در سیل تبریز در دورانی که رادیو، تلویزیون و حتی سیستم خبر رسانی جامعی وجود ندارداما بلافاصله حدود ۷۶۰۰۰ تومان کمک از سراسر ایران جمعآوری میشود بخشی از کمکهای نقدی هم جهت خرید وسایل مورد نیاز، به مرکز جذامیان بابا باغی تبریز اختصاص مییابد.
سیل ۱۳۱۳ تبریز، سیلی بود که در ۸ مرداد ۱۳۱۳ خورشیدی در تبریز رخ داد. سیل تبریز تلفات جانی گستردهای نداشت؛ ولی از لحاظ مالی با تخریب حدود ۱۳۰۰ خانه و مغازه و بر جای گذاشتن انبوهی از شن و لای و تخته سنگهای بزرگ که میبایست تخلیه شود، خسارات چشمگیری به بار آورد.
سیل تبریز تلفات جانی گستردهای نداشت، ولی از لحاظ مالی با تخریب حدود ۱۳۰۰ خانه و مغازه و بر جای گذاشتن انبوهی از شن و لای و تخته سنگهای بزرگ که میبایست تخلیه شود، خسارات چشمگیری به بار آورد. در گزارش منشی کمیسیون سیلزدگان، میزان تقریبی این خسارات به غیر از خساراتی که به خیابانهای شهر و ادارات و مؤسسات دولتی وارد آمده بود، از حیث تخریب ساختمانها و اثاثیهٔ منازل و از بین رفتنِ مالالتجاره ، در حدود پانزده میلیون ریال تخمین زده شد که تقریباً ده میلیون ریالِ آن مربوط به ثروتمندان شهر و پنج میلیون ریال نیز متعلق به اشخاص غیرثروتمند بود.خسارات وارده به ادارات دولتی نیز متجاوز از دویست هزار تومان بودهاست.
اقدامات فهیمی، والی آذربایجان و سرتیپ سیف، رئیس شهربانی و امیر لشکر محتشمی ریاست لشکر با افراد تحت فرمانشان از جمله ۱۲۰۰ نفر نظامی، برای کمکرسانی و نجات سیل زدگان، نخستین واکنش مقامات در قبال این واقعه بود. این در حالی بود که به دلیل قطع خطوط تلگرافی، مقامات تهران و دیگر استانها خبر دقیقی از این ماجرا نداشتند.در روز ۱۱ مرداد بنا به دعوت فهیمی، مجلسی از رؤسای ادارات کشوری و لشکری و همچنین چهرههای سرشناس شهر تشکیل شد که پس از اظهارات والی در توصیف وضعیت شهر و سیل زدگان، حدود بیست نفر از بزرگانِ حاضر به نمایندگی از نواحی هفتگانه تبریز به عضویت «هیئت کمیسیون سیل زدگان» انتخاب شدند که کار خود را از ۱۳ مرداد آغاز کردند. وظیفه اصلی این هیئت جمعآوری کمک و اعانه از ثروتمندان تبریز و دیگر نقاط کشور و توزیع این کمکهای مالی در میان سیل زدگان بود.
در این میان در حالی که با انتقال ادارات آسیب دیده به ساختمانهای دیگر، اداره امور روال منظمتری یافت، با برقراری مجدد ارتباط تلگرافی مستقیم میان تبریز و تهران در ۱۳ مرداد، مقامات کشور ضمن آگاهی از ابعاد گسترده سیل و خرابیهای آن، برای رسیدگی به این امر رشته اقداماتی را آغاز کردند. در آغاز کمکهای مرکز صورتی فردی و غیرمتمرکز داشت، مانند کمک یکصد هزار تومانی رضا شاه یا کمکهای نمایندگان آذربایجان در مجلس شورای ملی و پارهای از تجار آذربایجانی مقیم مرکز که سریعاً به تبریز فرستاده شد؛ ولی بعد از وصول و انتشار گزارشهای مفصلتری در این زمینه، هیئتی مرکب از شانزده نفر برای تشکیل یک کمیسیون اعانه انتخاب شدند. این کمیسیون، بار اصلی جمعآوری و هدایت کمکهای مردمی را بر عهده داشت. بنا به گزارشهای موجود علاوه بر دیگر شهرهای آذربایجان، در نقاطی چون مشهد، قزوین، ساری، بابل، بروجرد، رشت، همدان، یزد، اراک، کرمانشاه و خوزستان، مراکزی جهت گردآوری کمک افتتاح شدند و براساس صورت ریز اعانات دریافتیِ مندرج در کتابچه «صورت درآمد و هزینه کمیسیون سیلزدگان» حدود ۶۲٪ از کل کمکهای واصله، از مرکز و دیگر شهرهای ایران جمعآوری شده بودند.
تصاویر پیوستی از کتابچهی «صورت درآمد و هزینه کمیسیون سیلزدگان» است.
دیدگاه ها