شرایط روزه گرفتن زنان باردار و زنان شیرده

روزه گرفتن در بارداری کدام ماه مجاز و کدام ماه ممنوع!

بارداری یکی از شیرین‌ترین و در عین حال حساس‌ترین اتفاقات زندگی یک زن است. اتفاقی که خوب به نتیجه رسیدن آن، آرزوی هر پدر و مادری است. ازاین‌رو، هم‌زمانی دوران بارداری با ماه مبارک رمضان یا حتی دوران شیردهی به نوزاد، به عنوان یکی دیگر از مراحل حساس زندگی نوزاد و مادر، نکته‌ای است که همواره مورد توجه فقه بوده و قواعد و احکام خاص و ویژه‌ای برای آن عنوان شده است.

مقام معظم رهبري(مدظله العالی)

آيا روزه گرفتن بر زن باردارى كه نمى‌داند روزه براي جنين او ضرر دارد يا خير، واجب است؟

اگر بر اثر روزه، خوف ضرر بر جنين وجود داشته باشد و خوف وى هم داراى منشا عقلايى باشد، افطار بر او واجب است، در غير اين صورت، واجب است روزه بگيرد.

تكليف زنى كه شير مى‌دهد، در مورد روزه چيست؟

اگر روزه گرفتن باعث كمى ‌شير او و ناراحتى بچه شود يا براى خودش ضرر داشته باشد، روزه بر او واجب نيست و در صورت اول بايد براى هر روز، يك مد طعام (تقريبا 750 گرم گندم يا نان يا برنج يا مانند آن) به فقير بدهد و در فرض دوم، اين امر احتياط واجب است و در هر حال، روزه‌ها را بايد قضا كند.

آيت‌الله العظمی مکارم شيرازي(مدظله العالی)

آيا روزه بر مادرى كه بچه شير مى‌دهد، واجب است؟

زنانى كه بچه شير مى‌دهند (خواه مادر بچه، خواه دايه) اگر روزه گرفتن باعث كمى ‌شير آنها و ناراحتى بچه ‌شود، روزه بر آنها واجب نيست ولى براى هر روز، كفاره (يك مد طعام) واجب است و بعدا نيز بايد روزه را قضا كنند اما اگر روزه براى خودشان ضرر داشته باشد، كفاره لازم نيست ولى بعدا روزه‌هايي را كه نگرفته‌اند، بايد قضا کنند.

• خانمي که يك سال به دليل بارداري و 2 سال به دليل شيردهي روزه نگرفته و هر 3 سال كفاره تمام روزه‌هايش را داده است، حکم قضاي روزه‌هايش چگونه است و اصلا بايد روزه قضا بگيرد يا خير؟

چنانچه روزه گرفتن در اين مدت براي او ضرر داشته، قضا ندارد ولي اگر براي بچه ضرر داشته، بايد قضاي آن را هم به جا بياورد.

آيت‌الله العظمی صافي گلپايگاني(مدظله العالی)

براي خانم‌هاي باردار از چه ماهي روزه گرفتن واجب نيست؟‌

معيار، ماه چندم نيست و روزه بر او واجب است؛ مگر وقتي كه از يك منشا عقلايي و قابل اعتماد مانند تجربه خود يا گفته پزشك مورد اطمينان، خوف ضرر براي خودش يا بچه‌‌اش وجود داشته باشد.

زني که باردار است و نمي‌داند روزه برايش ضرر دارد يا نه، آيا بايد روزه بگيرد؟

اگر خوف ضرر براي خودش يا جنين وجود داشته باشد، نبايد روزه بگيرد و اگر خوف ضرر ندارد، بايد روزه بگيرد.

زن شيردهي که فرزندي دارد که علاوه بر خوردن غذا، از شير مادر نيز استفاده مي‌کند و مادر به علت شيردهي، ضعف کرده و چند روز را روزه نگرفته، وظيفه‌اش چيست؟

در فرض سوال، چنانچه روزه براى بچه يا مادر او به خاطر شير دادن ضرر داشته يا احتمال عقلايى ضرر مى‌داده که قهرا موجب خوف ضرر مي‌شود، خوردن روزه اشکال نداشته ولى بايد براى هر روزي که خورده يک مد طعام مانند گندم و جو و برنج به فقير غيرسيد بدهد و دادن پول اينها کفايت نمى‌کند و بايد قضاى روزه‌ها را نيز بگيرد.

آيت‌الله العظمی وحيد خراساني(مدظله العالی)

تکليف زني که زايمان او نزديک است و روزه براي حمل او يا براي خودش ضرر دارد چيست؟

در فرض مذکور روزه او صحيح نيست و بعدا بايد روزه خود را قضا بنمايد و در موردي که روزه براي حمل او ضرر داشته باشد علاوه بر قضا بايد براي هر روز يک مد طعام به فقير بدهد و احتياط مستحب اين است که در صورتي هم که روزه براي خودش ضرر دارد، يک مد طعام به فقير بدهد.

آيا زني که بچه شير مي‌دهد مي‌تواند روزه بگيرد؟

اگر شير او کم باشد و روزه براي بچه يا براي خودش ضرر داشته باشد جايز نيست روزه بگيرد بلکه بايد بعدا قضاي آن را بجا آورد و اين حکم در صورتي است که شير خوردن اين بچه از راه ديگري ميسر نباشد و اگر ميسر باشد واجب است آن زن روزه بگيرد و در صورتي که روزه براي بچه‌اش ضرر داشته باشد علاوه بر قضا بايد فديه هم بپردازد يعني براي هر روز يک مد طعام به فقير بدهد و احتياط مستحب اين است که در صورتي که روزه براي خودش ضرر داشته باشد براي هر روز يک مد طعام به فقير بدهد.

آيت الله العظمی سيدعلي سيستاني(مدظله العالی)

زنى كه زاييدن او نزديك است و روزه براى خودش يا حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بايد براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد و در هر دو صورت روزه‌هايى را كه نگرفته بايد قضا نمايد.زنـى كـه بـچه شير مى‌دهد و شير او كم است چه مادر بچه يا دايه او باشد، يا بى‌اجرت شير دهد اگـر روزه بـراى خودش يا بچه‎اى كه شير مى‎دهد ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بايد براى هر روز يـك مـد طعام به فقير بدهد و در هر دو صورت روزه‌هايى را كه نگرفته بايد قضا نمايد ولى بنابر احتياط واجـب ايـن حـكـم اخـتصاص به موردى دارد كه شير دادن بچه منحصر به همين راه باشد و اما اگر راه ديـگـرى بـراى شـير دادن بچه باشد - مثلا اين كه چند زن در شير دادن او شركت كنند - ثبوت اين حكم محل اشكال است.

آيت‌الله العظمی سيدمحمد حسيني‌شاهرودي(مدظله العالی)

زنى که زاييدن او نزديک است و روزه براى خودش يا حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بايد براى هر روز يک مد طعام يعنى گندم يا جو يا نان و مانند اينها به فقير بدهد و روزهايى را که نگرفته بايد قضا نمايد؟

زنى که بچه شير مى‌دهد و شير او کم است چه مادر بچه و يا دايه او باشد، يا بى اجرت شير دهد، اگر روزه براى او و يا بچه‎اى که شير مى‌دهد ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بايد براى هر روز يک مد طعام يعنى گندم يا جو يا نان و مانند اينها به فقير بدهد و روزه‌هايى را که نگرفته بايد قضا نمايد، ولى اگر کسى پيدا شود بى اجرت بچه را شير دهد، يا براى شير دادن بچه از پدر يا مادر بچه يا از کس ديگرى که اجرت او را بدهد اجرت بگيرد، اقوى آنست که بچه را به او بدهد و روزه بگيرد.

چگونه برای روزه گرفتن در بارداری آماده شوید؟

پیش از فرا رسیدن ماه رمضان باید دست به کار شوید و موارد زیر را انجام دهید:

• با پزشک یا ماما در خصوص تصمیم خود مبنی بر روزه گرفتن مشورت کنید و از آنها بخواهید تا سلامتی شما را با توجه به عوارض احتمالی روزه گرفتن نظیر ابتلا به دیابت حاملگی، و کم خونی بررسی کنند. در صورت روزه گرفتن باید قند خون خود را زود به زود کنترل کنید.
• اگر از نوشیدنی های حاوی کافئین مانند چای، قهوه ، نوشابه، و ... زیاد استفاده می کنید، برای جلوگیری از بروز سر درد، کمی پیش از فرارسیدن ماه رمضان میزان مصرف این نوع نوشیدنی ها را به تدریج کاهش دهید. به طور معمول زمانی که باردار هستید نباید بیش از 200 میلی گرم کافئین در روز مصرف کنید. این مقدار معادل 2 فنجان نسکافه است.

همچنین بخوانید:

فواید روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان

روزه گرفتن برای چه افرادی واجب نیست؟

کاهش وزن با روزه داری

• اگر شاغل هستید با کارفرمای خود در خصوص مدیریت کارها در ماه رمضان صحبت کنید. از او بخواهید تا زمان های استراحت بیشتری برای شما در نظر بگیرد و یا اضافه کار را در این ماه برای شما لحاظ نکند.
• به متخصص تغذیه مراجعه کنید تا نیازهای تغذیه ای شما را تعیین کند.
• یک دفترچه مخصوص غذاها تهیه کنید، تا بدانید چه غذاها و نوشیدنی هایی را مصرف کرده و می کنید.
• کارها و خرید های خود را پیش از فرا رسیدن ماه رمضان انجام دهید.
• در صورت روزه گرفتن، وزن خود را به طور منظم در خانه چک کنید.

توصیه های مهم روزه گرفتن در بارداری

علائم خطر روزه در بارداری را به خاطر بسپارید!

در صورت مشاهده علائم زیر فورا با پزشک خود تماس بگیرید:

1- اگر تغییرات قابل توجهی در تحرک جنین احساس کردید.(جنین زیاد حرکت نمی کند یا لگد نمی زند.)

2- اگر احساس دردهایی مشابه دردهای انقباضی کردید. (این می تواند علامت زایمان زودرس باشد.)

3- اگر احساس سرگیجه، ضعف، گیجی، و یا خستگی کردید و حتی پس از یک استراحت خوب بهتر نشدید. (بلافاصله روزه خود را باطل کرده و آب حاوی نمک و شکر بخورید و با پزشک خود تماس بگیرید)

4- اگر وزن اضافه نمی کنید، و یا وزن از دست می دهید. ( وزن گیری در دوران بارداری )

5- اگر خیلی تشنه می شوید، کم ادرار می کنید، و یا ادرار شما تیره شده و بوی تندی دارد. (این علامت کم آب شدن بدن است که شما را مستعد ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری و مشکلات دیگر می کند.)

6- اگر سر درد، تب، و درد در نواحی مختلف بدن دارید.

7- اگر حالت تهوع دارید و یا استفراغ کردید.

نیازی نیست که خود را فقط به افطار و سحر محدود کنید. در واقع به جای زیاد خوردن در این دو وعده بهتر است چندین وعده متعادل و مغذی داشته باشید.

چطور می توانم روزه گرفتن در بارداری را آسان تر کنم؟

نیازی نیست که خود را فقط به افطار و سحر محدود کنید. در واقع به جای زیاد خوردن در این دو وعده بهتر است چندین وعده متعادل و مغذی داشته باشید. این امر سبب می شود تا بهتر وزن خود را حفظ کنید و از یبوست، سردرد، سوءهاضمه و بی حال شدن جلوگیری کنید.

یک افطار ایده آل برای زنان باردار روزه

افطار ایده آلی وجود ندارد، ولی توصیه های زیر، برای شروع افطار شما بهترین هستند:

• سه عدد خرما، آبمیوه و شیر (برای متعادل ساختن قند خون)؛
• سالاد یا سبزیجات فصل تازه؛
• سوپ رقیق مرغ یا سوپ سبزیجات؛
• حلیم.

سپس یک وعده غذایی متعادل که می تواند شامل موارد زیر باشد، میل کنید:

• پروتئین که از مرغ، گوشت، ماهی یا حبوبات تأمین می شود؛
• ترکیبی از کربوهیدرات ها شامل برنج قهوه ای، پاستا با غله کامل و نان کامل مانند سنگک؛
• ترکیبی از سبزیجات.

(توجه کنید که از غذاهای سرخ شده پر روغن و چاق کننده باید صد در صد پرهیز کنید زیرا معده شما را پر می کند، اما مواد مغذی کامل را به شما نمی رساند و اغلب سبب سوءهاضمه نیز می شود). از خوردن شیرینی جات مصنوعی مانند زولبیا و بامیه پرهیز کنید و به جای آن از یک کاسه سالاد میوه یا کاسترد لذت ببرید.

آیا می توان وعده سحری را ساده گرفت یا روزه دار باردار باید وعده سحری کاملی میل کنید؟

سحری مهم ترین وعده غذایی در طی ماه مبارک رمضان است که انرژی لازم برای طی روز را فراهم می کند؛ پس به هیچ وجه این وعده غذایی را از دست ندهید؛ زیرا منبع اصلی سوخت بدن شما بوده، همچنین میزان احساس گرسنگی، سردرد و خواب آلودگی را نیز کاهش می دهد. سحری باید یک وعده غذایی کامل و تأمین کننده انرژی برای ساعت های طولانی باشد. سعی کنید از غذاهای با میزان فیبر بالا، کربوهیدرات های پیچیده مانند غلات سبوس دار و حبوبات استفاده کنید. زیرا زمان بیشتری طول می کشد تا بدن شما این ترکیبات را شکسته و مورد استفاده قرار دهد، بنابراین بهتر انرژی شما را در طی روز تأمین می کنند.

یک وعده غذایی سالم می تواند شامل:

نان تهیه شده از غله کامل و پخته شده با روغن؛

• صبحانه غله کامل (مانند کرن فلکس "corn flakes" و مشابه آن) با شیر نیمه چرب؛
• میوه های تازه و خشک شده مشتمل بر موز و خرما؛
• آجیل بدون نمک.

نکات مهم تغذیه زن باردار روزه

1. در ماه رمضان سطح فعالیت شما کاهش می یابد و اگر در دوران حاملگی باشید، ممکن است بیش ازپیش احساس خستگی کنید، برای حفظ سلامتی خود در روزه گرفتن موارد بالا را رعایت کنید و نکته های زیر را به خاطر بسپارید:
2. مصرف شیرینی جات را به یک بار در هفته کاهش دهید.
3. بعد از شام کمی استراحت کرده، سپس بلند شده و کارهای خود را انجام دهید.
4. از خوردن اسنک دیرهنگام قبل از خواب خودداری کنید، اما مطمئن شوید که سحری می خورید.