تجاوز جنسی در قانون چه مجازاتی دارد ؟

جرم تجاوز جنسی

تجاوز جنسی یا تجاوز به عنف، به معنی انجام فعل مقاربه جنسی بدون رضایت فرد با وی است. جرم تجاوز به عنف، علاوه بر آثار فیزیکی و جسمی، متحمل آثار روحی و روانی گاه جبران ناپذیری است. چنان که در مواردی این تجاوز جنسی به همراه تهدید به قتل یا ارکاب به قتل انجام می شود. از همین رو تجاوز به عنف را در ردیف جرائم جنایی تعریف می کنند و تقریباً در اغلب کشورها با مجازات های شدیدی همراه است. هر چند نمی توان زنان و کودکان را به عنوان تنها قربانیان جرم تجاوز به عنف عنوان کرد، اما این گروه بیشتر از هر قشر دیگری در معرض خطر تجاوز هستند. سطح فرهنگی و شرایط روحی، از عوامل تأثیرگذار در ارتکاب به این عمل شنیع هستند.

یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های اجتماعی که در خطر «تجاوز جنسی» و خشونت‌های در پی آن قرار دارند، کارگران جنسی هستند. نزدیکی فرد بالغ با افراد کم‌سن و سال و کودکان، حتی اگر با رضایت او باشد، تجاوز محسوب می‌شود.

تشخیص تجاوز جنسی به عهده پزشک قانونی است و این تشخیص گاه به سبب فراوانی علایم ایجاد شده پارگی و خون‌مردگی بسیار ساده و گاه به علت نبود علامت مثبت تقریباً غیرممکن است.

مفهوم عنف و اکراه در تجاوز جنسی

عنف در لغت به معنای غلبه و زور است و در اصطلاحات مربوط به جرم و جزا، قهر و کراهت از آن برداشت می شود. در نتیجه تعیین مجازات زنا به عنف و زنا در اثر خواب یا بیهوشی فرد قربانی، تفاوت دارد. همچنین در قانون، اکراه و عنف نیز دارای تعاریف جداگانه ای هستند.

در اکراه، زن به سبب تهدید، سلب اختیار شده و بدون نشان دادن هیچ گونه مقاومت، تن به رابطه جنسی داده و مورد تجاوز جنسی قرار می گیرد. اما در عنف، زن با رضایت تن به زنا می دهد.

در مورد مجازات تجاوز جنسی در صورت خواب و بیهوشی زن، نظرات مختلفی وجود دارد. جمیع نظرات بر این اصل است که چنانچه عنف در خواب، با اکراه زن و عدم رضایت وی همراه بوده باشد، یعنی مرد به سبب برقراری رابطه جنسی با زن، وی را بیهوش نموده باشد، جرم انجام گرفته تجاوز جنسی محسوب شده و مشمول حد قتل است، در غیر این صورت مجازات اعدام نباید برای عنف در خواب صادر شود.

مجازات تجاوز به عنف

ماده ۸۲ قانون مجازات اسلامی، حد عمل زنا و تجاوز جنسی را اعدام اعلام نموده و هیچ تمایزی بین افراد پیر و جوان و … برای مجازات این جرم قائل نشده است. بنابر این می توان گفت در صورتی جرم تجاوز به عنف اثبات شود، سنگین ترین مجازات ها برای این جرم در نظر گرفته شده است. البته طبق همین قانون، به دلیل این که سنین ۱۵ الی ۱۸ سال، سنین بحرانی شناخته می شود، محکومین جرائم جنسی زیر ۱۸ سال که هنوز از لحاظ عقلی به تکامل نرسیده اند، مبرا از حکم قصاص هستند.

دعاوی تجاوز جنسی، در دادگاه های کیفری اقامه می شود. از آنجایی که به منزله مباحث حیثیتی و مجازات سنگین جرائم جنسی، اثبات این گونه جرائم بسیار مشکل است، وجود یک وکیل برای تجاوز جنسی در پرونده های کیفری از این دست الزامی است. وکیل تجاوز جنسی علاوه بر مسائل حقوقی باید آشنایی کامل با مسائل روانشانسی داشته باشد. زیرا یکی از مهمترین علل بروز جرائم تجاوز به عنف و زنا و …، وجود مشکلات روحی و روانی در فرد مرتکب به جرم است.

ریشه های تجاوز به عنف چیست ؟

به صورت خلاصه تعرضات جنسی به دست اشخاصی انجام می‌شود که از لحاظ شخصیتی و روانی متعادل نیستند یا خود، قربانیان خشونت جنسی در زمان کودکی به دست اشخاص فامیل یا غریبه بوده‌اند یا این که مورد ضرب و شتم مادر و پدر قرار گرفته‌اند و از جنس مخالف ناراحتی دارند و کینه به دل دارند یا به علت آموزه‌ها یا آموزش‌های اعتقادی و باورهایی که به صورت غلط به آن ها منتقل شده با دید این که جامعه را از این مفاسد پاک کنند، اقدام به ارتکاب این جرایم می‌زنند.
با توجه به ماده 82 قانون مجازات اسلامی، حد زنای به عنف اعدام است. این ماده که تعدادی بند دارد، بیان میدارد:«حد زنا در مورد های زیر قتل است و تفاوتی بین جوان و غیر جوان و محصن و غیرمحصن نیست ….بند (د) زنای به عنف و اکراه که سبب قتل زانی اکراه کننده است.»

عدم رضایت در تجاوز جنسی

در تمام اظهار نظرات مربوط به تجاوز جنسی، عدم رضایت فرد قربانی، مورد توجه بسیار است. نیازی نیست که رضایت حتماً بیان شود بلکه می‌تواند از طریق شکل رابطهٔ طرفین یا زمینهٔ شکل‌گیری آن درک شود. اما عدم مخالفت مشخصا به معنی رضایت نیست. عدم رضایت ممکن است نتیجهٔ اجبار زیاد شخصی باشد که مرتکب تجاوز می‌شود، یا نتیجهٔ ناتوانی فرد قربانی در اعلام رضایت خود باشد (مانند زمانی که فرد خواب است، یا حالت عادی ندارد (مست) یا ناتوان ذهنی است). قانون هم چنین ممکن است رضایت را در آمیزش‌های جنسی افراد زیر سن قانونی که قانوناً می‌توانند راضی به چنین روابطی با افراد بزرگسال‌تر از خود باشند، رد می‌کند.

چنین مواردی گاهی «تجاوز قانونی» یا «آمیزش جنسی غیرقانونی یا نامشروع» خوانده می‌شوند. صرف‌ نظر از این که آیا این روابط همراه با رضایت فرد زیر سن قانونی صورت می‌گیرد، چنین افرادی از نظر قانون در رابطه با شخص متجاوز ناتوان از اعلام رضایت برای رابطه جنسی هستند. ممکن است با وجودی که فرد در ابتدا رضایت خود را برای رابطه جنسی اعلام داشته، رضایتش را پس بگیرد، که در این صورت هر عمل جنسی که بعد از‍ پس گرفتن رضایت صورت گیرد، تجاوز محسوب می‌شود.

اثبات جرم تجاوز جنسی

متهم باید در نزد قاضی چهار بار اقرار کند و اقرارهای وی در اداره پلیس ملاک رای قاضی نیست. همین طور طبق ماده 120 قانون مجازات اسلامی یکی از شرایط اثبات زنا، علم قاضی است که از راه متعارف حاصل می شود، به این معنا که قاضی قادر است با توجه به اقرارهای افرادی که مورد تجاوز قرار گرفته اند و دیگر شواهد و قرائن، جرم متهم را زنای به عنف تشخیص داده و حکم صادر کند.

به استناد توصیه های صریح قرآن مجید، وجود چهار شاهد عادل برای اثبات مجارم زنا و تجاوز به عنف لازم است. این شهادت باید فقط در حضور محاکم قضایی باشد.

در زمینه جرائم جنسی، روش های دیگری در دین مبین اسلام برگزیده شده است. در زمینه جرائمی مانند تجاوز جنسی، باید به این نکته توجه داشت که تحقیقات انجام گرفته مغایر اصول اخلاقی و عفت عمومی جامعه نباشد.

احتمال دارد متهم در آغاز در پیشگاه قاضی اقرار ولی پس از آن منکر شود که این جا قاضی قادر است با بهره از علم خود حکم صادر کند. یکی از شیوه های دیگر اثبات جرم، حضور چهار شاهد می باشد هنگامی که چهار شاهد جهت اثبات جرم وجود نداشته باشد، قاضی قادر است به علم خود رجوع کند.

سوال: آیا اقرار زنانی که مورد تجاوز قرار گرفته اند، قادر نیستند علتی محکم جهت صدور حکم از سوی قاضی شود ؟

جواب: طبق قاعده حقوقی و شرع اقرار هر فردی علیه خودش نافذ است اما اقرار زنانی که مورد تجاوز قرار گرفته اند، برای علم قاضی مهم است و جزو شواهد و قرائن محسوب می شود.

تعیین حدود سنی مسئولیت کیفری در تجاوز جنسی

در اردیبهشت سال ۱۳۹۲، لایحه جدید مجازات اسلامی به تصویب کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس رسید و در همان ماه، موفق به دریافت تأییدیه شورای نگهبان نیز شد. در این قانون، سن مسئولیت کیفری برای جرائم تعزیری برای دختران، ۱۸ سال خورشیدی تشخیص داده شد و همچنین این سن برای جرائم حدود و قصای برای دختران، ۹ سال قمری تعیین شده است.

در اثر این قانون، مقرر شد که در صورت عدم قابلیت احراز رشد و کمال عقلی فرد زیر ۱۸ سال، مستحق قصاص نخواهد بود. این مصوبه همچنین تفاوت های اساسی در مجازات افراد زیر ۱۸ سال و افراد بالای ۱۸ سال قائل شده است. علاوه بر آن که، در صورت محکومیت افراد زیر ۱۸ سال، این افراد به کانون اصلاح و تربیت معرفی شده و قرار زندان برای آنها صادر نمی شود. تشخیص کمال عقلی در صلاحیت پزشکی قانونی خواهد بود و این مرجع، نتایج بررسی های خود را به دادگاه اعلام خواهد نمود.

دیه افضاء در قانون مجازات اسلامی

افضاء یا افضا، یکی گردانیدن یا پاره کردن راهِ پس و پیشِ زن است؛ یعنی یکی کردنِ گذرگاهِ حیض با یکی از دو گذرگاه بالایی یا پایینی. پایین بودن سن زن، یا نبود تناسب میان تنومندیِ دو سوی یک رابطه، می‌تواند یکی شدن گذرگاه‌های یاد شده را در پی داشته باشد که انجام خود خواستهٔ آن از سوی مرد، حرام بوده و احکام ویژه‌ای دارد.

در قانون جدید مجازات اسلامی، برای جرم افضاء نیز مجازات ویژه ای در نظر گرفته اند. در صورتی که رابطه جنسی ایجاد شده بین زن و مرد، اعم از تجاوز جنسی یا رابطه زناشویی یا زنا، سبب وارد آمدن آسیب به اندام های گوارشی و تناسلی زن شود، مرد مجرم شناخته شده و حکم پرداخت دیه برای وی صادر می گردد. در صورتی که افضاء به واسطه مقاربت جنسی ایجاد شده باشد و زن، همسر مرد و بالغ باشد، دیه کامل زن بر ضمه مرد بوده و علاوه بر آن مهریه کامل و نفقه زن تا زمان مرگ، حتی در صورتی که زن و مرد طلاق گرفته باشند، باید پرداخت شود. اما در صورتی که با وجود تمامی شرایط فوق، ایجاد افضاء به سبب برقراری رابطه جنسی نبوده باشد، تنها باید دیه کامل زن پرداخت شود.

در اسلام، اگر مردی با یک خردسال حتی شیرخواره ازدواج کند، هر گونه کام‌جویی‌ای (مانند مالش کام‌جویانه، آغوش، تفخیذ) بر او، روا خواهد بود به‌جز آمیزش. حال اگر مردی با همسر خردسال خود آمیزش کرد و پاره شدن رخ داد سه حکم مترتب می‌شود:

1. ثبوت دیه در افضاء خردسال
2. وجوب انفاق در افضاء خردسال
3. حرمت ابدیِ آمیزش با زن بر شوهر

دیه پاره شدن پرده بکارت در تجاوز

بنابر نظریه اداره حقوقی، و با استناد به ماده ۱۵۰ قانون دیات، دیه ازاله بکارت دختر چه به صورت عمدی و چه به صورت غیر عمدی، برابر با مهرالمثل است. همچنین در صورتی که این ازاله، به واسه برقراری رابطه جنسی ایجاد نشده باشد و به مثانه نیز آسیب رسیده باشد به صورتی که سبب اختلال در سیستم گوارش دختر شود، علاوه بر مهرالمثل، دیه کامل نیز باید پرداخت شود.

اگر این آسیب توسط فردی به غیر از شوهر زن انجام شده باشد، بنابر ماده ۲۰۸ مکرر قانون مجازات عمومی، مرتکب مستوجب تعزیر خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

رابطه نامشروع چه مجازاتی دارد و تفاوت آن با زنا چیست ؟

رابطه نامشروع با دختر باکره چه مجازاتی دارد ؟

دیه پرده بکارت و پاره کردن عمدی آن چقدر است ؟