دلگرم
امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
فروش مال غیر ( اموال دیگران) چه مجازاتی در قانون دارد ؟
7
زمان مطالعه: 12 دقیقه
حق مالکیت برای مالک این امتیاز را فراهم می‌کند که از ملک خود استفاده کند. حالا فرض کنید که شخصی غیر از مالک، یا وکیل آن مال را بفروشد، برای فهمیدن شرایط و مجازات فروش مال غیر با دلگرم همراه شوید.

انتقال مال غیر چیست ؟

شناخت و تعیین دقیق و حدود قلمرو بحث، مستلزمِ شناخت مفاهیم، واژه‌ها و اصطلاحات مورد استفاده است پس در تعریفی ساده، روشن و مختصر واژگان و موضوعات اساسی تحقیق را که اهمیت بسزایی در شناخت حیطه و قلمرو مقررات دارد مورد بحث قرار می‌دهیم. قبل از ورود به مباحث اصلی ضرورت دارد به تبیین مفاهیم و واژگان اساسی بپردازیم.

با توجه به این که (انتقال مال غیر) یک عبارت ترکیبی است و از واژگان متعدد تشکیل شده است، هر یک از آنها را به‌طور مستقل مورد بررسی قرار می‌دهیم:

انتقال: واژه‌ی انتقال به معنای زوالِ (از بین رفتن) مالکیت مالک نسبت به مال یا اموالِ معین به نفع مالک جدید است، که هریک از آنها را به‌طور مستقل بررسی می‌کنیم:

  • انتقال با سابقه‌ی نقل و انتقال ارادی؛ مانند انتقال مبیع (کالای موضوع خرید و فروش) به خریدار در عقد بیع. (فروش مال غیر منقول)
  • انتقال بدون سابقه‌ی ارادی؛ یعنی انتقال غیر ارادی مال از کسی به دیگری چنانچه در ارث تحقق می‌یابد که معمولا اولی را نقل و دومی را انتقال می‌گویند.

نقل: واژه‌ی نقل به معنای سلب مالکیت نسبت به مال یا اموال معین و اعطای آن به دیگری است خواه به رضای مالک باشد، مانند رضای فروشنده در فروش مال و خواه به حکم قانون؛ مانند فروش مال محتکر به حکم حاکم که اصطلاحا به آن «انتقال» می‌گویند. اصل این است که هر حقی قابل نقل و انتقال و خلاف آن محتاج دلیل است.

مال: ریشه‌ی لغوی مال از فعل ماضیِ میل به معنی خواستن اخذ شده است. هر چیزی که در عالم به وجود آید، شیء اطلاق می‌شود و به هر شیئی که با صفات معین توصیف شود، مال اطلاق می‌شود. از این جهت شیء اعم از مال است چون هر مالی شیء است، ولی هر شیئی مال نیست.

از لحاظ حقوقی دو شرط اساسی برای اطلاق مال به شیء مورد نظر است.

  1. این که مفید باشد و نیازی اعم از مادی و معنوی برآورده کند و دارای نفع عقلایی باشد،
  2. این که قابل اختصاص یافتن به شخص، اعم از حقیقی و حقوقی یا گروه یا جامعه باشد.

در اصطلاح فقهی و قانونی مال به چیزی که ارزش تجاری داشته باشد تعریف شده است، آن چیزی که بتواند مورد داد و ستد قرار گیرد و از نظر اقتصادی ارزش مبادله داشته باشد. آن چیزی که پرداخت پول یا یک کالای با ارزش دیگر در مقابل آن، هم از نظر عرف و هم از نظر شرع، جایز شناخته شود. در اصطلاح به چیزی اطلاق می‌شود که ارزش اقتصادی داشته و قابل تقویم به پول باشد، حقوق مالی مانند حق شفعه و حقِ مالکیت بر علامتِ تجاری نیز مال محسوب می‌شود.

مال چیزی است که قابل نقل و انتقال باشد. پس سر قفلی که مستقلا قابل نقل و انتقال نیست، مال محسوب نمی‌شود.

اگر اموال مربوط به شخصی بدون داشتن اجازه توسط شخص دیگری به فروش برسد و یا اجاره و یا رهن داده شود، انتقال مال غیر صورت گرفته است.

مثلا فرد «الف» خانه ای دارد و فرد «ب» بدون داشتن وکالت و یا مالکیت آن را به شخص «ج» میرساند و خود را مالک حقیقی معرفی میکند.

تعریف اصطلاحی جرم انتقال مال غیر

می‌دانیم هر جرمی پس از تحقق ارکان (مادی _معنوی و قانونی) به منزله ظهور می‌رسد و امروزه علمای حقوق جزا و جرم‌شناسان برای هر بزه‌ای تعریف خاصی بیان کرده‌اند، اما با تأمل در کتب حقوقی علما و دانشمندان حقوق جزا و با مراجعه به قوانین مرتبط هنوز تعریف جامع و مانعی از جرمِ انتقال مال غیر در دست نیست فقط با ملاحظه ماده‌‌ی اول قانون مجازات انتقال مال غیر، مقنن به شرایط بزهکار این جرم اشاره کرده و مرتکب را کلاهبردار محسوب نموده است. اما تعریف جامعی ارائه نشده است با این حال مؤلفین اعتقاد دارند که جرم انتقال مال غیر در اصطلاح همین جرم نهفته و با کمی دقت می‌توان چنین تعریفی را برای آن مطرح کرد:

«انتقال نامشروع و غیرقانونی هر نوع مال متعلق به غیر (چه عین مال موضوع انتقال باشد چه منفعت آن) توسط اشخاص، اعم از حقیقی و حقوقی به دیگری با سوءِنیت و مهیا نمودن مقدمات قبلی در قالب عقود به منظور به دست آوردن منافع مادی به‌طور ناحق را جرم انتقال مال غیر می‌گویند.»

مقنن در ماده‌ی یک قانون مجازات بیان نموده: «کسی که مال غیر را با علم به اینکه مال غیر است به نحوی از انحاء عینا یا نفعتا بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند، کلاهبردار محسوب و مطابق ماده‌ی ۲۳۸ قانون مجازات عمومی محکوم می‌شود. همچنین انتقال گیرنده که در حین معامله عالِم به عدم مالکیت انتقال دهنده باشد اگر مالک از وقوع معامله مطلع شده و تا یک ماه پس از حصول اطلاع اظهاریه برای ابلاغ به انتقال گیرنده و مطلع کردن او از مالکیت خود به اداره‌ی ثبت یا دفتر اسناد یا دفتر بدایت یا صلحیه یا یکی از دوایر دیگر دولتی تسلیم ننماید، معاون جرم محسوب خواهد شد. هر یک از دوایر و دفاتر مکلفند در مقابل اظهاریه‌ی مالک رسید بدهند و آن را بدون فوت وقت به طرف برساند.»

ارکان جرم فروش مال غیر

از دیدگاه حقوق کیفری عمومی، هر جرم برای تحقق نیاز به سه رکن دارد:

  1. رکن قانونی
  2. رکن مادی
  3. رکن روانی

رکن قانونی جرم: فروش و انتقال مال غیر در واقع همان ماده قانونی است که بر قانونی بودن مجازات جرم تأکید دارد. رکن مادی این جرم، بسیار قابل بسط است. زیرا مانند کلاهبرداری، امکان اغفال فرد زیان دیده وجود ندارد.

رکن مادی جرم:در صورتی که این انتقال و فروش توسط قولنامه ای صورت پذیرد، آن قولنامه به عنوان رکن مادی جرم است.

رکن روانی جرم: فروش مال غیر بر عمدی و مقرضانه بودن آن تأکید دارد. قانون گذار خود عمدی بودن این جرم را تأیید نموده است زیرا در تعریف این جرم از اصطلاح “علم انتقال دهنده به مالکیت مال به غیر” نام برده است. تکلیف خریدار مال غیر نیز طبق همین رکن روانی تعیین می شود. یعنی اگر وی علم بر این نداشته باشد که این مال مربوط به شخص دیگری است، مقصر شناخته نمی شود در غیر اینصورت وی نیز مجرم است.

غیر قابل گذشت بودن انتقال و فروش مال غیر

فروش مال غیر و یا انتقال مال غیر از جمله جرایمی است که علاوه بر اینکه نظم و امنیت جامعه را به هم می‌زند، خسارت‌های مادی را بر قربانی جرم وارد می‌کند منظور از قربانی جرم مالک مالی میباشد که بدون اذن او فروخته شده است.

یعنی کسی که مرتکب انتقال مال غیر شده است، حتی در صورتیکه شاکی رضایت بدهد، جرم جنبه عمومی دارد و مجازات او به کلی از بین نمیرود.

مثلا خانمی مالک یک خودرو یا خانه باشد و شوهر او بدون اطلاع زن، این خودرو را بفروشد.

مسئولیت دلال در انتقال و فروش مال غیر

اگر دلال با علم و اطلاع برای فروش مال غیر، همکاری کند به عنوان شریک یا معاون جرم قابل تعقیب است.

برای مثال دلال زمین دیگری را که متعلق به فروشنده نیست و مرغوب‌تر و بهتر از زمین مورد معامله است به خریدار نشان میدهد و پس از انجام معامله مبلغی بابت دلالی می‌گیرد یا با علم به اینکه زمین متعلق به دیگری است برای فروش، خریدار را ترغیب و قولنامه‌ای هم تنظیم می‌کند.

در صورتیکه دلال شریک جرم هم باشد مالک اموال میتواند بعد از اینکه محکومیت دلال را اثبات کرد اموال دلال را توقیف کند.

پس در صورتی فرد دلال مجازات میشود که اطلاع داشته باشد، مالی که قصد فروش آنرا دارد، متعلق به شخص دیگری است.

انتقال و فروش مال غیر با سند عادی

معمولا زمانی که مالی با سند عادی و مبایعه نامه از طرف شخصی که مالک نمیباشد به شخص دیگر فروخته میشود (انتقال مال غیر) مشکلی ایجاد نخواهد شد. ولی مشکل زمانی ایجاد میشود که فرد خریدار از فروشنده (که مالک نیست) بخواهد سند رسمی را به نام او تنظیم کند.

اموال غیرمنقول مثل املاک و زمین‌ها باید با سند رسمی منتقل شوند تا فروشنده و خریدار از دردسرهای بعدی در امان باشند. سند رسمی توسط مامور دولتی و در حوزه صلاحیت وی تنظیم می‌شود بنابر این سندی که در بنگاه‌ ها تنظیم می‌شود سند رسمی نیست.

اسنادی که در اداره‌ ثبت ‌اسناد‌ و املاک یا دفاتر اسناد رسمی یا نزد سایر مامورین رسمی در حدود صلاحیت آنها بر طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشند، رسمی است.

قانون کسی را مالک میداند که نام او در دفتر املاک اداره ثبت درج شده باشد، در غیر این صورت ادارات دولتی اعتبار و بهایی به مالکیت آن خریدار نمی‌دهند. بنابراین مالکیت قانونی به صرف مبایعه‌نامه و سند عادی محرز نمی‌شود و چنانچه سند رسمی در معاملات اموال غیرمنقول تنظیم نشود، این معاملات اعتبار قانونی نخواهند داشت.

همان طوری که می دانیم هر شخصی اجازه مداخله در اموال خودش را دارد و نمی‌تواند از جانب دیگری نسبت به اموال او تصمیم‌گیری کند برای مثال آن را بفروشد یا به رهن گذارد مگر آن که از سوی مالک اجازه داشته باشد مثلاً وکیل او باشد یا مالک آن میزان باشد.

نکته در مورد فروش مال مشاع

فروش مال غیر در اموال مشاع، اگر بیش از سهم شخص فروشنده باشد و بدون اذن سایر شرکاء یا صاحب سهم انجام پذیرد، نیز جرم محسوب می شود.

در صورتی که زمینی بین سه شریک که هر کدام دو دانگ سهم دارند مشاع باشد، هر یک از شرکا که بخواهند کل زمین را به فرد دیگری بفروشد و یا اجاره بدهد، باید از شرکای دیگر اجازه داشته باشد.

در صورتی که یکی از شرکا بدون اجازه گرفتن از شرکای دیگر سهم آنها را اجاره بدهد و یا بفروشد، مرتکب انتقال مال غیر شده است و مجازات خواهد داشت.

پس خریدار بهتر است زمانی که قصد خرید زمینی را دارد حتما سند آنرا با دقت نگاه کند که ببیند چند مالک دارد و آیا مالکین دیگر قصد فروش و یا اجاره را دارند یا خیر .

انتقال و فروش مال غیر در حکم کلاهبرداری

کسی که مال دیگری را با علم به این که مال غیر است به‌ نحوی منفعت و یا عین آن را بدون اجازه به دیگری منتقل کند، کلاهبردار محسوب میشود.

همچنین انتقال گیرنده که در حین معامله عالم به عدم مالکیت انتقال دهنده باشد. یعنی بداند کسی که مثلا خودرو را میفروشد مالک خودرو نمیباشد.

در صورتی که خریدار جدید (مالک) بعد از اطلاع از این که مال خریداری شده متعلق به دیگری بوده، تا یک ماه مالک اصلی را مطلع نکند، معاون جرم محسوب میشود و مجازات خواهد شد.

تحت شرایط خاصی سه نفر را قابل مجازات می‌دانند

  1. انتقال دهنده
  2. انتقال گیرنده
  3. مالک مال

مالک وقتی قابل مجازات است که از وقوع معامله آگاهی پیدا کند و تا یک ماه اطلاع ندهد. در این صورت به‌عنوان معاون جرم مجازات خواهد شد.

مثال برای فروش مال غیر همسر

فرض کنید خانمی مالک یک خودرو یا خانه باشد و شوهر وی بدون اطلاع زن، این خودرو را بفروشد؛

چنین وضعی را انتقال مال دیگری می‌گویند. دو دلیل باعث به‌وجود آمدن چنین وضعی می‌شود:

  1. اشخاص سودجو با سوءاستفاده از موقعیت‌هایی که برایشان پیش می‌آید مال دیگران را منتقل می‌کنند.
  2. اشخاص به دلیل ناآگاهی از قانون مبادرت به انتقال اموال منقول یا غیرمنقول دیگران می‌کنند.

در هر دو صورت، انتقال مال دیگران، جرم است و مرتکب آن به مجازات‌های سنگینی محکوم می‌شود.

مجازات انتقال مال غیر

انتقال مال غیر جرمی مستقل است و با کلاهبرداری فرق دارد اما مجازات این دو جرم یکسان است. بنابر این کسی که اقدام به انتقال مال غیر می‌کند

به مجازات‌های زیر محکوم می‌شود :

  • حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که گرفته است و رد مال به صاحبش.
  • اگر مرتکب از کارکنان دولت باشد به انفصال ابد از خدمات دولتی محکوم خواهد شد
  • اگر متهم به دلایلی مستحق تخفیف باشد؛ مانند رضایت شاکی خصوصی، کهولت سن و… دادگاه نمی‌تواند مجازات حبس او را از یک سال کمتر کند.

مراحل شکایت کیفری انتقال و فروش مال غیر

  1. در صورتیکه قصد شکایت کیفری از فردی به دلیل انتقال مال غیر را داشته باشید میتوانید مراحل زیر را انجام دهید.
  2. شما میتوانید برای شکایت کیفری، با وکیل انتقال مال غیر به صورت تلفنی مشورت کنید.
  3. به دلیل اینکه شکایت کیفری انتقال مال غیر نیاز به تنظیم شکوائیه دارد، اگر اطلاعات کافی برای تنظیم شکوائیه ندارید میتوانید به صورت حضوری با وکیل انتقال مال غیر مشورت کنید.
  4. شما میتوانید در صورتیکه تمایلی برای حضور در دادگاه و یا وقت کافی برای شکایت ندارید، به وکیل متخصص انتقال مال غیر وکالت بدهید که شکایت را انجام دهد.
  5. در صورتیکه قصد داشتید تا وکیل شکایت انتقال مال غیر را انجام دهد مدارک زیر را همراه داشته باشید.

مدارک لازم برای شکایت انتقال و فروش مال غیر

  1. مدارک شناسایی از قبیل شناسنامه و کارت ملی.
  2. ارائه سند و یا مدرکی که نشان دهد انتقال مال غیر صورت گرفته است.



این مطلب چقدر مفید بود ؟
5.0 از 5 (7 رای)  

    دیدگاه ها

    اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !

    
    hits