زونیساماید چیست و چرا تجویز می شود؟

موارد مصرف داروی زونیساماید

زونیساماید (Zonisamide) یک سولفونامید ضد تشنج و مهارکننده کربنیک انیدراز است که برای جلوگیری و یا کنترل تشنج در بیماری صرع تجویز می‌شود. روند زونیساماید برای جلوگیری از تشنج کاملا شناخته شده نیست اما باعث کاهش تعداد تشنج‌ها می‌شود.

صرع بدین معناست که فرد به کرات دچار غش و تشنج می‌شود. تشنج یک حالت گذرا بوده که بر اثر تغییرات الکتریکی مغز ایجاد می‌شود. در تشنج تغییرات الکتریکی در یک قسمت خاص از مغز رخ می‌دهد و بنابراین به صورت موضعی بخشی از بدن دچار تشنج می‌شود. از آنجا که بخش‌های مختلف بدن توسط بخش‌های متفاوتی از مغز کنترل می‌شود، علائمی که در تشنج دیده می‌شود بستگی دارد که کدام بخش از مغز دچار تغییرات الکتریکی شده باشد. علائمی که ممکن است در طی تشنج اتفاق بیفتد می ‌تواند بر عضلات، احساسات، رفتار، آگاهی و یا ترکیبی از آن‌ها تاثیر بگذارد.

داروهایی مانند زونیساماید برای کنترل این وضعیت تجویز می‌شوند.

مکانیسم اثر زونیساماید

مکانیسم عمل زونیسماید مشخص نیست. به نظر می رسد کانال های سدیم و کانال های کلسیم T-type را بلوک می کندکه باعث سرکوب سلول های عصبی بیش فعال می گردد.

فارماکوکینتیک زونیساماید

این دارو از طریق دستگاه گوارش جذب و پیک سطح پلاسمائی آن 6-2 ساعت بعد از مصرف خوراکی حاصل می شود. وجود غذا فراهمی زیستی آنرا تغییر نمی دهد ولی زمان به پیک رسیدن پلاسمائی آنرا به تأخیر می اندازد. سطح ثابت پلاسمائی آن در عرض 2 هفته حاصل می شود. باند پروتئینی پلاسمائی آن پایین است. نیمه عمر حذفی آن حدود 63 ساعت است. دفع آن عمدتاً از طریق ادرار است. این دارو از جفت رد شده و در شیر مادر نیز پخش می شود.

مقدار مصرف زونیساماید

مقدار مصرف هر دارو را پزشک معالج تعیین می کند ولی مقدار مصرف معمول این دارو به شرح زیر می باشد:

اسکیزوفرنی در بزرگسالان (افراد بالای ۱۶ سال)

• دوز اولیه: ۱۰۰ میلی گرم یکبار در روز
• افزایش دوز: در صورت نیاز بعد از دو هفته می توان دوز دارو را به ۲۰۰ میلی گرم در روز یکبار در روز یا دوبار در روز برای حداقل دو هفته افزایش داد؛ سپس می توان به ۳۰۰ میلی گرم در روز برای حداقل دو هفته و بعد از آن ۴۰۰ میلی گرم در روز افزایش داد.
• دوز نگهدارنده: ۴۰۰ میلی گرم در روز
• دوز حداکثر: ۶۰۰ میلی گرم در روز

مصرف زونیساماید در بارداری و شیردهی

این دارو طبق نظر سازمان غذا و دارو ( FDA ) در گروه C قرار دارد و در مورد مصرف آن در دوران حاملگی مطالعه ای انجام نشده و مضر بودن آن بررسی نشده است لذا منافع و مضرات مصرف این دارو باید توسط پزشک متخصص بررسی شود تا هیچگونه خطری متوجه جنین نباشد .

زونیساماید در شیر مادر ترشح می شود لذا مصرف آن در دوران شیر دهی مجاز نمی باشد و فقط در صورت ضرورت طبق نظر پزشک معالج تجویز شود.

عوارض جانبی زونیساماید

عوارض شایعی که نیاز به توجه پزشکی دارد :

• عدم هماهنگی عضلانی ( لرزش و راه رفتن غیر عادی ) گیجی ( تغییرات ذهنی و خلقی ) و افسردگی .

عوارض با شیوع کمتر :

• اکیموز( لکه کوچک خونریزی در پوست یا مخاط ) ، راش پوستی ( قرمزی و حساسیت پوستی ) ، شیزوفرنی یا رفتارهای شیزوفرنی .

عوارضی که در صورت تداوم یا آزار دهندگی احتیاج به توجه پزشکی دارد :

1 – با شیوع بیشتر : درد شکم ، بی اشتهایی ، بیقراری و تحریک پذیری ، اشکال در تمرکز و حافظه ، دوبینی ، گیجی و خستگی ، سردرد ، بی خوابی ، تهوع ، خواب آلودگی ، ضعف و کوفتگی .

2 – با شیوع کم : اضطراب ، یبوست ، اسهال ، اشکال در تکلم و گفتار ، خشکی دهان ، سوء هاضمه ، علائم آنفلوانزائی ، کند ذهنی ، عصبانیت ، نیستاگموس ( حرکات یا چرخش غیر عادی چشم ) ، احساس گز گز یا مور مور ، رینیت آلرژیک ، تغییر حس چشایی ، کاهش وزن .

احتیاط مصرف در رابطه با زونیساماید

قبل از مصرف دارو پزشک خود را در صورت وجود موارد زیر مطلع کنید:

• حساسیت به آسپیرین
• سابقه صرع پایدار
• سابقه مشکلات کبدی یا کلیوی
• سابقه سنگ کلیه
• سابقه مشکلات تنفسی
• سابقه اسیدوز متابولیک
• مشکلات روحی و روانی
• اسهال
• رژیم غذایی با چربی بالا
• عمل جراحی پیش رو

تداخلات دارویی زونیساماید

تداخل دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و داروهای گیاهی) که استفاده می‌کنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز داروی مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.

1. برخی از داروهایی که ممکن است با zonisamide تداخل داشته باشند عبارتند از: مهار کننده‌های کربنیک انیدرازها (مانند استازولامید)، ارلیستات.
2. سایر داروهایی که ممکن است بر حذف زونیاساماید از بدن و عملکرد آن تاثیر گذارند، عبارتند از: داروهایی برای درمان تشنج (مانند فنوباربیتال، فنی توئین، پریمیدون)، ریفامپین‌ها (مانند ریفابوتین)، مخمر سنت جان.
3. داروهای خاصی که در ادامه نام می‌بریم، می‌توانند خطر عوارض جانبی داروی زونیساماید (مانند تنفس آهسته ، خواب آلودگی شدید و سرگیجه) را چندین برابر کنند، اگر داروهایی از جمله: الکل، ماری جوانا، داروهای خواب و یا ضد اضطراب (مانند دیازپام (diazepam)، زولپیدم (zolpidem))، آنتی‌ هیستامین‌ ها (از قبیل ستیریزین (cetirizine)، دیفن هیدرامین (diphenhydramine))، شل‌ کننده‌های عضلانی و داروهای ضد درد و مسکن (مانند کدئین و هیدروکدون) را استفاده می‌کنید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
4. برچسب بر روی تمام داروهای خود را (مانند داروهای آلرژی یا سرفه و سرماخوردگی) بررسی کنید چرا که برخی از آن‌ها از موادی تشکیل شده‌اند که باعث خواب‌ آلودگی می‌شوند. از داروساز خود در مورد استفاده از آن‌ها سؤال کنید تا با خیال راحت بتوانید از این داروها استفاده کنید.

هشدارها در رابطه با مصرف زونیساماید

• این دارو ممکن است موجب خواب آلودگی ، گیجی و اختلال در بینایی گردد ، لذا توصیه می گردد همزمان با مصرف این دارو از رانندگی و کار با وسایلی که نیاز به هوشیاری کامل دارند خودداری کنید .
• در صورت بروز درد در پشت یا معده یا کلیه که میتواند احتمال وجود سنگ کلیه باشد فوراً با پزشک معالج تماس بگیرید .
• این دارو ممکن است موجب تغییر محدودی در نتایج غلظت سرمی ، آلکالین فسفاتاز ، اوره و کراتینین شود .
• برای بررسی روند بهبود بیماری بیمار باید بطور منظم توسط پزشک معالج ویزیت شود .
• در دوره درمان با این دارو هنگام ورزش یا آب و هوای گرم که موجب گرمازدگی می شود احتیاط لازم را رعایت کنید .
• در صورت بروز راش پوستی ( خونریزی پوست ) تب ، گلو درد ، زخمهای دهانی ، خونمردگی سریع و وخیم شدن حالات صرع با پزشک معالج تماس بگیرید .
• از روش ضد بارداری مناسب و موثر استفاده کنید .

موارد منع مصرف زونیساماید

• سابقه حساسیت به زونیساماید یا داروهای سولفونامیدی، رنگ ها و مواد محافظ
• نارسایی کلیه

توصیه هایی برای مصرف کنندگان زونیساماید

1. این دارو را میتوانید با یا بدون توجه به غذا مصرف کنید.
2. برای جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه در حین مصرف این دارو، روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب مصرف کنید.
3. از قطع ناگهانی این دارو بپرهیزید.
4. این دارو می تواند هوشیاری شما را تحت تاثیر قرار دهد؛ در هنگام رانندگی و کارهایی که نیاز به هوشیاری دارند، احتیاط کنید.
5. از مصرف الکل در حین مصرف این دارو بپرهیزید.
6. آزمایشات مربوط به عملکرد کلیه و سطح بی کربنات خون در حین مصرف این دارو توصیه می شود.

شرایط نگهداری زونیساماید

• دارو را دور از نور، رطوبت و درون جعبه در درجه حرارت کمتر از 30 درجه سانتیگراد نگهداری نمایید .
• دارو را دور از دسترس اطفال نگهداری نمایید .

اطلاعات دارویی کامل داروی ضد صرع روفینامید

معرفی داروی ضد صرع ویگاباترین

داروی ضد تشنج : لیست کامل داروهای درمان صرع (تشنج)