سرقت مسلحانه در قانون چه مجازاتی دارد ؟

مجازات سرقت مسلحانه

پیش از شرح مجازات سرقت مسلحانه بهتر است با تعریف این نوع از سرقت و انواع آن آشنا شویم.

اگر چه مجازات در حقوق و قانون اسلامی به سه دسته حد، قصاص و دیه تقسیم می شود در قوانین مجازات ایران که بر گرفته از شرع اسلام است علاوه بر این که قوانین مجازات اسلامی اعمال می شود مجازات تعزیری و بازدارنده هم وجود دارد، سرقت نیز آن از دسته جرایمی است که در حقوق اسلام به آن اشاره و مجازات هم برای آن در نظر گرفته شده است و سرقت در هر مواردی حد مجازاتی هم برای آن در نظر گرفته است، اما تفاوت آن و در نظر گرفتن مجازات و کیفر خواست برای سرقت های مسلح در این است که چون با سلاح غیر مجاز گاه ابزاری برای تهدید صورت گرفته است که می تواند منجر به مرگ طرف مقابل و قتل شود به همین دلیل مجازات "حبس"، دیه و یا حتی اعدام برای آن ها در نظر گرفته می شود.

در زمینه هر جرمی به ویژه سرقت یا حتی سرقت مسلحانه قاضی صادر کننده رای به سلیقه خود نمی تواند سارق مسلح را به حد یا اعدام محکوم کند. او باید شرایطی که سرقت در آ‌ن انجام شده و فردی که مورد سرقت واقع شده و شخصی که مرتکب این جرم شده است را مورد بررسی قرار دهد و بعد تصمیم گیری کند.

سرقت مسلحانه در قانون کشورمان به دو صورت در ماده‌های ۶۵۱ و ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی آمده است. مورد نخست آن که در ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی آمده است، هر گاه سرقت جامع شرایط حد نباشد ولی مقرون به تمام پنج شرط ذیل باشد مرتکب از پنج تا بیست سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق‌ محکوم می‌گردد:

1. سرقت در شب واقع شده باشد.
2. سارقان دو نفر یا بیشتر باشند.
3. یک یا چند نفر حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشند.
4. از دیوار بالا رفته یا حصار را شکسته یا کلید ساختگی استفاده کرده باشد.
5. برخلاف واقعیت خود را مامور دولت معرفی کرده باشد یا در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی و توابع آن است سرقت کرده باشد و در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشد.

تبصره - منظور از سلاح مذکور در این بند موارد ذیل می باشد:

1. انواع اسلحه گرم از قبیل تفنگ و نارنجک.
2. انواع اسلحه سرد از قبیل قمه، شمشیر، کارد، چاقو و پنجه بوکس.
3. انواع اسلحه سرد جنگی مشتمل بر کاردهای سنگری متداول در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا مشابه آنها و سرنیزه های قابل نصب بر روی تفنگ.
4. انواع اسلحه شکاری شامل تفنگهای ساچمه زنی، تفنگهای مخصوص بیهوش کردن جانداران و تفنگهای ویژه شکار حیوانات آبزی.

نکته: در صورتی سارق یا سارقین به مجازات مذکور در ماده 651 قانون مجازات اسلامی محکوم می شوند که سرقت همه پنج شرط اخیر الذکر را دارا باشد .

مجازات شروع به سرقت های مذکور در مواد 654-651 قانون مجازات اسلامی مصداق داشته و شروع کننده به سرقت ها از نوع مذکور در مواد اخیر الذکر به مجازات حبس تا 5 سال و شلاق تا 74 ضربه محکوم خواهند شد .

مجازات سرقت همراه با آزار

مورد دوم از سرقت، سرقت مقرون به آزار است که در ماده ۶۵۲ قانون مجازات تعریف شده است. در این ماده ذکر شده هرگاه سرقت مقرون به آزار باشد یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم می‌شود. در صورتی که جرمی نیز اتفاق افتاده باشد علاوه بر مجازات جرح، سارق به حداکثر مجازات تعیین شده در این ماده محکوم خواهد شد.

تعریف سرقت مسلحانه

سرقت‏های مسلحانه و راهزنی پیش از آن که جرم علیه اموال محسوب شود، امنیت داخلی را مختل می‏کند. در واقع اطلاق سرقت به سرقت‏های مسلحانه و راهزنی از باب مجاز و مسامحه است، زیرا در سرقت‏های عادی، موضوع آن مال بوده، رکن مادی آن ربایش است که باید به ‏صورت مخفیانه صورت گیرد؛ در حالی که در جرایم مورد بحث علاوه بر آن که عمل مجرمانه در حضور انبوه جمعیت و صاحبان اموال و توأم با زور و غلبه صورت می‏گیرد، عنصر مخفیانه در آن لحاظ نمی‏شود، بلکه چه بسا اساساً ربایش مالی هم صورت نگیرد.

شرایط موجود برای حد سرقت

1. سارق باید بالغ باشد.
2. سارق به سرقت وادار نشده باشد و بداند که مال دیگری را می رباید.
3. سارق بداند که این عمل حرام است و صاحب مال ،مال را در حرز قرار داده باشد.
4. سارق در حال اضطرار سرقت نکرده باشد.
5. سرقت در سال قحطی صورت نگرفته باشد.
6. سارق مال را به قصد دزدی برداشته باشد.
7. مال مسروقه در حرز متناسب قرار گرفته باشد.
8. مال مسروقه از اموال دولتی و وقف نباشد.

با این شرایط بسیار نادر و بعید است که بتوان این شرایط را در کنار هم دید و حد سرقت را بر سارق اجرا کنیم. البته باز هم شرایطی برای اجرای حد دارد مانند پیش از شکایت صاحب مال سارق را نبخشیده باشد یا سارق قبل از اثبات جرم از این گناه توبه نکرده باشد.

مجازات سرقت مسلحانه

همچنین سارق مسلح و راهزن هر گاه با اسلحه امنیت مردم یا جاده را برهم زند و رعب و وحشت ایجاد کند محارب محسوب شده و به یکی از کیفرهای ذیل محکوم می شود :

1. قتل.
2. آویختن به دار.
3. قطع دست راست و پای چپ.
4. تبعید به دیاری دیگر.

شرایط و ارکان جرم راهزنی

1. محل وقوع جرم سرقت راهزنی و مسلحانه باید یکی از راههای خارج شهر یا روستا باشد.
2. سلاح راهزن اعم از سلاح سرد مثل شمشیر و یا گرم مثل تفنگ باشد.
3. کمین کردن و غافلگیر ساختن و تهاجم علنی به عابرین.
4. مقید نبودن سارقین به تعداد معین ، راهزن می تواند حتی یک نفر باشد.
5. تقدیم حفظ امنیت راهها بر حفظ اموال در اقدام مامورین.
6. غیرقابل گذشت بودن حد محاربه و افساد فی الارض.

مجازات سرقت مسلحانه از بانکها

سرقت مسلحانه از بانکها و نظایر آن : مجازات سرقت مسلحانه از بانک ها و صرافی ها و نظایر آن مجازات حبس ابد یا اعدام دارد.

سرقت مسلحانه از منزل

هر گاه یک یا چند نفر منزلی را سرقت کنند و حداقل یک نفر از آن ها مسلح باشد و یا هیچ یک مسلح نباشد اما در موقع سرقت در مقام هتک ناموس برآیند به مجازات اعدام یا حبس ابد محکوم می شوند .

در صورتی که ساکنان منزل در مقام دفاع از مال یا ناموس برآیند و در این میان مرتکب قتل یا جرح یا ضرب سارقین شوند، از مجازات معاف هستند. ماموران در هنگام دستگیری سارقین اگر باعث قتل یا جرح یا ضرب سارقین شوند، از مجازات معاف هستند .

مجازات جایگزین سرقتی که حد ندارد

شرایط شش گانه ماده 656 قانون مجازات اسلامی

در صورتی که سرقت جامع شرایط حد نباشد و مقرون به یکی از شرایط زیر باشد مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و تا (۷۴)‌ضربه شلاق محکوم می‌شود:

1. سرقت در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا در توابع آن یا در محل های عمومی از قبیل مسجد و حمام و غیر این ها واقع شده باشد .
2. سرقت در جایی واقع شده باشد که به واسطه درخت یا بوته یا پرچین یا نرده محرز بوده و سارق حرز را شکسته باشد .
3. در صورتی که سرقت در شب واقع شده باشد .
4. سارقین دو نفر یا بیشتر باشند .
5. سارق مستخدم بوده و مال مخدوم خود را دزدیده یا مال دیگری را در منزل مخدوم خود یا منزل دیگری که به اتفاق مخدوم به آنجا رفته یا شاگرد یا کارگر بوده و یا درمحلی که معمولاً محل کار وی بوده از قبیل خانه ، دکان ، کارگاه ، کارخانه و انبار سرقت نموده باشد .
6. هرگاه اداره کننده هتل و مسافرخانه و کاروانسرا و کاروان و بطور کلی کسانی که به اقتضای شغل اموالی در دسترس آنان است تمام یا قسمتی از آن را مورد دستبرد قرار دهند .

نکته: برای محکومیت و مجازات سارق تحقق یکی از شروط ششگانه کافیست.

شروع به جرم سرقت در این قبیل سرقت ها مصداق و مجازات ندارد.

سوالات متواکل کاربران در خصوص سرقت مسلحانه

سوال: فرق مجازات سرقت مسلحانه با سلاح گرم یا سرد چیست ؟

جواب: در مجازات سرقت مسلحانه تفاوتی میان سلاح گرم یا سرد وجود ندارد و بر اساس قانون هر دو سلاح مشمول یک مجازات خواهد بود.

سوال: برخورد مراجع قضایی با این گونه جرایم و سرقت‌های مسلحانه چیست ؟

جواب: همان طور که از میزان مجازات‌های تعیین شده در قانون مشخص است قانونگذار در این گونه جرائم که از نوع خشن یاد می‌شود بسیار سختگیرانه عمل کرده و محاکم با این گونه جرایم قاطعانه برخورد می‌کنند.

سوال: فرق سرقت مسلحانه با سرقت‌های معمولی چیست ؟

جواب: یکی از تفاوت‏های عمده حقوق جزای اسلام و حقوق جزای عرفی مربوط به سرقت است. به این معنا که سرقت در حقوق اسلام از ماهیت چندگانه برخوردار است. ممکن است با شرایطی مستلزم حد باشد و در برخی شرایط از باب محاربه باشد و در صورت نبود شرایط یاد شده، سرقت تعزیری باشد. از این رو در بررسی جرم سرقت، نخست باید دید آیا دارای شرایط حد یا اجرای آن است یا نه. فرق سرقت مسلحانه با سرقت‌های معمولی مسائلی است که در ماده‌های ۶۵۱ و ۶۵۲ بیان شده است.

بیشتر بخوانید:

مجازات‌ هواپیما ربایی در ایران

جرم گروگان گیری یا آدم ربایی در ایران چیست؟