظر را در مکانی که قصد استفاده از آن را دارید، قرار داده تا از نمای کلی آن اطمینان حاصل کنید. نمونه ای از پرطرفدارترین انواع رنگ های این محصول، تراورتن سفید می باشد.