مجله دلگرم- «ازدواج سفید» در ایران هم رواج پیدا کرده است. یک مردمشناس و محقق با استناد به پژوهشی که درباره ازدواج سفید روی ۲۱۳ زوج و به شکل میدانی انجام داده است گفت: «عمر» ازدواج سفید در ایران بین یک تا سه سال است.
۴۵ درصد از افرادی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته بودند بین ۲۵ تا ۳۰ سال «سن» داشتند. همچنین ۶۲ درصد آنها دارای «تحصیلات» کاردانی و کارشناسی بودند و ۲۳ درصد در مقطع ارشد و دکتری تحصیل میکردند؛ این در حالیست که مهمترین «شیوه آشنایی» که از سوی این افراد ذکر شده بود، گروه دوستان و دانشجویی، همکاری در محل اشتغال و فضای مجازی بوده است.
کامیل احمدی مردمشناس، پژوهشگر و نویسنده با استناد به آمارهای پژوهشی که درباره «زندگی خارج از چارچوب ازدواج در ایران» انجام داده است، با تاکید بر اینکه ازدواج سفید در غرب و اروپا ریشه دارد و این پدیده در ایران با معنای غربی آن متفاوت است، با ارائه آمارهای بالا، به تشریح این دادههای آماری پرداخت.
وی که در نشستی در انجمن حمایت از حقوق کودکان سخن میگفت، در ابتدای سخنانش با بیان اینکه همباشی بعد از انقلاب جنسی در غرب به وجود آمد و با محوریت اروپا، تقدس رابطه جنسی را بر هم زد، ادامه داد: در سال ۲۰۱۰ نروژ، فرانسه، سوئد و اسپانیا سرآمد کشورهایی هستند که به این شیوه زندگی روی آوردند. این روش آنقدر در این کشورها رواج پیدا کرده که قوانین حقوقی مشابه با ازدواجهای رسمی برای آنها وضع شده است.
این مردمشناس با اشاره به اینکه کشورهای همجوار ایران مثل ترکیه یکی از نمونههای بارز این شیوه زندگی هستند، اظهار کرد: بعد از تغییرات ایجاد شده از سوی رجب طیب اردوغان و تفکیک جنسیتی ۷۵ درصد خوابگاههای این کشور، با این حال مجازاتی درباره شیوه زندگی همخانگی و ازدواج سفید وجود ندارد و شاهد آمار بالای آن به ویژه در استانبول و آنکارا هستیم. در مصر و شهرهای اسکندریه و قاهره این کشور نیز با وجود مجازات دو سال حبس، با روند رو به رشد این شیوه زندگی روبرو هستند. آمار زندگی همباشی در بیروت و غرب لبنان و حتی کشور تونس نیز با رشد فزایندهای روبروست.
گروههایی که بیشتر شیوه زندگی بر پایه «ازدواج سفید» را انتخاب کردند
نویسنده این پژوهش با بیان اینکه ماهیت ازدواج سفید در ایران با سایر نقاط دنیا متفاوت است ادامه داد: در ایران آمارهای رسمی و قابل استنادی به دلیل محدودیتهای موجود درباره میزان رواج این شیوه زندگی وجود ندارد؛ با این حال تغییرات ارزشی بر افزایش میزان همخانگی موثر بودهاند.
وی با اشاره به اینکه «صیغه محرمیت» یا «ازدواج موقت » نزدیکترین مدل به شیوه ازدواج سفید است که دارای مشروعیت شرعی است، اظهار کرد: نقاط مشابه این دو شیوه در موقتی بودن، وجود رابطه جنسی و تبعات حقوقی کم و کمهزینه بودن این دو روش ازدواج از لحاظ مهریه و جهیزیه است؛ با این حال این دو شیوه در بعد حقوقی و مشروعیت با یکدیگر متفاوت هستند؛ به طوریکه در صورت تولد کودکی در شیوه ازدواج سفید، وضعیت وی نسبت به صیغه متفاوت است.
احمدی با اشاره به پژوهش انجامشده در مورد ازدواج سفید در ایران توضیح داد: این پژوهش در سه کلانشهر تهران، مشهد و اصفهان با حجم نمونه ۲۱۳ زوج و به شکل میدانی انجام شده است. بیشتر افرادی که به این شیوه زندگی روی آورده بودند یا مهاجرین شاغل و یا دانشجویان دارای زیست دانشجویی بودند.
پیامدهای ازدواج سفید
این پژوهشگر در ادامه با اشاره به پیامدهای ازدواج سفید اظهار کرد: رنگباختن کلیشههای جنسیتی، آزادی انتخاب بر بدن و روابط جنسی، سرد شدن نسبت به ازدواج رسمی، طرد اجتماعی و ترس از پیگرد قانونی پیامدهایی بودند که از سوی افراد مورد بررسی عنوان شده بودند. مهمترین دلیلی که این افراد در مورد روی آوردن به این ازدواج ذکر میکردند نیز عدم اعتقاد به ازدواج رسمی، آزادی انتخاب و حق بر بدن، عدم امنیت شغلی و درآمد کافی، آشنایی بیشتر و عدم اعتماد بوده است.
«تحصیلات» انتخابکنندگان این نوع زندگی
این مردم شناس با بیان اینکه بر اساس پژوهش انجامشده، عمر ازدواج سفید در ایران بین یک تا سه سال است تصریح کرد: ۴۵ درصد از افرادی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته بودند بین ۲۵ تا ۳۰ سال قرار داشتند. ۶۲ درصد آنها دارای تحصیلات کاردانی و کارشناسی بودند و ۲۳ درصد آنها در مقطع ارشد و دکتری تحصیل میکردند. مهمترین شیوه آشنایی که از سوی این افراد ذکر شده بود، گروه دوستان و دانشجویی، همکاری در محل اشتغال و فضای مجازی بوده است.
۵۰ درصد افرادی که ازدواج سفید دارند امیدوارند در آینده ازدواجشان رسمی شود
حدود نیمی از مردان قصد نداشتند در آینده ازدواج رسمی داشته باشند
وی همچنین با بیان اینکه ۳۹ درصد از افراد مورد پژوهش اظهار کرده بودند نسبت به دین بیاعتقاد هستند ادامه داد: ۵۷ درصد از آنها دارای اعتقادات کم و تنها ۲.۹ درصد از آنها نسبت به دین معتقد بودهاند. همچنین ۵۲ درصد از آنها که بیش از ۴۰ درصد زنان بودند امید داشتند که ازدواج سفید آنها در آینده به ازدواج رسمی ختم شود؛ این در حالیست که ۴۷ درصد که عمدتا مردان بودند قصد نداشتند تا در آینده ازدواج رسمی داشته باشند. برای ۸۸ درصد از این افراد مسئله بکارت اهمیت نداشته و تنها برای ۱۱ درصد از آنها اعتقاد به این مسئله وجود داشت.
تولد کودکان بیهویت، سقط جنین و استرس پنهانماندن رابطه؛ پیامدهای دیگر ازدواج سفید
احمدی، در ادامه فشارهای روانی و استرس ناشی از پنهانماندن رابطه و غیر قانونی بودن این شیوه زندگی را از دیگر پیامدهایی خواند که از سوی افراد مورد پژوهش عنوان شده و گفت: رنگباختن کلیشههای جنسیتی، استقبال جوانان طبقه متوسط، عدم پیگیری قانونی در صورت بروز خشونت، تولد کودکان بیهویت، تک سرپرستی و سقط جنین، تنگ شدن حلقه انتخاب افراد برای ازدواج و کاهش نرخ ازدواج و بار روانی ناشی از از دست دادن باکرگی برای زنان از دیگر پیامدهای این نوع ازدواج بوده است.
وی همچنین با بیان اینکه ۳۹ درصد از افراد مورد پژوهش اظهار کرده بودند نسبت به دین بیاعتقاد هستند ادامه داد: ۵۷ درصد از آنها دارای اعتقادات کم و تنها ۲.۹ درصد از آنها نسبت به دین معتقد بودهاند. همچنین ۵۲ درصد از آنها که بیش از ۴۰ درصد زنان بودند امید داشتند که ازدواج سفید آنها در آینده به ازدواج رسمی ختم شود؛ این در حالیست که ۴۷ درصد که عمدتا مردان بودند قصد نداشتند تا در آینده ازدواج رسمی داشته باشند. برای ۸۸ درصد از این افراد مسئله بکارت اهمیت نداشته و تنها برای ۱۱ درصد از آنها اعتقاد به این مسئله وجود داشت.
احمدی، در ادامه فشارهای روانی و استرس ناشی از پنهانماندن رابطه و غیر قانونی بودن این شیوه زندگی را از دیگر پیامدهایی خواند که از سوی افراد مورد پژوهش عنوان شده و گفت: رنگباختن کلیشههای جنسیتی، استقبال جوانان طبقه متوسط، عدم پیگیری قانونی در صورت بروز خشونت، تولد کودکان بیهویت، تک سرپرستی و سقط جنین، تنگ شدن حلقه انتخاب افراد برای ازدواج و کاهش نرخ ازدواج و بار روانی ناشی از از دست دادن باکرگی برای زنان از دیگر پیامدهای این نوع ازدواج بوده است.
پیشنهاداتی برای کاهش مشکلات ازدواج سفید
این پژوهشگر با اشاره به برخی از پیشنهادهای ذکر شده در این پژوهش برای حل موضوع و کاهش مشکلات ازدواج سفید تصریح کرد: شناسایی جامعه، ابعاد مختلف ازدواج سفید بر مبنای تحقیقات مستقل دانشگاهی و تخصصی، پذیرش موجودیت ازدواج سفید و انکار نکردن روند افزایشی آن، تمهیدات قانونی و پوشش حمایتی، بسترسازی فرهنگی، آگاهی رسانی و آموزش عمومی و تخصصی، کارآفرینی، اشتغال و تحقق شرایط اقتصادی مناسب از سوی دولت و بخش خصوصی، حمایت نهادهای دولتی و انجمنها در چهارچوب سازمانهای بهداشتی و آموزشی جلوگیری از پیامد آسیبهای فردی و اجتماعی بخشی از پیشنهادهای مطرح شده است.
بیشتر فرزندان متولدشده در شیوه زندگی همخانگی «سقط» میشود
اسم پدر در شناسنامه این کودکان ذکر نمیشود
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه موضوع "خشونت" در ازدواج سفید حتی در ابعاد بینالمللی نیز دیده میشود، توضیح داد: حتی در کشورهایی که حقوق افراد در ازدواج سفید پذیرفته شده است خشونت به چشم میخورد. همچنین کودکان حاصل از این نوع ازدواجها خیلی کمتر مورد توجه قرار میگیرند. بیشتر فرزندان متولد شده در شیوه زندگی هم خانگی منجر به سقط جنین میشود و به نظر میرسد تنها عده کمی آن هم به دلیل ابعاد انسانی که مرگ یک انسان برایشان اهمیت دارد جان این کودکان را حفظ میکنند. همچنین ممکن است این فرض وجود داشته باشد که این افراد به امید وقوع ازدواج رسمی در آینده فرزندشان را سقط نمیکنند.
وجود این شیوه زندگی در جامعه را باید جدی بگیریم
سلحشوری در ادامه اظهار کرد: همانطور که میدانید اسم پدر در شناسنامه این کودکان ذکر نمیشود و به همین دلیل آنها دچار مشکل هویتی خواهند شد. ثبت نام مدرسه این کودکان چگونه خواهد بود؟ به نظر میرسد پیش زمینه صحبت در مورد مسائل کودکان این است که بپذیریم چنین ازدواجهایی در کشور اتفاق میافتد. در صورت انکار این موضوع مشکلی برطرف نمیشود. باید وجود این شیوه زندگی را در جامعه جدی بگیریم و به عنوان پدیده نوظهور جامعه مدرن به دنبال خشونت زدایی و ساماندهی کودکان حاصل از ازدواجها باشد.
زنان اولین قربانیان و کودکان قربانیان بعدی این شیوه زندگی
زنان به امید «ازدواج» پا به عرصه ازدواج سفید میگذارند
این وکیل دادگستری با بیان اینکه موضوع با هم بودگی از چند سال پیش مطرح شده است، افزود: زنان اولین قربانیان و کودکان قربانیان بعدی این شیوه زندگی هستند. بعضی معتقدند که این شیوه زندگی یک واقعیت اجتماعی است اما سوال اینجاست که مگر بیماران پدوفیلی واقعیت جامعه نیستند ؟ آیا آنها را نیز باید پذیرفت؟ مردان تنوع طلب هستند، این در حالیست که بر اساس تحقیقی که اخیرا از سوی آقای احمدی انجام شده است زنان با امید ازدواج پا به عرصه ازدواج سفید میگذارند.
این وکیل دادگستری با بیان اینکه با وجود چارچوبهایی نظیر مهریه یا شرایط ضمن عقد باز هم زندگی زناشویی پایدار نیست و ممکن است مردان زن و فرزندشان را ترک کنند، افزود: این سوال مطرح است که چطور میشود زنان در چارچوب ازدواج سفید همچنان اعتماد داشته باشند؟. ازدواج سفید یک خانواده حبابی است و فکر میکنم مسئله گرایش به این نوع زندگی تنها اقتصادی نیست، بلکه نوعی فرهنگ است که به کشور ما هجوم آورده است.
در نهایت اگر معتقد هستیم که فقه امامیه فقهی پویاست و میتواند با مقتضیات زمان خودش جلو برود باید تلاش کنیم تا با احکام ثانویه از سوی رهبری حکم صادر شود و در این موضوعات نیز وارد شویم.
دیدگاه ها