نشانهای نازایی در زنان

علل شایع نازایی در زنان

با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با علت و علائم نازایی در زنان بیشتر آشنا شوید.

ناباروری چیست؟

ناباروری به حالتی گفته می شود که شما به مدت شش ماه تا یک سال (بسته به سن شما) به صورت محافظت نشده رابطه جنسی داشته باشید ولی باردار نشوید.در واقع علامت اصلی ناباروری همان باردار نشدن است و ممکن است شما علاوه بر این علامت هیچ گونه نشانه یا علائم دیگری را مشاهده نکنید.علائم ناباروری به علل ناباروری بستگی دارد.

بسیاری از شرایط پزشکی و سلامتی می توانند باردار شدن را دشوار کنند. البته در برخی موارد هیچگونه علت مشخصی برای ناباروری فرد تشخیص داده نمی شود.حدود10 درصد از زوجین که در سنین باروری هستند در آمریکا دچار مشکل نازایی هستند،
حدود30 در صد مشکلات به زنان و30در صد به مردان ومابقی یا علل ناشناخته اند ویا این که فاکتور های متعددی هر دو زوج را درگیر کرده اند.

اگر شما برای بیشتر از یک سال مقاربت منظم وبدون پیشگیری داشته اید وهنوز باردار نشده اید (
یا به مدت شش ماه اگر بیشتر از 35سال دارید)باید به پزشک مراجعه کنید نزدیک به 90در صد
زوجین نازا به طور موفقیت آمیزی درمان می شوند. به خاطر داشته باشیدکه چون یک زوج ممکن است دچار مشکلات مختلفی باشند درصد های موفقیت بسیار متغیر هستند

آندومتریوزیز

آندومتریوزیز به شرایطی اطلاق می شود که در آن بافت پوشاننده مخاط رحم(بافت اندومتریال)در بیرون از حفره رحمی ومعمولا در حفره شکمی لگنی رشد می کند

علائم احتمالی

بعضی زنان بدون علامتنددر حالی که دیگران دچار درد موقع عادت ماهیانه یا درد حین نزدیکی یا دردهای مبهم لگنی هستند

درمانهای امکانپذیر

داروهای باروری بالقاح مصنوعی ،عمل جراحی برای برداشتن بافت غیر نرمال یا باز کردن لوله ها،روشهای کمکی تولید مثلی یا فرزند خواندگی

میزان موفقیت

زمانی که داروهای محرک تخمک گذاری با لقاح مصنوعی همراه می شوند ،درصد موفقیت بین 8تا 17درصد است.
بعد از عمل جراحی میزان باردار شدن---به طور طبیعی یا همراه با درمان---- 20و50در صد است و20و30درصدباروری همراه با تکنیک های کمکی تولید مثلی است.

مشکلات تخمک گذاری و بارداری بطور کل

• مشکل تخمک گذاری به شرایطی (معمولا هورمونال)اطلاق می شود که مانع از آزاد شدن تخمک بالغ توسط تخمدانهای شما می شود.
• علائم احتمالی:فقدان یا وجود عادات ماهیانه نامنظم و خونریزی های ماهیانه کم یا زیاد
• درمانهای امکان پذیر:داروهای باروری ولقاح آزمایشگاهی
• درصد موفقیت :حدود70تا90درصد از زنان تخمک گذاری می کنند واز این تعداد 20تا60درصد حامله می شوند.
• تخمک باکیفیت پایین :اگر تخمک های شما آسیب دیده اندیا ناهنجاری های کرموزومی دارند،حاملگی در شماادامه پیدا نمی کند.کیفیت تخمک در شما با افزایش سن کاهش می یابد.
• علائم احتمالی :ندارد.
• درمانهای امکانپذیر:لقاح آزمایشگاهی با استفاده از تخمک یا جنین اهدایی یا فرزند خواندگی
• میزان موفقیت : در زوجینی که تحت درمان با لقاح آزمایشگاهی باتخمک اهدایی قرار دارند--30 تا 50درصد شانس بچه دار شدن در هر دوره لقاح آزمایشگاهی وجود دارد.

تخمدان پلی کیستیک

• تخمدان پلی کیستیک شرایطی را فراهم می کند که فولیکولهای کوچک موجود در تخمدانها نمی توانند به فولیکولهای بالغ تبدیل شوندوبا عدم تعادل هورمونی والگوهای غیر قابل پیشگویی تخمک گذاری مشخص می شود.
• علائم احتمالی :پریود های نامنظم ،رشد موهای زائدوآکنه وچاقی
• در مانهای امکانپذیر:اصلاح روش زندگی (رژیم غذایی وورزش )یا داروهای باروری ولقاح آزمایشگاهی .در یک روش درمانی جدید ازیک داروی دیابت به نام متفورمین استفاده می شود که می تواندبه تخمک گذاری منظم کمک کند.
• میزان موفقیت :تعداد زیادی از بیماران با وزن بالا وقتی 5تا10درصد از وزن بدن خود را از دست می دهند شروع به تخمک گذاری منظم می کنند.حدود 70تا 90در صد زنانی که داروهای باروری استفاده می کنند تخمک گذاری می کنند واز این تعداد 20تا 60درصد باردار می شوند.متاسفانه یک پنجم این بارداری ها سقط می شوند.مصرف داروهای باروری همچنین با خطر بالای چند قلویی همراه است.

لوله های رحمی مسدودشده

• لوله های رحمی آسیب دیده یا مسدود شده ،ازرسیدن اسپرم به تخمک ویا از رسیدن تخمک بارور شده به داخل حفره رحمی جلوگیری می کنند.علل مهم انسداد لوله های رحمی شامل بیماری های التهابی لگن ،بیماری های انتقال یابنده از طریق روابط جنسی نظیر کلامیدیاواعمال جراحی عقیم کننده قبلی می باشند.
• علائم احتمالی :ندارد
• درمانهای امکانپذیر:جراحی بهمنظور باز کردن لوله های رحمی،یا لقاح آزمایشگاهی اگر عمل جراحی موفقیت آمیز نباشد ویا لوله ها آنقدر آسیب دیده اند که قابل ترمیم نیستند.
• میزان موفقیت :میزان باروری خیلی متغیر است ،از 20تا 60درصد،ووابسته به مکان وشدت انسداد ومیزان بافت اسکاری است که بعد از عمل جراحی ایجاد می شود.زوجینی که لقاح آزمایشگاهی انجام می دهند در هر دوره لقاح آزمایشگاهی 20تا40درصد شانس باروری دارند.
• حساسیت به اسپرم :در کمتر از2درصد زنان آلرژی به اسپرم وجود دارد ،دراین صورت بدن آنتی بادی تولید می کند که اسپرم را می کشد
• علائم احتمالی :ندارد
• درمانهای امکانپذیر:لقاح مصنوعی یا تکنیک های کمکی تولید مثلی
• میزان موفقیت :حدود 20تا40درصد از زوجین درهر دوره لقاح آزمایشگاهی بارور می شوند

علل غیر قابل توضیح مشکلات باروری

• پزشکتان ممکن است اگر هیچ توضیح واضحی برای نازایی شما وجود نداشته باشد(نتایج تمام آزمایشات نرمال است )تشخیص نازایی با علت ناشناخته بدهد
• بعضی از متخصصین گمان می کنندکه مشکلات وزنی ( وزن بیش از حد بالا یا پایین باشد)ورزشهای شدید وهر سم محیطی ممکن است در این مشکل سهیم باشداما تا کنون هیچ رابطه مستقیمی بین باروری واین مشکلات احتمالی تشخیص داده نشده است
• علائم احتمالی: ندارد
• درمانهای امکانپذیر:داروهای باروری همراه با لقاح مصنوعی یا تکنیک های کمکی تولید مثلی نظیر لقاح آزمایشگاهی
• میزان موفقیت : زمانی که داروهای محرک تخمک گذاری همراه با لقاح مصنوعی می شوند،میزان موفقیت بین 8و17درصد است.پس از این که سه سال از زمان نازایی گذشت شانس این که یک زوج بارور شوند به حدود 20تا 25درصد درهر سال کاهش می یابد

مشکلات ترکیبی باروری

• زمانی گفته می شود مشکلات ترکیبی باروری وجود دارد که هر دو زن وشوهر مشکل نازایی دارندیا این که که از زن وشوهر مشکلات متعددی دارد
• علائم احتمالی :علائم متغیرندووابسته به مشکلات نازایی هستند
• درمانهای امکانپذیر:درمانها متغیرند ووابسته به مشکلات نازایی هستند
• درصد موفقیت:درصد هامتغیرند وبستگی به مشکلات نازایی دارند

---------------------------------------------------------------------------------------

از كجا معلوم شده كه 15 درصد مردم نازايي دارند؟

در مورد سوال اول كه 15 درصد مردم در ايران نازايي دارند، حقيقتا اين آمار از كتابها و نوشتههاي خارجي، استخراج شده است. يعني ما در ايران، آمار دقيقي نداريم. حدس ميزنيم ما هم مثل اروپاييها بايد 10 تا 15 درصد، نازايي داشته باشيم. به دست آوردن آمار نازايي در ايران، كار چندان سادهاي نيست. نميشود تعداد مراجعين به مراكز نازايي را شمرد و تقسيم بر جمعيت كرد و درصد را به دست آورد. مثلا گفت، آمار نازايي در تهران 20 درصد و در زنجان 5 درصد است. اشكال اين نوع آمار در اين است كه معلوم است تعداد بيماران نازا در تهران، بيشتر است،زيرا مراكز نازايي در تهران بيشتر است و بيماران از جاهاي مختلف كشور بيشتر به تهران ميآيند.

به همين ترتيب در زنجان هم كمتر است چون از آنجا براي درمان به جاي ديگر ميروند. در ضمن، بسياري از زوجها هستند كه مشكل نازايي دارند و اصلا به جايي مراجعه نميكنند.
مثلا يك فرزند دارند و بعد مشكلي پيدا شده ديگر بچهدار نميشوند اما به دنبال درمان آن نيستند. اتفاقا اين موارد، كم هم نيست. بنابراين براي اينكه بتوان فهميد چه ميزان مشكل نازايي وجود دارد، بايد مثلا شهر را به پنج قسمت شمال و جنوب و شرق و غرب و مركز تقسيم كرد و گروه زيادي بروند به خانههاي مردم و سوال كنند كه آيا ميخواهند بچهدار شوند و نميشوند؟

به اين ترتيب شايد بشود آمار نسبتا دقيقي به دست آورد. اما اگر اين آمار را به دست آوريم و به رقم مثلا 20 درصد رسيديم چه خواهيم كرد؟ خيلي كارها ميتوان كرد. زيرا وقتي 20 درصد مردم نازايي داشته باشند بايد چند برابر مراكز فعلي، مركز نازايي داشت تا بتوان به اين 20 درصد كه جمعيت بسيار زيادي هستند، كمك كرد. ميزان داروهاي مورد نياز را ميتوان حساب كرد و خيلي كارهاي ديگر.
اما دانستن اين 20 درصد براي مردم چه فايدهاي دارد؟ ميتوان حدس زد براي آنها كه مشكل نازايي دارند اين آمار نشان ميدهد كه شما تنها نيستيد.

جمعيت زيادي مشكل شما را دارند و فكر نكنيد كه شما خيلي بدشانس هستيد كه در بين هزاران هزار نفر، اين مشكل را پيدا كردهايد و از طرف ديگر به علت شيوع بالاي اين مشكل، خيليها به فكر شما هستند و حتما روز به روز راههاي بهتري براي حل مشكلتان، پيدا خواهد شد.اما آيا ميتوان جلوي اين شيوع بالا را مثل يك بيماري عفوني گرفت؟ در مورد نازايي، يك علت افزايش شيوعش در 50 سال گذشته دير ازدواجكردن و دير بچهدار شدن است. آيا به راحتي ميتوان گفت زود ازدواج كنيد و زود بچهدار شويد؟ گفتنش البته كه راحت است اما عمل كردن به آن، مساله ديگري است.

امروزه نميتوان به دخترها و پسرهاي جوان گفت، برويد زود ازدواج كنيد. ميخواهند درس بخوانند، دانشگاه بروند و خلاصه زن و مرد ميخواهند نقش اجتماعي داشته باشند و چنين تصور ميكنند كه ازدواج، مانعي براي اين اهداف است. از طرفي امروزه ازدواج كردن به سادگي پنجاه سال پيش نيست.
مجموعه اين عوامل و عوامل بسيار ديگر، موجب شده كه سن ازدواج و به تبع آن سن بچهدار شدن افزايش يابد. بهخوبي ميدانيم در خانمها و حتي در آقايان، با افزايش سن، بهطور واضح، قدرت باروري كاهش پيدا ميكند.

به اين علل دانشمندان، امروزه دنبال راههايي غير از نصيحت و توصيه براي ازدواج زودهنگام در محدوده سن طبيعي ازدواج هستند، زيرا بهنظر ميرسد،نصيحت و توصيه، چندان كارساز، نبوده است. آيا راههاي ديگري براي پيشگيري از نازايي وجود دارد؟ البته هست، اما نه خيلي زياد. در كشورهاي خارجي بيماريهاي عفوني لگن، در خانمها، قبل از ازدواج، زياد است. خوشبختانه در ايران، به آن اندازه نيست. اين بيماري موجب چسبندگي اعضاي لگن و متعاقب آن، نازايي ميشود.

انجام ندادن اعمال جراحي غيرضروري در لگن در خانمهايي كه بچهدار نشدهاند، ميتواند يك روش پيشگيري باشد. زيرا اين اعمال بهويژه اگر جراح با موضوع چسبندگي بهخوبي آشنا نباشد بالقوه ميتواند موجب چسبندگي لگن و مشكلات نازايي شود.اما امروزه، راههاي بسياري براي جلوگيري از چسبندگي پيدا شده كه بسيار موثرند و اينطور نيست كه اگر مثلا فيبرومي در يك خانم جوان عمل شد، ديگر نازا شود.

طرح مكرر اين موضوع، چنان خانمهاي جوان را در ايران، ترسانده است كه حتي گاه در موارد ضروري هم، تن به عمل جراحي نميدهند و خود را در برابر مشكل بزرگتري قرار ميدهند. شكي نيست كه هر روش درماني مزايايي دارد و امكان دارد معايبي هم داشته باشد.اين دو را بايد در دو كفه ترازو سنجيد. فقط نبايد فراموش كرد كه علم پزشكي به سرعت در حال پيشرفت است، بهخصوص علم نازايي و گاهي اوقات حرف شش ماه پيش، امروز اعتباري ندارد. علم بيماران نيز مانند علم پزشكان، بايد به روز باشد.

حتما بارها شنیده اید که ...

پيشگيري بهتر و ارزانتر از درمان است. آيا اين حرف در مورد نازايي صادق است؟ ميتوان گفت بله، اما احتمال آن كم است. مسلما مثل بيماري قلبي يا عفوني نميتوان بطور چشمگيري از نازايي پيشگيري كرد. مثلا در مورد بيماري قلبي ميدانيم چاقي، سيگار گشيدن، نداشتن تحرك، رژيم غذايي نامناسب بسيار موثرند. خوشبختانه همه اين موارد قابل پيشگيري هستند. سيگار را ميتوان ترك كرد، ميتوان بهطور منظم ورزش كرد، غذاهاي نامناسب نخورد و....

---------------------------------------------------------------------------------------

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما زیر 35 سال سن دارید و برای یک سال و به صورت مداوم برای بارداری تلاش کرده اید و ناموفق بوده اید به پزشک مراجعه کنید. زنان بالای 35 سال باید بعد از 6 ماه تلاش به پزشک مراجعه کنند.آزمایش خون، ادرار و تصویربرداری می تواند برای تشخیص علت ناباروری شما به پزشک کمک کند.در مردان آزمایش اسپرم به عمل می آید که در آن تعداد اسپرم ها و سلامت آنها مورد بررسی قرار می گیرد.ممکن است پزشک شما را به یک متخصص غدد تناسلی ارجاع دهد. متخصص غدد تناسلی در ابتدا سوالاتی در مورد سابقه پزشکی و همچنین علائم ناباروری شما خواهد پرسید.

قبل از مراجعه به پزشک سعی کنید موارد زیر را در ذهن داشته باشید:

تمام داروهایی که مصرف می کنید از جمله داروهایی که پزشک برای شما تجویز کرده است، ویتامین ها، مواد معدنی و مکمل ها و همچنین هر نوع داروی بدون نسخه دیگری که مصرف می کنید.
هر چند وقت یک بار برای باردار شدن تلاش می کنید؟ چه مدت است برای بارداری اقدام کرده اید؟ آخرین باری که اقدام کرده اید کی بوده است؟

• تغییرات و علائمی که در بدن شما رخ داده است و شما متوجه آنها شده اید.
• سابقه هر گونه عمل جراحی و یا اقدامات درمانی، به ویژه اگر به سیستم تناسلی شما مربوط می شود.
• سابقه شیمی درمانی و یا رادیودرمانی
• میزان مصرف سیگار، الکل یا مواد مخدر (در صورت مصرف)
• هر گونه سابقه بیماری های مقاربتی
• هر گونه اختلال ژنتیکی یا بیماری مزمن مانند دیابت و یا بیماری های تیروئید در خود شما و یا خانواده تان

---------------------------------------------------------------------------------------

درمان نهایی به كمك IVF

وقتی خانمی به نازایی مبتلا می‌شود بعد از امتحان همه راه‌ها سرانجام چاره‌ای ندارد جز بارداری به كمك IVF.به هر حال بعد از بررسی‌های اولیه و بررسی نتایج آزمایشات پزشك متخصص می‌تواند بهترین روش درمانی را دراختیار زوج‌ها قرار دهد. اگر نازایی به‌دلیل اختلالات تخمك‌گذاری باشد تا 90درصد با دارو، درمان می‌شود و نیازی به IVF نیست.

اختلالات هورمونی هم به‌طور معمول با دارو قابل درمان هستند و نیازی به IVF نیست. در صورتی‌كه نازایی به‌دلیل اختلالات لوله‌ای ایجاد شده باشد در مرحله اول پزشك سعی می‌كند به كمك لاپاروسكوپی انسداد لوله‌ها را از بین ببرد.اگر این روش موثر نبود در مرحله بعد IVF توصیه می‌شود. IVF درمان پرهزینه‌ای است و شانس موفقیت‌آمیز بودن آن تنها 30درصد است و در كمترین حالت در حدود 6 تا 10میلیون تومان هزینه دارد.

IVF چطور انجام می‌شود؟

برای انجام IVF پزشك متخصص به كمك دارو تخمدان‌ها را تحریك می‌كند تا تخمك‌گذاری صورت گیرد.بعد از رسیدن تخمك‌ها آنها را به كمك بیهوشی از بدن زن جدا می‌كنند، ضمن اینكه نطفه شوهر هم به‌طور جداگانه برداشته می‌شود و سپس در محیط آزمایشگاه لقاح صورت گرفته و جنین تشكیل می‌شود. بعد از دو تا سه روز كه جنین با 8 سلول تشكیل شد آن را به داخل رحم مادر منتقل می‌كنند.

وقتی مشكل نازایی مربوط به خانم‌ها نیست

مواردی پیش می‌آید كه بعد از بررسی آزمایش‌ها معلوم می‌شود مشكل ناباروری مربوط به نطفه ضعیف همسر است. در این صورت درمان به كمك روش دیگری به نام IUI انجام می‌شود. این روش مانند IVF پرهزینه نیست و نیازی به بستری شدن ندارد.

هزینه انجام این روش با درنظر گرفتن داروها در حدود 400هزار تومان تمام می‌شود. اگر این روش هم بعد از سه بار نتیجه‌بخش نبود درنهایت IVF توصیه می‌شود.

---------------------------------------------------------------------------------------

نشانه های نازایی چیست؟علائم نازایی چیست؟

وقتی زن و شوهری بعد از یك سال مقاربت منظم و تمایل به بچه‌دار شدن به این هدف نرسند، می‌گوییم نازایی اتفاق افتاده است. تا قبل از اینكه چنین حالتی پیش نیاید نمی‌توان با قطعیت گفت كه خانمی نابارور است. البته نشانه‌هایی وجود دارند كه می‌توانند زنگ خطری برای ناباروی باشند:

قاعدگی نامنظم

هنگامی كه سیكل‌های ماهانه با تاخیر‌های زیاد (بیش از 35 روز) همراه باشد یا زودتر از موعد (دو هفته یك‌بار) اتفاق بیفتند این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده این باشد كه تخمك گذاری خوب انجام نمی‌شود و ممكن است چنین فردی با نازایی روبه‌رو شود.

افزایش موهای زاید

جزو علائم تنبلی تخمدان است. هنگامی که موهای زاید در مناطقی كه انتظار نداریم (مانند سینه، شكم، زیر چانه و...) دیده شوند نشانه افزایش هورمون‌های مردانه است كه از تنبلی تخمدان‌ها حكایت می‌كند.اگر چنین مشكلی در افراد چاق با سیكل‌های نامظم دیده شود احتمال اینكه تنبلی تخمدان‌ها ایجاد شده باشد بیشتر می‌شود.البته یك یا دو سیكل نامنظم در سال مشكلی ایجاد نمی‌كند چون ممكن است به‌دلیل تغییرات فصلی یا مصرف داروها بعضی از سیكل‌ها نامنظم شوند اما اگر خانمی در طول سال بیشتر از سه سیكل نامنظم داشت توصیه می‌شود كه این مشكل را جدی بگیرد و برای درمان اقدام كند.

---------------------------------------------------------------------------------------

چطور از نازایی پیشگیری كنیم؟

• بهداشت فردی را رعایت كنید تا احتمال بروز عفونت‌های لگنی و بسته شدن لوله‌ها به حداقل برسد.
• روزانه میوه و سبزیجات تازه مصرف كنید.
• مصرف چربی و شیرینی را به كمترین میزان ممكن برسانید.
• هر روز نیم تا یك ساعت پیاده‌روی داشته باشید.
• اگر اضافه‌وزن دارید از همین امروز برای رسیدن به وزن ایده‌آل تلاش كنید.

---------------------------------------------------------------------------------------

گردآوری شده مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی