حضانت فرزند بعد از طلاق با چه کسی است ؟
حضانت فرزند بعد از طلاق از جمله خواستههای زوجینی است که قصد جدایی از هم را دارند. اگرچه زن و شوهر پیش و پس از طلاق دچار مشکلات روانی و عاطفی متعددی میشوند که صدمات مهمی را به آنها وارد میکند، اما نباید از کودکان طلاق که هیچ نقشی در این مشکلات نداشتهاند غافل شد.
حضانت به چه معناست ؟
ابتدا باید توجه کرد که مفهوم حضانت با ولایت اشتباه گرفته نشود.
ولایت اداره امور طفل است که بر عهده پدر و پدربزرگ است و پس از فوت آنها به فردی سپرده میشود که آنها پیش از فوت معین کردهاند.
بر مبنای همین اشتباه این تصور غلط پدید میآید که حضانت طفل در نبود پدر با پدربزرگ است. این مسئله مطلقاً صحیح نیست.
حضانت به معنای نگهداری و مراقبت جسمی، روحی، مادی و معنوی اطفال و تعلیم و تربیت آنها است. حضانت علاوه بر این که حق والدین است، تکلیف آنها هم به شمار میرود.
به این معنا که اگر حضانت طفل به یکی از والدین سپرده شود نمیتواند از آن صرف نظر کند و ملزم به نگهداری از طفل است.
وضعیت حضانت دختر بعد از طلاق
پس از جدایی والدین و قبل از رسیدن دختر به 9 سال (سن بلوغ) وضعیت حضانت را قانون مشخص میکند.
مطابق قانون تا زمان رسیدن کودک به 7 سالگی اولویت حضانت فرزند بعد از طلاق با مادر است. یعنی اگر مانعی وجود نداشته باشد، دادگاه خانواده کودک را برای نگهداری به مادر میدهد.
پس از 7 سالگی، پدر مسئول نگهداری از دختر میشود. این مسئله مطلق نیست و شرط استثنای آن مصلحت طفل است.
زمانی که دختر به سن بلوغ برسد، حضانت او دیگر توسط قانون و دادگاه مشخص نمیشود و این خود دختر است که انتخاب میکند با کدام یک از والدین زندگی کند.
بیشتر بدانید:
حضانت دختر بعد از سن بلوغ به کدام یک از والدین داده میشود ؟
وضعیت حضانت پسر بعد از طلاق
مطابق قانون سن بلوغ در پسرها 15 سالگی می باشد و وضعیت حضانت را قبل از رسیدن پسر به سن بلوغ را قانون مشخص میکند.
مطابق قانون تا زمان رسیدن کودک به 7 سالگی اولویت حضانت فرزند بعد از طلاق با مادر است. یعنی اگر مانعی وجود نداشته باشد، دادگاه خانواده کودک را برای نگهداری به مادر میدهد.
پس از رسیدن فرزند پسر به 7 سالگی، پدر مسئول نگهداری از او میشود. این مسئله مطلق نیست و شرط استثنای آن مصلحت طفل است.
زمانی که پسر به سن بلوغ برسد، حضانت او دیگر توسط قانون و دادگاه مشخص نمیشود و این خود پسر است که انتخاب میکند با کدام یک از والدین زندگی کند.
نقش مصلحت طفل در تعیین وضعیت حضانت
مطابق قانون جدید حمایت خانواده، اگر پس از رسیدن کودک به 7 سالگی اختلافی در مورد حضانت وجود داشته باشد، دادگاه باید در مورد حضانت او با در نظر گرفتن مصلحت طفل تصمیم بگیرد.
این مسئله به این معنی است که دادگاه خانواده باید با توجه به وضعیت کودک، وضعیت والدین او و وضعیت زندگی آنها، مناسبترین شرایط را برای زندگی کودک انتخاب کند.
بنابراین سپردن حضانت فرزندان بعد از طلاق به پدر پس از 7 سالگی مطلق نیست و در هر صورت مصلحت او مهمترین مسئله است.
اهمیت مصلحت کودک به حدی است که حتی اگر والدین توافقی در مورد نگهداری طفل داشته باشند و دادگاه خانواده آن را بر خلاف مصلحت او تشخیص دهد، میتواند حکمی به غیر از آنچه والدین توافق کردهاند بدهد.
بیشتر بدانید:
حضانت فرزند در صورت اعتیاد والدین چگونه است ؟
سلب حضانت از پدر به علت بیماری روانی چه شرایطی دارد ؟
شرط حضانت طفل در شروط ضمن عقد
سند نکاحیه یا همان عقدنامه های دفاتر ازدواج و طلاق، تکلیف بسیاری از مسائل مالی و غیرمالی بین زوجین را مشخص میکنند.
با این حال، عقدنامه های مزبور فضایی را در اختیار طرفین قرار میدهد که بتوانند شروط دیگری را نیز در آن گنجانده و تکلیف برخی امور مهم دیگر را از همان ابتدا مشخص کنند.
بر همین مبنا، اگر زوجین در سند نکاحیه وضعیت خاصی در مورد حضانت فرزند بعد از طلاق به عنوان شرط مطرح ضمن عقد مطرح کرده باشند، نیازی به تبعیت از قانون نیست و وضعیت نگهداری کودک بر مبنای شرط ضمن عقد تعیین می شود.
بیشتر بدانید:
بدون این ۷ شرط پای سفره عقد نشستن ممنوع !
آشنایی با شرایط ضمن عقد در قباله ازدواج
شرایط به عهده گرفتن حضانت فرزندان بعد از طلاق
شرایطی که قانون مدنی برای نگهداری طفل عنوان می کند:
- توانایی عملی
- شایستگی اخلاقی
- عقل
- اسلام
- عدم ازدواج مادر با شخص دیگر
علاوه بر این موارد، اگر زندگی با یکی از والدین، کودک را در خطر جسمی یا روحی قرار دهد مانند اینکه یکی از والدین بیماری خطرناک واگیردار داشته باشد، نمیتواند از کودک نگهداری کند.
اگر مادر مجدداً ازدواج کند، در صورتی که پدر فوت کرده باشد حق حضانت فرزند بعد از طلاق از او سلب نمیشود و کودک همچنان تحت نگهداری او باقی میماند.
موارد زیر میتواند از جمله شرایطی باشد که دادگاه حق حضانت را از یکی از والدین سلب کند:
- اعتیاد زیانآور به الکل، مواد مخدر، قمار
- اشتهار به فساد اخلاقی و فحشا
- ابتلا به بیماری روانی به تشخیص پزشکی قانونی
- سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود به مشاغل ضداخلاقی مانند فساد، فحشا، تکدی گری، قاچاق
- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف
مصادیق سلب حضانت فرزند بعد از طلاق تنها به همین موارد خلاصه نمیشود و همانطور که گفته شد در صورت احتمال هرگونه خطر جسمی، روحی و یا تربیتی، دادگاه میتواند حق حضانت را از والدین سلب کند.
وضعیت حضانت در صورت فوت والدین
در صورت فوت هریک از والدین، حضانت طفل با دیگری است. مثلاً پس از فوت پدر، حضانت کودک با مادر است.
همانطور که گفته شد پدربزرگ ولی طفل است و در صورت فوت پدر، حضانت طفل بر عهده او نیست. در صورتی که پدر و مادر هر دو فوت کنند، حضانت طفل بر عهده پدربزرگ پدری است.
اگر پدربزرگ هم فوت کرده باشد حضانت طفل بر مبنای طبقات ارث است.
ملاقات طفل با والدی که حضانت بر عهده او نیست
در قانون مدنی درباره ملاقات فرزند با والدین به این صورت آمده است:
هرکدام از والدین که طفل تحت حضانت او نیست، حق ملاقات طفل خود را دارد. تعیین زمان ومکان ملاقات و سایر جزئیات مربوط به آن، در صورت اختلاف بین والدین با محکمه است.
از آن جایی که طفل باید از حضور هر دو والد بهرهمند شود، هریک از والدین که دادگاه حضانت فرزند بعد از طلاق را به او واگذار نکرده است میتواند ساعاتی از هفته با فرزند خود ملاقات کند.
تعیین ساعات ملاقات در درجه اول با توافق والدین با یکدیگر انجام میشود. اما در صورتی که والدین در این مورد به توافق نرسند، دادگاه در این مورد تصمیم میگیرد.
هیچ مسئله ای، حتی فساد اخلاقی، نمیتواند مانع از ملاقات والدین با کودک شود، بلکه باید شرایطی تأمین گردد تا این دیدار در محیطی امن و با نظارت کافی انجام شود.
در صورتی که یکی از والدین مانع ملاقات فرزندش با دیگری شود، یا والدی که حضانت بر عهده او نیست از تحویل کودک خودداری کند، طرف دیگر میتواند با مراجعه به مراجع قضایی او را ملزم به تحویل طفل کند. در صورتی که ایجاد مانع برای ملاقات تکرار شود میتواند دلیلی برای سلب حضانت باشد.
بیشتر بدانید:
شرایط ملاقات با فرزند بعد از طلاق والدین چگونه است؟
تأمین مخارج و نفقه کودک
در طول زندگی مشترک، پرداخت هزینه های زندگی زن و فرزندان بر عهده مرد است.
پس از جدایی نیز بدون توجه به این مسئله که حضانت فرزند بعد از طلاق با کدام یک از والدین است، پدر مسئولیت دارد نیاز های مالی او را تأمین کند.
مبلغ نفقه کودک را دادگاه خانواده بر اساس وضعیت او از نظر موقعیت اجتماعی، شرایط سنی، نیاز های روزمره و غیره تعیین میکند.
اگر در شروط ضمن عقد گفته شده باشد که در صورت واگذاری حضانت طفل به مادر تأمین مخارج او با مادر است، پدر موظف به پرداخت نفقه طفل نیست.
اما اگر مادر به صورت داوطلبانه مدتی هزینه های زندگی فرزندش را تأمین کند به معنای وظیفه او نسبت به این عمل نیست و هر زمان که بخواهد میتواند پرداخت نفقه کودک را از پدرش درخواست کند.
در صورتی که پدر فوت کرده باشد حضانت کودک با مادر است اما پدربزرگ پدری وظیفه دارد مخارج زندگی کودک را تأمین کند.
بیشتر بدانید:
نفقه فرزند چیست و طبق چه شرایطی باید پرداخت شود ؟
آیا پدر و مادر میتوانند در خصوص وقت ملاقات با فرزند مخالفت کنند؟
اگر برای ملاقات مخالفت شد در صورتی که پدر یا مادری که دارای حق حضانت است، از ملاقات طرف دیگر (که طبق دستور دادگاه دارای حق ملاقات است) ممانعت کرد، برای اجرای دستور دادگاه به نیروی انتظامی سپرده می شود و عنداللزوم می توان از ضمانت اجرایی ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامی استفاده کرد که به موجب آن اگر کسی از دادن طفلی که به او سپرده شده است، در موقع مطالبه اشخاصی که قانوناً حق مطالبه دارند، امتناع کند، به مجازات از ۳ تا ۶ ماه حبس یا به جزای نقدی از یک میلیون ریال و ۵۰۰ هزار تا ۳ میلیون ریال محکوم خواهد شد.
طبق تبصره ۱ ماده ۱۴ قانون حمایت خانواده ۱۳۵۳، پدر یا مادر یا کسانی که حضانت طفل به آنها واگذار شده، نمی توانند طفل را به شهرستانی غیر از محل اقامت مقرر بین طرفین یا غیر از محل اقامت قبل از وقوع طلاق یا به خارج از کشور بدون رضایت والدین بفرستند؛ مگر در صورت ضرورت با کسب اجازه از دادگاه.
در چه زمانی حضانت فرزند تمام میشود ؟
یکی از مواردی که حضانت پایان می پذیرد رسیدن فرزند به سن بلوغ می باشد.دختر ۹سالگی و پسر ۱۵سالگی.
مورد دوم، عدم صلاحیت پدر یا مادر می باشد که در اینصورت حضانت به دیگری سپرده می شود.
عدم صلاحیت منظور مواردی است که قانون مدنی از باب تمثیل آورده است مثل اعتیاد به مشروبات الکلی و…
در صورتی که هم پدر و هم مادر دارای صلاحیت برای حضانت نباشند، جد پدری درصورت زنده بودن حاضن محسوب میشود.
در صورتی که جد پدری نیز زنده نباشد دادگاه شخصی را به عنوان حاضن انتخاب می نماید. در صورت پایان سن حضانت خود فرزند انتخاب مینماید با چه کسی زندگی کند.
سوالات متداول درباره حضانت فرزند
سوال: حضانت دختر تا چند سالگی با مادر هست؟
جواب: همانگونه که در این مقاله هم توضیح داده شده حضانت فرزند دختر تا 7 سالگی با مادر می باشد.
سوال: آیا مادر میتواند بعد از 7 سالگی حضانت دخترش را داشته باشد؟
جواب: پس از 7 سالگی، پدر مسئول نگهداری از دختر میشود. این مسئله مطلق نیست و شرط استثنای آن مصلحت طفل است. زمانی که دختر به سن بلوغ برسد، حضانت او دیگر توسط قانون و دادگاه مشخص نمیشود و این خود دختر است که انتخاب میکند با کدام یک از والدین زندگی کند.
سوال: حضانت فرزند در طلاق توافقی چگونه است؟
جواب: زن و شوهر میتوانند درباره حضانت هم در هنگام طلاق، با یکدیگر توافقی کنند که خلاف متن قانون باشد، مثلا اگر مادر ازدواج هم کرد حضانت همچنان با وی باشد.
سوال: حضانت پسر بعد از طلاق چگونه است؟
جواب: حضانت فرزند پسر بعد از طلاق تا 7 سالگی با مادر و بعد از آن تا 15 سالگی پدر مسئول نگهداری از پسر میشود. این مسئله مطلق نیست و شرط استثنای آن مصلحت طفل است. زمانی که پسر به سن بلوغ برسد، حضانت او دیگر توسط قانون و دادگاه مشخص نمیشود و این خود پسر است که انتخاب میکند با کدام یک از والدین زندگی کند.
سوال: مبلغ نفقه فرزند بعد از طلاق در سال 98 چقدر می باشد؟
جواب: مبلغ نفقه کودک را دادگاه خانواده بر اساس وضعیت او از نظر موقعیت اجتماعی، شرایط سنی، نیاز های روزمره و غیره تعیین میکند که مسئولیت پرداخت آن با پدر می باشد.
بیشتر بدانید:
حضانت فرزند بعد از ازدواج مادر با چه کسی است ؟
حضانت و قیمومیت چه تفاوتی با هم دارند ؟
در چه صورت حضانت فرزند از والدین سلب میشود ؟
دیدگاه ها