نحوه ی گذاشتن آی یو دی و مراقبت های بعد از آن

همه چیز در مورد آی یو دی ( IUD )

با دلگرم باشید تا با آی یو دی و مراقبت های بعد از آن آشنا شوید.

آی یو دیIUD

وسیله ای پلاستیکی است که معمولا توسط ماما یا پزشک در روزهای پایانی قاعدگی درون فضای رحم قرار داده می شود تا از بارداری پیشگیری کند آی یو دی های موجود ؛ معمولا ماده ای آزاد می کنند تا اثر آنها را در پیشگیری از بارداری افزایش دهد.

معمولترین آی یودی ها،TCu 380 A است که به شکل T بوده و به مدت 10 سال مس آزاد می کند. انواع کم عارضه تر آی یودی های مس دار مانند ای یودی cusafe 300 نیز در بازار کشور موجودند که 5 سال دوام دارند و درد و خونریزی پریود به دلیل سایز کوچکتر و بازوهای خمیده آنها کمتر است.

برای چه افرادی مناسب تر است:خانم های شیرده - خانم هایی که تمایلی به استفاده از روشهای هورمونی ندارند و یا به دلیل بیماری در استفاده از روشهای دیگر پیشگیری از بارداری مشکل دارند. - خانم هایی که ترجیح می دهند روشی را انتخاب کنند که نیاز به مصرف روزانه یا استفاده برای هر بار نزدیکی نداشته باشد.

خانم هایی که تعداد فرزندانشان کافی است ، ولی تمایلی به استفاده از روش بستن لوله ها ندارند. - خانم هایی که حداقل یکبار زایمان کرده و به یک روش موثر و مناسب احتیاج دارند. آی یو دی (IUD) وسیله کوچکی است که برای جلوگیری از بارداری، توسط پزشک یا ماما در داخل رحم زنان قرار داده می شود.
برخی خانم‌ها از گذاشتن آی‌یو‌دی، به این دلیل که نخ آن آویزان است، می‌ترسند.

از آنجا که گذاشتن آی‌یو‌دی توسط ماماهای تحصیل‌کرده، باتجربه و دوره‌دیده انجام می‌شود، بنابراین مشکلی به وجود نمی آورد.ممکن است بعضی خانم‌ها در حین کارگذاری این وسیله، درد مختصری را احساس کنند که سریعا برطرف می‌شود.

طول نخ آی‌یو‌دی پس از گذاشتن آن در درون رحم کوتاه شده و انتهای آن در خارج از دهانه رحم و در داخل واژن قرار می گیرد و به مرور توسط ترشحات آن ناحیه نرم می‌شود. دیدن نخ در معاینه‌های دوره‌ای کمک می‌کند تا مطمئن شویم که آی‌یو‌دی در جای خود قرار دارد.برخی خانم ها هم می‌ترسند با داشتن آی‌یو‌دی نتوانند کارهای معمولی خود را انجام دهند.

به این گروه می‌گویم که آی‌یو‌دی هیچ دخالتی در انجام کارهای روزانه ندارد، زیرا رحم داخل لگن قرار دارد و توسط آن محافظت می‌شود، بنابراین در حین انجام کار (کارهای معمولی یا کارهای سنگین) نیرو و یا فشاری نمی‌تواند موجب تغییر شکل و موقعیت آی‌یو‌دی در رحم شود. به دلیل این که آی‌یو‌دی نیاز به استفاده روزانه ندارد .

و مراقبت‌های آن در مقایسه با سایر روش‌های جلوگیری از بارداری، در فواصل طولانی‌تری انجام می‌شود، بنابراین برای افرادی که مشغله زیاد دارند می‌تواند روش مناسبی باشد. وضعیت قرارگیری آی‌یو‌دی در داخل رحم به نحوی است که در حالت‌های مختلف بدن (نشستن، ایستادن، خم شدن) هیچ ‌گونه مشکلی به وجود نمی‌آورد.

همه خانم‌های شاغل، چه قالیباف و کشاورز و چه کارمند باید بدانند که انجام این کارها بدون رعایت وضعیت صحیح قرارگیری بدن، می‌تواند مشکلاتی را برای کمر، گردن و ستون فقرات ایجاد کند، اما این مساله هیچ ارتباطی به استفاده کردن یا نکردن از آی‌یو‌دی ندارد.

زمان گذاشتن IUD :

• در صورت عدم احتمال حاملگی : در هر زمانی
• بهترین زمان روزهای 2 الی 5 قاعدگی
• پس از زایمان طبیعی : 6 تا 8 هفته بعد
• بعد از سقط زیر 12 هفته : بلافاصله (به غیر از سقط عفونی)
• بعد از سقط بالای 12 هفته : همانند حاملگی ترم
• بعد از زایمان سزارین : 6 هفته بعد

انواع گران قیمت تر ای یو دی نیز اخیرا به بازار ایران وارد شده که هورمون پروژسترون ازاد می کند این نوع آی یودی میرنا Mirena نام دارد و به مدت 5سال در حفره رحم قرار گرفته و به مقدار اندکی پروژسترون آزاد می کند. که هم میزان خونریزی را کاهش می دهد و هم به دلیل خمیدگی بازوهای آن درد قاعدگی با وجود آن کمتر است. متاسفانه تنها مشکل این نوع از آی یو دی ها قیمت بالای انهاست. گرچه این نوع از آی یو دی ها خود به عنوان درمان خونریزی های شدید حوالی یائسگی نیز کاربرد دارد.

خطرات گذاشتن آیودی

1. دیده نشدن نخ یا عدم لمس نخ IUD توسط فرد معاینه‌کننده.

نخ IUD در فاصله 2.5 سانتی‌متری از دهانه‌ی رحم (سرویکس) بریده می‌شود. اگر نخ IUD دیده نشود، باید برای بررسی بیشتر از جهات حاملگی، پاره شدن نخ، سوراخ شدن رحم، ورود IUD به حفره‌ی شکمی و خروج IUD، سونوگرافی درخواست شده و در صورت نیاز به بیمارستان ارجاع داده شود.

2. تأخیر قاعدگی

در موارد تأخیر قاعدگی، برای حصول اطمینان آزمایش بارداری درخواست می‌شود. اگر پاسخ آزمایش بارداری هم‌زمان با استفاده از IUD مثبت باشد، باید حاملگی از نظر داخل و یا خارج رحمی بودن بررسی شود. شانس بارداری خارج رحمی با استفاده از IUD افزایش پیدا نمی‌کند، اما در صورت وقوع حاملگی هم‌زمان با استفاده ازIUD بارداری خارج رحمی را باید مد نظر قرار داد.

3. در مواردی از جمله شرایط زیر

الف- حاملگی داخل رحمی

اگر در نیمه‌ی اول حاملگی هستید و نخ IUD دیده نمی‌شود باید به بیمارستان مراجعه کنید. اما اگر بتوان نخ را دید، سعی می‌کنند با کشیدن آن IUD را خارج کنند. در نیمه‌ی دوم حاملگی در هر صورت (دیده شدن یا دیده نشدن نخ) باید به بیمارستان مراجعه کنید.

ب- حاملگی خارج رحمی

پس از تشخیص این مورد باید سریعاً به بیمارستان مراجعه کنید.

شایان ذکر است:

در صورت ادامه‌ی حاملگی با داشتن IUD، در صورت داشتن هر کدام از علایم زیر باید سریعاً به بیمارستان مراجعه کنید؛ تب، علایم شبه آنفولآنزا، درد شکمی و خونریزی.در صورت سقط با IUD (به ویژه در سه‌ماهه‌ی دوم) خطر عفونت خون (سپتی سمی) وجود دارد.اگر بارداری با داشتن IUD تا پایان ادامه داشته باشد، وجود IUD در رحم باعث ناهنجاری‌های جنینی نخواهد شد.

4. وجود علایمی چون درد پایین شکم، ترشح واژینال چرکی و بد بو، تب و لرز، استفراغ و حرکت دردناک دهانه‌ی رحم نشانه‌های احتمال وجود بیماری‌های التهابی لگن هستند.

و در صورت مشاهده‌ی این علایم سریعاً باید به بیمارستان مراجعه کنید.5. بدخیمی دستگاه تناسلی: اگر هر کدام از موارد مشکوک به سرطان‌های دستگاه تناسلی تشخیص داده شود باید سریعاً به بیمارستان مراجعه کنید تا IUD خارج شود.

موارد منع مصرف آی یو دی

• خونریزی های نا شناخته رحمی
• بیماریهای انعقادی خون
• نا هنجاریهای مادر زادی رحمی
• سرطان های دستگاه تناسلی
• عفونت های لگنی
• حاملگی و یا مشکوک بودن به حاملگی
• سابقه بیماریهای قلبی
• سابقه حاملگی خارج از رحم
• قاعدگی طولانی توأم با کم خونی
• خونریزی های شدید و دردناک به هنگام قاعدگی

هشدارها و چگونگی برخورد با آن ها :

دیده نشدن نخ یا عدم لمس نخ IUD توسط فرد معاینه کننده

اگر نخ IUD دیده نشود، باید برای بررسی بیشتر از نظر حاملگی، پاره شدن نخ، سوراخ شدن رحم، ورود IUD به حفره شکمی و خروج IUD سونوگرافی درخواست شده و در صورت نیاز ارجاع صورت گیرد.

تاخیر قاعدگی

در موارد تاخیر قاعدگی، آزمایش بارداری برای حصول اطمینان درخواست می شود. اگر پاسخ آزمایش بارداری هم زمان با استفاده از IUD مثبت باشد، باید حاملگی را از نظر داخل و یا خارج رحمی بودن بررسی نمود. شانس بارداری خارج رحمی با استفاده از IUD افزایش نیافته ولی درصورت وقوع حاملگی هم زمان با استفاده از IUD باید بارداری خارج رحمی را مد نظر داشت.

درموارد

الف- حاملگی داخل رحمی: اگر درنیمه اول حاملگی باشد و نخ IUD دیده نشود فرد ارجاع خواهد شد ولی اگر بتوان نخ را دید، سعی می شود که با کشیدن آن IUD را خارج کرد. اگر این مانور با موفقیت همراه نباشد، ارجاع به متخصص انجام خواهد شد. درنیمه دوم حاملگی، با هر شرایطی (دیده شدن یا دیده نشدن نخ) ارجاع فرد انجام می شود.
ب- حاملگی خارج رحمی: فرد را باید فورا به بیمارستان ارجاع داد.

وجود علائمی چون درد پایین شکم، ترشح واژینال چرکی وبدبو، تب و لرز، استفراغ و حرکت دردناک سرویکس احتمال وجود بیماری های التهابی لگن را مطرح نموده و باید فرد به بیمارستان ارجاع شود.

بدخیمی دستگاه تناسلی

اگر هر کدام از موارد بدخیمی دستگاه تناسلی قطعیت پیدا کند، باید IUD را خارج نموده و فرد را به متخصص ارجاع داد.

خروج IUD:

اگر فرد بخواهد که IUD را زودتر از پایان مدت اثر آن خارج نموده و نیز تمایلی به بارداری نداشته باشد، باید در زمان قاعدگی برای خارج نمودن IUD به مرکز ارائه خدمت مراجعه نموده و پس از خارج نمودن آن بلافاصله از یک روش دیگر پیش گیری از بارداری استفاده نماید. اگر IUD درزمانی غیر از دوران قاعدگی خارج شود، احتمال ‏بارداری وجود داشته و درصورت وجود تماس جنسی درعرض ۷۲ ساعت گذشته، استفاده از روش های اورژانس پیش گیری از بارداری ضرورت دارد.

پیگیری بعد از گذاشتن آیودی

مراجعه‌های پیگیری IUD در مراکز ارائه‌ی خدمت (مراکز بهداشتی، مطب پزشک و غیره) دو دسته هستند و به شرح زیر انجام می‌شوند:مراجعه‌هایی که به منظور کنترل انجام می‌شوند: یک ماه پس از کارگذاری IUD (پس از پایان خونریزی قاعدگی) و بعد از آن هر 6 ماه یک بار در دوره‌ی پاکی باید برای بررسی نخ IUD مراجعه کنید.

اما در این پیگیری‌ها معاینه‌ی لگن ضرورتی نداشته و فقط در موارد وجود بیماری‌های منتقله از راه تماس جنسی(STI) و بیماری‌های التهابی لگن(PID) و خروج نسبی یا کامل IUD معاینه‌ی لگن توصیه می‌شود. کم‌خونیِ فقر آهن در استفاده‌کنندگان از IUD که خونریزی‌های شدید دارند نباید مورد غفلت قرار گیرد. اندازه‌گیری هموگلوبین سری اول، یک ماه پس از گذاشتن IUD و سری بعد، سه ماه پس از گذاشتن IUD انجام خواهد شد.

مراجعه پس از پایان مدت اثربخشیIUD

باید برای خروج IUD اقدام کنید و در صورت نیاز IUD جدید جایگزین شود.

اثر بخشی آی یو دی

این وسیله، در صورتی که درست کار گذاشته شده و به شرط چک و کنترل منظم هر 6 ماه یکبار پس از گذاشته شدن در حفره رحم ،حدود 99.8 درصد. در پیشگیری از بارداری موفق است . میزان خروج خودبخود ای یو دی در ماههای اول پس از کار گذاشته شدن به ویژه در 1 ماه اول تا 3 درصد ، اعلام شده است. در صورتی که احساس می کنید نخ ای یودی در هنگام شستشوی خودتان ، لمس می شود و یا درد و وسوزش در ناحیه دهانه رحم به پزشک و مامای خودتان مراجعه کنید.

گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی