حمل اسلحه چه مجازاتی در قانون دارد ؟

جرم استفاده و حمل اسلحه

جرم‌انگاری علل متفاوتی دارد. گاهی‌اوقات هدف قانونگذار از جرم‌انگاری رفتارها این است که بتواند از انجام رفتارهایی که به جان و مال دیگران آسیب می‌رسانند، جلوگیری کند. برای مثال قتل و سرقت هردو رفتار مجرمانه‌اند چون به مهم‌ترین دارایی انسان‌های دیگر یعنی حیات (زندگی) و همچنین اموال آنها آسیب می‌زند. گاهی هم هدف از جرم‌انگاریِ یک رفتار، حمایت از جان و مال خود شخص است. برای مثال بستن کمربند ایمنی یک امر ضروری است و هرکس از آن تخلف کند، باید جریمه بپردازد. قانونگذار با ممنوعیت نبستن کمربند، به‌دنبال این بوده است که از آسیب رسیدن به خود شخص جلوگیری کند. اگر با دقت به این جرایم نگاه کنیم متوجه می‌شویم که برخی از آنها به‌خودی‌خود خطرناک و قبیح (زشت) هستند؛ یعنی وقتی که یک انسان رفتاری مانند سرقت یا قتل را انجام می‌دهد، با انجام همین رفتار یک خطر برای جان و مال خودش یا انسان‌های دیگر به‌وجود می‌آورد. از سوی دیگر، وقتی به قوانینی که رفتارهای مجرمانه را مشخص کرده‌اند نگاهی می‌اندازیم، متوجه می‌شویم که تمامی جرایم این ویژگی را ندارند؛ یعنی برخی دیگر از رفتارهای مجرمانه، به‌خودی‌خود خطرناک و زشت نیستند و انجام آنها هیچ خطری را برای خود شخص انجام‌دهنده یا انسان‌های دیگر به‌وجود نمی‌آورد اما قانونگذار آنها را جرم دانسته است. یکی از این نوع رفتارهای مجرمانه، حمل سلاح است.

در ایران مانند بسیاری از کشور‌ها قانون حمل اسلحه به دقت بسیار بالایی تدوین شده است. در مقاله زیر جزئیات و قانون حمل اسلحه در ایران به بررسی گذاشته شده است. در این مقاله بعضی از قوانین حمل و قاچاق اسلحه را برسی میکنیم.

قوانین حمل سلاح

ماده ۱) قاچاق سلاح، مهمات، اقلام و مواد تحت کنترل عبارت از وارد کردن آنها به کشور و یا خارج نمودن آنها از کشور به طور غیرمجاز است.

ماده ۲) مقصود از سلاح و مهمات در این قانون انواع سلاحهای گرم و سرد جنگی و شکاری اعم از گلوله‌زنی و غیرگلوله‌زنی و مهمات مربوط به آنها است.

تبصره: اسلحه لیزری و آن دسته از شبه‌ سلاحهایی که به دلیل مشابهت و کاربرد، قابلیت جایگزینی سلاح را دارند از حیث احکام مندرج در این قانون، حسب مورد تابع احکام سلاح گرم قرار می‌گیرند و سلاحهای آموزشی و بیهوش‌کننده تابع احکام سلاح شکاری می‌باشند.

ماده ۳) اقلام و مواد تحت کنترل عبارت از انواع مواد محترقه، ناریه، منفجره اعم از نظامی و غیرنظامی، شیمیایی، رادیواکتیو، میکروبی، گازهای بیهوش‌کننده، بی‌حس‌کننده و اشک‌آور و شوک‌دهنده‌ها (شوکرها) و تجهیزات نظامی و انتظامی است.

ماده ۴) وارد کردن هر نوع سلاح، مهمات، اقلام و مواد تحت کنترل به کشور، خارج کردن آنها از کشور، ساخت، مونتاژ، نگهداری، حمل، توزیع، تعمیر و هرگونه معامله آنها بدون مجوز مراجع ذی‌صلاح و بی توجهی به قانون حمل اسلحه جرم است و مرتکب به مجازاتهای مندرج در این قانون محکوم می‌شود.

مجازات حمل اسلحه در قانون

این بخش برای آنهایی است که دست به اسلحه هستند. اگر در اطراف شما کسی هم وجود دارد که به سرعت از این وسیله استفاده می‌کند بد نیست به او بگویید که استفاده از اسلحه حبس از ۶ ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق مجازات دارد.

البته هر کسی که دستش به اسلحه برود به این ترتیب مجازات نمی‌شود بلکه باید یکی از کارهای زیر را انجام دهد تا با این مجازات‌ها نقره داغش‌ کنند:

• به وسیله چاقو و هر نوع سلاح تظاهر به قدرت‌نمایی کند.
• چاقو یا هر سلاح دیگری را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد.
• با چاقو یا هر سلاح دیگری با کسی گلاویز شود.

در این باره بد نیست این را بدانید اگر فردی یکی از این کارهای را با توطئه قبلی و حتی به صورت دسته‌جمعی انجام دهد، به حداکثر مجازات مقرر محکوم می‌شود.

چرا حمل اسلحه جرم تلقی می‌شود ؟

شخصی که با خود سلاح حمل می‌کند، معمولا آن را در کیف، جیب یا ماشین خود می‌گذارد و خود این کار به‌تنهایی هیچ خطری برای خودش یا دیگران به‌وجود نمی‌آورد. حال این سؤال پیش می‌آید که اگر انجام یک رفتار خطری برای دیگران نداشته باشد، چرا باید قانونگذار آن را ممنوع کند ؟ پاسخ این است که جرم‌انگاری این رفتارها برای جلوگیری از خطراتی است که ممکن است آن رفتارها در آینده به‌وجود بیاورند. یعنی اگر چه ممکن است که انجام این رفتارها در حال حاضر برای خود شخص یا دیگران خطری نداشته باشد، اما با توجه به نوع رفتار می‌توان احتمال داد که انجام آنها ممکن است در آینده این شخص یا انسان‌های دیگر را با خطری جدی مواجه کند.

در همین مثالِ حمل سلاح، اگرچه این رفتار به‌خودی‌خود خطری ندارد، اما احتمال دارد شخصی که سلاح را با خود حمل می‌کند در جریان یک درگیری قرار بگیرد و با استفاده از سلاح خود به دیگری آسیب بزند یا این که به‌صورت ناخواسته و در اثر رعایت نکردن جوانب احتیاط، به دیگری شلیک کند و او را از پای درآورد. تمامی این احتمالات باعث می‌شود که قانونگذار حمل سلاح را جرم‌انگاری کند. به این نوع رفتارهای مجرمانه که خودشان ذاتا خطرناک نیستند بلکه ممنوع شده‌اند تا از خطرات بعدی جلوگیری شود، جرایم مانع یا بازدارنده گفته می‌شود. حمل سلاح هم جزو جرایم مانع است و ممنوع شده است تا از رفتارهای خطرناک احتمالی پیشگیری شود.

حال که با علت و چرایی ممنوع و جرم بودن حمل سلاح آشنا شدیم باید به این پرسش پاسخ بدهیم که بر اساس کدام‌یک از قوانین، حمل سلاح جرم است و اگر کسی با خود سلاح حمل کند با چه مجازاتی روبه‌رو خواهد شد.

تهدید با سلاح

تهدید با سلاح یکی از جرائمی است که ممکن است برخی افراد مرتکب آن شوند. حال باید دید اگر شخصی به قصد ترساندن شخص دیگری از سلاح گرم جنگی یا شکاری استفاده کند و آن شخص از ترس بمیرد چه مجازاتی در انتظار او است ؟

به استناد ماده ۵۰۱ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ باید گفت: هرگاه کسی به روی شخصی سلاح بکشد و موجب ترس گردد و بر اثر این ترس شخص بمیرد یا مصدوم گردد حسب مورد بر اساس تعاریف انواع جنایات به قصاص یا دیه محکوم می‌گردد.

به هر حال حتی اگر این عمل سبب هیچ گونه حادثه‌ای نشود صرف عمل قدرت نمایی با سلاح گرم به قصد ترساندن دیگران عمل مجرمانه بوده و مرتکب به مجازات حبس و شلاق محکوم می‌گردد.

این در صورتی است سلاح مجوز داشته باشد. البته اگر سلاح فاقد مجوز باشد حمل کننده سلاح به مجازات حمل و نگهداری غیر مجاز نیز محکوم می‌شود.

ضمناً حمل سلاح فقط برای دارنده مجوز، مجاز است نه دیگران هر چند از بستگان درجه یک وی باشد.

قاچاق اسلحه

عقیده بر آن است که هر چه اسلحه و دیگر مواد منفجره از دسترس مردم دورتر باشد، آمار جرایمی که با استفاده از اسلحه انجام می‌شود کمتر خواهد بود. برای همین چندین قانون به تصویب رسیده است که خرید، فروش، حمل، نگهداری، قاچاق و سایر اعمال مربوط به اسلحه را ممنوع کند و متخلفان را مجازات کند. در مقابل برخی کشورها اعتقاد دارند که وقتی مجرمان براحتی دسترسی به سلاح دارند و از آن استفاده می‌کنند، منصفانه نیست که شهروندان را در مقابل آنها بی‌دفاع بگذاریم. بدون شک، قانونگذار ما اعتقادی به این موضوع ندارد.
قبل از ورود به بحث و بیان اما و اگرهای قانونی کمی از آمار می‌گوییم تا علت این سخت‌گیری‌های قانونی معلوم می‌شود. مثلا برابر اعلام پلیس آگاهی ۴۲ درصد قتل‌ها با استفاده از سلاح سرد انجام می‌شود و حدود ۷۵ درصد قتل‌هایی که توسط جوانان اتفاق می‌افتد، ناشی از همراه داشتن چاقو در درگیری‌هاست.

مجازات قاچاقچیان اسلحه

پای اسلحه که به میان بیاید، وضع همه بد می‌شود و فرقی ندارد طرف خریدار باشد، فروشنده یا استفاده کننده. البته در کشور ما داشتن سلاح کار خیلی معمولی‌ای به حساب نمی‌آید به همین دلیل بخش زیادی از سلاح‌هایی در در اختیار سارقان و تبهکاران قرار می‌گیرد، قاچاق است. در این راستا قانون‌گذار مجازات سنگینی را برای قاچاقچیان سلاح تعیین کرده است و برابر قانون «هر کس مرتکب قاچاق سلاح گرم یا سرد جنگی یا سلاح شکاری یا قطعات موثر یا مهمات آنها شود یا نسبت به ساخت، مونتاژ، فروش یا توزیع هر یک از آنها اقدام کند به حبس تعزیری محکوم می‌شود» البته باتوجه به سلاحی که قاچاق کرده است حبس متفاوتی را تجربه می‌کند، به طور مثال قاچاقچیان سلاح سرد جنگی، سلاح شکاری یا مهمات آن، به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال محکوم می‌شوند.»

آنهایی که سراغ سلاح گرم سبک غیرخودکار، مهمات یا قطعات موثر آن می‌روند حبس از ۲ تا ۵ سال در انتظارشان است. قاچاقچیان سلاح گرم سبک خودکار، مهمات یا قطعات موثر آن، به حبس از ۲ تا ۱۰ سال و مجازات سلاح گرم نیمه‌سنگین و سنگین، مهمات یا قطعات موثر آن، به حبس از ۱۰ تا ۱۵ سال پیش‌بینی‌ شده است.

ترساندن مردم با اسلحه

ترساندن مردم جرم است، اگر این ترساندن همراه با سلاح باشد مجازات بسیار شدیدی در انتظار فرد خطاکار خواهد بود. تاجایی که اگر کسی با اسلحه باعث ایجاد رعب، هراس، سلب آزادی و امنیت مردم شود جرم محاربه محقق شده است و طناب دار در انتظار این فرد خواهد بود.

استفاده از اسلحه در سرقت

این روزها باب شده است که برای سرقت از اسلحه هم استفاده کنند، البته می‌گویند تقصیر این مخدرهای صنعتی است که اعتماد به نفس و شجاعت کاذب به مجرمان می‌دهد و آنها دست به کارهایی می‌زنند که زندگی خودشان و مردم را به خطر می‌اندازند. اگر در سرقت از اسلحه استفاده شود مجازات سرقت را تشدید می‌کند. حالا برای قانون‌گذار فرقی ندارد که سارق حین سرقت از اسلحه استفاده کرده است یا خیر، همین که آن را به همراه داشته باشد برای تشدید مجازات کافی است.

اگر خدای ناکرده کسی با استفاده از سلاح صدمه یا جراحتی به کس دیگری وارد کند باید علاوه بر دیه جراحت که در قانون مشخص شده است به خاطر استفاده از سلاح هم مجازات شود و فردی که این کار را انجام داده است به ۳ ماه تا ۱ ‌سال حبس محکوم می‌شود.

بیشتر بخوانید:

سرقت مسلحانه در قانون چه مجازاتی دارد ؟