همه چیز درباره افسردگی سالمندان

شناخت و راهکارهای رفع افسردگی سالمندان

اگر علاقه تان را به کارهایی که قبلا از انجام آنها لذت می بردید از دست داده اید، احساس مفید نبودن و نا امیدی می کنید، سر کردن روزها برایتان سخت تر و سخت تر می شود شما تنها نیستید. افسردگی می تواند صرف نظر از گذشته یا موفقیت هایمان برای هر کدام از ما با پا به سن گذاشتن پیش بیاید.

علائم افسردگی سالمندی می تواند هر جنبه زندگی، انرژی، اشتها، خواب و علاقه شما به شغل، ارتباطات و سرگرمی های قبلی را تحت تاثیر قرار دهد. متاسفانه، بسیاری از سالمندان افسرده نمی توانند علائم افسردگی را بشناسند و کارهایی که لازم است برای کمک گرفتن و درمان افسردگی شان انجام دهند.

نادیده گرفتن افسردگی سالمندان دلایل زیادی دارد:

• فکر می کنید ناراحت و افسرده بودن شما دلیل طبیعی دارد و افسردگی فقط بخشی از پا به سن گذاشتن است.
• ممکن است گوشه گیر باشید که این به نوبه خود می تواند منجر به افسردگی شود و تعداد کمی از افراد اطراف شما متوجه افسردگی و غم شما می شوند.
• ممکن است متوجه نشوید ناراحتی های جسمانی شما نشانه های افسردگی هستند.
• ممکن است تمایلی به صحبت کردن درباره احساسات خود و کمک گرفتن نداشته باشید.

افسردگی چیزی بیشتر از احساس غم یا ناراحتی معمول است. این اختلال روحی روانی، شایع اما جدی است و نیاز به درمان دارد. مهم نیست با پیر شدن با چه چالش هایی رو به رو می شوید، مراحلی هست که باید برای دوباره شاد و امیدوار بودن و لذت بردن از دوران طلایی عمر خودتان طی کنید.

وقتی افسردگی دارید تا هفته ها با زندگی روزانه و معمولتان مشکل دارید. پزشکان این شرایط را "اختلال افسردگی" یا "افسردگی بالینی" می نامند. افسردگی یک بیماری واقعی است و نشانه ضعف یا یک نقص شخصیتی نیست. شما نمی توانید "افسردگی بالینی" را کنترل کنید. بیشتر افرادی که افسردگی را تجربه کرده اند برای بهتر شدن به درمان نیاز دارند.

افسردگی اتفاقی معمولی در سالمندی نیست

افسردگی سالمندان مشکلی شایع است اما بخشی معمول از دوران پیری نیست. در واقع، مطالعات نشان می دهد بیشتر افراد مسن با وجود بیماری ها و مشکلات فیزیکی بیشتر در این سن از زندگیشان راضی هستند. با این حال، ممکن است تغییرات مهم زندگی که با پیر شدن ما در زندگی پیش می آید باعث احساساتی مثل پریشانی و اضطراب، استرس و غم شود.

مثلا، مرگ عزیزان، بازنشستگی یا یک بیماری جدی می تواند افراد مسن را ناراحت و مضطرب کند. بعد از یک دوره سازگاری با این مشکلات بسیاری از سالمندان می توانند تعادل احساسات خود را دوباره به دست بیاورند اما ممکن است دیگر سالمندان دچار افسردگی شوند.

علائم افسردگی سالمندان

تشخیص افسردگی سالمندان با شناخت نشانه ها و علائم شروع می شود. علائم هشدار دهنده افسردگی شامل موارد زیر می شود:

• احساس غم یا دلسردی
• درد و رنج های غیر قابل توضیح یا وخیم
• از بین رفتن علاقه به ارتباطات اجتماعی یا سرگرمی های قبلی
• کاهش وزن یا کاهش اشتها
• احساس ناامیدی یا مفید نبودن
• نبود انگیزه و انرژی
• اختلال در خوابیدن (مشکل در به خواب رفتن یا خواب ماندن، زیاد خوابیدن یا خواب آلود بودن در طول روز)
• از دست دادن خود ارزشی (نگرانی از سربار کسی بودن، احساس بی ارزش بودن یا بیزاری از خود)
• کندی حرکات یا صحبت کردن
• افزایش استفاده از الکل یا مواد مخدر
• تمرکز کردن روی مرگ، داشتن افکار خودکشی در ذهن
• مشکلات در حافظه
• بی اعتنایی به مراقبت های شخصی (حذف وعده های غذایی، فراموش کردن رسیدگی های پزشکی برای تضمین سلامت، بی اعتنایی به بهداشت شخصی)

شناخت افسردگی سالمندان ممکن است مشکل باشد چون احتمالا علائم متفاوتی از افسردگی افراد جوان تر دارد. برای بعضی از سالمندان افسرده، غمگین بودن نشانه اصلی افسردگی آنها نیست. نشانه های افسردگی سالمندان ممکن است علائمی دیگر و کمتر محسوس داشته باشد.

به همین دلیل ممکن است روان شناسان و روان پزشکان کمتر تشخیص دهند بیماران مسنی که به آنها مراجعه می کنند افسردگی دارند. گاهی اوقات، سالمندان افسردگی خود را با خستگی، مشکل در خوابیدن یا بد خلقی و زودرنجی بروز می دهند. حواس پرتی یا مشکل در توجه کردن به دلیل افسردگی می تواند گاهی اوقات مثل بیماری آلزایمر یا دیگر اختلالات ذهنی به نظر بیاید.

سالمندان همچنین ممکن است مشکلات دیگری مثل بیماری های قلبی، سکته یا سرطان داشته باشند که باعث بروز علائم افسردگی در سالمندان می شود یا شاید داروهایی با عوارض جانبی مصرف می کنند که باعث بروز افسردگی می شود.

سالمندان افسرده ممکن است غمگین نباشند

با اینکه به نظر می رسد افسردگی و غم با هم ارتباط نزدیکی دارند بسیاری از سالمندان افسرده ادعا می کنند اصلا غمگین نیستند. آنها ممکن است از انگیزه کمی که دارند، نبود انرژی یا مشکلات جسمانی که دارند شکایت کنند. در واقع، بیماری های جسمانی مثل آرتروز یا بدتر شدن سر دردها اغلب علائم اصلی افسردگی در دوران سالمندی هستند.

دلایل افسردگی سالمندان

همان طور که پیرتر می شویم، اغلب با تغییرات مهمی در زندگی رو به رو می شویم که می تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد. این تغییرات شامل موارد زیر می شود:

1. مشکل در سلامت: بیماری و ناتوانی، دردهای مزمن یا شدید، افت توانایی های شناختی، آسیب وارد شدن به اندام شما به دلیل جراحی یا بیماری همگی می توانند به افسردگی منجر شود.
2. تنهایی و گوشه گیری: عواملی مثل تنها زندگی کردن، حضور کمتر در جمع به دلیل جا به جایی، تحرک کمتر به علت بیماری یا از دست دادن توانایی برای رانندگی می تواند افسردگی را تحریک کند.
3. کاهش حس هدفمندی: بازنشستگی می تواند با خود از دست رفتن هویت، مقام و اعتبار، اعتماد به نفس، امنیت مالی و در نتیجه خطر ابتلا به افسردگی را به دنبال داشته باشد. محدودیت های فیزیکی در انجام فعالیت هایی که قبلا از آنها لذت می بردید هم می تواند حس هدفمند بودن شما را تحت تاثیر قرار دهد.
4. ترس ها: ترس های دوران سالمندی شامل ترس از مرگ، اضطراب به دلیل مشکلات مالی یا مشکلات مربوط به سلامت می شود.
5. عزاداری های اخیر: از دست دادن همسر، مرگ دوستان، اعضای خانواده و حیوانات خانگی دلایل معمول افسردگی در سالمندی است.

بیماری های فیزیکی که باعث افسردگی سالمندان می شود

آگاهی از مشکلات جسمانی که مستقیما یا به عنوان یک واکنش روان شناختی باعث افسردگی در افراد مسن می شود مهم است. هر نوع مشکل جسمانی مزمن به خصوص اگر دردناک، ناتوان کننده یا کشنده باشد می تواند منجر به افسردگی یا بدتر شدن علائم افسردگی در شما شود.

این بیماری ها عبارتند از:

• پارکینسون
• سکته
• بیماری های قلبی
• سرطان
• دیابت
• کمبود ویتامین B12
• اختلالات تیروئیدی
• آلزایمر یا دیگر بیماری های زوال عقل
• لوپوس
• ام اس

افسردگی سالمندان به عنوان عارضه جانبی داروها

علائم افسردگی سالمندان می تواند عارضه جانبی بسیاری از داروهایی باشد که معمولا تجویز می شوند. اگر چند دارو را با هم مصرف می کنید در خطر ابتلا به افسردگی هستید. با اینکه عوارض جانبی داروهای تجویز شده در خلق و خو می تواند برای هر کسی پیش بیاید، افراد سالمند حساس تر هستند چون با مسن شدن، توانایی بدن برای سوخت و ساز و پردازش داروها کمتر می شود.

اگر بعد از شروع مصرف یک داروی جدید احساس افسردگی می کنید با پزشکتان صحبت کنید. شاید لازم باشد دوز دارو پایین آورده شود یا با دارویی دیگر که تاثیری روی خلق و خوی شما نداشته باشد عوض شود. داروهایی که می تواند باعث افسردگی یا بدتر شدن افسردگی سالمندان شود شامل داروهای زیر است:

• داروهای فشار خون (مثل کلونیدین)
• داروهای مسدود کننده بتا (مثل لوپرسور)
• داروهای مخصوص کلسترول بالا (مثل لیپیتور، مواکور، زوکور)
• داروهای مسکّن (مثل والیوم، زاناکس، هالسیون)
• داروهای مسدود کننده کانال کلسیم
• داروهای مخصوص پارکینسون
• قرص های خواب آور
• داروهای مخصوص زخم معده (مثل زانتاک، تاگامت)
• داروهای مخصوص درمان بیماری های قلبی حاوی رزرپین
• استروئیدها (مثل کورتیزون و پردنیزون)
• داروهای مسکن و مربوط به آرتروز
• استروژن ها (مثل پرمارین، پرمپرو)
• داروهای آنتی کولینرژیک مورد استفاده برای درمان اختلالات گوارشی

راهکارهای درمان افسردگی سالمندان

نقش خود سالمندان در کمک به درمان افسردگی

اگر فکر می کنید افراد مسن پس از سنی مشخص نمی توانند مهارت های جدید یاد بگیرند، فعالیت های جدید را امتحان کنند یا تغییرات تازه ای در سبک زندگیشان ایجاد کنند اشتباه می کنید. واقعیت این است که مغز انسان هیچ وقت از تغییر باز نمی ایستد؛ بنابراین شما به عنوان یک سالمند می توانید مثل فردی جوان چیزهایی جدید یاد بگیرید و خودتان را با ایده های جدیدی که می تواند در درمان افسردگی به شما کمک کند وفق دهید.

غلبه بر افسردگی شامل موارد زیر است:

1. پیدا کردن فعالیت های جدیدی که از انجام آنها لذت می برید.
2. یادگیری وفق دادن خودتان با تغییرات.
3. فعال ماندن از لحاظ فیزیکی و اجتماعی
4. احساس در ارتباط بودن با جامعه و عزیزانتان

البته زمانی که افسرده هستید انجام کاری برای کمک به خودتان می تواند مشکل باشد. گاهی اوقات، فقط فکر کردن به کارهایی که باید برای داشتن احساس بهتر انجام دهید می تواند برای افسردگی غلبه کننده به نظر برسد اما کارهای کوچک هم می تواند احساس بد شما را تا حد زیادی تغییر دهند.

مثلا یک پیاده روی کوتاه کاری است که می توانید همین الان انجام دهید و همین پیاده روی کوتاه می تواند حال شما را تا دو ساعت آینده بهتر کند. با انجام مرتب کارهای کوچک روزانه، علائم افسردگی سالمندان کمتر می شود و دوباره احساس پر انرژی بودن و امیدواری می کنید.

با دیگران در ارتباط باشید

ممکن است سالمندان افسرده نخواهند کاری انجام دهند یا کسی را ببینند اما گوشه گیری فقط افسردگی را بدتر می کند. شاید اینکه تنها، خود فرد تلاش مداوم و دیدگاهی برای غلبه بر افسردگی داشته باشد مشکل به نظر برسد. به همین دلیل پشتیبانی و حمایت از فرد افسرده مهم است؛ پس تلاش کنید که با دیگران در ارتباط باشید و زمان کمتری را به تنهایی بگذرانید.

اگر نمی توانید بیرون بروید عزیزانتان را برای دیدار به خانه دعوت کنید یا با تلفن و نامه با آنها در تماس بمانید. البته ارتباطات دیجیتال جایگزین خوبی برای ارتباط چهره به چهره نیستند پس بهتر است تمام تلاشتان را بکنید و روزانه با افراد دیدار و ارتباط داشته باشید.

با این کار به حس و حالتان لطف می کنید و یادتان باشد هیچ وقت برای پیدا کردن دوستان جدید دیر نیست.

از خانه بیرون بزنید

سعی نکنید خودتان را تمام روز در خانه حبس کنید. به پارک بروید، تا آرایشگاه پیاده بروید یا قسمتی از مسیر را پیاده روی کنید، با دوستتان ناهار بخورید، از یک موزه دیدن کنید، به کنسرت یا تماشای یک بازی بروید. شما انتخاب های زیادی برای سرگرم شدن در دوران سالمندی دارید.

فعالیت های فیزیکی و ذهنی سرگرم کننده برای سالمندان

برای دیگران وقت بگذارید

کمک کردن به دیگران یکی از بهترین راه هایی است که می توانید احساس بهتری به خودتان داشته باشید و علاوه بر این ارتباطات اجتماعی گسترده تری داشته باشید.

به یک گروه حمایت از افسرده ها بپیوندید

بودن با افرادی که با مشکلی مثل شما مواجه هستند می تواند به کاهش انزوا طلبی شما کمک کند. بودن در این گروه ها و شنیدن حرف این افراد به شما برای غلبه بر افسردگی انگیزه می بخشد.

از یک حیوان خانگی مراقبت کنید

حیوان خانگی می تواند شما را همراهی کند؛ علاوه بر این بردن سگ به پیاده روی می تواند ورزشی خوب برای شما و روشی عالی برای ملاقات با افراد جدید باشد. صاحبان سگ ها دوست دارند وقتی حیوان هایشان بازی می کنند با بقیه گپ بزنند.

۱۰ حیوان خانگی بامزه که می تواند شما را از افسردگی دور کند

به یک کلاس بروید یا به یک انجمن ملحق شوید

این راهکار علاوه بر کمک به از بین بردن افسردگی سالمندان باعث می شود آنها با افرادی هم فکر ملاقات داشته باشند. رفتن به مرکز سالمندان، انجمن های کتابخوانی یا دیگر گروه هایی را که افرادی با علایق مشابه شما در آن عضو هستند امتحان کنید.

به دنبال فرصت هایی برای خندیدن باشید

بدون شک خندیدن به بهتر شدن حس و حال شما کمک می کند؛ پس داستان های خنده دار را ورق بزنید، با عزیزانتان شوخی و سرگرمی داشته باشید، فیلم های کمدی ببینید یا کتابی بامزه بخوانید.

چطور به سالمندان افسرده کمک کنیم؟

افسردگی طبیعتا تخلیه انرژی، عزت نفس و توانایی فرد مسن را برای کمک خواستن تحت تاثیر قرار می دهد.

برای سالمندان افسرده که این اختلال را در دورانی تجربه می کنند که بیماری های ذهنی تا حد زیادی با هم اشتباه گرفته می شود این وضعیت می تواند حتی مشکل تر باشد به خصوص اگر افسردگی را یک بیماری جدی ندانند. علاوه بر این بعضی از سالمندان خیلی مغرورتر یا خجالتی تر از آن هستند که کمک بخواهند و از این می ترسند که سربار خانواده باشند.

اگر سالمندی که مراقب او هستید افسرده است می توانید با حمایت احساسی از او، زندگیش را تغییر دهید. با صبوری و همدردی به حرف های عزیزتان گوش دهید. لازم نیست سعی کنید افسردگی فرد مسن خانواده را درمان کنید.

همین کافی است که فقط شنونده خوبی برای حرف های او باشید. از بیان احساسات او ایراد نگیرید اما روی واقعیت ها تاکید کنید و به او امید دهید. توجه داشتن به تشخیص و درمان درست بیماری های فرد سالمند می تواند اهمیت دادن و علاقه شما را به او نشان دهد. به او کمک کنید تا دکتری خوب پیدا کند، آنها را در مطب رفتن و دیدن دکتر همراهی کنید.

عزیزانتان را به خانه تان دعوت کنید

وقتی بدن و ذهن افراد مسن فعال بماند احتمال دچار شدن به افسردگی در پیری کمتر می شود. فعالیت های دسته جمعی که خودتان و عزیزانتان از آن لذت می برید را با هم انجام دهید. این فعالیت ها می تواند پیاده روی، یک کلاس هنری، رفتن به سینما و هر کاری برای فعال نگه داشتن ذهن و بدن باشد.

برای انجام فعالیت های اجتماعی برنامه ای منظم داشته باشید

تفریح های گروهی، دیدن دوستان و اعضای خانواده یا رفتن به انجمن ها و مراکز محلی سالمندان می تواند به مبارزه با گوشه گیری و تنهایی شما کمک کند. با ملایمت به دنبال کردن برنامه هایی که دوستانتان رد می کنند اصرار کنید؛ افراد افسرده اغلب با دور هم بودن احساس بهتری پیدا می کنند.

غذاهای سالم آماده و تهیه کنید

یک رژیم غذایی ضعیف می تواند افسردگی را بدتر کند؛ بنابراین مطمئن شوید که عزیزتان درست غذا می خورد و در هر وعده غذایی او مقدار زیادی میوه، سبزیجات، غلات کامل و کمی پروتئین هست.

خوراکی های ضد افسردگی و شادی بخش

سالمندان را به دنبال کردن درمان برای افسردگی تشویق کنید

اگر درمان افسردگی متوقف شود معمولا خیلی زود بر می گردد؛ به همین دلیل باید به عزیزتان کمک کنید تا برنامه درمان خود را دنبال کند. اگر باز هم راضی نشد به دنبال درمانگر یا داروهای دیگری باشید.

ترجمه شده توسط فرحناز رنجبر در مجله دلگرم

بیشتر بخوانید:

عزیزان سالمند خود را از افسردگی نجات دهید

روش های مفید برای حفظ سلامت روان در دوران سالمندی

ایده های کاربردی برای اوقات فراغت سالمندان

روش های مناسب برای رفع نیازهای عاطفی و اجتماعی سالمندان

چطور دوران سالمندی شادی داشته باشیم؟