درمان گرفتگی و اسپاسم در دوران حاملگی

گرفتگی عضلات، عارضه‌ای شایع در دوران بارداری

بارداری و مادر شدن، شیوه جدیدی از زندگی را برای زنان به ارمغان می‌آورد. کلمه بارداری خواسته و برنامه ریزی شده همیشه یادآور جشن و خوشحالی است، ولی این خوشحالی با شرایط جدیدی برای مادر همراه است. فرد باردار تحولات جدیدی را در وضعیت سلامتی خود احساس می‌کند. درد مبهم رحمی یکی از علائم شایع است که زنان در طول بارداری آن را تجربه می‌کنند.

این حس تقریباً چیزی شبیه گرفتگی در دوران قاعدگی است. گرفتگی می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. برخی زنان هفت روز پس از تخمک‌گذاری این حس را تجربه می‌کنند. هنگامی که تخمک بارور شده در دیواره رحم جای می‌گیرد، گرفتگی و اسپاسم‌ها به تدریج آغاز می‌شود.

از آنجا که رحم باید به تدریج بزرگ شود تا بتواند ۹ ماه جنین را در خود نگه دارد، این پروسه نیز می‌تواند موجب اسپاسم و دل درد بشود.در اکثر مواقع این گرفتگی‌ها و اسپاسم‌های عضلانی رحمی در دوران بارداری طبیعی است و هیچ خطری جنین را تهدید نمی‌کند. درد رحم، درد کمر و درد مهبل (واژن) نیز از انواع این گرفتگی‌هاست. زنانی که نوزادان آنها دو و یا چندقلوست، این دردها را بیشتر احساس می‌کنند و گاه این دردها در کشاله ران و لگن نیز به وجود می‌آید.

این دردها زمانی شدیدتر می‌شود که خانم باردار از حالت نشسته و یا خوابیده تغییر موقعیت داده و می‌ایستدگاه با راه رفتن متوقف می‌شود.یکی از روش‌های مناسب در مبارزه با این نوع اسپاسم‌ها، تقویت ماهیچه‌های جدار شکم با ورزش است. در اکثر مواقع ضعف عضلات این دردها را تشدید می‌کند.

اسپاسم رحمی در اوایل دوران بارداری

اگر گرفتگی در طول دوران اولیه بارداری با خونریزی همراه باشد، باید کمی نگران‌ شد. این علامت می‌تواند نشانه‌ای از سقط جنین باشد. خونریزی واژن و یا حتی لکه‌بینی از جمله نشانه‌های سقط جنین است.گرفتگی عضلات در رحم اتفاق می‌افتد تا رحم کمی بزرگ شده و فضای کافی برای تحمل وزن نوزاد به وجود بیاید. این گرفتگی در لیگامان گرد ( رباط نگهدارنده رحم) هم بوجود می آید و تمامی زنان باردار آن را به درجاتی تجربه می‌کنند. این گرفتگی تا سه ماهه دوم و یا سوم نیز ادامه می یابد.

بارداری خارج از رحم از علل گرفتگی عضلات است

در این مشکل، بارداری در محیطی خارج از رحم شکل می‌گیرد و یکی از علائم آن گرفتگی عضلات در پشت و پائین لگن است. علائم دیگر شامل درد شکم، لکه‌بینی و خونریزی است. علل گرفتگی در مراحل بعدی بارداری، ممکن است دلیل ابتلا به گرفتگی درد سه ماهه دوم و سوم بارداری باشد زیرا رحم از داخل به اندازه نوزاد رشد می‌کند و لیگامان‌ها از رحم کشیده شده و بزرگ شونده محافظت می‌کنند. گاه حتی به لمس نیز حساس بوده و دچار درد می‌شود.

زایمان قبل از موعد با درد شدید کمر و گرفتگی عضلانی همراه است. انقباضات براکستون هیکس (انقباضاتی هستند که به صورت متناوب یا نامنظم در طی بارداری، به خصوص در سه ماهه دوم و سوم تجربه می‌شوند) باشد، دل درد و کمردرد از نشانه‌ اولیه زایمان هستند. انقباضات به صورت خفیف و هر 30 ثانیه یکبار تکرار شده و به تدریج شدید می‌شود.

• سقط

اگر گرفتگی در طول دوران اولیه بارداری با خونریزی همراه باشد، باید كمی نگران‌ شد؛ چرا كه می‌تواند نشان از سقط جنین باشد. خونریزی واژن و یا حتی لكه‌بینی از جمله نشانه‌های سقط جنین است.

• كشش رحم

این گرفتگی عضلات در رحم اتفاق می‌افتد تا رحم كمی بزرگ شده و فضای كافی برای تحمل وزن نوزاد به وجود بیاید. این گرفتگی را در لیگامان گرد هم بوجود می آید و تمامی زنان باردار آن را به درجاتی تجربه می‌كنند. این گرفتگی تا سه ماهه دوم و یا سوم نیز ادامه خواهد داشت.

• حاملگی خارج از رحم

حاملگی خارج از رحم نوعی بارداری غیرطبیعی است كه همان‌طور كه از نام آن پیداست، بارداری درمحیطی خارج از رحم شكل می‌گیرد و یكی از علائم آن گرفتگی عضلات در پشت و پائین لگن است. علائم دیگر شامل درد شكم، لكه‌بینی و خونریزی است.

• تجع گاز و یبوست

یبوست یكی از مشكلات شایع است كه زنان باردار با آن مواجه هستند و در مراحل اولیه بارداری می‌تواند موجب درد شود. علل گرفتگی در مراحل بعدی بارداری، ممكن است دلیل ابتلا به گرفتگی درد سه ماهه دوم و سوم بارداری به مسائل زیر مربوط باشد:

• درد لیگامان‌های گرد

رحم از داخل به اندازه نوزاد رشد می‌كند و لیگامان‌ها از رحم كشیده شده و بزرگ شونده محافظت می‌كنند. گاه حتی آنها به لمس نیز حساس خواهند بود و دچار درد می‌شوند.

• زایمان زودرس

زایمان قبل از موعد با درد شدید كمر و گرفتگی عضلانی همراه است. انقباضات براكستون هیكس: انقباضاتی هستند كه به صورت متناوب یا نامنظم در طی بارداری، به خصوص در سه ماهه دوم و سوم تجربه می‌شوند.

• زایمان

دل درد و كمردرد از نشانه‌های اولیه زایمان هستند. انقباضات به صورت خفیف و هر سی ثانیه یكبار تكرار شده و به تدریج شدید می‌شود.

شدت درد در افراد مختلف متفاوت است

شدت درد در هر فردی از دیگری متفاوت است. برای برخی از زنان این درد غیرقابل تحمل است.اگر فردی در هفته اول بارداری همراه با گرفتگی عضلانی دچار لکه‌بینی شد و یا اینکه این گرفتگی‌ها تا هفته ششم بارداری همچنان ادامه داشت یا اگر پس از خوردن غذا در قسمت فوقانی شکم و درست زیر قفسه سینه دچار شد، باید به پزشک مراجعه کند. گاه این درد آنقدر شدید می‌شود که به شانه‌ها منتقل می‌شود. این درد می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های کیسه صفرا باشد که اگرچه به ندرت رخ می‌دهد، ولی برخی از زنان به آن مبتلا می‌شوند.

کاهش دردهای دوران بارداری

استفاده از بالشتک‌های الکتریکی و یا حرارتی نیز در کاهش دردها سودمند است ولی نباید در استفاده از گرما افراط شود و بالشتک بیش از حد گرم نباشد. حمام آب گرم نیز موجب شل شدن عضلات و رباط‌ها و در نتیجه تسکین گرفتگی‌ها می‌شود.

یبوست از علل شایع دردهای دوران بارداری است

یبوست مشکلی است که اغلب زنان باردار با آن مواجه هستند و در مراحل اولیه بارداری می‌تواند موجب درد شود.مصرف مقادیر زیادی میوه‌های غنی از فیبر به رفع این مشکل کمک می کند. مقاربت موجب تشدید گرفتگی عضلانی می شود. اگرچه در اکثر مواقع نزدیکی در دوران بارداری بلامانع است، ولی ممکن است به لکه‌بینی منجر شده و با علائم سقط جنین اشتباه گرفته شود.

استرس موجب تشدید دردهای بارداری می شود

استراحت و خواب و آرامش از جمله ضروریات استقبال از تولد نوزاد سالم است. بعضی از داروها به رفع درد و گرفتگی در دوران بارداری کمک می‌کند ولی قبل از مصرف هر نوع دارو باید با پزشک معالج مشورت کرد و هیچ نوع دارو یا آرام‌بخشی‌ نباید در دوران بارداری خودسرانه مصرف شود.

زمان مراجعه به پزشك

گرفتگی عضلانی در دوران بارداری میتواند طبیعی باشد و در میان بیشتر زنان مشترك است، ولی شدت آن در هر فردی از دیگری متفاوت می‌باشد. برای برخی از زنان این درد غیرقابل تحمل است. اگر خانمی در هفته اول بارداری همراه با گرفتگی عضلانی دچار لكه‌بینی شد و یا اینكه این گرفتگی‌ها تا هفته ششم بارداری همچنان ادامه داشت، همچنین اگر پس از خوردن غذا در قسمت فوقانی شكم و درست زیر قفسه سینه دچار شد، باید به پزشك مراجعه كند.

گاه این درد آنقدر شدید می‌شود كه به شانه‌ها منتقل می‌گردد. این درد می‌‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های كیسه صفرا باشد كه اگرچه به ندرت رخ می‌دهد، ولی برخی از زنان به آن مبتلا می‌شوند.

چه چیزی باعث اسپاسم پشت می شود؟

چند توضیح مختلف برای اینکه چرا اسپاسم پشت در زنان باردار وجود دارد.
افزایش وزن - دلیل اول افزایش وزن در بارداری است. در طول یک بارداری سالم، زنان به طور معمول بین 25 تا 35 کیلوگرم وزن اضافه می کنند. ستون فقرات برای حمایت از این وزن است بارداری می تواند سبب افزایش وزن قابل توجه به ویژه در منطقه شکم در زنان شود. این شیفت مرکز ثقل بدن و تمایل به تنظیم حالت بدن، سبب اسپاسم کمر می شود.در حالی که اسپاسم پشت اغلب ناراحتی های بی ضرر هستند آنها همچنین می توانند علامتی از برخی عوارض باشند.

• تغییرات هورمون

در طول دوران بارداری، بدن شما باعث می شود که هورمونی به نام ریلاکسین آزاد شود که اجازه می دهد تا رباط ها در ناحیه لگن شل و مفاصل به منظور آماده سازی برای فرآیند تولد شل تر شوند هورمون های مشابه می تواند سبب شل شدن رباط های محافظ ستون فقرات شده و منجر به بی ثباتی و درد شوند.

• استرس

استرس هیجانی می تواند سبب تنش عضلانی در پشت شود که ممکن است باعث احساس کمر درد یا اسپاسم پشت شود.

• انقباضات رحمی

گاهی اوقات درد انقباضات رحمی به عنوان کمردرد به اسپاسم پشت سوء تعبیر می شود همان طور که حمله قلبی، سبب تابش درد به پایین بازو می شود انقباضات رحمی نیز می تواند درد را به پشت انتقال دهد.
تعیین اینکه آیا کمردرد به علت انقباضات رحمی است مهم می باشد. زیرا انقباضات رحم می تواند نشانه ای از زایمان زودرس باشد. دانشگاه کالیفرنیا، سان فرانسیسکو توصیه می کند که اگر انقباضات رحمی شش بار یا بیشتر در یک ساعت، با یا بدون علائم هشدار دهنده های اضافی رخ می دهد شما باید به دنبال کمک های پزشکی باشید.

• سیاتیک

دردی که ناشی از عصب سیاتیک بوده که ممکن است به پاها کشیده شود همچنین می تواند به عنوان اسپاسم پشت تشخیص داده شود. اگر درد اسپاسم پشت به یک یا هر دو پا کشیده شود با دکتر خود مشورت کنید.
آیا می توان از شر اسپاسم کمر خلاص شد؟

بنابراین چگونه می توان از اسپاسم پشت را از بین برد یا فرکانس آن را کاهش داد؟

• ورزش

ورزش منظم باعث تقویت عضلات و افزایش انعطاف پذیری می شود که می تواند فشار بر ستون فقرات شما را تسکین دهد تمرینات ایمن برای زنان باردار بیشتر شامل ( پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری ثابت ) می باشد دکتر شما و فیزیوتراپی می توانند تمریناتی را برای تقویت پشت و شکم توصیه نمایند.

• گرما یا سرما

هنگام احساس اسپاسم از گرما یا یخ در پایین کمر برای مدت زمان کوتاه ( کمتر از 10 دقیقه ) استفاد کنید.
آرامش و ماساژ درمانی نیز می تواند بسیار مفید باشد ولی درمانگر با ماساژ باید دارای گواهی مهارت بارداری بوده و تجهیزات مناسب برای مادران باردار را داشته باشد.

• طب سوزنی

طب سوزنی وجود دارد که می تواند برخی از ناراحتی های ناشی از اسپاسم پشت را کاهش دهد .
کشش همچنین می توانید به تسکین اسپاسم، کمک کند اما مادران باردار باید با احتیاط عمل کنید. قبل از خواب چند بار عضلات پشت ساق پا را به آرامی بکشید.

• دارو

بیشتر داروها را نمی توان با خیال راحت در دوران بارداری استفاده کرد به جز داروی منیزیم (Maginex ) که بدون نسخه در داروخانه دسترس است و به درمان کمک می کند.
اگر درد برطرف نمی شود به پزشک مراجعه نمایید.

درمان

كمپرس گرم برای درمان درد لیگامان‌ها و یا كمر درد بسیار مناسب است. از بالشتك‌های الكتریكی و یا حرارتی نیز می‌توانید استفاده كنید؛ فقط آنها را بیش از حد گرم نكنید. حمام آب گرم نیز موجب شل شدن عضلات و رباط‌ها و در نتیجه تسكین گرفتگی‌ها می‌شود. زمانی كه یبوست دلیل درد باشد، با ایجاد تغییرات كوچكی در رژیم غذایی می‌توان از آن جلوگیری كرد. مقادیر زیادی میوه‌های غنی از فیبر بخورید.

برخی از كارشناسان درمان و بهداشت توصیه می‌كنند كه در دوران بارداری اگر درد داشتید از نزدیكی خودداری كنید زیرا می‌تواند موجب شدت گرفتگی عضلانی شود. اگرچه در اكثر مواقع نزدیكی در دوران بارداری بلامانع است، ولی ممكن است به لكه‌بینی منجر و این لكه‌بینی با علائم سقط جنین اشتباه گرفته شود. هرگونه استرس و یا رژیم غذایی ناسالم در دوران بارداری می‌تواند درد را افزایش دهد. استراحت و خواب و آرامش از جمله ضروریات استقبال از تولد نوزاد سالم است.

بعضی از داروها به رفع درد و گرفتگی در دوران بارداری كمك می‌كند ولی قبل از مصرف هر نوع دارو حتماً با پزشك خود مشورت و دقت كنید كه هیچ نوع دارویی و آرام‌بخش‌ را نباید در دوران بارداری سر خود مصرف كنید. پیاده‌روی كوتاه مدت در این دوران بسیار مفید است. فراموش نكنید كه با ورزش مناسب و رژیم غذایی سالم، می‌توانید تحولات و تغییرات دوران بارداری را راحت‌تر تحمل كنید.

گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی