روزه خواری در ملأ عام چه مجازاتی دارد ؟

تعریف روزه خواری در قانون

با حلول ماه مبارک رمضان عده ای به دلایل مختلف مانند بیماری و ناتوانی بدنی از نعمت روزه داری محروم می مانند اما در این بین افرادی هستند که به عمد اقدام به روزه خواری می کنند.
هر ساله با نزدیک شدن به ماه رمضان، نیروی انتظامی و قوه قضاییه بیانیه هایی در رابطه با برخورد با روزه خوران در اماکن عمومی منتشر می‌کنند، امسال هم نیروی انتظامی طی بیانه ای اعلام کرد که تمام رانندگان و سرنشینان وسایل نقلیه اعم از عمومی و شخصی موظف به رعایت حرمت ماه مبارک رمضان هستند و از هر گونه تظاهر به روزه خواری، ایجاد آلودگی صوتی و اعمال منافی شئونات مذهبی اجتناب کنند.

در متن این پیام آمده است:

آیا روزه خواری در ملاعام جرم است ؟

روزه خواری به تنهایی در هیچ یک از قواعد قانون مجازات، مورد جرم انگاری قرار نگرفته است. بنابراین هر چند که از منظر شرعی، روزه خواری بدون عذر شرعی حرام است؛ اما چنانچه یک فرد، چه با عذر شرعی و چه بدون عذر شرعی، روزه نگیرد، هیچ گونه جرمی را از نظر قانون مجازات انجام نداده است اما تظاهر به روزه خواری در ملأ عام از نظر قانون جرم قلمداد می شود.
ابوالفضل ابوترابی نماینده مردم نجف آباد، تیران و کرون مجلس شورای اسلامی با اشاره به این که در نظر گرفتن مجازات روزه خواری برای مبارزه با روزه خواران، پاسخگوی تنها 5 درصد از ناهنجاری های این بخش خواهد بود،گفت: «برای مبارزه با روزه خواری، اقدامات فرهنگی باید در اولویت حل این مسایل قرار گیرد.»
وی با بیان این که ،95 درصد اقدامات در بستر مسایل فرهنگی پاسخگو است ،تصریح کرد: « در بخش مبارزه با روزه خواری و تاثیرگذاری بیشتر در میان مردم، بهتر است با اقدامات فرهنگی، ناهنجاری ها و دهن کجی به ارزش ها را کاهش دهیم، در غیر این صورت فقط با در نظر گرفتن مجازات، مشکل اصلی حل نمی شود.»

ابوترابی ادامه داد: البته در نظر گرفتن مجازات برای افرادی که ممکن است با هدف خاصی در ملأ عام روزه خواری کنند، امری ضروری بوده تا موجب ارتقای امنیت اخلاقی و ایجاد امنیت پایدار در جامعه شود.
وی افزود: در بسیاری از مواقع بنا به نظر قاضی و وضعیت متنبه شدن متهم، مجازات روزه خواری را می توان از شلاق به جزای نقدی تغییر داد.

تظاهر به روزه خواری جرم مشهود است

تظاهر به روزه خواری از جرایم مشهود بوده و برابر ماده 21 قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری امکان دستگیری متهم و حفظ دلایل جرم برای ضابطین قضایی پیش بینی شده است.
مشهود بودن جرم برای برخورد ضابطان قضایی کافی است و برای رسیدگی به این جرم، مستندات و گزارش ماموران ضابطان در کنار اظهارات متهم مورد بررسی قرار می گیرند. براساس اصول حقوقی باید احراز این جرم با دلیل و مدرک اثبات شود.
بر این اساس اگر فردی در حیاط خانه خود روزه خواری کند هرچند همسایه او را ببیند جرم نیست، اما اگر خارج از خانه به عمد و به قصد تظاهر مرتکب این عمل شود جرم است و به ضابطان این اجازه داده شده است که با توجه به ظاهر عمل ارتکابی قضاوت کند و در حالی که تشخیص عمدی بودن و عنصر روانی جرم نادیده گرفته شده است.

لزوم اثبات عمدی بودن تظاهر به روزه خواری

تظاهر به معنای نشان دادن به عمد و با قصد قبلی است. زمانی که از تظاهر به عملی حرام صحبت می شود مستلزم اثبات عمدی بودن عمل مرتکب است.
شاید فرد بیماری در شرایط خاصی قرار دارد و باید راس ساعت دارو مصرف کند و برحسب عادت سهواً و ناخودآگاه در معابر عمومی قرص خود را بخورد، یا به اجبار و اکراه، به دلیل ضعف و بد حالی مجبور به خوردن نوشیدنی می شود، در این حالت دیگر مشمول مجازات های قانونی نیست.
اما اگر به هر دلیلی یک فرد توان روزه داری نداشته باشد مانند بیماری یا مسافر بودن حق ندارد در انظار عمومی و معابر به عمل روزه خواری بپردازد و باید خوردن و آشامیدن پنهانی انجام شود.
هر چند احتمال ارتکاب این عمل بر اثر ناخودآگاه و غیرعمدی بودن زیاد است و اثبات این جرم فقط به حسب ظاهر، بسیار سخت است.

روزه خواری در خودرو جرم است ؟

انجام فعل حرام در معابر و انظار عمومی جرم تلقی می شود. حتی اگر خودرو حریم خصوصی تلقی شود باز هم تظاهر به روزه خواری (خوردن، آشامیدن، استعمال دخانیات و...) در خودرو شامل این حکم می شود چرا که قانونگذار با آوردن عبارت «در انظار عمومی و معابر» در حقیقت خودرو را تحت شمول این حکم درآورده است.
در این گونه موارد ضابطان قضایی می توانند با مرتکبین این جرم برخورد کنند.

مجازات روزه خواری در ملأ عام

ماده 638 قانون مجازات اسلامی می گوید :« هر کس علنا در انظار عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی کند، علاوه بر کیفر عمل به حبس از 10 روز تا 2 ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم می شود و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نیست اما عفت عمومی را جریحه دار کند فقط به حبس از 10 روز تا 2 ماه یا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
روزه خواری نیز مصداق همین قانون است با روزه خواران در ملأ عام برخورد می شود؛ کسانی که اقدام به روزه خواری در ملأ عام می کنند به 10 روز تا 2 ماه حبس و یا 74 ضربه شلاق محکوم می شوند.

با ملاحظه و دقت در این ماده به جرم بودن روزه خواری در ملا عام می‌توان دست یافت. چرا که بر اساس موازین دین اسلام روزه خواری عملی حرام است.

باید گفت: عمل روزه‌خواری رفتاری خلاف و ناپسند است و حتی افرادی که عذر شرعی دارند باید حرمت روزه‌داران را حفظ کنند البته تعابیر «علنا»، «معابر عمومی» و «عملی که عفت عمومی را جریحه‌دار کند» در قانون مجازات جای بحث و بررسی بسیاری دارد.

مجازات روزه خواری علنی

براساس قانون مجازات اسلامی، هر کس علناً در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید به حبس از 10 روز تا 2 ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

مجازات سیگار کشیدن در ماه رمضان

استعمال دخانیات از قبیل سگار کشیدن طبق فتوای اکثریت علما - بنا به احتیاط واجب- روزه را باطل می کند.
نظر مقام معظم رهبری در این باره چنین است: « بنا بر احتیاط واجب جایز نیست در حال روزه سیگار کشیده شود».
به همین دلیل سیگار کشیدن عمل حرام بوده و اگر فردی در کوچه و خیابان قبل از اذان مغرب، انواع دخانیات استعمال کند، جرم مشهود محسوب و مطابق با قانون، مأمورین موظف اند با وی برخورد کنند.
هر چند که بر اساس تبصره یک ماده 13: « قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات »، نیز مصرف دخانیات در اماکن عمومی یا وسایل نقلیه عمومی جرم بوده و مجازاتی معادل پنجاه تا صد هزار ریال جزای نقدی دارد.

روزه خواری فرد غیرمسلمان ایرانی

روزه خواری و در اصل خوردن روزه برای کسی که بر او روزه گرفتن واجب باشد، حرام است. کسی که بر او این عمل واجب نیست جرم روزه خواری هم برای او مطرح نیست.
اما فرد غیر مسلمان نمی تواند در ملاءعام تظاهر به روزه خواری کند. با صراحت ماده 3 قانون مجازات اسلامی که بیان می کند « قوانین جزایی درباره ی کلیه کسانی که در قلمرو حاکمیت زمینی، دریایی و هوایی جمهوری اسلامی ایران مرتکب جرم شوند اعمال می شود» ماده 638 قانون مجازات اسلامی مشمول افراد غیر مسلمان هم می شود و این افراد مجاز به روزه خواری در ملاءعام نیستند.