آسم در دوران بارداری

آسم شایعترین موقعیتی است که در طول بارداری روی ریه ها اثر می گذارد. 8 درصد از خانم های حامله مبتلا به آسم هستند. بسیاری از خانم ها نگرانند که تغییرات حین بارداری چه اثری روی بیماری آنها خواهد گذاشت و آیا درمان آسم به جنین آنها آسیب مي رساند. با درمان مناسب آسم، بسیاری از خانم ها به راحتی می توانند، نفس بکشند، بارداری طبیعی داشته باشند و یک بچه سالم به دنیا آوردند. به طور کلي، خطر کنترل نامناسب آسم خیلی بیشتر از خطر مصرف داروهای کنترل کننده آسم است. درمان آسم در طول بارداری وقتیکه بیمار به طور منظم از مراقبت های پزشکی طبق برنامه مشخص استفاده می کند، رضایت بخش است. قبل از حامله شدن، خانم های مبتلا به آسم باید با پزشک در مورد شرایط خود صحبت کنند. خانم های مبتلا به آسم که متوجه می شوند حامله هستند، باید به مصرف داروهای آسم ادامه دهند. قطع کردن ناگهانی داروهای آسم ممکن است برای بیمار و جنین خطرناک باشد.

شدت آسم در طول بارداری

شدت آسم در دوران بارداری در هر بیمار متفاوت است. متأسفانه پیش بینی سير آسم طی بارداری اول یک خانم مبتلا مشکل است. معمولا در طول بارداری يك زن مبتلا ،آسم در يك ثلث بدتر می شود ، در يك ثلث بهتر می شود و در يك ثلث ثابت و بدون تغییر می ماند. الگوهای دیگری که مشاهده شده اند عبارتند از:

· در میان خانم هایی که آسم شان بدتر می شود، اغلب تشدید علائم بین هفته های 29 تا36 بارداری مشاهده می شود.

· عموماً شدت آسم در ماه آخر حاملگی کمتر است.

· معمولاً درد زایمان و فرآیند زايمان آسم را بدتر نمی کنند.

· در میان خانم هایی که آسم شان بهتر می شود، این بهبودی طی حاملگی ادامه مي يابد.

· اغلب شدت علائم آسم در طول اولین بارداری مشابه بارداری های بعدی می باشد.

عوامل موثر روی آسم

عواملی که خطر حملات آسم را در بارداری افزایش ویا کاهش می دهند، کاملاً مشخص نیستند. احتمال وقوع این حملات در طول حاملگی ثابت نیست ولی به نظر می رسد حملات در طول هفته های 17 تا 24 بارداری بیشتر محتملند که علت این الگو ناشناخته است، هرچند احتمالاً به علت قطع داروهای کنترل کننده آسم با مشخص شدن حاملگی توسط مادر دراین زمان می باشد.

تأثیر آسم بر حاملگی و نوزاد

خانم های مبتلا به آسم دچار افزایش برخی عوارض حاملگی هستند. هرچند دلیل این موضوع كاملا شناخته شده نیست. در مقایسه با خانم هایی که آسم ندارند، به نظر می رسد خانم های مبتلا به آسم ممکن است کمی بیشتر دچاریک یا چند مورد از عوارض زیر شوند:

اگر آسم در شما کنترل نشود خطراتی شامل موارد زیر شما را تهدید می کند:

* فشار خون بالا طی بارداری

* پره اکلامپسی(مسمومیت بارداری ): یعنی شرایطی که باعث فشار خون بالا می شود و می تواند بر جفت، کلیه ها، کبد و مغز اثر بگذارد.

* تهوع صبحگاهی بیش از حد

* زایمان سخت

خطراتی که متوجه جنین تان است شامل موارد زیر است:

* مرگ ناگهانی قبل یا بعد از تولد

* رشد کم و غیرعادی جنین

* تولد پیش از 37 هفتگی

* وزن کم هنگام تولد

هر چه کنترل بیشتری بر بیماری آسم خود داشته باشید، خطر کمتر می شود

مراقبت های قبل از بارداری

اگر شما دارویی با تجویز پزشک یا بدون دستورپزشک دریافت می کنید، این داروها باید توسط کادر پزشکی شما بررسی شوند. تعدادی از داروهای ضد آسم در طول حاملگی بی خطرند، در صورتیکه تعدادی دیگر ممکن است عوارضی ناخوشایند داشته باشد. در این موارد ، یک داروی دیگر می تواند جایگزین داروی احتمالا خطرناک شود.

درمان آسم در طول بارداری

مراقبت از زن مبتلا به آسم طی حاملگی بايد توسط متخصص آسم(ريه) و کادر مامایی مشتركا انجام شود. ویزیت هاي یک متخصص آسم براساس شدت آسم در طول بارداری برنامه ریزی می شود. درمان آسم در یک خانم حامله خیلی شبیه به درمان آسم در زن غیر حامله است. درمان آسم در طول حاملگی چند جزء کلیدی دارد که اگر با هم رعایت شوند، بسیار موفقیت آمیز تر می شوند.

نظارت

عملکرد ریه مادر- عملکرد نرمال ریه برای سلامتی مادر و رشد جنین خیلی مهم است. عملکرد ریه می تواند در بیمارستان یا یک مرکز ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی پایش شود.

· تست های عملکرد ریه مثل اسپیرومتری در افتراق تنگی نفس همراه با آسم پیشرونده از تنگی نفس فیزیولوژیک که خیلی از خانم ها در طول حاملگی تجربه می کنند، مفید است.

· آسم هم چنین می تواند در خانه با استفاده از یک دستگاه کوچک به نام پیک فلومتر(اوج جریان سنج) که میزان تنگی مجاری هوایی را در نتیجه آسم تعیین می کند، بررسی شود.

براساس میزان تکرار علائم آسم، ممکن است،چک میزان اوج جریان 1 یا 2 بار در روز توصیه شود. یکبار پس از بیدار شدن و بار دوم12 ساعت بعد از آن. کاهش میزان اوج جریان نشاندهنده بدتر شدن آسم و احتیاج به درمان قوی تر است، حتی اگر بیمار بدون علامت باشد.

سلامت نوزاد- پایش رشد جنین با روشهای گوناگونی در طول حاملگی طی ویزیت کادر پزشکی انجام می شود . این بررسي به ویژه برای خانم های مبتلا به آسم حیاتی هستند.

· خانم ها باید به میزان حرکات جنین توجه کنند. مراجعه فوری به پزشک در صورت عدم حرکت جنین ضروری است. این موضوع به ویژه برای خانم هایی با علائم آسم یا یک حمله آسم اهمیت دارد.

· تست بدون استرس گاهی اوقات بعد از هفته 32 بارداری برای خانم هایی که علائم یا حملات تکرار شونده آسم را دارند، توصیه می شود. این تست برای بررسی ضربان قلب نوزاد با یک دستگاه اولتراسوند کوچک که بر روی شکم مادر گذاشته می شود، انجام می شود.

ضربان قلب جنین وقتی که جنين حرکت می کند، باید افزایش یابد. در صورت افزایش 2 بار یا بیشتر ضربان قلب جنین در طول20 دقیقه بررسی، تست رضایت بخش است ولی اگر این افزایش ضربان قلب بعد از 40 دقیقه مشاهده نشود، ممکن است به تست های بیشتری نیاز شود.

· بررسی اولتراسوند اغلب برای چک کردن میزان فعالیت و رشد جنين و ميزان مایع آمنیوتیک اطراف آن انجام می شود.

آموزش

آموزش درباره آسم می تواند به شما برای مدیریت کردن بهترعلائم، جلوگیری از بروز حملات و واکنش سریع به حملات آسم کمک کند. این آموزش به ویژه در طول حاملگی می تواند اطمینان بخش ومؤثر باشد. این آموزش شامل شناختن علائم و نشانه های آسم، اجتناب از عوامل محرک آسم و استفاده درست از داروهای کنترل کننده آسم می باشد.

دوری از عوامل خطر- چند راه ساده می تواند به کنترل عوامل محیطی که منجر به تشدید آسم و بروز حملات می شوند، کمک کند. این موارد شامل:

· اجتناب از قرار گرفتن در معرض آلرژن های خاص که علت شناخته شده برای آسم شما هستند، مخصوصاً بقایای حیوانات (مثل پشم یا مو)، گردو خاک خانه و محرک های غیر اختصاصی مثل دود سیگار ، عطرو سایر آلوده کننده ها.

· پوشاندن تشک و بالش ها با پوشش مخصوص برای کاهش قرارگیری در معرض عوامل آلرژن و همچنین اجتناب از خوابیدن برروی مبلمان

· خانم های حامله نباید سیگار بکشند و یا اجازه ندهند که کسی درخانه سیگار بکشد.

· خانم هایی که می خواهند در فصل آنفولانزا (فصول سرد سال) حامله شوند، باید واکسن آنفولانزا دریافت کنند. واکسن آنفلوانزا روی جنین درحال رشد خطر شناخته شده ای ندارد. واکسن آنفولانزا عموماً یک باردر سال ودر پاییز تجویز می شود.

داروها- به جز چند استثناء ، داروهایی که در طول حاملگی برای درمان آسم استفاده می شوند، مشابه به داروهایی هستند که برای درمان آسم در زمان های دیگر در طول زندگی یک فرد مبتلا استفاده می شوند.

نوع و میزان داروهای آسم بستگی به عوامل زیادی دارد. در مجموع ، داروهای استنشاقی بیشتر توصیه می شوند، زیرا عوارض کمتری بر روی مادر و جنین دارند. البته ممكن است برای جبران تغییراتي در متابولیسم مادر و یا شدت آسم در طول حاملگی، تغییراتی در نوع یا میزان مصرف داروهای آسم لازم شود. اینکه ثابت کنیم داروهای کنترل کننده آسم طی حاملگی کاملاً بی خطرند، مشکل است. اگرچه، این داروها توسط خانم های باردار برای سال های زیادی مورد استفاده بوده اند، که اين امر پیشنهاد کننده بی خطری یا خطر اندک تعداد زیادی از آنها برای مادر و جنین است.

این نکته مهم است که خطرات ناشناخته اما کم داروهای کنترل کننده آسم باید با آسیب های بالقوه جدی آسم درمان نشده، مورد مقایسه قرار گیرند. حملات شدید آسم می تواند اکسیژن رسانی به مادر و جنین را کاهش دهد.

در بیشتر موارد آسم خوب درمان نشده خطر بسیار بزرگتری را برای مادر و جنین نسبت به استفاده کافی از داروهای کنترل کننده آسم ایجاد می کند. بنابراین مصرف داروهای آسم طبق یک برنامه منظم برای جلوگیری از علائم آسم بسیار مهم است.

داروهای آسم

برونکودیلاتورهاي كوتاه اثر- برونکودیلاتورها یا همان گشاد کننده های کوتاه اثر راههای هوایی با گشاد کردن راه های هوایی به سرعت علائم بیماری را تسکین می دهند. که شامل آلبوترول(پروونتیل یا ونتولین)، متاپروترنول (آلوپنت)، تربوتامین و داروهای دیگر می شوند.

گشاد کننده های کوتاه اثر راههای هوایی در طول حاملگی بی خطرند. در چندین مطالعه نشان داده شده که بچه خانم هایی که این داروها را طی حاملگی مصرف می کردند، در مقایسه با بچه مادرانی که آسم ندارند و از این داروها استفاده نکرده اند، هیچ مشکل بیشتری نداشته اند.

برونکودیلاتورهاي طولانی اثر- مثل سالمتر ول (سرونت) و فورمترول(فورادیل) برای کنترل طولانی مدت آسم و نه تسکین فوری علائم ، همراه با یک گلوکوکورتیکوئید استنشاقی (سیمبیکورت و آدویر) استفاده می شوند. در مورد بی خطر بودن گشاد کننده های طولانی اثر راههای هوایی نسبت به داروهای دیگر آسم، اطلاعات کمتری در دسترس است. ولی اغلب آنها به علت اثرخوب در کنترل آسم و شباهت های شیمیایی به برونکودیلاتورهای کوتاه اثر ، استفاده می شوند.

خانم هایی که یک گشادکننده برونش طولانی اثر می گیرند، باید راجع به خطرات و مزایای استفاده از این داروها در طول حاملگی با پزشک خودشان مشورت کنند.

گلوکوکورتیکوئید ها - گلوکوکورتیکوئیدها در درمان بسیاری از مشکلات علاوه بر آسم استفاده می شوند. تجربه استفاده از این داروها در زنان باردار نشان داده که این داروها عموماً برای هردوی مادر و جنین بی خطر هستند. گلوکوکورتیکوئیدها شامل قرص ها مثل پردنیزون و داروهای استنشاقی مثل بکلومتازون (کوار)، بودزونید (پولمیکورت) و فلوتیکازون (فلوونت) مي شوند.

برخی مطالعات نشان داده اند که افزایش کمی برای ایجاد شکاف کام وشکاف لب در بچه های مادرانی که در طول 13 هفته اول حاملگی گلوکوکورتیکوئید خوراکی گرفته اند، وجود دارد. همچنین طی چند مطالعه دیگر خطر افزایش جزئی در زایمان زودرس و وزن کم نوزاد حین تولد به دنبال مصرف خوراکی این داروها طی حاملگی گزارش شده است. هرچند محققان نمی توانند امکان این موضوع که این عوارض ممكن است ناشی از آسم زمینه ای مادر باشد و نه مصرف این داروها ، را ردکنند. در هر صورت، خطر همه اين عوارض ذکر شده احتمالاً خیلی کمتر از عوارض آسم شدید درمان نشده است که می تواند برای مادر و بچه کشنده باشند. خانم هایی که طی حاملگی قرص های گلوکوکورتیکوئیدی مصرف می کنند، با احتمال بیشتری در معرض دیابت بارداری و فشار خون بالا قرار دارند. اگرچه این شرایط طی ویزیت های منظم در طول دوره بارداری قابل تشخیص و درمان است. خانم هایی که قرص های گلوکوکوتیکوئید ی را به صورت مکرر در بارداری مصرف می کنند، به تزریق داخل وريدي گلوکوکورتیکوئید حین زایمان نیاز دارند. اطلاعات راجع به گلوکوکورتیکوئید های استنشاقی کاملاً اطمینان بخش است. انواع گوناگونی از گلوکوکورتیکوئید های استنشاقی در طول بارداری استفاده شده اند. به نظر می رسد بودزونايد یکی از بی خطرترین گلوکوکورتیکوئیدهای استنشاقی باشد. همچنین بکلومتازون در طول حاملگی به طور وسیع مورد استفاده قرار گرفته است.

تئوفیلین- با توجه به استفاده فراوان در سال های متمادی در طول حاملگی از این دارو بدون ایجاد عوارض آشکار به نظر می رسد که استفاده از تئوفیلین طی حاملگی بی خطر است. اگرچه مصرف تئوفیلین به دنبال معرفی گلوکوکورتیکوئیدهای استنشاقی برای آسم خیلی کاهش یافته است. گلوکوکورتیکوئیدهای استنشاقی نسبت به تئوفیلین مؤثرتر وکم عارضه تر هستند.

کرومولین سدیم- هیچ افزایشی در نقایص حین تولد نوزاد یا سایر عوارض حاملگی در خانم باردار ناشی از مصرف کرومولین سدیم وجود ندارد، که نشانگر بی خطر بودن استفاده ازاین دارو در طول حاملگی است. اگرچه تأثیرآن نسبت به گلوکوکورتیکوئید های استنشاقی در کنترل آسم بسیار کمتر است. این دارو اکنون فقط به صورت نبولایز در دسترس است.

تعدیل کننده های لوکوترین- تعدادی از داروها با انسداد مسیر لوکوترین ها، که نقش مهمی در آسم دارند، اثر گذار هستند. این دارو ها شامل زفيرلوكاست و مونته لوکاست وزیلوتن هستند. سه مطالعه نشان داده اند که نوزاد خانم های حامله ای که تعدیل کننده های لوکوترین استفاده کرده اند، افزایشی در نقایص بزرگ حین تولد و سایر عواقب وخیم نداشته اند.

با توجه به اینکه تحقیقات کمی در مورد بی خطر بودن مصرف زیلوتن طی بارداری وجود دارد، اگر شما قصد حاملگی دارید، باید با پزشک خودتان در مورد تصمیم گیری برای قطع یا ادامه این دارو مشورت کنید.

آنتی هیستامین - اگرچه آنتی هیستامین ها به صورت مستقیم برای درمان آسم کاربرد ندارند، ممکن است برای درمان آلرژی های همراه آسم مفید باشند. این داروها شامل دیفن هیدرامین،کلرفنیرامین ، لوراتادین، فکسوفنادین و ستریزین هستند.

مطالعه در انسانها و حیوانها نشان داده است که مصرف آنتی هیستامین ها طی بارداری منجر به عدم افزایش یا افزایش جزئی برای بروز برخي نقایص حین تولد می شود.

اطلاعات در دسترس نشان می دهد ،کلر فنیرامین (که می تواند خواب آور باشد)، لوراتادین یا ستریزین، در صورت لزوم آنتی هیستامین هاي انتخابی برای مصرف در طول بارداری می باشند.

ضد احتقان ها- ضد احتقان ها برای درمان آسم استفاده نمی شوند، اما ممکن است برای درمان علائم حساسیت راه های هوایی فوقانی به کار روند. سودوافدرین یک ضد احتقان متداول و در دسترس است. باتوجه به قابل اعتماد نبودن نتایج مطالعات درباره عوارض مصرف ضد احتقان ها در13 هفته اول بارداری ، بهتر است تا زمانی که اطلاعات بیشتری در دسترس باشد، از اسپری های ضد احتقاق بینی (فقط برای 3روز) به جای خوردن ضد احتقاق های خوراکی استفاده کرد. بعد از 13 هفته اول، استفاده از سودوافدرین ممکن است در خانم حامله بدون فشار خون بالا و مشکلات جفت بی خطر باشد.

ایمن درمانی- در ایمن درمانی با تزریق منظم مواد آلرژن مشخص ، سعی در کاهش حساسیت فرد به این آلرژن ها مي شود. به نظر می رسد این درمان در طول حاملگی بی خطر باشد اگرچه ممکن است خطر کمی برای بروز یک واکنش حساسیتی شدید (آنافیلاکسی) در هرانسانی از جمله خانم های حامله طی این درمان وجود داشته باشد.

ممکن است خانم هایی که قبل از حاملگی ایمن درمانی را دریافت می کردند، برای ادامه آن در طول حاملگی مشکلی نداشته باشند. ولی در خانم هایی که قبلاً ایمن درمانی را شروع نکرده اند، شروع آن در حاملگی توصیه نمی شود و بهتر است شروع این درمان را تا بعد از زایمان به تأخیر اندازند.

دردهای زایمانی، زایمان و دورۀ بعد از زایمان

خانم های حامله مبتلا به آسم باید در مورد نحوه زایمان با تیم پزشکی خود مشورت کنند.آسم می تواند منجربه تغییراتی در انتخاب داروهای مورد استفاده طی زایمان شود.

در خانم های مبتلا به آسم می توان از داروی اکسی توسین برای القا زایمان و برای کنترل خون ریزی های بعد از زایمان استفاده کرد. طی زایمان زنان مبتلا به آسم ، بی هوشی اپی دورال، از طریق تزریق داروی بیهوشی داخل ستون فقرات، نسبت به بیهوشی عمومی ترجیح داده می شود، زیرا بی هوشی اپی دورال نیاز به فعالیت ریه ها را کاهش می دهد. اگر بی هوشی عمومی ضروری باشد( مثلاً برای یک سزارین اورژانس)، توصیه به استفاده از داروهایی می شود که منجر به اتساع بیشتر راههای هوایی می شوند.

تغذیه از شیر مادر

به نظر می رسد تغذیه با شیر مادر منجر به کاهش خطر بروز حملات خس خس سینه نوزاد در طول 2 سال اول زندگی وی مي شود. این مسأله ممکن است به علت کاهش خطر عفونت های تنفسی در نوزاد تغذیه شده با شیر مادر در این دوره باشد. عفونت های تنفسی علت شایع بروز خس خس(ويز) در نوزادان هستند.

کمتر مشخص شده است که آیا تغذیه با شیر مادر می تواند بروز آسم را به تأخیر بیاندازد یا نه. در هر صورت مادر مبتلا به آسم، به علت مزایای فراوان شير دهي برای خود وی و نوزادش، قویا تشویق به اين عمل بعد از زايمان می شود.

نکات مهم در درمان آسم در زنان باردار عبارت است از:

* اگر بیش از یک پزشک در دوره ی درمان آسم دوران بارداری فعال هستند باید با هم مشورت کنند. متخصص زنان و زایمان هم باید در جریان دوره ی درمان قرار گیرد.

* به دقت عملکرد ریه ها را طی بارداری کنترل کنید تا مطمئن شوید به جنین در حال رشد اکسیژن کافی می رسد. از آن جا که شدت آسم در دو سوم زنان در طول بارداری تغییر می کند، به صورت ماهانه برای چکاپ به پزشک خود مراجعه کنید تا نشانه ها و عملکرد ریه ها را با اسپیرومتری بررسی کند.

* بعد از هفته ی بیست و هشتم به صورت روزانه حرکت جنین را کنترل کنید.

* اگر شما دچار آسم شدید و یا متوسط هستید و یا این که بیماری شما به خوبی کنترل نشده است، بعد از هفته ی سی و دوم، اولتراسوند انجام دهید؛ تا قادر به کنترل رشد جنین باشید. به علاوه اولتراسوند به پزشک کمک می کند که وضعیت جنین را بعد از یک حمله ی آسمی چک کند.

* سعی کنید که هر چه بیشتر از محرک های آسم (چیزهایی مثل دود سیگار یا گرد و خاک) دوری کنید تا در حد امکان مصرف دارو را کاهش دهید.

* بسیاری از زنان دچار آلرژی بینی هستند و ممکن است بین این مسئله و بیماری آسم ارتباطی وجود داشته باشد.

* بیماری برگشت محتویات اسیدی معده به مری((GERD که در میان زنان باردار شایع است هم می تواند باعث بروز نشانه ها شود.

* این مهم است که شما مراقبت های بیشتری در برابر آنفلوآنزا داشته باشید. بدین منظور واکسن آنفلوآنزا را قبل از شروع فصل بیماری یعنی از هفته ی دوم مهر تا اواخر آبان دریافت نمایید؛ فرقی نمی کند که شما در سه ماهه ی اول، دوم و یا سوم بیماری هستید، واکسن تنها برای یک فصل مناسب است، برای بارداری بی خطر و به تمام زنان باردار توصیه می شود.

حاملگی، بارداری ، آسم ، جنین ،تأثیر آسم ، زنان

گردآوری: دلگرم