همه چیز در مورد قرص کلستیرامین

معرفی قرص چربی خون کلستیرامین

کلستیرامین (Cholestyramine) برای چربی خون اولیه، خارش و اسهال های صفراوی، به عنوان درمان کمکی برای کاهش کلسترول سرم در بیماران مبتلا به هایپرکلسترولمی اولیه و برای کاهش خطرات بیماری شریان کرونر آترواسکلروتیک و آنفارکتوس میوکارد تجویز می‌شود.

این دارو در درمان زیادی کلسترول و LDL ‌خون در بیمارانی که به درمان با رژیم غذایی یا سایر روشها پاسخ کافی نداده اند، مصرف می شود. این دارو همچنین برای پیشگیری اولیه بیماری کرونر قلب در مردان با سن 59-35 سال که مبتلا به زیادی اولیه کلسترول خون بوده و به درمان با رژیم غذایی یا سایر روشها پاسخ کافی نداده اند، در درمان خارش همراه با توقف نسبی صفرا و سیروز اولیه صفراوی و اسهال ناشی از بیماری کرون یا واگوتومی مصرف می شود.

موارد مصرف کلستیرامین

• چربی خون
• هیپرکلسترولمی
• کاهش خطر بیماری‌های آتروسکلروتیک عروق کرونر و سکته قلبی
• خارش‌های ناشی از انسداد صفراوی
• مسمومیت با گلیکوزیدهای قلبی.

مکانیسم اثر کلستیرامین

پایین‌آورنده چربی خون: صفرا به طور معمول به داخل روده دفع می‌شود تا جذب چربی و سایر مواد چرب را تسهیل کند. کلستیرامین با اسیدهای صفراوی پیوند می‌یابد و تشکیل یک ترکیب نامحلول می‌دهد که از راه مدفوع دفع می‌شود. با کاهش صفرا در دستگاه گوارش ، چربی و مواد چرب کمتری از غذا جذب و برای ساخت اسیدهای صفراوی از کلسترول بیشتری استفاده می‌شود ؛ در نتیجه ، غلظت سرمی کلسترول کاهش می‌یابد.

در انسداد نسبی صفراوی، اسیدهای صفراوی اضافی در بافت‌های پوست تجمع یافته و به خارش منجر می‌شوند. کلستیرامین با کاهش غلظت اسیدهای صفراوی پوستی از خارش جلوگیری می‌کند.

همچنین، کلستیرامین می‌تواند به عنوان یک ضد اسهال در اسهال بعد از عمل ناشی از اسیدهای صفراوی در کولون عمل کند.

فارماکوکینتیک کلستیرامین

جذب: جذب نمی‌شود. کاهش غلظت کلسترول ممکن است 48-24 ساعت بعد از شروع درمان آغاز شود و تا مدت 12 ماه ادامه یابد. در بعضی از بیماران با ادامه درمان ، به دنبال کاهش اولیه، احتمال بازگشت به غلظت‌های اولیه کلسترول و یا بیشتر از آن وجود دارد. بهبود خارش ناشی از توقف صفرا طی 3-1 هفته بعد از شروع درمان حاصل می‌شود. اسهال ناشی از اسیدهای صفراوی ممکن است طی 24 ساعت متوقف شود.

دفع: کمپلکس نامحلول کلستیرامین با اسید صفراوی از راه مدفوع دفع می‌شود.

موارد و مقدار مصرف کلستیرامین

بزرگسالان: چهار گرم قبل از غذا و هنگام خواب مصرف می‌شود. مقدار مصرف نباید بیشتر از g/day 24 شود. این دارو را می‌توان در یک تا شش مقدار منقسم مصرف کرد.

کودکان 6 سال به بالا: مقدار mg/kg 80 یا g/m2 35/2 سه بار در روز مصرف می‌شود. مقدار مصرف نباید از 8 گرم در روز بیشتر شود. مقدار مصرف بی‌خطر در کودکان کوچکتر از شش سال مشخص نشده است.

نکته : کلستیرامین به صورت پودر عرضه می شود .برای مخلوط کردن، پودر را باید بر روی سطح مایع مورد نظر یا غذای غیرخشک پاشید، چند دقیقه منتظر ماند و سپس آن را هم زد تا سوسپانسیون یکنواخت به دست آید. برای جلوگیری از کف کردن زیاد دارو می‌توان از لیوان شیشه‌ای بزرگ استفاده کرد و سوسپانسیون را آهسته هم زد. حداقل 90 میلی‌لیتر آب یا مایعات دیگر (در صورت استفاده از مایع کربنات‌دار، برای جلوگیری از کف کردن زیاد، پودر را می‌توان در لیوان شیشه‌ای بزرگ ریخت و هم زد)، سوپ، شیر و یا آب میوه لازم است. بیمار بعد از مصرف دارو، باید در لیوان خالی آن آب ریخته و میل کند تا از مصرف تمام دارو اطمینان حاصل گردد.

موارد منع مصرف کلستیرامین

انسداد کامل صفراوی و حساسیت مفرط به هر یک از اجزای آن (کلستیرامین حاوی تارترازین است و این ماده ممکن است موجب بروز واکنش‌های آلرژیک در افراد حساس شود)، انسداد روده.

موارد احتیاط مصرف کلستیرامین

• یبوست (خطر تجمع مدفوع وجود دارد)
• سوءجذب (کاهش جذب چربی‌ها و ویتامین‌های محلول در چربی A، D، E، K ناشی از دارو ممکن است وضعیت را بدتر کند)
• بارداری (نارسایی جذب ویتامین‌ها و سایر مواد غذایی در مادر تهدید جدی برای جنین است).

عوارض جانبی کلستیرامین

• اعصاب مرکزی : اضطراب، گیجی، خستگی، سردرد، بی‌خوابی، سرگیجه، سنکوپ.
• گوش - حلق - بینی: وزوز گوش.
• ادراری ـ تناسلی: هماچوری، دیزوری.
• خون: آنمی، خونریزی.
• متابولیک: اسیدوز هایپرکلرمیک با آنیون گپ بالا که با استفاده طولانی مدت یا دوزها ی بالا اتفاق می‌ افتد.
• عضلانی- اسکلتی: کمردرد، درد عضلات و مفاصل، استئوپروز.
• پوست: بثورات پوستی، اکیموز، تحریک پوست، زبان و نواحی اطراف مقعد و بینی، راش.
• دستگاه گوارش: یبوست، متراکم شدن مدفوع، تشدید هموروئید، ناراحتی شکم، نفخ، تهوع، استفراغ، استئاتوره، خونریزی گوارشی.
• سایر عوارض: کمبود ویتامین A، D، K ناشی از کاهش جذب.

توجه: در صورت ادامه یبوست حتی بعد از کاهش مقدار مصرف دارو، افزایش ناگهانی در غلظت سرمی کلسترول و یا پاسخ نامناسب بعد از سه ماه درمان، باید مصرف دارو قطع شود.

اثر کلستیرامین بر آزمایشهای تشخیصی

1. کلستیرامین غلظت سرمی آلکالینفسفاتاز، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، کلرور، فسفر، کلسیم و سدیم را کاهش می‌دهد.
2. نارسایی در جذب کلسیم ممکن است به استئوپروز منجر شود.
3. کول هسیستوگرافی با استفاده از اسیدیوپانوییک به نتایج غیرمعمول منجر می‌شود، زیرا اسید یوپانوییک با کلستیرامین نیز پیوند می‌یابد و ممکن است منجر به کاهش سطح هموگلوبین و هماتوکریت گردد.

تداخلات دارویی کلستیرامین

1. کلستیرامین ممکن است جذب سایر داروهای خوراکی مانند استامینوفن، کورتیکواستروئیدها، مدرهای تیازیدی، فرآورده‌های تیروئید و گلیکوزیدهای قلبی را کم کند و در نتیجه اثرات درمانی آنها را کاهش دهد.
2. همچنین، توانایی بالقوه پیوند این دارو ممکن است اثرات ضدانعقادی وارفارین را کاهش دهد.
3. تخلیه همزمان ویتامین K ممکن است یا این اثر را خنثی کند یا فعالیت ضد انعقادی را افزایش دهد. پیگیری دقیق زمان پروترومبین لازم است.
4. مقدار مصرف هر یک از داروهای خوراکی ممکن است احتیاج به تنظیم داشته باشد تا پیوند احتمالی با کلستیرامین را جبران کند.
5. داروهای دیگر باید حداقل یک ساعت قبل یا 6-4 ساعت (در صورت امکان بیشتر) بعد از کلستیرامین مصرف شوند.
6. بعد از قطع مصرف کلستیرامین، تنظیم مجدد مقدار مصرف داروها لازم است تا از مسمومیت دارویی جلوگیری شود.

مصرف کلستیرامین در بارداری و شیردهی

FDA طبقه بندی: C. با وجود اینکه انتظار نمی‌رود دارو برای جنین ضرری داشته باشد، ولی ممکن است از طریق تداخل با جذب ویتامین‌های محلول در چربی منجر به آسیب به جنین گردد.

بی‌ضرری مصرف دارو در دوران شیردهی ثابت نشده است.

هشدارها در مورد کلستیرامین

برای مخلوط کردن، پودر را باید بر روی سطح مایع مورد نظر یا غذای غیرخشک پاشید، چند دقیقه منتظر ماند و سپس آن را هم زد تا سوسپانسیون یکنواخت به دست آید. برای جلوگیری از کف کردن زیاد دارو می‌توان از لیوان شیشه‌ای بزرگ استفاده کرد و سوسپانسیون را آهسته هم زد.

حداقل 90 میلی‌لیتر آب یا مایعات دیگر (در صورت استفاده از مایع کربنات‌دار، برای جلوگیری از کف کردن زیاد، پودر را می‌توان در لیوان شیشه‌ای بزرگ ریخت و هم زد)، سوپ، شیر و یا آب میوه لازم است. بیمار بعد از مصرف دارو، باید در لیوان خالی آن آب ریخته و میل کند تا از مصرف تمام دارو اطمینان حاصل گردد.

کلستیرامین برای درمان مصرف بیش از حد گلیکوزید قلبی استفاده می‌شود، زیرا با این داروها پیوند یافته و از گردش مجدد روده‌ای - کبدی آنها جلوگیری می‌کند. در صورت مصرف همزمان ، غلظت گلیکوزیدهای قلبی و سایر داروها باید پیگیری شود تا از مقدار مصرف صحیح طی و بعد از درمان با کلستیرامین اطمینان حاصل شود.

• غلظت سرمی کلسترول باید طی اولین ماه‌های درمان و بعد از آن به طور مرتب پیگیری گردد.
• عملکرد روده باید پیگیری شود. یبوست باید بلافاصله با کاهش مقدار مصرف و اضافه کردن یک نرم‌کننده مدفوع، درمان و در صورت لزوم، مصرف دارو قطع شود.
• علائم کمبود ویتامین A، D یا K پیگیری شود.

نکات قابل توصیه در مورد کلستیرامین

• رژیم غذایی را رعایت کرده و به طور مرتب آزمون خون به عمل آورید. اگر چه مصرف دارو بیماری را درمان نمی‌کند ولی به کنترل غلظت سرمی کلسترول کمک می‌کند.
• عوامل خطر قلبی را در نظر داشته باشید، باید وزن خود را کنترل و کشیدن سیگار را قطع کنید.
• دارو را نباید به صورت پودر خشک استفاده کنید. طرز صحیح مصرف دارو را از پزشک بپرسید.
• سوسپانسیون دارو را در دهان نگه ندارید، چرا که می‌تواند منجر به تغییراتی در سطح دهان همچون تغییر رنگ، خوردگی مینا یا پوسیدگی گردد.
• مصرف در سالمندان: بیماران 60 ساله و بزرگتر در معرض عوارض جانبی گوارشی و اثرات جانبی تغذیه‌ای دارو قرار دارند.
• مصرف در کودکان: کودکان طی مصرف کلستیرامین ممکن است در معرض خطر بیشتر اسیدوز هیپرکلرمیک قرار داشته باشند.
• دوز بی‌خطر در کودکان زیر 6 سال مشخص نشده است.

شرایط نگهداری کلستیرامین

دارو را در جای خشک و خنک و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

بیشتر بخوانید:

آشنایی با قرص استاتین داروی ضد چربی خون

موارد مصرف قرص آتورواستاتین آیا آتورواستاتین (لیپوفیکس) باعث ...

موارد مصرف قرص روسوواستاتین Rosuvastatin و عوارض این دارو

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم