چرا حاملگی در سنین بالا خطرناک است

بهترین محدوده سنی برای باردار شدن 20 تا 29 سالگی است و حاملگی در خارج از این محدوده با خطرات و عوارضی همراه است.

خطرات و عوارض حاملگی در سنین بالا :

1. اختلالات کروموزومی : هر چه سن مادر باردار بیشتر باشد احتمال ابتلای جنین او به انواع مشکلات کروموزومی و ژنتیکی بیشتر است و در نتیجه آن احتمال بروز سقط هایی که ناشی از اختلالات کروموزومی هستند نیز بالا می رود.
بالا بودن سن پدر معمولا تاثیر چندانی بر بروز اختلالات ژنتیکی ندارد.
2. فشار خون بالا : احتمال ابتلا به فشار خون بالا به علت سن بالای مادر و نیز فشار خون ناشی از بارداری(مسمومیت حاملگی) در زنان باردار 35 ساله و بالاتر بیشتر است.
3. دیابت : مانند مورد قبل، احتمال بروز دیابت و همین طور دیابت بارداری در سنین بالاتر بیشتر است.
4. خونریزی : شیوع انواع خونریزی ها به خصوص در سه ماهه سوم بارداری که به دلیل کنده شدن جفت و یا جفت سر راهی است، در سنین بالای 35 سال بیشتر می باشد.
5. زایمان زودرس : اغلب در زنان باردار بالای 35 سال سه تا چهار برابر زنان 20 تا 25 ساله زایمان زودرس اتفاق می افتد.
6. بزرگی بیش از حد جنین : منظور وزن هنگام تولد بالای 4 کیلوگرم است که باعث می شود انواع مشکلات بر سر راه زایمان به وجود آید و مادر و نوزاد هر دو صدمه ببینند و یا حتی منجر به زایمان از طریق جراحی (سزارین) شود.

7.سقط جنین بواسطه بیماری مادر : به گفته دکتر لاهوتی متخصص زنان و زایمان ، جدا شدن زودرس جفت و جفت سرراهی یعنی جفتی که دردهانه رحم قرار گرفته و وضعی خطرناک برای مادر و جنین به شمار می آید، از عوارضی است که سلامت بارداری زنان مسن تر را تهدید می کند و معمولا این موارد به دلیل بیماری های مزمن مادر اتفاق می افتد حتی افزایش احتمال سقط خود به خود در مادران مسن، معمولا به بیماری های زمینه ای مادر مثل دیابت یا ناهنجاری های ژنتیک خود جنین نسبت داده می شود. فراموش نکنید که احتمال بروز بیماری های مزمن در مادر مثل بیماری قند، افزایش فشارخون، بیماری های قلبی و مشکلات مفصلی با افزایش سن مادر افزایش می یابد که هریک از بیماری ها می تواند بارداری را با خطراتی مواجه کند و سلامت مادر و جنین را تهدید کند.

8. افزایش خطر بروز سندرم داون : یکی دیگر از عوارض بارداری در سن بالای ۳۵ سال، ناهنجاری های ژنتیک است که بخصوص بعد از سی و پنج سالگی افزایش زیادی پیدا می کند به طوری که اگر مادر سی و پنج ساله باشد، از هر ۱۳۲ تولد ممکن است یک نوزاد مبتلا به سندرم داون به دنیا بیاید. دکتر لاهوتی با اشاره به این مطالب تاکید می کند: در سی و شش سالگی این میزان به یک مورد از هر ۱۰۵ تولد می رسد و این روند همان طور ادامه دارد به طوری که برای مثال در چهل سالگی مادر در یک مورد از هر ۴۰ تولد، شاهد سندرم داون هستیم که آمار بالایی از این بیماری است. در مورد سایر ناهنجاری های کروموزومی هم تقریبا چنین آماری صدق می کند.

9. اولین بارداری در سنین بالا نباشد: اما چرا تاکید می شود که اولین بارداری در سنین قبل از سی و پنج سالگی صورت بگیرد؟ دکتر لاهوتی پاسخ می دهد: این طور نیست که همه عوارض بارداری در زنان مسنی که اولین بارداری خود را تجربه می کنند بیشتر از زنان مسن چند زا باشد، اما زنی که قبلا چند مورد بارداری و زایمان را پشت سرگذاشته است به احتمال بیشتری از سلامت جسمی برخوردار است و بارداری مجدد، در سن بالا برای این دسته افراد، کمتر نگران کننده است حتی احتمال بروز یکی از عوارض بارداری به نام مسمومیت بارداری که درآن فشارخون مادر بالارفته و دفع پروتئین از کلیه ها و ورم مادر وجود دارد در صورتی که اولین بارداری در سن بالا باشد، بیشتر است.

دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان در گفت و گو با جام جم درباره عوارض بارداری در سن بالا می گوید: این عوارض بیشتر به اختلالات رشد جنین در رابطه با بیماری های مزمن مادر یا بارداری های چندقلویی مربوط می شود؛ چون بارداری چندقلویی در بارداری های خودبه خود درسن بالا به دلیل شرایط خاص هورمونی شایع تر است. از سوی دیگر خیلی از بارداری ها در این سنین ناشی از روش های کمک باروری صورت می گیرد که احتمال بارداری چندقلویی را بالاتر می برد.

این متخصص می افزاید: ناهنجاری های کروموزومی جنین نیز یکی دیگراز این عوارض ناخوشایند و مهم است و یکی از انواع این ناهنجاری ها که برای خانواده ها آشناتر است، سندرم داون یا همان منگولیسم است. عارضه بعدی بارداری در سنین بالا، بارداری های حاصل از کاربرد فناوری های کمک باروری و درنتیجه عوارض ناشی از این روش هاست.

با وجود این بسیاری از خانواده ها برای ایجاد شرایط زندگی بهتر قبل از تولد اولین فرزندشان، بارداری را به تعویق می اندازند. به تعویق انداختن بارداری تا سنین سی سالگی، دوران بارداری را با دشواری ها و مخاطرات زیادی همراه می سازد؛ بنابراین یکی از مهم ترین نکاتی که زنان باید قبل از مادر شدن به آن توجه کنند، سن مناسب بارداری است که در پی آن سلامت مادر و نوزاد تامین می شود.

راهکارهایی برای کم کردن خطرات بارداری در سن بالا:

1. انتخاب پزشک متخصص:

بیش از صدها تحقیق و بررسی ثابت کرده اند، ارتباط درست پزشک و بیمار با مراقب از وضعیت بیمار رابطه مستقیم دارد. مسلما می گویید، چشم بسته غیب می گویی! این که کاملا واضح است. اما باید بدانید انتخاب یک پزشک متخصص و کاربلد که شما هم با او احساس راحتی داشته باشید و بتوانید همه مسایل و مشکلاتتان را با او مطرح کنید، اهمیت بسیار بالایی دارد.

2. اطمینان از سلامت بدن پیش از بارداری

پیش از اینکه تصمیم به بارداری بگیرید، باید انواع آزمایش های لازم برای اطمینان از سلامت بدن خود را انجام دهید. عفونت های دستگاه تناسلی هیچ نوع نشانه ای ندارند اما می توانند باعث بروز مشکلات بزرگ در بارداری بشوند. یا مثلا، بیماری های تیروئید می توانند موجب بیماری های قلبی یا عروقی، تشنج آبستنی، زایمان زودرس، وزن کم نوزاد یا حتی باعث سقط جنین یا تولد نوزاد مرده بشوند.

البته منظورمان این نیست که زنان مبتلا به کم کاری یا پرکاری تیروئید نمی توانند بارداری سالمی داشته باشند، البته که می توانند. اما باید مراقب های بیشتری داشته باشند و همیشه حواسشان به نشانه های مختلف باشد.

زنان دیابتی نیز وضعیت مشابه دارند. کاهش قندخون به ویژه در هفته های نخست بارداری خطر سقط و نقص عضو جنین را به دنبال دارد. بسیار مهم است که پیش از بارداری حتما وضعیت دیابت خود را کنترل کنید و آن را در شرایط نرمال نگهدارید.

3. تجدید نظر در سبک زندگی

هنگامی که نزد پزشک خود می روید خوب است در مورد عادت های بد خود که دوست دارید آنها را ترک کنید هم با او صحبت کنید. عادت هایی همچون سیگار کشیدن یا مصرف مواد مخدر باید پیش از باردار شدن ترک شوند. کم خوابی یا داشتن رژیم های سخت نیز می توانند برای بارداری خطرناک باشند.

یک زن باید پیش از بارداری بدن خود را برای تولد نوزاد آماده کند. باید همه خطرهای ممکن را برطرف و بیماری ها را از بدن خود دور کند. باید تغذیه مناسب داشته باشید و همه انواع ویتامین، پروئتین و مواد معدنی را به بدن خود برسانید. غلات، حبوبات و سبزیجات بیشتری مصرف و تا حد امکان، مکمل هایی همچون قرص های کلسیم یا اسید فولیک راب ه برنامه روزانه خود اضافه کنید.

ورزش هایی همچون یوگا یا 30 دقیقه پیاده روی در روز بهترین انتخاب ها برای ابتدای مسیر هستند. تا جایی که می توانید شب ها نیز زود بخوابید تا برنامه خوابی شما تنظیم شود و در بارداری مشکلی پیش نیاید.

4. انتخاب یک همراه دلسوز

برخی از مردها کار پرمشغله ای دارند و نمی توانند همیشه و دایم در کنار خانواده خود باشند. ایرادی ندارد، از میان دوستان یا اعضای فامیل یا خانواده فردی را برای خود انتخاب کنید که در طول بارداری همراه همیشگی‌تان باشد.البته قابلیت باروری مردها هم از جمله مواردی است باید مورد آزمایش قرار بگیرد. اگر مشکل داشت می توانید با کمک پزشک و راهکارهای پیشنهادی این مشکل را برطرف کنید.برخی از داروهای درمان زخم و دردهای روده ای می توانند تاثیر منفی بر تولید اسپرم در مردان داشته باشند. مواد مخدر و الکل باعث کاهش تعداد و کیفیت اسپرم می شوند. دمای بالای بدن مرد نیز باعث کاهش تعداد اسپرم های او می شود. بنابراین، بهتر است مردها نیز سیگار، الکل و مواد مخدر را ترک کنند و رژیم غذایی سالمی را در پیش بگیرند.

در بسیاری از تحقیقات ثابت شده که در زنان مسنی که اندام فیزیکی مناسب و بدون مشکلات طبی دارند، میزان عوارض بارداری کمتر است و گفته شده گرچه مرگ و میر مادران در سنین بالای ۳۵ سال افزایش پیدا می کند، اما بهبود مراقبت های طبی و بهداشتی باعث کاهش چنین خطراتی می شود.

به گفته دکتر لاهوتی، کلید اصلی کم کردن خطرات ناشی از سن بالای بارداری داشتن یک شیوه زندگی سالم یعنی رژیم غذایی مناسب، تمرینات ورزشی منظم، استعمال نکردن دخانیات، استراحت مرتب و خواب شبانه منظم است. این متخصص زنان تاکید می کند: بر این اساس براهمیت ورزش های کششی هم تاکید شده، زیرا تمرینات ورزشی کششی، خون رسانی لگن را بهبود می بخشد. همه افراد در سنین باروری باید روزانه مکمل اسیدفولیک مصرف کنند و این توصیه برای زنان جوان و مسن تر صدق می کند، حتی اگر زنانی این دارو را به صورت روزانه مصرف نمی کنند، حداقل از زمانی که تصمیم به بارداری گرفتند باید در مصرف روزانه شان حداقل خوردن یک میلی گرم اسیدفولیک را شروع کنند، چون اسیدفولیک، مانع ایجاد یکسری اختلالات دستگاه عصبی و مغز می شود که ناهنجاری های مهمی محسوب می شود. پس از زایمان و در دوران شیردهی نیز این مادران باید تحت کنترل باشند. مکمل های تغذیه ای و لبنیات به اندازه لازم مصرف کنند واز وضع سلامت عمومی خود غافل نباشند.