محصولات تراریخته چیست و چه عوارضی دارد ؟

با مجله اینترنتی دلگرم همراه باشید تا با محصولات تراریخته بیشتر آشنا شوید

آیا تا به حال نام محصولات تراریخته را شنیده‌اید؟ برنج زرد، هندوانه آبی، بذرهایی که به آفات مقاوم هستند و حیواناتی که دستکاری ژنتیکی شده‌اند تا محصولات خاصی را تولید کنند. تمام اینها مربوط به حوزه ژنتیک هستند. با پیشرفت علم و ورود به دنیای ژن، با تغییر و دستکاری در DNA موجودات می‌توانیم خواص و صفات مورد نظرمان را به محصول، گیاه و یا حیوانات القا کنیم.

محصولات تراریخته چیست ؟

محصولات تراریخته به محصولاتی گفته می‌شود که بر روی آنها دستکاری ژنتیکی انجام شده است. با دستکاری ژنتیکی می‌توان ژن‌های یک محصول یا جانور را تغییر داد و در آن محصول ویژگی‌های جدیدی را ایجاد کرد. مثلا با دستکاری ژنتیکی می‌توان خواص بیشتری را به یک محصول افزود یا رنگ یک میوه را عوض کرد و در مجموع تغییرات دلخواه را به یک محصول یا جاندار القا نمود. بحث محصولات تراریخته مدتی است که در کشور ما باب شده است و اخبار ضد و نقیضی در مورد ورود آن به بازار به گوش می‌خورد اما آمار درستی از آن در دست نیست.

در محصولات تراریخته با تغییر در ژنتیک گیاهان می توان به این ابتکار دست پیدا کرد، تغییر در ژنتیک گیاهان کشاورزی آن ها را به محصولات تراریخته بدل می کند. محصولات تراریخته به محصولات کشاورزی گفته می شود که در DNA آنها تغییراتی به وجود آمده است.

در اغلب موارد هدف از این تغییرات ژنتیکی وارد کردن صفت جدیدی به گیاه است که به‌طور طبیعی در گونه‌ها وجود ندارد. لازم به ذکر است که نمونه‌های این کار در محصولات غذایی شامل ایجاد مقاومت به آفت‌ها، بیماری‌ها یا شرایط محیطی مشخص یا کاهش ضایعات مقاومت به مواد شیمیایی (مقاومت به علف‌کش‌ها) یا بهبود خصوصیات تغذیه‌ای آن محصول است.

تاریخچه محصولات تراریخته

محصولات در ابتدا برای این تراریزی می‌شدند که به محصولات مقاومی در برابر آفات تبدیل شوند. این دستکاری ژنتیکی بیشتر در بذر گیاهانی مانند گندم، ذرت، جو و ... انجام می‌شد و به دلیل اینکه ژن‌های جدیدی به این محصولات اضافه می‌شد، تراریخته نامیده شدند. به طور کل می‌توان گفت که تراریخته یعنی وارد کردن صفت جدیدی که به ‌طور طبیعی در آن گیاه یا حیوان وجود ندارد. این کار توسط مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی انجام می‌شود.

محصولات تراریخته

آثار مخرب استفاده از محصولات تراریخته

تأثیرپذیری زنبور عسل، پروانه‌ها، حشرات شکارچی همانند سنجاقک‌ها و کفش‌دوزک‌ها که دشمن طبیعی آفت‌ها هستند، انتقال سموم محصولات تراریخته از بستر گیاه بر روی زمین و آلودگی خاک آبهای سطحی و زیرزمینی، امکان انتقال ژن دستکاری شده به سایر مزارع کشاورزی برخی از آثار مخرب شناخته شده محصولات دستکاری شده ژنتیکی هستند.

محصولات ژنتیکی با صفت (تحمل علف‌کُش‌ها)، منجر به نابودی بسیاری از گیاهان دارویی می‌شوند و از بین رفتن گونه‌های بومی ‌به علت فرسایش ژنتیکی محصولات تراریخته یکی دیگر از اثرات مخرب استفاده از این محصولات است.

تفاوت محصولات ارگانیک و محصولات تراریخته چیست ؟

محصولات ارگانیک با محصولات تراریخته کاملا متفاوت هستند. محصولات ارگانیک به محصولاتی گفته می‌شود که به طور کامل طبیعی رشد کرده و در هیچ یک از مراحل تولید آنها از هیچ سم و کود شیمیایی استفاده نمی‌شود، یعنی برای تولید این محصولات از روش‌های کاملا طبیعی استفاده شده و در نتیجه استفاده از این محصولات هیچ‌ آسیبی نه برای مصرف کننده و نه برای محیط‌زیست نخواهد داشت. اما محصولات تراریخته محصولاتی هستند که با اهداف نختلفی داخل آنها یک یا چند ژن اضافه شده است. یعنی طوری دستکاری شده‌اند تا هدف مورد نظر ما را برآورده کنند. مثلا یه نوع ژن را به بذر اضافه می‌کنند که می‌تواند این بذر را در برابر آفات مقاوم کند. بر خلاف محصولات ارگانیک محصولات تراریخته روند رشد طبیعی نداشته و دستکاری شده‌اند.

حیوانات تراریخته چگونه‌اند ؟

دستکاری ژنتیکی تنها محدود به گیاهان و بذور نیست و حیوانات تراریخته نیز تولید شدند. این حیوانات قادر هستند که گوشت و شیر بیشتری تولید کرده و یا محصولات آنها دارای خواص مورد نظر ما است، علاوه بر اینکه در برابر بیماری‌ها نیز مقاوم‌تر هستند.

استفاده از محصولات تراریخته مفید یا مضر ؟

با توجه به اینکه هدف از تولید بذرهای تراریخته، مقاومت گیاه در برابر آفات و حشرات موذی است، این دستکاری ژنتیکی می‌تواند در حیوانات و حشراتی مانند زنبور عسل، پروانه و ... تاثیر بگذارد. ضمن اینکه گزارش شده است که افزایش راندمان تولید در اثر محصولات تراریخته سبب فرسایش شدید خاک می‌شود و آلودگی زمین و آب‌های سطحی را به دنبال خواهد داشت.

بررسی فقهی محصولات تراریخته

عوارض استفاده از محصولات تراریخته چیست؟

یکی از عوارض استفاده از محصولات تراریخته این است که می‌تواند موجب افزایش سلول‌های سرطانی شود و سلامتی افراد مصرف کننده را به خطر بیاندازد. در برخی از تحقیقات مشاهده شده است که وقتی حیوانات آزمایشگاهی بیش از سه ماه با این محصولات تغذیه می‌شوند، سلول‌های توموری در بافت‌های این جانوران ایجاد می‌شود.

تحقیقات انسانی چندانی در این زمینه انجام نگرفته است اما در یک مطالعه انسانی مشاهده شد که تغییراتی در باکتری‌های درون بدن افراد تحت آزمایش روی داده است. در یک مطالعه در مورد زنان باردار نیز محققان دریافتند که سم "بی‌تی" که در محصولات تراریخته وجود دارد، در صورت مصرف توسط مادر از طریق بند ناف به جنین منتقل می‌شود.

مصرف محصولات تراریخته در موش‌های آزمایشگاهی

در یک تحقیق به موش‌های آزمایشی به مدت دو سال محصولات تراریخته که دستکاری ژنتیکی شده بودند داده شد و پس از بررسی‌های آزمایشگاهی مشاهده شد که تومورهای سرطانی و مرگ و میر در چنین موش‌هایی افزایش یافته است.

ممنوعیت استفاده از محصولات تراریخته

با توجه به نتایج ضد و نقیضی که در اثر استفاده از این محصولات مورد مشاهده و ارزیابی قرار گرفته و اثراتی از جمله افزایش سلول‌های سرطانی، ناباروری، پیری زودرس و غیره که در نتیجه آنها مشاهده شد، بسیاری از کشورها واردات محصولات و یا بذرهای تراریخته را ممنوع کردند.

سرطان، تومورهای خطرناک، ناباروری، میکروسفالی، و تغییرات فیزیکی بخشی از خطرات احتمالی محصولات تراریخته بر انسان است که از سوی منتقدان و با استناد به نتایج برخی آزمایشات برشمرده می‌شود؛ محصولاتی که این روزها دولتهای بیش از 38 کشور دنیا آن را ممنوع کرده‌اند