درمان بیماری پوستی کلین پلان

بیماری لیکن پلان ( Lichen planus ) یا کلین پلان

با دلگرم همراه باشید تا در مورد بیماری پوستی کلین پلان بیشتر بدانید.

انواع بیماری لیکن پلان و راهکارهای درمانی آن چیست؟

یک بیماری ژنتیکی خارش دار مزمن در پوست است که به طور شایع به شکل پاپول (ضایعات کوچک برجسته بنفش رنگ) در نواحی مچ دست ، پا و دیگر نواحی بدن مانند پوست نواحی تنه و اندام تناسلی بروز میکند که در صورت درمان نشدن بزرگتر شده و موجب عوارض جدی میشود.
بیماری لیکن پلان علاوه بر پوست میتواند در موارد نادر در مخاط دهان ، اندام تناسلی ، پوست سر و مو ، ناخن و حتی صورت بدون خارش آشکار شود که در این صورت باعث ریزش مو ، تخریب ناخن و زخمهای مقاوم دهانی و حتی تخریب موضعی پوست صورت با ایجاد لک تیره میشود.
این بیماری درتمام جهان ودرهمه نژادها رخ می دهد . در حدود 1 تا 2% مواقع این بیماری می تواند به شکل فامیلی نیز بروز کند . بیماری لیکن پلان درسنین میانسالی شایعتر بوده اما حتی کودکان را نیز می تواند درگیرسازد(4% موارد) . ضایعات اولیه بیماری به شکل برجستگیهای پوستی به رنگ بنفش با سطح صاف می باشد که معمولاً اندازه آنها نیزکوچک است .
رنگ ضایعات ابتدا قرمز بوده اما ضایعات پیشرفته تربنفش هستند. ضایعات طول کشیده تروضایعات درحال بهبودی اغلب قهوه ای پررنگ نیزمی توانند باشند . سطح ضایعات براق ، خشک همراه پوسته های چسبیده به ضایعه است .همنیطور ممکن است درسطح ضایعات خطوطی سفید یا خاکستری دیده شود که این خطوط را ویکهام استریا می نامند .

اندازه ضایعات لیکن پلان معمولاً حدود نیم تا یک سانتیمتر است . محل این ضایعات بیشتر در ساعد ، ساق پا ، پشت دستها وناحیه تناسلی آقایان می تواند باشد . خارش دربیماری لیکن پلان معمولاً شدید است و بیشتر بیماران جهت خاراندن ضایعات این بیماری آنها را می مالند وکمترممکن است که ضایعات را زخمی کنند وبنابراین ضایعات لیکن پلان معمولاً سالم می مانند واین ازلحاظ تشخیصی می تواند به پزشک کمک نماید که بهترآنها را تشخیص دهد .
سیراین بیماری خیلی می تواند متفاوت باشد . واین تفاوت بیشتربه محل درگیری بیماری وهمینطور نوع کلینیکی آن بستگی دارد . دو سوم بیماران دچار ضایعات پوستی کمتر از یکسال دچار بیماری هستند و اکثر بیماران در سال دوم ابتلا به بیماری خودبخود بهبود می یابند .ضایعات مخاطی بیماری مزمن تر بوده و در بیماران بهبود یافته نیز احتمال عود بیماری وجود دارد . ضایعات مخاطی بیماری به اشکال مختلف می تواند بروز کند ولی اشکال شایع آن بصورت خطوط سفید شبکه ای درمخاط طرفی دهان وهمینطورزخمهای دهانی می باشد .

ضایعات شبکه ای هیچگونه ناراحتی برای بیمار ایجاد نمی کند اما کشف آنها درمعاینه می تواند به تشخیص بیماری کمک کند . ضایعات دهانی زخمی شونده می تواند بسیار طول کشنده ومزمن بوده وبا ناراحتی بسیاری برای بیمار همراه باشد .گاهی ضایعات دهانی بدون ضایعات پوستی نیز رخ می دهد . 75% بیماران دچارلیکن پلان دهانی زن هستند . تغییرات ناخنی درحدود 10% موارد لیکن پلان رخ می دهد واین تغییرات در کودکان شایعتراست . شایعترین تغییرات ناخنی بیماری افزایش خطوط ناخنی و شکاف برداشتن صفحه ناخنی می باشد .
گرفتاری موها دربیماری لیکن پلان بیشتر بصورت ریزش موی همراه با ایجاد پوست نازک شده می باشد که به این نوع ریزش مو، بدون درنظرگرفتن علت آن ، ریزش موی سیکاتریسیل می گویند . این نوع ریزش مو معمولاً برگشت پذیرنیست وباید درصورت وجود ضایعات پوستی همراه با ریزش مو درسراقدام به درمان های قویتری نمود تا ازصدمه به موها جلوگیری شود .
لیکن پلانوپیلاریس نامی است که به بیماری لیکن پلانی داده شده که باعث گرفتاری موها می شود . این حالت بیشتردرخانمها دیده شده که حدود 20% آنها دارای ضایعات شبکه ای دردهان بوده وحدود 30% آنها دارای ضایعات پوستی لیکن پلان هستند.

• سن: شایعتر از همه در افراد بالای ۳۰ سال است.
• نحوه زندگی: استرس ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهد.
• جنس و ژنتیک: عوامل خطر مهمی محسوب نمی شوند.

علائم بیماری لیکن پلان چیست؟

1. لیکن پلان معمولا با ضایعات برجسته بنفش رنگی که اغلب بسیار خارش دار هم هستند بروز میکند.
2. لیکن پلان در اشکال گوناگون دیده می‌شود ودر افراد مختلف ممکن است به صور گوناگون تظاهر پیدا کند.
3. این بیماری هر نقطه ای از بدن را ممکن است درگیر کند اما معمولا بطور کلاسیک مچ دست و پا را درگیر می کند.
4. گاه در محل خراش پوست ضایعات لیکن پلان ایجاد می شود که به این پدیده فنومن کوبنر می گویند.
5. علاوه بر اشکال گوناگون لیکن پلان، شدت آن نیز در افراد مختلف متفاوت است. ممکن است تنها ناحیه‌ای از مچ دست و پا درگیر باشد و یا اینکه برعکس تقریباً تمام سطح پوست مبتلا باشد.

علاوه بر پوست چه مناطق دیگری ممکن است در این بیماری درگیر شود؟

این بیماری ممکن است مو، ناخن و بخصوص مخاط دهان و ناحیه تناسلی را هم درگیر کند.

خصوصیات ضایعات پوستی

• رنگ: ابتدا قرمزند. ضایعات پیشرفته‌تر بنفش هستند. ضایعات درحال بهبودی، قهوه‌ای پررنگ می‌باشند.
• سطح: براق، خشک همراه پوسته‌های چسبیده به ضایعه است. ممکن است در سطح ضایعات، خطوطی سفید یا خاکستری دیده شود.
• اندازه: حدود نیم تا یک سانتیمتر است.
• محل: بیشتر در ساعد، ساق پا، پشت دست‌ها و ناحیه تناسلی آقایان می‌تواند باشد.

بیشتر بیماران جهت خاراندن، ضایعات را می‌مالند و کمتر ممکن است که ضایعات را زخمی کنند و بنابراین ضایعات لیکن پلان معمولاً سالم می‌مانند. این از لحاظ تشخیصی می‌تواند به پزشک کمک نماید.

انواع ضایعات

• ضایعات مخاطی، به اشکال مختلف می‌تواند بروز کند. اشکال شایع آن به صورت خطوط سفید شبکه‌ای در مخاط طرفی دهان و زخم‌های دهانی می‌باشد.
• ضایعات شبکه‌ای، ناراحتی برای بیمار ایجاد نمی‌کند. اما کشف آن‌ها در معاینه می‌تواند به تشخیص بیماری کمک کند.
• ضایعات دهانی، بسیار طولانی و مزمن بوده و با ناراحتی بسیاری برای بیمار همراهند.
• گاهی ضایعات دهانی بدون ضایعات پوستی نیز رخ می‌دهد.

مناطق درگیر لیکن پلان

• پوست

به وسیله برجستگی‌هایی به رنگ قرمز تیره مشخص می‌شود که می‌توانند خارش زیادی داشته باشند. در بعضی از موارد یک هاشور سفید دیده می‌شود. این ضایعات در هر جای بدن ممکن است دیده شوند، ولی روی مچ دست‌ها و مچ پاها بیشتر دیده می‌شوند.
ضایعات لیکن پلان روی ران‌ها معمولا ظاهر تیره تری دارند و ممکن است به شکل پچ های کلفت به خصوص روی ساق پاها دیده شوند.در لیکن پلان نوع تاولی که مورد نادری است این ضایعات به شکل تاول دیده می‌شوند.خیلی از موارد لیکن پلان در مدت 2 سال بهبود می‌یابند و سبب ایجاد لکه‌های قهوه‌ای رنگ در محل ضایعات می‌شوند که ممکن است به مرور زمان بدون درمان کمرنگ تر شوند.

• دهان

این مشکل، در قسمت داخلی گونه‌ها دیده می‌شود، ولی می‌تواند زبان، لب‌ها و لثه را درگیر کند.درمان لیکن پلان دهان مشکل‌تر است و دوره درگیری در آن طولانی‌تر از نوع پوستی است.لیکن پلان دهانی، به صورت ضایعاتی با خطوط و نقاط سفید بروز می‌کند. اشکال شدیدتر لیکن پلان دهانی می‌تواند سبب ایجاد زخم‌های دردناکی در دهان شود که شبیه ضایعات قارچی یا عفونت باشد.

• ناحیه تناسلی

این نوع کمتر دیده می‌شود. حدود یک پنجم زنان درگیر می‌شوند. مناطق قرمز یا زخم‌های باز، ایجاد درد به خصوص هنگام نزدیکی می‌کنند و نیاز به درمان دارند.

• ناخن

بخش عمده تغییرات ناخن به علت آسیب بستر یا ریشه ناخن ایجاد می‌شود.معمولا فقط چند ناخن دست یا پا درگیر می‌شود، ولی گاهی همه ناخن‌ها گرفتار می‌شوند.
تغییرات ناخن در لیکن پلان شامل ایجاد شیار طولی، جداشدن، نازک شدن ناخن و از دست دادن ناخن است.

• پوست سر

لیکن پلان می‌تواند قسمت‌های مودار مانند پوست سر را به شکل نادر درگیر کند. سبب ایجاد قرمزی، تحریک و ریزش مو می‌شود.

عوامل خطر بیمارین پلان

1. استرس
2. خستگی
3. مواجهه با داروها یا مواد شیمیایی
4. ریزش مو
5. تخریب ناخن‌ها
6. پیدا شدن ضایعات جدید و برطرف شدن ضایعات قدیمی
7. در بیماران مبتلا به لیکن پلان دهانی، خطر سرطان دهان کمی بیشتر است.

تشخیص قطعی بیماری لیکن پلان و بیماریهای همراه گاهی ممکن است از پوست یا مخاط دهان نمونه برداری (بیوپسی) همراه آزمایشات خونی و کبدی به عمل آید. اهمیت این آزمایشها علاوه بر تشخیص بیماری و علل آن ، برای مصرف داروی پردنیزولون با عوارض جانبی آن است که گاهی این بیماران برای رهایی از لیکن پلان نیازمند مصرف آن هستند.
بنابراین اگرچه پردنیزولون داروی اول و مفید در سرکوب سیستم ایمنی بیش ازحد فعال شده در بیماری لیکن پلان متوسط تا شدید است ، اما عوارض آن در بیماران فشارخونی ، دیابتی ، مبتلا به بیماریهای زمینه ای ( سل ، ایدز ، بیماریهای عفونی انگلی ، مشکلات چشمی و استخوان ) باید مورد توجه باشد.از این جهت دوره درمان با آن که ممکن است تا 3 ماه باشد ، نیازمند همکاری بیماران و پیگیری آنان در بروز عوارض احتمالی مصرف پردنیزولون است.

حتماً بخوانید:

علت و درمان بیماری پوستی آکانتوزیس نیگریکانس

اکانتوزیس نیگریکانس: تیرگی چین های پوست را چقدر جدی بگیریم؟ اکانتوزیس نیگریکانس یک بیماری پوستی است که با تیرگی و ضخیم شدن پوست نواحی چین دار مانند…

توصیه به مصرف شیر و لبنیات و فعالیت بدنی و ورزش میتواند عوارض این دارو را به حداقل برساند.فراموش نکنیم دوره مصرف پردنیزولون باید کامل باشد ، به این صورت که بعد از توقف و بهبود بیماری به تشخیص پزشک مصرف دارو آرام آرام کم شده تا قطع شود و از قطع ناگهانی دارو جدا خودداری کنید ، زیرا موجبات عود و مقاومت بیماری میشود.
اما فرمهای خفیف تا متوسط بیماری با مصرف بعضی پمادها و کرمهای موضعی (فلوسینولون ، کلوبتازول ، تریامسینولون) و قرصهای ضدخارش ( لوراتادین ، سیتیریزین و ...) قابل درمان است و افراد خانواده نباید نگران سرایت بیماری باشند ؛ زیرا مسری نیست.

چه کسانی به این بیماری مبتلا می شوند؟

این بیماری در بزرگسالان شایع است. نوع دهانی این بیماری بیشتر در زنان بوجود می آید.
این بیماری هنوز علت مشخصی نداشته است. بعضی میگویند یک بیماری خود ایمنی است . این به این معنی است که سیستم ایمنی بدن به پوست و قسمت های خارجی بدن واکنش نشان داده و با حمله به این قسمت ها این بیماری را بوجود میاورد.هنوز تحقیقات برای کشف علت قطعی این بیماری ادامه دارد.

فرضیات ما برای علت این بیماری به شرح زیر است :

• بعضی از داروها می توانند بثورات پوستی شبیه به لیکن پلان ایجاد کنند
• داروهایی مانند داروهای ادرار آور (داروهای فشار خون و بیماری های قلبی ) و همچنین داروهای جلوگیری از بیماری مالاریا از این نوع داروها هستند.
• حتما به پزشک متخصص پوست و موی خود درباره داروهایی که مصرف میکنید کامل توضیح دهید.

درمان بیماری لیکن پلان

• استروییدهای موضعی و تزریقی داخل ضایعه
• اگر ضایعات گسترده‌تر باشد، استرویید خوراکی استفاده می‌شود.

فتوتراپی

• آنتی هیستامین‌ها به دلیل اثر تسکین بخشی جهت کنترل خارش تجویز می‌شوند.
• کرم‌ها یا پمادهای کورتونی برای کاهش التهاب و خارش تجویز می‌گردند. برای بهبود پخش شدن و نفوذ این داروها، آن‌ها را بلافاصله پس از حمام کردن استفاده کنید.
• قرص‌های کورتونی در موارد شدید بیماری تجویز می‌شود.