درباره ی آزمایش آمینوسنتز

آزمایش آمینوسنتز چیست؟

آمینوسنتز یک آزمایش پزشکی برای مادر و جنین است برای اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش آمینوسنتز

با دلگرم همراه باشید.

منظور از آزمایش آمینوسنتز، برداشت از مایع دور جنین از طریق پوست شکم به منظور بررسی ناهنجاری های ژنتیکی و کروموزومی جنین، قبل از تولد است. در واقع آمنیوسنتز، شایع ترین روش تهاجمی برای تشخیص ناهنجاری ها قبل از تولد است که در صورت شدید بودن ناهنجاری جنین، از طرف پزشکی قانونی نیز اجازه ختم بارداری در مراحل اولیه داده می شود تا هزینه و مدت بارداری بی نتیجه به مادر تحمیل نشود.

آمنیوسنتز یک روش تشخیص قبل از تولد است که در آن مایع اطراف جنین برداشته شده و برای تشخیص ناهنجاریهای کروموزومی و ژنتیکی و نقائص لوله عصبی جنین به آزمایشگاه ژنتیک ارسال می گردد.کیسه آمنیوتیک پراز مایع در داخل رحم قرار داشته و جنین در آن بصور معلق زندگی می‌کند.

سلولهای جنینی ، پروتئینها و ادرار جنینی هم در این مایع وجود دارد.اطلاعاتی در مورد جنین و کیسه آب:یک جنین مواد مغذی را از طریق جفت بدست می آورد. جفت تنها ساختاری است که در تمام طول بارداری به دیواره رحم چسبیده است. جنین اکسیژن و مواد مغذی را از طریق جفت از مادر بدست می‌آورد. و همچنین مواد مضر را از طریق جفت دفع می‌کند.

اطلاعاتی در مورد جنین و کیسه آب

یک جنین مواد مغذی را از طریق جفت بدست می آورد. جفت تنها ساختاری است که در تمام طول بارداری به دیواره رحم چسبیده است. جنین اکسیژن و مواد مغذی را از طریق جفت از مادر بدست می‌آورد. و همچنین مواد مضر را از طریق جفت دفع می‌کند. خون جنین از راه بند ناف به جفت می‌رود.

اما پرسش اصلی این است که کدام دسته از مادران باید آزمایش آمنیوسنتز را انجام دهند؟

مادرانی که در معرض خطر جنین ناهنجار هستند باید این تست را انجام دهند که شامل مادران بارداری که سن شان بالای ۳۵ سال است، بارداران دوقلویی دو تخمکی و آنها که سن شان هنگام زایمان بالای ۳۱ سال است، خانم هایی که سابقه به دنیا آوردن کودک مبتلا به ناهنجاری کروموزومی دارند، وجود جا به جایی کروموزومی در مادر یا همسر، وجود مواردی از سقط های زودهنگام و تشخیص ناهنجاری ساختمانی جنین با سونوگرافی می شود.

مادرانی که خطر داشتن جنین ناهنجار دارند یعنی نتیجه تست های غربالگری سه ماهه اول یا دوم آنها وجود این ناهنجاری ها را تائید می کند یا ناهنجاری در سونوگرافی شان تشخیص داده شده یا سابقه فامیلی مثبت برای اختلالات ژنتیکی دارند حتما باید آمنیوسنتز انجام شود. البته همه باردارها نیز می توانند از این تست برای اطمینان از سلامت جنین شان استفاده کنند.

همچنین برای تشخیص کامل شدن مراحل تکاملی ریه جنین، بخصوص در مادران دیابتی، آمنیوسنتز توصیه می شود. گاهی نیز برای درمان افزایش حجم مایع آمنیوتیک بویژه در مادرانی که این افزایش حجم، باعث تنگی نفس و مشکلات تنفسی در مادر شده است، آمنیوسنتز و کاهش حجم مایع توصیه می شود.

آمنیوسنتز درد ندارد

خیلی ها از انجام آمنیوسنتز می ترسند و تصور می کنند فرو کردن سوزن بلند و نازکی در شکم شان بسیار دردناک و آزار دهنده است، اما دکتر تقی پور برای روشن شدن ذهن بارداران از بی خطر و بی درد بودن آمنیوسنتز توضیح می دهد: آمنیوسنتز معمولا در ۱۵ تا ۲۰ هفتگی بارداری انجام می شود. درواقع با روشی کاملا استریل و با کمک سونوگرافی، یک سوزن نخاعی از طریق پوست شکم، وارد کیسه آمنیون (کیسه آمنیوتیک اطراف جنین را در رحم مادر در برمی گیرد و داخل آن، مایعی به نام آمنیون وجود دارد.

مقدار این مایع بتدریج افزایش پیدا می کند تا نوزاد بتواند براحتی داخل آن رشد و حرکت کند) می شود. البته دقت می شود سوزن با جفت، بند ناف و جنین برخورد نکند. جالب است بدانید درد و ناراحتی مادر بر اثر این تکنیک خیلی ناچیز است و بی حسی موضعی معمولا نیاز نیست.البته مادران مبتلا به ویروس ایدز نباید آمنیوسنتز انجام دهند، چون ممکن است باعث انتقال عفونت شود. همچنین اگر جفت در مسیر ورود سوزن باشد توصیه به انجام آن نمی شود.

اما تشخیص کدام دسته از بیماری ها و عوارض در جنین از طریق آمنیوسنتز ممکن است؟

تشخیص بیماری های ژنتیکی و ناهنجاری های کروموزومی، باز بودن کانال نخاعی، تشخیص برخی عفونت ها وهمچنین بررسی اثرات ناسازگاری RH خون مادر و جنین از طریق آمنیوسنتز امکان پذیر است. در مورد ناهنجاری های کروموزومی، نتایج به دست آمده از آمنیوسنتز، بیش از ۹۹ درصد قابل اطمینان است، اما در مورد اختلالات مادرزادی با علل نامشخص مثل عارضه لب شکری، اختلالات ذهنی و آسیب های قلبی عروقی، آزمایش آمینوسنتز کاربردی ندارد.

آمنیوسنتز از جمله برای تشخیص این بیماری‌ها در جنین به کار می‌رود:

•سندرم داون و سایر اختلالات کروموزومی.
•اسپاینا بیفیدا (نقص در تشکیل کامل ستون فقرات و بیرون‌زدگی نخاع)، آننسفالی (اشکال در تشکیل کامل مغز)، و سایر نقائص ساختمان بدن هنگام تولد.
•ناسازگاری گروه خون Rh.
•عدم بلوغ کامل ریه‌ها.

آمنیوسنتز بین هفته‌های 15 تا 17 بارداری انجام می‌شود و حدود 15 تا 30 دقیقه زمان می‌برد. در این روش پزشک بعد از ضدعفونی کردن و بی‌حس کردن پوست شکم با استفاده از سونوگرافی محل قرار گرفتن جفت و جنین را تعیین می‌کند و با یک سوزن باریک و بلند از روی دیواره شکم وارد حفره آمنیون شده و 30 سی‌سی از مایع را داخل سوزن مخصوص می‌کشد و برای غربالگری به آزمایشگاه می‌فرستد. نتیجه آزمایش 2 تا 3 هفته بعد آماده می‌شود.آمنیوسنتز قبل از هفته 14 صورت نمی‌گیرد چون مقدار مایع کافی نیست.

نحوه انجام عمل آمنیوسنتز

آمنیوسنتز عملی است که طی آن مقدار اندکی از مایع اطراف جنین (مایع آمنیوتیک) نمونه‌برداری می‌شود. آمنیوسنتز در مطب پزشک یا بیمارستان و معمولا در هفته‌های 15 تا 21 بارداری انجام می‌شود.هنگام انجام آمنیوسنتز، پزشک از مانیتور سونوگرافی که تصویری روشن از وضعیت جنین در رحم و نیز مایع آمنیوتیک ارائه می‌دهد، استفاده می‌کند. پس از مشاهده و بررسی تصویر مزبور، وی سوزن بسیار باریکی را از راه شکم به درون رحم زن باردار فرو برده و حدود 20 میلی‌ لیتر از مایع آمنیوتیک را بیرون می‌کشد.

انجام این بخش از آمنیوسنتز تنها چند دقیقه به طول می‌انجامد. به گفته بسیاری از زنان باردار انجام آمنیوسنتز هیچ گونه صدمه و ناراحتی خاصی در بر ندارد. پس از تهیه مایع آمنیوتیک، می‌توان آزمایش‌های گوناگونی را برای تشخیص بسیاری از اختلالات کروموزومی و سایر بیماری‌ها بر روی آن انجام داد.

عوارض آمنیوسنتز

آمنیوسنتز با خطراتی همراه است. صدمه دیدن جفت و جنین و عفونت از جمله عوارضی هستند که ممکن است ادامه بارداری را به مخاطره بیندازند. اگر مادر RH منفی (گروه خون منفی) باشد تزریق آمپول روگام لازم است.

در طول آمنیوسنتز فرد کاملا هوشیار است. نیاز به بی‌هوشی یا بی‌حسی نیست. درد و ناراحتی نیز وجود ندارد ولی گاهی اوقات هنگام استفاده از سوزن ممکن است درد اندکی ایجاد شود. بعد از پایان آمنیوسنتز مادر باید حدود 20 دقیقه استراحت کند. آمنیوسنتز احتمال سقط جنین را یک درصد افزایش می‌دهد.

نتیجه آمنیوسنتز

منفی: نشان‌دهنده این است که جنین مشکل کروموزمی ندارد. البته همه نقایص جنینی با آمنیوسنتز قابل تشخیص نیست. برخی از نقائص جنینی تنها با بررسی پس از تولد قابل تشخیص است.مثبت: نیاز به بررسی‌های بیشتری وجود دارد.

نمونه‌برداری از پرزهای جفتی (CVS)

در این روش با سوزن‌های بیوپسی از پرزهای جفتی نمونه‌برداری می‌شود و بعد سلول‌ها کشت داده می‌شوند. مزیت CVS نسبت به آمنیوسنتز این است که CVS در 8 هفتگی بارداری قابل‌انجام است، و می‌توان نقائص جنینی را زودتر تشخیص داد، اما عوارض این روش بیشتر است و احتمال بروز خون‌ریزی و صدمه به جنین وجود دارد.

• روشی قطعی برای اطمینان از سلامت جنین

این متخصص زنان درباره این که چرا در مواردی نتیجه تست غربالگری (از طریق آزمایش خون) از نظر وجود ناهنجاری‌های جنینی منفی بوده، اما نتیجه آمنیوسنتز بر خلاف آن مثبت است، می‌گوید: در واقع، هر دوی این نتایج در صورتی که در محل معتبر انجام شده باشد، درست است. زمانی که غربالگری دوران بارداری انجام می‌شود با استفاده از نشانگرهای بیوشیمیایی خون مادر و بعضی علائم سونوگرافی مرتبط با بیماری‌های شایع کروموزومی، احتمال ابتلا جنین به این بیماری‌ها تخمین زده می‌شود.

در حالی که وقتی آمنیوسنتز انجام می‌شود، خود جنین به صورت مستقیم مورد بررسی کروموزومی قرار می‌گیرد.به خاطر داشته باشید آمنیوسنتز و نمونه‌گیری از پرزهای جفت، تنها راه اطمینان یافتن از درست بودن یا اشتباه بودن احتمال تخمین‌زده شده در تست غربالگری تا قبل از تولد جنین است، ولی چون این روش‌ها یک تا 2 درصد با احتمال سقط همراه است در اولین قدم به خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود.

گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی