آشنایی با موارد مصرف و عوارض ایمی ‌پرامین

معرفی ایمی‌ پرامین

قرص ایمی پرامین (Imipramine) به عنوان یکی از داروهای سه حلقه ضد افسردگی شناخته می شود که در درمان بیماران افسرده به کار میرود. این قرص در دو نوع 10 و 25 میلی گرمی وجود دارد.

افسردگی از مشکلات شایعی است که ممکن است در هر سنی و با هر شرایطی افراد را درگیر کند. معمولا استفاده از داروهای ضد افسردگی می‌تواند تا حد زیادی افسردگی را کنترل و درمان کند.

بیشترین موارد تجویز ایمی پرامین برای درمان شب ادراری کودکان, اضطراب، وسواس و افسردگی است. این دارو با افزایش سروتونین مغز باعث رفع و کاهش علائم افسردگی شده و اختلالات اشتها و خواب را رفع کرده و همچنین در کاهش اضطراب و ترس موثر است.

اشکال دارویی:

• قرص روکش دار: 10.25 و 50 میلی گرم
• تزریقی: 12.5 میلی گرم در میلی لیتر

نام تجاری: Tofranil

موارد مصرف ایمی‌ پرامین

• افسردگی
• اختلالات اضطرابی
• اختلال جبری،وسواسی
• حملات پانیک
• سندرم پیش از قاعدگی
• انزال زودرس یا زودانزالی
• شب ادراری

مکانیسم اثر ایمی ‌پرامین

اثر ضد افسردگی: به نظر می‌رسد ایمی‌پرامین اثر ضد افسردگی خود را از طریق مهار برداشت مجدد نوراپی‌نفرین و سروتونین در پایانه‌های عصبی پیش‌سیناپسی CNS اعمال می‌کند و در نتیجه موجب افزایش غلظت و فعالیت این واسطه‌های عصبی در شکاف سیناپسی می‌شود. ایمی‌پرامین اثر ضد کولینرژیک نیز دارد و در درمان شب ادراری کودکان بزرگتر از شش سال مصرف می‌شود.

تاثیر ضد التهابی ایمی پرامین به علت عملکرد کولینرژیک آن می باشد.

فارماکوکینتیک ایمی ‌پرامین

• ایمی پرامین جذب گوارشی خوبی دارد.
• ایمی پرامین در کبد متابولیزه شده و دفع ادراری دارد.
• نیمه عمر ایمی پرامین 8 تا 16 ساعت است.

مقدار و نحوه مصرف ایمی ‌پرامین

الف) افسردگی، اضطراب، درد نوروژنیک.

بزرگسالان: ابتدا، مقدار mg/day 100-75 در مقادیر منقسم از راه خوراکی یا تزریق عضلانی مصرف می‌شود. سپس، مقدار 50-25 میلی‌گرم به مقدار قبلی افزوده می‌شود تا حداکثر به مقدار 200 میلی‌گرم برسد. در بعضی از بیماران می‌توان با مقادیر کمتر (25 میلی‌گرم از راه خوراکی) شروع و سپس به تدریج مقدار 25 میلی‌گرم یک روز در میان اضافه کرد. حداکثر مقدار مصرف mg/day 300 است.

تمام مقدار تجویز شده را می‌توان به هنگام خواب مصرف کرد(تزریق عضلانی استفاده می‌شود). حداکثر مقدار مصرف برای بیماران سرپایی mg/day 200، بیماران بستری mg/day 300 ، و بیماران سالخورده mg/day 100 است. در کهنسالان از دوز 10 میلی‌گرم آغاز نموده در صورت نیاز به 30 الی 40 میلی گرم در روز افزایش داده می‌ شود. حداکثر دوز در این گروه 100 میلی‌گرم است.

ب) شب ادراری کودکان.

کودکان شش ساله و بزرگتر: از راه خوراکی، مقدار mg/day 75-25 یک ساعت قبل از خواب مصرف می‌شود.

ایمی پرامین را بایستی همراه آب معمولا یک تا چهار بار در روز مصرف نمایید. شما بایستی این دارو را مطابق نسخه خود مصرف نمایید و از افزایش یا کاهش این دارو بدون نظر پزشک خود جدا خودداری نمایید. دوز قرص ایمی پرامین به میزان پاسخ شما به دارو، شدت مشکلتان، سن و همچنین سایر داروهایی که مصرف می نمایید وابسته می‌باشد. به طور معمول برای درمان افسردگی بزرگسالان، 50-25 میلی‌گرم سه یا چهار بار در روز مصرف می‌شود و سپس مقدار مصرف برحسب تحمل و نیاز بیمار تنظیم می‌گردد.

مصرف این دارو همراه غذا می‌تواند عوارضی نظیر تهوع را تا حدودی کاهش دهد. در صورتی که قرص ایمی پرامین موجب خواب‌آلودگی شما گردد ممکن است پزشک شما به شما توصیه نماید تا این دارو را قبل از رفتن به رختخواب مصرف نمایید.

عوارض جانبی ایمی ‌پرامین

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض ایمی پرامین عبارت است از:

• CNS: ضعف، گیجی، سردرد، تحریک پذیری، ترمور، پارستزی، آرامش بیش از حد، تشنج
• GI: تهوع و استفراغ، پر خوری، افزایش وزن، خشکی دهان، اسهال، زردی، نفخ، استوماتیت، ایلئوس فلجی
• CV: تاکیکاردی سینوسی، طپش قلب، هایپوتانسیون وضعیتی، هایپرتنشن
• GU: احتباس ادراری، تاخیر در شروع ادرار کردن، تکرر ادرار
• Other: راش، بثورات جلدی، آلرژی، وزوزگوش، فتوفوبی، ائوزینوفیلی، ترومبوسیتوپنی

مصرف ایمی ‌پرامین در بارداری و شیردهی

ایمی پرامین در بارداری: مصرف ایمی پرامین در بارداری در گروه C قرار دارد. مطالعات اپیدمیولوژیک افزایش ریسک بروز ناهنجاری های مادرزادی را در مورد مصرف ایمی پرامین در بارداری نشان داده است.استفاده از داروهای ضد افسردگی می تواند با افزایش ریسک زایمان زودرس ارتباط داشته باشد. داده های کنترل شده ای در مورد تاثیر ایمی پرامین در بارداری انسان وجود ندارد. نوزادانی که مادران آن ها از ایمی پرامین تا زمان زایمان استفاده کرده اند در ساعت و یا روزهای اولیه دچار تنگی نفس، بی حالی، کولیک، تحریک پذیری، فشار خون بالا، لرزش و یا اسپاسم شده اند. تا حد امکان مصرف ایمی پرامین باید تدریجا و حداقل 7 روز قبل از تاریخ محاسبه شده برای زایمان قطع گردد.

ایمی پرامین در شیردهی: ایمی پرامین می تواند به شیر مادر ترشح شود و به نوزاد شیر خوار آسیب برساند. شیردهی نباید همزمان با مصرف ایمی پرامین صورت گیرد. اما تاثیرات ایمی پرامین در نوزادان شیرخوار مشخص نیست.

مسمومیت با ایمی پرامین و درمان آن

مصرف بیش از حد ایمی‌پرامین (بخصوص با الکل) مخاطره‌آمیز است.

تظاهرات بالینی: در 12 ساعت اول بعد از مصرف بیش از حد، یک مرحله تحریکی وجود دارد که با فعالیت شدید ضد کولینرژیک (آشفتگی، تحریک‌پذیری، اغتشاش شعور، توهمات، افزایش درجه حرارت بدن، نشانه‌های پارکینسون، تشنج، احتباس ادرار، مخاط خشک، انبساط مردمک چشم، یبوست، و انسداد فلجی روده) مشخص می‌شود. به دنبال آن اثرات مضعف CNS، مانند کاهش درجه حرارت بدن، کاهش یا فقدان رفلکسها، تسکین، کمی فشار خون، سیانوز، و بی‌نظمیهای قلبی، از جمله تاکیکاردی، اختلالات هدایتی، و اثرات شبه‌ کینیدین بر روی EKG، بروز می‌کنند.

بهترین علامت شدت مصرف بیش از حد دارو پهن شدن کمپلکس QRS است که معمولاً با غلظت سرمی بیش از ng/ml 1000 بروز می‌کند. غلظت سرمی معمولاً کمک کننده نیست. اسیدوز متابولیک ممکن است به دنبال کمی فشار خون ، کمی تهویه و تشنجات بروز کند.

درمان: علامتی و حمایتی است و شامل باز نگهداشتن مجرای تنفسی، حفظ درجه حرارت بدن و تعادل آب و الکترولیت می‌شود. در صورت هوشیار بودن بیمار، واداشتن او به استفراغ و به دنبال آن شستشوی معده و تجویز ذغال فعال به بیمار ، برای جلوگیری از جذب بیشتر دارو، صورت می‌گیرد. دیالیز مؤثر نیست. حملات تشنجی را با تزریق دیازپام یا فنی ‌توئین، آریتمی را با تزریق فنی ‌توئین یا لیدوکائین و اسیدوز را با بیکربنات سدیم باید درمان کرد. باربیتوراتها به دلیل توانایی افزایش اثرات ضعف تنفسی و CNS به کار نمی‌رود.

موارد منع مصرف ایمی ‌پرامین

• حساسیت شدید به دارو
• حساسیت به انواع دیگر داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
• تضعیف تنفسی
• نقاهت پس از انفارکتوس میوکاردیال یا سکته قلبی
• کودکان زیر 6 سال

موارد احتیاط هنگام مصرف ایمی ‌پرامین

• اختلالات قلبی عروقی، کبدی یا کلیوی
• هایپرپلازی خوش خیم پروستات
• دیابت
• گلوکوم
• اسکیزوفرنی
• پارکینسون
• ایلئوس فلجی

تداخلات دارویی ایمی ‌پرامین

1. مصرف همزمان ایمی ‌پرامین با داروهای مقلد سمپاتیک، از جمله اپی‌نفرین، فنیل‌افرین، فنیل‌پروپانول‌آمین، و افدرین (که اغلب در اسپریهای بینی وجود دارند) ممکن است موجب افزایش فشار خون شود.
2. مصرف همزمان ایمی ‌پرامین با وارفارین ممکن است زمان پروترومبین را افزایش داده و موجب خونریزی شود.
3. مصرف همزمان ایمی ‌پرامین با داروی تیروئید، و دارو‌های ضد آریتمی (کینیدین، دیسوپیرامید، پروکائین‌آمید) ممکن است احتمال بروز آریتمی قلبی و اختلال در هدایت قلبی را افزایش دهد.
4. ممکن است اثرات کاهنده فشار خون دارو‌هایی را که از طریق مرکزی عمل می‌کنند، مانند گوانتیدین، کلونیدین، متیل دوپا و رزرپین، را کاهش دهد.
5. مصرف همزمان ایمی ‌پرامین با دی‌سولفیرام ممکن است باعث بروز دلیریوم و تاکیکاری شود.
6. مصرف همزمان با دارو‌های مضعف CNS مانند ، الکل، ضد درد‌ها، باربیتوراتها، مخدر‌ها، آرام بخشها، و دارو‌های بیهوش کننده ممکن است سبب بروز اثرات اضافی (رخوت بیش از حد) شود.
7. مصرف همزمان ایمی ‌پرامین با آتروپین و سایر دارو‌های آنتی‌کولینرژیک، مانند فنوتیازینها، ضد هیستامینها، مپریدین و دارو‌های ضد پارکینسون، ممکن است سبب بروز اثرات اضافی (رخوت بیش از حد، انسداد فلجی روده، تغییرات بینایی، و یبوست شدید) شود.
8. مصرف همزمان ایمی ‌پرامین با متریزامید سبب افزایش خطر بروز تشنج می‌شود.
9. باربیتوراتها و مصرف زیاد دخانیات موجب القای متابولیسم ایمی‌پرامین و در نتیجه، کاهش اثر درمانی آن می‌شوند.
10. فنوتیازینها و هالوپریدول متابولیسم ایمی‌پرامین و اثر درمانی آن را کاهش می‌دهند.
11. متیل فنیدات، سایمتیدین، دارو‌های خوراکی جلوگیری کننده از بارداری، پروپوکسی‌فن و دارو‌های مسدود کننده گیرنده بتا ممکن است متابولیسم ایمی‌پرامین را مهار ساخته و غلظت پلاسمایی و سمیت آن را افزایش دهند.

توجهات پزشکی – پرستاری هنگام مصرف ایمی ‌پرامین

1. در حین درمان با ایمی پرامین سی بی سی، آنزیم های قلبی، آنزیم های کبدی هم چنین نوار قلبی باید انجام شود.
2. در طول درمان با ایمی پرامین فشار خون بیمار در دو وضعیت ایستاده و خوابیده باید اندازه گیری شود.
3. علائم حیاتی و وضعیت تنفسی هر چهار ساعت و ادم و وزن بدن هر هفته باید چک شود.
4. به علائمی مانند سفتی عضلانی، دیستونی و آکاتزی توجه نمایید.
5. وضعیت ذهنی بیمار را مورد بررسی قرار دهید.
6. نشانه های قطع مصرف ایمی پرامین را بشناسید: تهوع و استفراغ، سردرد، درد عضلات، ضعف، اسهال، بی خوابی و بی قراری
7. الگوهای دفع کلیوی و روده ای را مورد توجه قرار دهید. در صورت بروز یبوست مصرف مایعات و غذاهای پر فیبر را توصیه کنید.
8. برای کاهش نشانه های گوارشی ایمی پرامین را با غذا یا شیر تجویز کنید.
9. برای رفع خشکی دهان آدامس یا آب نبات را پیشنهاد کنید.
10. در صورت منعقد شدن کریستال های آمپول ایمی پرامین قبل از تزریق عضلانی آن را زیر آب گرم بگیرید.
11. با توجه به افت فشار وضعیتی بیمار را در حرکت یاری کنید.

توجهات بیمار – خانواده هنگام مصرف ایمی ‌پرامین

• به دلیل افت فشار وضعیتی از تغییر ناگهانی وضعیت بیمار خودداری کنید.
• برای کاهش نشانه های گوارشی ایمی پرامین را با غذا یا شیر مصرف کنید.
• برای رفع خشکی دهان از آدامس یا آب نبات استفاده کنید.
• در صورتی که اخیرا دچار حمله قلبی شده اید نباید از ایمی پرامین استفاده کنید.
• از مصرف الکل و داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی همزمان با ایمی پرامین اجتناب کنید.
• در طول درمان با ایمی پرامین از انجام کارهایی که به تمرکز بالا نیاز دارند اجتناب کنید.
• در صورتی که در طول درمان با ایمی پرامین نیاز به جراحی داشته باشید، ممکن است استفاد از ایمی پرامین قبل از جراحی قطع شود.
• از قطع ناگهانی ایمی پرامین اجتناب کنید. قطع مصرف ایمی پرامین باید به صورت تدریجی و تحت نظر پزشک انجام شود.
• علائم اوردوز با ایمی پرامین عبارت است از گیجی، ضربان قلب سریع، غش و یا تشنج.
• برای جلوگیری از حساسیت به نور از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
• در صورت نیاز هنگام حرکت کردن در اوایل درمان با ایمی پرامین از دیگران کمک بخواهید.

نکاتی که در ارتباط با مصرف ایمی ‌پرامین باید بدانید

1. در هفته‌های اول درمان به دلیل افزایش تمایل به خودکشی باید بیمار را تحت نظر قرارداد.
2. کودکان و سالمندان بیش از سایر گروه‌های سنی به این دارو حساس می‌باشند. بنابراین توصیه می‌گردد این افراد با نظارت خاصی از داروی خود استفاده نمایند.
3. ایمی پرامین به مقدار کم در شیر ترشح می‌شود. منافع دارو برای مادر در برابر مضرات آن برای شیرخوار باید سنجیده شود.
4. ایمی پرامین با میزان بروز بالای کمی فشار خون وضعیتی همراه است. بعد از اولین مقدار مصرف، باید فشار خون بیمار در حالت ایستاده و نشسته اندازه‌گیری شود.
5. قطع مصرف دارو نباید به‌ طور ناگهانی صورت گیرد، بلکه باید تدریجی و در طول زمان انجام شود.
6. مصرف این دارو حداقل 48 ساعت قبل از اعمال جراحی باید قطع شود.
7. این دارو با ایجاد خواب‌آلودگی، ممکن است بر اعمالی که نیاز به مهارت و هوشیاری دارند (مانند رانندگی) تاثیر بگذارد.
8. دوره درمان با این دارو باید کامل شود.
9. مصرف دارو برای افسردگی در کودکان کوچکتر از ۲۱ سال توصیه نمی‌شود.

شرایط نگهداری ایمی ‌پرامین

ایمی پرامین باید در ظرف بسته و در درمای 15 تا 30 درجه سانتی گراد نگهداری شود.

بیشتر بخوانید:

آشنایی با موارد مصرف قرص ضد افسردگی دوسولپین

افسردگی؛ چگونه افسردگی را درمان کنیم؟

روش های از بین بردن افسردگی بدون دارو

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم