تشخیص قارچ سمی و غیر سمی

تشخیص قارچ سمی و غیر سمی عواقب پیش بینی نشده ای در پیش دارد و می‌تواند بسیار مرگبار باشد. در پاره‌ای از مواقع اشخاصی که قارچ سمی مصرف می‌کنند، نیاز به پیوند کبد پیدا می‌کنند. این در حالی است که برخی با مصرف قارچ سمی جان خود را نیز از دست می‌دهند. به گفته انجمن آمریکایی مرکز کنترل سموم در اسکندریه، ویرجینیا؛ در سال ۲۰۱۱؛ ۶۴۲۹ مورد مسمومیت حاصل از مصرف قارچ‌های سمی شناسایی شد که در این بین ۲ نفر جان خود را از دست دادند.

در این بخش از مجله دلگرم با ما همراه باشید. تا با تشخیص قارچ سمی و غیر سمی آشنا شوید

کسانی که از قارچ به عنوان وعده غذایی استفاده می‌کنند با تنوع بسیار زیادی از انواع قارچ‌ها در طبیعت روبه رو می‌شوند. در امریکای شمالی هزاران گونه قارچ خوراکی وجود دارد. در بین این تعداد زیاد قارچ تقریبا اکثر آنها خوراکی هستند. این در حالی است که در تعداد گونه‌های سمی قارچ‌ها در طبیعت اختلاف نظر وجود دارد و برخی بر این باورند که ۲۵۰ گونه از قارچ‌های موجود در طبیعت بسیار خطرناک بوده و سلامتی شخص مصرف کننده را با خطر جدی مسمومیت روبرو می‌کنند.

با توجه به اعداد بالا می‌توان نتیجه گرفت که درصد احتمال مسمویت افراد با قارچ سمی کم است اما نمی‌توان آن را نادیده گرفت. تولید کنندگان باتجربه قارچ‌های خوراکی می‌گویند: به هیچ وجه نباید درباره سمی و یا غیر سمی بودن قارچ ریسک کرد آقای cotter یکی از تولید کنندگان قارچ است، می‌گوید برای اینکه قارچ سمی تحویل خریداران ندهیم، روی قارچ‌های پرورشی خود آزمایش‌های گوناگونی انجام می‌دهیم تا از سمی نبودن آن‌ها کاملا مطمئن شویم. وی در کارولینای جنوبی این گونه قارچ‌ها را به خریداران ارائه داده است.

تشخیص قارچ سمی از قارچ خوراکی

برای تشخیص قارچ سمی از خوراکی گفته می شود که اگر قارچی سمی باشد در شیر در حال جوش بیندازید شیر بریده می شود و یا قارچ سمی پوست پیاز را تیره می کند و می تواند ظروف نقره را سیاه کند اما هیچ کدام از این روش ها به طور قطعی درست تلقی نمی شود. بهترین روش برای افراد استفاده از کتب راهنماست که وزن زیادی ندارند. معمولا جیبی است و با علامت خوراکی و یا غیر خوراکی بودن را نشان داده است. در عین حال استفاده از افراد بومی هر منطقه راهنمای مناسبی برای چیدن قارچ های خوراکی است و بهترین راه برای مراقبت از سلامتی و جان خود از قارچ های فله ای یا قارچ های مشکوک استفاده نکنید

شاخص هایی برای تشخیص قارچ سمی از غیرسمی

قارچ هایی که تیغه سفید رنگ دارند یا روی ساقه آنها حلقه ای وجود دارد یا انتهای ساقه داخل بافتی کیسه مانند قرار دارد معمولا سمی هستند. ممکن است با این ویژگی ها قارچ های خوراکی غیرسمی هم پیدا کنید اما ارزش اینکه به قارچ های سمی کشنده نزدیک نشده اید بیشتر است.

برای تشخیص قارچ های غیرسمی بین مردم حرف هایی رواج دارد که اشتباه است و دنبال کردن آنها برای شما می تواند خطرآفرین باشد. مثلا اینکه پوست کلاهک قارچ غیرسمی به راحتی کنده می شود درحالیکه قارچ های سمی هم وجود دارند که پوست کلاهکشان به راحتی کنده می شود. یا اینکه مردم می گویند قارچ هایی که روی چوب رشد می کنند بی خطرند درحالیکه این قانون کلیت ندارد و قارچ های سمی هم ممکن است روی چوب رشد کنند مثل Funeral Bell. و یا اینکه اگر حیوانی را مشاهده کردید که از آن قارچ تغذیه می کند نشانه غیرسمی بودن قارچ است درحالیکه این قانون درست نیست و بسیاری از حیوانات می توانند قارچ های سمی را بدون اینکه دچار مسمومیت شوند، بخورند.

در بعضی از منابع قدیمی آمده که می‌توان از قارچ‌های سمی را با غوطه‌ور ساختن در آب نمک یا شستشو در آب جوش خوراکی کرد؛ اگرچه ممکن است این مطلب درمورد قارچ‌های سمی ضعیف درست باشد؛ ولی به عنوان مثال آمانیت‌های کشنده نه فقط در محلول آب و نمک و شستشوی در آب جوش خوراکی نمی‌شود؛ بلکه در حرارت 100 درجه سانتی‌گراد نیز سمی بودن خود را حفظ کرده و مصرف آن منجر به مرگ خواهد شد.

علائم مسمومیت با قارچ

علایم زودرس مسمومیت با قارچ تهوع و استفراغ، اسهال و شکم درد و تعریق است که گاهی علایم مغزی مانند توهم، خواب آلودگی، تشنج و یا بی قراری با آن همراه می شود و این علایم معمولا چهار تا 24 ساعت بعد از خوردن قارچ ظاهر می شود.

علایم دیررس شامل نشانه های مسمومیت کبدی، کلیوی یا آسیب های مغزی است که امکان دارد در روزها یا هفته های بعد ظاهر شوند. در صورت هرگونه شک به مسمومیت با قارچ باید هرچه سریع تر فرد مسموم شده را به بیمارستان منتقل کرد تا تحت درمان های تخصصی قرار بگیرد؛ سم قارچ، پادزهر ندارد و تنها باید از ورود آن به بدن جلوگیری کرد.

علائم مسمومیت با قارچ سمی

مسمومیت با قارچ در دو مرحله بروز پیدا می‌کند؛ مرحله اول ۶ تا ۱۲ ساعت پس از مصرف قارچ با نشانه‌هایی نظیر تهوع و استفراغ، دردهای شکمی و احساس ضعف بروز پیدا می‌کند و مرحله دوم ۲۴ ساعت بعد از علائم اولیه، با ضعف، سرگیجه و کاهش سطح هوشیاری خود را نشان می‌دهد که این حالات ناشی از درگیری کبدی و کلیوی در فرد مسموم است که ممکن است او را به مرگ برساند.

درمان مسمومیت با قارچ سمی

تنها درمان اینگونه مسمومیت‌ها پیوند اورژانسی کبد است. بنابراین با مشاهده علائم اولیه مسمومیت باید فرد را سریعا به مراکز درمانی ارجاع دهند.

علت مسمومیت افراد

Cotter یکی از دلایل مسمومیت افراد، پس از مصرف قارچ‌های سمی تشخیص غلط آنها است. برخی از مردم به خاطر شکل ظاهری قارچ‌های سمی که شبیه به قارچ‌های غیر سمی و خوراکی هستند، دچار اشتباه می‌شوند. به طور مثال قارچ یکی از سمی‌ترین قارچ‌ها است که در امریکا بیشترین آمار مسومیت ناشی از مصرف قارچ سمی را به خود اختصاص داده است. این قارچ شبیه قارچ چتری سفیدی است که در اکثر فروشگاه‌های مواد غذایی به مردم ارائه می‌شود. این قارچ به طور گسترده درون چمن‌ها پس از باران تابستان و پاییز رشد می‌کند.

مشخصات قارچ خوراکی

در زمانهای گذشته گفته می‌شد که قارچ‌های خوراکی دارای حلقه و بوی مطبوع بوده و در اثر تکه تکه کردن تغییر رنگ نمی‌دهند؛ ولی قارچهای سمی در اثر فشرده شدن یا قطعه قطعه شدن رنگشان تغییر می‌کند و همچنین قارچ‌های سمی موجب سیاه شدن سکه نقره در هنگام طبخ می شوند. و قارچهای سمی دارای بوی بد بوده و پوست کندن آن‌ها راحت‌تر از قارچ‌های غیرسمی می‌باشد؛ به علاوه قارچ‌های سمی را حلزون نمی‌خورد و چنانچه قارچ سمی با پیاز تماس یابد پیاز به قهوه‌ای تغییررنگ می‌دهد. ولی تمام مطالب ذکر شده نه تنها در تفکیک و تمایز گونه‌های سمی از خوراکی ارزشی ندارد؛ بلکه گاهی موجب ایجاد مسمومیت‌های خطرناک نیز می‌شود. قارچ‌های خوراکی و سمی هر دو هنگامی که تازه باشند موجب تغییررنگ سکه و پیاز نمی‌شوند؛ مگر آنکه در حال فساد باشند. قارچ‌ها در اثر فاسد شدن مواد گوگردداری را تولید می‌کنند که این مواد موجب تغییر رنگ بعضی از اجسام می‌شود درست است که تعدادی از قارچ‌های خوراکی دارای حلقه می‌باشند؛ ولی همواره وجود حلقه در پایه قارچ دلیل بر خوراکی بودن آن نیست به عنوان مثال، تمام آمانیت‌های کشنده نیز دارای حلقه کامل می‌باشند.

در نتیجه

در حالت کلی هرگاه برای اولین‌بار با یک قارچ جدید برخورد می‌کنیم باید حتماً جانب احتیاط را رعایت کرده و در صورت عدم تشخیص از مصرف آن خودداری کنیم، چون احتمال دارد که جزء قارچ‌های سمی بوده و منجر به مسمومیت گردد.

انباشته شدن قارچ‌های خوراکی بر روی هم در شرایط آب و هوایی گرم منجر به تجزیه شدن قارچ‌ها و تولید مواد سمی می‌شود. در این حالت خوردن قارچ خوراکی نیز باعث ایجاد مسمومیت در فرد می‌شود. اولین گزارش مرگ ناشی از مصرف قارچ‌های خوراکی در سال 1938 در آمریکا داده شده است.

تهیه وگردآوری مجله دلگرم

مرضیه ملایری