خطرات مسمومیت با گاز منوکسید کربن (CO) ( علائم، عوارض ، پیشگیری ، درمان و…)

مسمومیت با منوکسید کربن

علائم وجود گاز مونواکسید کربن در محیط خانه را جدی بگیرید .

گاز مونواکسید کربن ، گازی است بی رنگ و بی بو که از مهم ترین دلایل گازگرفتگی براثر استنشاق گاز منواکسید کربن، مکش نامناسب یا عدم مکش لوله‌ های بخاری گازی، سوختن ناقص نفت بخاری‌ های نفت‌ سوز، بد کارکردن شومینه گازی یا سوخت ناقص و یا شومینه‌ هایی با سوخت چوب، سوختن ناقص زغال در منقل ‌های کرسی، بد کارکردن اجاق خوراک ‌پزی، سوختن ناقص یا نامناسب آبگرمکن، ژنراتورهای خانگی و کار کردن خودرو در پارکینگ های در بسته است.

نشانه‌ های مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در وهله اول، سردرد همراه با احساس سنگینی و در صورت عدم اکسیژن رسانی مناسب گیجی، تهوع، استفراغ، سوزش شدید در ناحیه چشم و گلو، احساس گرفتگی و درد شدید در قفسه سینه، تشنج و احساس آشفتگی، تحریک ‌پذیری، ناتوانی در تشخیص موقعیت و شرایط، کاهش هوشیاری و اغما و مرگ است.

اصول ایمنی و پیشگیری از گاز گرفتگی و مسمومیت با منواکسید کربن

کنترل و انسداد منافذ مسیر دودکش قبل از راه اندازی بخاری بهترین راه پیشگیری از بروز حوادث مسمومیت به شمار می‌رود و دقت و توجه به داغ بودن دودکش نیز بهترین آزمایش سلامت دودکش است. همچنین داشتن کلاهک مخصوص برای دودکش در پشت بام‌ها برای جلوگیری از عدم بروز خاموشی بخاری و به دنبال آن انتشار گاز CO اهمیت بالایی دارد. فراموش نکنید استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد در پیشگیری از این مسمومیت از اهمیت بالایی برخوردار است و بخاری‌های بدون دودکش به هیچ عنوان از تولید گاز CO جلوگیری نمی‌کند.

پیشگیری از مسمومیت با گاز CO بسیار ساده است

• استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد در پیشگیری از این مسمومیت از اهمیت بالایی برخوردار است و بخاری‌های بدون دودکش به هیچ عنوان از تولید گاز CO جلوگیری نمی‌کند.
• کنترل و انسداد منافذ مسیر دودکش قبل از راه اندازی بخاری بهترین راه پیشگیری از بروز حوادث مسمومیت به شمار می‌رود .
• دقت و توجه به داغ بودن دودکش نیز بهترین آزمایش سلامت دودکش است. اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق وگازهای سمی ازدودکش است دراین صورت باید ضمن رفع نقص ، به طور موقت با بازکردن قسمتی ازدریا پنجره تهویه درمحیط ایجاد نمائید.
• همچنین داشتن کلاهک مخصوص برای دودکش در پشت بام‌ها برای جلوگیری از عدم بروز خاموشی بخاری و به دنبال آن انتشار گاز CO اهمیت بالایی دارد.
• رنگ شعله بخاری و وسایل پخت و پز باید آبی باشد، و چنانچه رنگ شعله قرمز، زرد و یا نارنجی باشد، حتما نقص در سوخت رسانی و کمبود اکسیژن در محیط است که سریعا باید تعمیر و سوخت رسانی شود. اگر رنگ شعله بخاری آبی نباشد ممکن است هوای کافی به بخاری نرسیده وتولید گاز منواکسید کربن کند.
• در صورت استفاده از وسایل گرمایشی مانند بخاری و شومینه، نباید تمامی روزنه‌های جریان هوا در منزل و به ویژه اتاق خواب مسدود شود.
• از نصب آبگرمکن در حمام، روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه، جدا خودداری کرد.
• شومینه مشترک برای چند واحد در صورت کوچک بودن سایز مجرای خروجی و لوله کشی آن باعث برگشت دود از شومینه روشن طبقات پایین به داخل آپارتمان در شومینه خاموش طبقات بالاتر می گردد.
• انتهای کلیه دودکش ها باید حداقل یک متر ازسطح بام وحداقل یک متر ازدیوار جانبی بام فاصله داشته ودارای کلاهک مخصوص (به شکل H ) باشد.
• دودکش واتصالات آن باید ازجنس مقاوم وبدون هیچگونه منفذ یا نشتی درسرتاسر آن باشد و به کارگیری لوله های آکاردئونی آلومینیومی مجاز نیست.
• شیب لوله های افقی درداخل واحدها باید مثبت و روبه بالا وارتفاع عمودی لوله دربیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد.
• قطر لوله دودکش باید مساوی یا بزرگتر ازقطر لوله خروجی دستگاه گازسوز باشد.
• اگر فضای خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم می کنید درزبندی وبستن منافذ به منظور جلوگیری ازاتلاف حرارتی بلاملانع می باشد.
• درصورتیکه ازبخاری های گازسوز به منظور گرمایش محیط استفاده می کنید حتما مختصری تهویه ازطریق درب یا پنجره درفضا ایجاد نمائید وازدرزبندی وبستن کامل منافذ خودداری کنید.
• ازقراردادن لوله خروجی بخاری به داخل ظرف آب جدا خود داری کنید.
• از به کار بردن وسایل گرمایشی بدون نصب دودکش ویا دارای نقص دردودکش جدا خودداری کنید.
• آب گرمکن های دیواری گازی اگر به مدت طولانی روشن باشند خطرناک می شوند.
• به کارگیری آب گرمکن های دیواری درفضاهای بسته یا مکان های فاقد جریان هوا ، مجاز نیست.
• هروسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل ومنتهی به فضای بیرون باشد.
• سرتاسر مسیر دودکش هارا به منظور اطمینان ازهدایت مناسب محصولات احتراق به فضای بیرون کنترل واطمینان حاصل کنید.
• هیچگاه از کباب‌پز یا منقل را درون خانه، گاراژ یا محوطه بسته استفاده نکنید.
• هیچگاه از چراغ یا بخاری نفتی یا گازی که فاقد دودکش است، درون خانه، به خصوص هنگام خواب استفاده نکنید.
• درون خانه، به خصوص در محل خواب‌تان دستگاه هشدار مونوکسید کربن نصب کنید.
• تعمیر وسایل گرمایشی توسط افراد غیر مجرب و بی تجربه و یا نصب آنها توسط افراد خانواده باعث ایجاد خطر می‌شود

علائم مراحل پایانی و نزدیک به مرگ :

کبودی دست، دور لب‌ها و نوک انگشتان از علایم پایانی مسمومیت با گاز CO به شمار می‌روند که در نهایت فرد دچار تنگی نفس شده و فوت می‌کند.

گروه های در معرض خطر :

تمامی افراد در معرض خطر قرار دارند ولی کودکان، زنان باردار و سالمندان جزو گروه آسیب پذیر و در معرض خطر بیشتری با منواکسید کربن هستند و علایم مسمومیت در آنها سریع و با شدت بیشتری ایجاد می‌شود. همچنین غلظت گاز منواکسید کربن در فضای اتاق در ایجاد مسمومیت بسیار موثر است.

چگونگی برخورد با افراد مسموم شده با گاز منواکسید کربن:

۱- فرد مسموم را از محیط آلوده به هوای آزاد منتقل کنید .

۲- یقه پیراهن و کمربند و لباس های تنگ افراد مسموم را باز کنید

۳- درصورت امکان اکسیژن دهی به فرد مسموم شده

۴ – باز نگه داشتن راه‌های هوایی و تماس با اورژانس 115 در مراحل بعدی درمانی باید مورد توجه قرار گیرد.

به یاد داشته باشید که خارج کردن افراد مصدوم از محیط آلوده، قرار گرفتن در محیط باز و به این افراد از مهمترین اقدامات پیشگیرانه محسوب می‌شود.

اصلی ترین منابع و راه‌های تولید گاز مونواکسید کربن (CO) در منازل و ساختمان‌ها به شرح زیر می باشد .

▪ استفاده از وسایل گازسوز و گرمایشی بدون دودکش
▪ نقص در دودکش و نشت گاز به فضای مسکونی
▪ استفاده از وسایل خوراک‌پزی جهت گرمایش
▪ به کارگیری روشنایی گازی به مدت طولانی به خصوص در فضای بدون تهویه
▪ ضعف در دودکش شومینه
▪ معیوب بودن مشعل شوفاژ
▪ آبگرمکن‌های دیواری و زمینی به‌ویژه وقتی که دودکش مناسب ندارند
▪ اتومبیل روشن در پارکینگ

غلظت گاز

علائم مسمومیت

50 PPM

بیشترین غلظت مجاز و بی خطر گاز CO در هوای محیط کار که یک انسان سالم بزرگسال در طی 8 ساعت مدام میتواند استنشاق نماید.

200 PPM

سردرد خفیف ، احساس خستگی ، تهوع ، و سرگیجه پس از 2 تا 3 ساعت استنشاق هوای آلوده به گاز CO

400 PPM

سردرد شدید ، تهوع ، و سرگیجه طی 1 تا 2 ساعت استنشاق هوای آلوده به گاز CO/ خطر جانی پس از 3 ساعت

800 PPM

سردرد ، تهـوع ، و سرگیـجه پس از 45 دقیقـه قرار گرفتن در معـرض گاز CO / غش کردن و بیهوشی پس از 1 ساعت / مرگ طی 2 تا 3 ساعت

1600 PPM

سردرد ، تهـوع ، و سرگیـجه پس از 20 دقیقه قرار گرفـتن در معـرض گاز CO/ مرگ طی 1 تا 2 ساعت

3200 PPM

سردرد ، تهـوع ، و سرگیـجه پس از 5 تا 10 دقیقه قرار گرفـتن در معـرض گاز CO / مرگ طی 1 ساعت

6400 PPM

سردرد ، تهـوع ، و سرگیـجه پس از 1 تا 2 دقیقه قرار گرفـتن در معـرض گاز CO / مرگ طی 30 دقیقه

12800 PPM

مرگ طی 1 تا 3 دقیقه

برای امنیت خانواده خود، منابع احتمالی تولید گاز CO در خانه را شناسایی نمایید. وسایل گرمایشی و دودکشها را در شرایط ایده آل نگه دارید. علائم مسمومیت با گاز CO را خوب بخاطر بسپارید و در صورت مشاهده این علائم در میان اعضای خانواده، بسرعت به فضای باز و با هوای تازه بروید و از دیگران کمک بگیرید. کم هزینه ترین راه مقابله با این خطر، بازدید دوره ای وسایل گرمایشی خانه و در صورت لزوم تعمیر آنها میباشد. در این خصوص حتماً از متخصصین با تجربه کمک بگیرید.