دلگرم
امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
سرقت مشهود چیست و چه فرقی با سرقت غیر مشهود دارد ؟
0
زمان مطالعه: 6 دقیقه
مشهود از مصدر (شهد) به معنای دیده شده می باشد. طبق قاعده منظور از سرقت و در کل جرایم مشهود شامل سرقت یا هرگونه جرمی است که در منظر پلیس و سایر ضابطین دادگستری رخ دهد.

سرقت مشهود به چه معناست؟

بنابر ماده (۴۵) قانون آیین دادرسی کیفری، چنانچه جرمی اعم از سرقت، به یکی از صور زیر ارتکاب یابد، مشهود تلقی شده و تابع احکام جرایم مشهود خواهد بود.

  1. در منظر و دیده ضابطین دادگستری برای مثال، مأمورین پلیس واقع شود یا ماموران یاد شده بلافاصله پس از وقوع جرم در محل جرم حاضر شوند و یا آثار جرم را بلافاصله پس از وقوع مشاهده کنند.
  2. لازم به ذکر است در این حالت، فقط ارتکاب جرم در چشم مأمورین مدنظر است و دیدن جرم از طریق دوربین، مشهود محسوب نمی شود.
  3. برای مثال، فردی اقدام به سرقت از طلا فروشی می نماید، چنانچه بطور اتفاقی یا طبق نقشه قبلی، مأمورین در محل سرقت حاضر شوند و شاهد ارتکاب جرم باشند و یا پس از وقوع سرقت، بلافاصله در طلا فروشی حاضر شوند و شاهد زد و خورد و خالی شدن مغازه باشند، در این حالت سرقت، مشهود تلقی می شود و تابع احکام آن است.
  4. شخص قربانی یا دو نفر یا بیشتر که شاهد ارتکاب سرقت بوده اند، حین وقوع جرم یا بلافاصله پس از آن، شخص معینی را به عنوان مرتکب معرفی کنند.
  5. بلافاصله پس از وقوع جرم، علائم و آثار واضح یا اسباب و ابزار سرقت در تصرف متهم پیدا شود و یا تعلق اسباب و ادله یاد شده به متهم اثبات گردد. در بدین ترتیب، در مثال سرقت از طلا فروشی، چنانچه بلافاصله پس از وقوع سرقت، دستگاه طلا یاب یا قفل باز کن در دست متهم پیدا شود، می توان آن سرقت را مشهود به حساب آورد.
  6. متهم بلافاصله پس از وقوع جرم، قصد فرار داشته باشد و یا در حال فرار باشد یا بلافاصله پس از وقوع جرم دستگیر شود.
  7. جرم در منزل یا محل سکنای افراد، اتفاق افتاده یا در حال وقوع باشد و شخص ساکن، در همان حال یا بلافاصله پس از وقوع جرم، ورود ماموران را به منزل یا محل سکنای خود درخواست نماید.
  8. متهم بلافاصله پس از وقوع جرم، خود را معرفی کرده و با اقرار به ارتکاب سرقت توسط خود، وقوع آن را خبر دهد.
  9. متهم ولگرد باشد و در آن محل نیز بد نام باشد.

نکته) ولگرد کسی است که محل سکونت و ماوای مشخص و وسیله امرار معاش معلوم و شغل یا حرفه معینی نداشته باشد.

تفکیک سرقت مشهود و غیر مشهود

جرایم مشهود تابع یک سری احکام و ویژگی های خاص خود می باشند که در جرایم غیر مشهود وجود ندارد. از جمله اینکه اگر ماموران نیروی انتظامی در جرایم مشهودی که مجازات آن ها اعدام، حبس ابد، قطع عضو و پرداخت یک سوم دیه یا بیشتر از آن و مجازات تعزیری درجه چهار و بالاتر باشد حاضر نشوند حاضر نشوند یا دیر برسند، همه شهروندان می‌توانند نقش ضابط را ایفاء نمایند یعنی مطابق قانون همه شهروندان حاضر در صحنه جرم، مانند مامور نیروی انتظامی، می‌توانند مرتکب جرم را بگیرند یا از فرار او جلوگیری کنند.

از دیگر اقداماتی که مردم می‌توانند انجام دهند حفظ صحنه جرم و آثار آن تا رسیدن ماموران نیروی انتظامی است. همان طور که اشاره شد شهروندان فقط در برخی موارد می‌توانند در صورت روبه‌رو شدن با جرم مشهود و دیر رسیدن ماموران نقش ضابط را بازی کنند که این جرایم باید مجازات‌های زیر را داشته باشند و آن هم جرایمی است که در بالا به آن ها اشاره شد.

تفاوت سرقت مشهود و غیر مشهود

تفاوت دیگر مربوط به اختیارات ضابطین در بازرسی از صحنه جرم می باشد. به این معنا که در ارتباط با جرایم مشهود، ضابطین این اختیار را دارند تا بدون کسب مجوز از مقام قضایی، وارد صحنه جرم شده و اقدام به حفظ و بررسی ادله و آثار جرم نمایند؛ لیکن در ارتباط با جرایم غیر مشهود دارای چنین اختیاری نمی باشند و میبایست قبل از ورود و بازرسی، از مقام قضایی اجازه موردی دریافت کنند.

از سوی دیگر، ضابطین خاص دادگستری از جمله مأمورین نیروی مقاومت بسیج (در ارتباط با ضابطین در ادامه توضیح خواهیم داد) فقط در جرایم مشهود و تحت شرایطی خاص، اجازه مداخله دارند. در صورتیکه ضابطین عام در کلیه جرایم اجازه ورود و مداخله دارند.

منظور از ضابط دادگستری چه کسی است ؟

دقیقا به چه کسانی ضابط دادگستری گفته می شود؟ آیا صرفا مأموران دادگستری ضابط محسوب می شوند؟

ضابطین دادگستری بازوان اجرایی مقام قضایی می باشند که مأمور حضور در صحنه جرم و حفظ صحنه و ابزار و ادوات و آثار جرم و دستگیری و تعقیب متهم می باشند. مأمورین نیروی انتظامی یکی از ضابطین دادگستری می باشند؛ در حالیکه مأمورین دیگری نیز هستند که تحت شرایط خاص و در جرایم خاصی، ضابط دادگستری محسوب می شوند.

بدین ترتیب ضابطین دادگستری، از حیث وظایف و اختیارات به دو دسته عام و خاص تقسیم می شوند.

ضابطین عام مأمورینی می باشند که در کلیه جرایم، اختیار مداخله و ورود و تعقیب دارند در حالی که ضابطین خاص کسانی هستند که فقط در جرایمی خاص و فقط تحت شرایطی اختیار ورود و مداخله دارند. در ادامه انواع ضابطین را بررسی می نماییم.

  • الف) ضابطین عام

اشخاص زیر ضابط عام محسوب شده و در ارتباط با کلیه جرایم، صلاحیت اقدام دارند و وظایف و اختیارات آن ها منحصر به جرایمی خاص و با شرایط خاص نمی باشد مگر مواردی که به موجب قانون منع شده باشند.

نیروی انتظامی به عنوان ضابط عام قوه قضاییه محسوب می شوند و بر طبق بند ۸ ماده ۴ قانون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، در موارد زیر اختیار ورود و مداخله دارند:

مبارزه با قاچاق، مبارزه با مواد مخدر، مبارزه با فساد و منکرات، پیشگیری از وقوع جرم، کشف جرم، تحقیق و بازرسی، حفظ آثار و دلایل جرم، دستگیری متهمان و بزهکاران و جلوگیری از فرار و مخفی شدن آنان و ابلاغ و اجرای احکام قضایی.

  • ب) ضابطین خاص

ضابطین خاص به قرار زیر می باشند:

الف) مأمورین نیروی مقاومت بسیج در جرایم مشهود به شرط عدم حضور نیروی انتظامی

ب) وسا و معاونین زندان نسبت به امور زندانیان

ج) مقامات و مأمورینی که به موجب قوانین خاص در حدود وظایف محوله ضابط دادگستری می باشند:

  • اعضاء سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
  • پلیس انتظامی راه آهن
  • واحد اطلاعات سپاه انقلاب اسلامی
  • پلیس هواپیما
  • کارکنان برق ایران و وزارت نیرو
  • مأمورین شهرداری، جنگلبانی و شکاربانی
  • مأمورین وزارت پست و تلگراف و تلفن
  • نگهبانان گارد بنادر و گمرکات
  • مأمورین اداره آبیاری
  • مأمورین سازمان قند و شکر
  • بازرسان سازمان تأمین اجتماعی
  • بازرسان فنی
  • کد خدایان محلی
  • بازرسان کار و کارشناسان بهداشت
  • مأمورین سازمان بنادر و کشتیرانی

د) سایر نیرو های مسلح در مواردی که شورای عالی امنیت ملی تمام یا برخی از وظایف ضابط بودن نیروی انتظامی را به آنان محول کند.



این مطلب چقدر مفید بود ؟
 

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits