نقش پدر در سلامت جنین
شما به عنوان یک پدر جدید باید از عوارضی که بارداری برای همسرتان در پی دارد آگاه باشید تا بتوانید بهترین عکس العمل را در مقابل آن ها نشان دهید. بارداری در سه ماهه اول موجب بروز مشکلات زیر در همسر شما می گردد:
- احساس خستگی
- احساس نیاز به دفعات قابل ملاحظه ای به دفع ادرار
- حالت تهوع و استفراغ
- ویار
مراقبت هایی که پدران باید بدانند
به خاطر فرزند آینده‌تان سیگار نکشید، از مصرف الکل خودداری کنید و به خاطر ۳ نفر غذا بخورید: خودتان، نوزاد آینده و همسرتان.سعی کنید خانمتان را نیز متقاعد کنید که سبک زندگی سالم شما را دنبال کند. در حالی که بشر مدت‌ها است که می‌داند این مواد سمی می‌توانند قدرت باروری مرد را تخریب کنند، اما باور عموم این بود که سلامت جنین بعد از بارداری فقط به مادر مربوط می‌شود. معلوم شده است که عادت‌های سلامتی پدر و مادر می‌تواند نه تنها بر احتمال باردارشدن، بلکه بر احتمال سقط جنین، نقص مادرزادی و سرطان دوران کودکی تاثیر گذار باشد.
تحقیقات جدید تایید می‌کند که مشکلات پزشکی بالقوه زاد و ولد می‌تواند از طریق اسپرم پدر کاملاً به تخمک منتقل شود.درواقع، یافته‌ها نشان می‌دهند مردانی که در آرزوی فرزند سالمی هستند باید مانند یک خانم باردار شروع به تفکر کنند. هرچند هشدار‌های مربوط به بارداری روی برچسب شراب‌ها و پاکت‌های سیگار فقط زنان را مورد خطاب قرار می‌دهند، بارداری سالم نیازمند کار گروهی است که در آن سلامت پدر خانواده نیز قبل از بارداری مهم است.
ترک سیگار قبل از بارداری را بخوانید.
دلایل ناباروری مردان
یک خانم ۲۹ ساله دوبار سقط جنین داشته است اما دلیل آن را نمی‌دانست. پزشک متخصص زنان یک سری آزمایش از او گرفت اما هیچ مشکلی دیده نشد. در این هنگام بود که سوالی که کمتر به ذهن خانم‌ها خطور می‌کند به ذهنش رسید: ممکن است که مشکل از همسرم باشد؟
همسر او، ۴۰ ساله، نمی‌خواست به مطب دکتر مارک گلدستین (Marc Goldstein) برود. دکتر گلدستین پرفسور اورولوژی وقتی دلایل احتمالی سقط جنین را به آنها گفت. خانم از دست همسرش عصبانی بود و آقا از دست دکتر.
عامل اول: همسر او کارگر ساختمان بود و به طور مرتب در کار تخریب ساختمان‌های قدیمی بود. این ساختمان‌ها دارای لوله کشی سربی و یا رنگ سربی بودند. دکتر گلدستین می‌گوید: «احتمالاً مشکل به این مساله مربوط می‌شد. قرار گرفتن مرد در معرض سرب با سقط جنین همسرش در ارتباط بوده است. همچنین او مشروبات الکلی زیاد می‌نوشید؛ هر شب ۶ پاکت!
عامل دوم:آسیب به جنین در اثر مصرف مشروبات الکلی پدر
سومین عامل: آن مرد به مدت ۲۵ سال از ۱۵ سالگی روزی ۲ پاکت سیگار می‌کشید. مطالعات اخیر روی انسان نشان داده‌اند که سیگار کشیدن می‌تواند به اسپرم آسیب رسانده و باعث سقط جنین شود و میراث بسیار جزئی اما مهمی از سرطان را به فرزند منتقل کند، حتی اگر مادر سیگاری نباشد. اما چه شواهدی نشان می‌دهد که عادت‌های بد آن مرد منجر به این سقط جنین‌ها شده است؟ این عامل غیر مستقیم اما گریز ناپذیر بود، چیزی که هرگز به همسرش نگفته بود. همسر سابق او نیز دوبار سقط جنین کرده بود. اگر مشکل از خانم بود باید بعد از طلاق این مشکل حل می‌شد، اما همسر سابق او بعد از ازدواج مجدد بچه‌های سالمی به دنیا آورد.
توصیه مشاور : سیگار کشیدن حتی اگر باعث سقط نشود، استنشاق دود سیگار توسط اطرافیان مضرتر از کشیدن خود سیگار است.
در آزمایشی که از خون این مرد گرفته شد مقدار سرب طبیعی بود بنابراین به نظر نمی‌رسید که مشکل او به دلیل سرب باشد. اما وقتی اسپرم او زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفت، به وضوح دارای مشکل بد شکلی بودند. برخی از آنها دارای دو دم بودند و شکل سر برخی از آنها نامنظم بود. تحقیقات نشان می‌دهد که سیگار کشیدن و نوشیدن الکل هردو می‌توانند شکل اسپرم را بر هم زنند. اسپرم‌هایی که دارای شکل غیر عادی هستند، بیش از میزان میانگین با سقط جنین در ارتباط هستند.
سلامت جنین
نازایی و تغییر شکل اسپرم
مواد مخدر و الکل تنها عامل بدشکلی اسپرم نیستند. برای مثال، واریکوسل (التهاب بدون درد کیسه بیضه ناشی از واریکوس (گشاد شدن رگ یا واریس) می‌تواند منجر به باریک شدن اسپرم شود. واریکوسل به خودی خود اختلال جدی‌ای نیست اما می‌تواند در ناباروری دخیل باشد. باریک شدن اسپرم در برخی موارد می‌تواند با سقط جنین در ارتباط باشد؛ مخصوصاً اگر که مرد مواد مخدر (drugs) استفاده کند یا سیگار بکشد. یعنی مرد مبتلا به واریکوسل که بیش از حد مشروبات الکلی مصرف می‌کند یا سیگار می‌کشد خطر سقط جنین همسرش را بالا می‌برد.»
درست است که اسپرم بد شکل کمتر احتمال باروری تخمک را دارد، اما در صورت بارور کردن تخمک احتمال وجود مشکل در جنین بیشتر شده و احتمال سقط جنین بالا خواهد رفت. او برای درمان بیماران الکلی و سیگاری‌اش اکیداً توصیه می‌کند که به گروه الکلی‌های بی‌نام (Alcoholics Anonymous) بپیوندند تا به قطع مصرف الکل آنها کمک کنند و یک چسب ترک سیگار بخرند.
یکی از مهم ترین مواد مغذی برای سلامت جنین اسید فولیک است. متخصصان معتقدند الگوی تغذیه و رژیم غذایی مادر نقش بسزایی در سلامت جنین ایفا می کند. اما به تازگی پزشکان دانشگاه مک‌گیل در مونترال تاکید کردند این تصور که فقط عادات تغذیه‌ای مادران بر سلامت جنین تاثیر دارد اشتباه است چرا که طبق مطالعات اخیر حتی نوع رژیم‌غذایی پدران نیز می‌تواند در سلامت فرزندانشان نقش حیاتی داشته باشد.
گرچه جنین در مدت 9 ماه از طریق مادر تغذیه می شود اما پدران نیز در انتقال نیمی از فاکتورهای وراثتی به فرزندان مشارکت داشته و بنابراین نقش مهمی در سلامت جنین دارند.یکی از مهم ترین مواد مغذی برای سلامت جنین اسید فولیک است که می بایست حتی قبل از شروع بارداری به میزان کافی در رژیم غذایی مادر وجود داشته باشد. نکته جالب این که محققان در یک بررسی آزمایشگاهی دریافتند که خطر ابتلا به نارسایی‌های مادرزادی در بچه‌موش‌های متولد شده از موش‌های والد نری که رژیم‌غذایی‌شان فاقد اسید فولیک است، 30 درصد افزایش پیدا می‌کند. این یافته تایید می‌کند که نوع تغذیه و الگوی زندگی سالم در پدران نیز برسلامت فرزندان اثرگذار است.
آيا مي‌دانستيد تمام تغييرات جسمي و روحي رواني پدر، بر سلامت جنين تاثير دارد؟
تمامي تغييرات روحي رواني و جسمي پدر، تاثيرات عمده‌اي روي سلامت جنين دارد. در سال‌هاي اخير، توجه بيش از اندازه به نقش مادر در شکل‌گيري جنين، غفلت از نقش پررنگ پدر را به دنبال داشته است. طي بررسي‌هاي گوناگون ثابت شده است که بسياري از عوامل مانند سن بالاي پدر، تغذيه نامناسب، شغل، اضطراب، افسردگي و بيماري‌هاي پدر مي‌توانند عوارض کوتاه‌مدت يا طولاني‌مدت روي جنين داشته باشند تا جايي که برخي از اين عوارض از تولد تا سنين پيري دامن‌گير فرزند خواهد بود. چه خوب است درباره شرايط پدر شدن بيشتر بدانيم.
تغذيه اثري مستقيم بر قدرت اسپرم دارد.مصرف کافي و متعادل غذاهاي غني از ويتامين C و آنتي‌اکسيدان‌هاي ديگر به پيشگيري از نقايص اسپرم کمک مي‌کند و تحرک اسپرم را افزايش مي‌دهد.اين در حالي است که عادات غذايي ناسالم، مصرف مشروبات الکلي، سيگار، مواد مخدر، کمبود روي، اسيدفوليک، ويتامين D، کلسيم به کاهش کميت و کيفيت اسپرم، مايع مني و اختلالات ترشح تستوسترون منجر مي‌شود. مشخص شده است که پدراني که يک ماه پيش از باردارشدن همسرشان مشروب زيادي مصرف مي‌کنند، صاحب فرزنداني با وزن کمتر مي‌شوند و اين کاهش وزن بر سلامت بچه و وضعيت زندگي آينده وي تاثير زيادي خواهد داشت، چرا که الکل سبب کاهش سطح تستوسترون و افزايش اسپرم‌هاي غيرطبيعي مي‌شود.
کمبود کوتاه‌مدت روي مي‌تواند سطح تستوسترون و حجم مني را کاهش دهد. کمبود اسيد فوليک در مرد سبب کاهش تعداد اسپرم مي‌شود. دکتر کيمياگر، متخصص تغذيه، در همين راستا توصيه مي‌کند: «پدراني که کمبود تغذيه‌اي دارند، روزانه مولتي‌ويتامين حاوي روي و سلنيوم به مدت حداقل سه ماه پيش از لقاح مصرف کنند، چرا که اين مواد معدني به تکامل و رشد سالم اسپرم کمک مي‌کنند.»
تاثير شغل پدر بر جنسيت جنين
شغل پدر بر سلامت جنين تاثيرگذار است. «در مطالعه‌اي که روي 78 کودک دچار سرطان خون بستري در بيمارستان شهيد صدوقي يزد و 78 کودک سالم انجام شد، مشخص شده است که در گروه بيماران، شغل پدران به ترتيب کشاورز، نقاش يا به گونه‌اي در تماس با هيدروکربن‌ها بود، در حالي که در کودکان سالم، بيشتر پدران به ترتيب کارگر و کارمند بوده‌اند.
اين مطالعه بر نقش بالقوه سموم کشاورزي، حشره‌کش‌ها و هيدروکربن‌ها در ايجاد سرطان تاکيد مي‌کند.همچنين طي بررسي‌هاي گوناگون مشخص شده که کيفيت پايين اسپرم موجب تولد فرزند دختر مي‌شود، به ويژه کارگران مزارع و مرداني که در شغل‌هايي مانند مکانيکي مشغول هستند، احتمالا به دليل مواجه بودن اين افراد با سموم و مواد شيميايي از بين برنده اسپرم در شرايط محل کار کمتر صاحب فرزند پسر مي‌شوند، بنابراين توصيه مي‌شود که استفاده از پوشش‌هاي محافظتي (دستکش، لباس کار) جدي گرفته شود.
علاوه بر موارد ذکر شده، تشعشات ناشي از نشت مواد پرتوزا با تاثيرگذاري روي کيفيت اسپرم و تخمک منجر به نازايي مردان مي‌شوند و حتي انجام راديوتراپي و اشعه درماني در بيماران مبتلا به سرطان از طريق کاهش تقسيم سلول‌هاي زاياي اسپرم در مردان و اثر بر هيپوفيز و مراکز مغزي باروري در هر دو جنس به نارسايي‌هاي باروري در هر دو جنس منجر مي‌شود.»
سلامت فرزند در گرو آرامش پدر
حالات و روحيات پدر و مادر، افزايش سن والدين و... به اختلالات کروموزومي منجر مي‌شوند اما اينکه آيا اين عوامل روي ساختار ژنتيکي تخمک و اسپرم تاثيرگذار هستند، پاسخ قطعي در اين زمينه وجود ندارد.دکتر ابوالقاسم مهري‌نژاد، روان‌شناس و عضو هيات علمي دانشگاه الزهرا ضمن اشاره به اين نکته اظهار مي‌کند: «طبق برخي تحقيقات، افسردگي‌هاي شديد و مزمن پدر در کاهش فعاليت اسپرم تاثيراتي داشته است. برخي بيماري‌هاي رواني که وابسته به جنس هستند، مي‌توانند از طريق پدر و مادر به جنين منتقل شوند. اين وابسته به جنس بودن بيماري‌هاي رواني، موجب شده که در کودکان پسر، بيماري‌هاي رواني شايع‌تر باشد و همچنين اختلالات رفتاري مانند دروغ‌گويي، کتک‌کاري، شب ادراري.»
وي در ادامه با توجه به اهميت نقش پدر در شکل‌گيري شخصيت کودک افزود: «پدر به دو صورت با واسطه و بدون واسطه مي‌تواند در دوران کودکي تاثيرگذار باشد. فقر، امکانات رفاهي، ميزان علاقه والدين به يکديگر، راه‌هاي غيرمستقيم تاثيرگذاري پدر روي رفتارهاي کودک است. در کنار اين موضوع، تعاملات زياد پدر و مادر موجب مي‌شود که فرزند از رفتار پدر الگوبرداري کند. اضطراب، افسردگي، شادي، نظم، خشم، قدرت تصميم‌گيري و... مواردي هستند که در صورت تعامل زياد پدر و فرزند، مي‌تواند عامل تاثيرگذاري مستقيم بر فرزند باشد.»
دکتر ابهري، متخصص علوم رفتاري و عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي نيز بر اين باور است که: «ناهنجاري‌هاي رفتاري، ناراحتي‌هاي روحي رواني پدر در صورتي که داراي دوام و ريشه باشند، به فرزندان منتقل مي‌شوند، چرا که درمان بيماري‌هايي مانند اضطراب و استرس مستلزم مصرف دارو است و بسياري از اين مواد شيميايي آثار غيرقابل انکاري بر فرزندان نسل بعد دارد.»بنا بر گفته‌هاي دکتر ابهري، بيماري‌هايي مانند اضطراب، وسواس، پارانوئيد و اسکيزوفرني پدر آثار کوتاه‌مدت يا بلندمدتي روي جنين خواهند گذاشت.
مخاطرات باروري در سنين بالا
باروري در سن بالا نه تنها براي خانم‌ها بلکه براي آقايان نيز دردسرساز است. با افزايش سن، تغييراتي در روند اسپرم‌سازي ايجاد مي‌شود، به طوري که پس از 30 سالگي سالانه حدود يک درصد از ميزان تستوسترون مرد کم مي‌شود و پس از 40 سالگي قدرت باروري آنها تا 70 درصد کاهش پيدا مي‌کند. شکاف کام، لب شکري، سندرم داون و آکندروپلازي از جمله عوارض جنيني هستند که در صورت سن بالاي پدر رخ خواهند داد.
1 در يک تحقيق، افزايش مصرف قهوه از علل نارسايي باروري مردان ذکر شده اما در تحقيقي ديگر مصرف قهوه از علل تقويت قدرت باروري آقايان است، با توجه به اين شرايط هم‌اکنون مصرف حداکثر يک تا دو فنجان قهوه در روز به آقايان پيشنهاد مي‌شود.
2 مثلا گرماي بيش از اندازه در شغل‌هايي مانند نانوايي، سونا، جکوزي از علل آسيب‌رسان به اسپرم ذکر مي‌شوند.
3- طبق برخي بررسي‌ها تلفن‌هاي همراه، کامپيوتر نوت‌بوک، به دليل ايجاد ميدان الکترومغناطيسي باعث آسيب رساندن به اسپرم مي‌شود.
خواهشمنديم اگر سوال يا نکته‌اي براي مطلب نقش پدر در سلامت جنین
در ذهن شما باقي مانده است، آن‌را در قسمت نظرات با ما و ساير کاربران به اشتراک بگذاريد.
---------------------------------------------------------------------------------------------------
مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
من یه سوال دارم
آیا مصرف مواد در پدر در زمان انجام لقاح ممکنه باعث تولد بچه ناقص و یا دارای نقص عوض بشه؟و اینکه آیا ممکنه تو آزمایش ها و سونو گرافی و غربال گری این نقص مشخص و معلوم نشه؟