معرفی داروی کلرپرومازین (تورازین)
کلرپرومازین (تورازین) جزء داروهای ضد جنون است و در اختلالات شدید روانی (سایکوز) مانند اسکیزوفرنی، جنون یا حملات حاد مانیا و به عنوان آرامبخش، رفع سکسکه مقاوم، بیاشتهایی عصبی، میگرن، فشار خون حاملگی، درمان وابستگی به مخدرها و در نوزادان دیستونی گردنی بکار میرود.
قرص کلرپرومازین یک داروی آرامبخش برای کسانی است که اختلالات روانی دارند. این قرص به دلیل اثر زیاد آرامبخشی، برای بیماری های حاد روانی مانند اسکیزوفرنی تجویز می شود.
مکانیسم اثر کلروپرومازین (تورازین)
کلروپرومازین آنتاگونیست گیرنده ی D2 دوپامینرژیک در مغز می باشد؛
موجب کاهش آزادسازی هورمونهای هیپوتالاموس و هیپوفیز می گردد. همچنین ممکن است سیستم فعالساز شبکیه را سرکوب کند.
فارماکوکینتیک کلروپرومازین (تورازین)
با مصرف خوراکی، کلرپرومازین، جذبی سریع دارد،اما تحت تأثیر عبور اول کبدی قرار میگیرد.دارو متابولیسم کبدی وسیعی داشته ( بعضی از متابولیتها فعال هستند) از راه صفرا و ادرار دفع میگردد. پیوند این دارو به پروتئین پلاسما بسیار زیاد است.
موارد و مقدار مصرف کلروپرومازین (تورازین)
اختلالات سایکوتیک:
- بالغین: مصرف خوراکى 100-25 میلیگرم در هر 8-6 ساعت و سپس درصورت لزوم افزایش دوز تا 1000 میلیگرم روزانه عملى است.
- بالغین: در فرم تزریق عضلانى 50-10 میلیگرم در هر 8-6 ساعت انجام میشود.
- بچهها: مصرف خوراکى 0/5mg/kg در هر 6-4 ساعت و یا مصرف عضلانی/ وریدى در هر 8-6 ساعت.
در تهوع و استفراغ:
- بالغین: مصرف خوراکى 25-10 میلیگرم در هر 6-4 ساعت درصورت نیاز و یا تزریق عضلانى 50-25 میلیگرم در هر سهساعت درصورت نیاز؛ و یا مصرف رکتال 100-50 میلیگرم در هر 8-6 ساعت درصورت نیاز، و حداکثر میتوان 400 میلیگرم روزانه دارو را مصرف کرد.
- بچهها: مصرف خوراکى 0/5mg/kg در هر 6-4 ساعت درصورت نیاز؛ یا تزریق عضلانى 0/5mg/kg در هر 8-6 ساعت درصورت نیاز و حداکثر میتوان روزانه 40 میلیگرم از دارو استفاده کرد (در بچههاى زیر پنجسال) و یا تا 75 میلیگرم در بچههاى 12-5 سال، یا مصرف رکتال 0/5 میلیگرم/ یک پوند در هر 8-6 ساعت درصورت نیاز.
- بالغین: در فرم تزریقى دارو 50-25 میلیگرم در روز و یا دوبار در روز قابل استفاده است.
- بچهها: در فرم تزریقى دارو 0/55 میلیگرم/ کیلوگرم روزانه بهفاصله هر 6 الى 8 ساعت قابل استفاده است.
سکسکه مقاوم:
- بالغین: مصرف خوراکى 50-25 میلیگرم سه الى چهار بار در روز و یا تزریق عضلانى 50-25 میلیگرم و تنها در صورتىکه به فرم خوراکى جواب نداده باشد. و یا تزریق وریدى 25-50 میلیگرم از دارو در 500-100 میلیلیتر از سالین در فرمهاى شدید سکسکه بهکار میرود.
مصرف کلرپرومازین (تورازین) در بارداری و شیردهی
- عبور از جفت ، مصرف در بارداری تنها در برتری منافع بر مضار استفاده از دارو.
- ورود به شیر مادر و عدم اثبات استفاده بی خطر از دارو در دوران شیردهی
عوارض جانبی کلروپرومازین (تورازین)
- اعصاب مرکزی:ن شانه های اکستراپیرامیدال، دیسکینزی دیررس، رخوت، سودوپارکینسونیسم، خواب آلودگی، سندرم بدخیم نورولپتیک، تشنج.
- قلبی ـ عروقی: کمی فشار خون وضعیتی ، تاکیکاردی، تغییرات الکتروکاردیوگرافی (EKG).
- چشم، گوش، حلق و بینی : تاری د ید، تغییرات چشمی، احتقان بینی.
- دستگاه گوارش : خشکی دهان ، یبوست، تهوع.
- کبد : زردی.
- ادراری ـ تناسلی:احتباس ادرار، مهار انزال، بی نظم ی قاعدگی، پریاپیسم.
- خون : لکوپنی گذرا ، آگرانولوسیتوز، ترومبوسیتوپنی، آنمی آپلاستیک، ائوزینوفیلی، آنمی همولیتیک.
- پوست: واکنش های آلرژیک حساسیت به نور خفیف، درد در محل تزریق عضلانی، پیگمانتاسیون پوست، آبسه استریل.
- سایر عوارض: ژن یکوماستی.
- قطع ناگهانی مصرف دارو بعد از درمان طولانی با کلرپرومازین ممکن است موجب بروز گاستریت، تهوع، استفراغ، سرگیجه، و ترمور شود.
اثر کلروپرومازین (تورازین) بر آزمایشهای تشخیصی
کلرپرومازین در پاسخ آزمونهای ادرار برای پورفیرین، اوروبیلی نوژن ، آمیلاز، 5- هیدروکسی ایندول استیک اسید (5-HIAA) نتایج مثبت کاذب ایجاد می کند. زیرا متابولیت های این دارو موجب نتایج مثبت کاذب می شود.
کلرپرومازین می تواند شمارش ائوزینوفیل و آنزیم های کبدی را افزایش و سطح هموگلوبین و هماتوکریت و شمارش گلبول های سفید، گرانولوسیتها و پلاکتها را کاهش دهد.
تداخلات دارویی کلروپرومازین (تورازین)
- افزایش خطر بروز آریتمی در تجویز همزمان با آنتیآریتمیها، آنتیهیستامینها، ضد مالاریاها و سیزاپراید (داروهای طولانیکننده فـاصله QT
- تقویت تـضعیف CNS نـاشی از دارو در تجویز همزمان با مضعفهای CNS نظیر الکل، هوشبرهای عمومی، خوابآورهـا، ضد اضـطرابهـا و مخدرها
- امکان کاهش اثرات درمانی فنوتیازینها و افزایش بروز عوارض آنتیکولینرژیک و یا بدترشدن علایـم اسکیزوفرنی و بروز دیسکینزی دیررس در تجـویز همزمان با آنتیکولینرژیکها
- کـاهش جذب دارو توسط آنتیاسیدها
- بروز اثرات آنتیموسکارینی و هیپوتانسیون مضاعف و یا افزایش غلظت سرمی ضد افسردگیها و آنتیسایکوتیکها با مهار آنزیمهای کبدی مسئول متابولیسم هر دو در تجویز همزمان
- بروز علایم اکستراپیرامیدال، سـندرم سـایکونوروموتور، اسـتوپور، بـرادیکـاردی و احـتباس ادراری در مصرف همزمان با فلوکستین.
- افزایش غلظت پلاسمایی کلرپرومازین توسط لیتیم و بـروز انسـفالوپاتی حاد و افزایش دفع کلیوی لیتیم توسط کلرپرومازین.
- امکان کاهش غلظت پلاسمایی آنتیسایکوتیکها یا متابولیتهای فعال آنها در تجویز همزمان با داروهای ضد صرع (کاربامازپین، فنوباربیتال و فنیتوئین) وکاهش یا افزایش سطح سرمی فنیتوئین وکاربامازپین.
- امکان بروز آکاتژیا و دیستونی به دنبال مصرف الکل در بیماران تحت درمان با آنتیسایکوتیکـها.
- کاهش اثر سداتیو و افت وضعیت فشار خون ناشی از کلرپرومازین و افزایش کلیرانس کلرپرومازین با سیگار کشیدن.
- امکان افزایش خطر بروز واکنشهای دیستونیک ناشی از آنتیسایکوتیکها در معتادان به کـوکائین
- امکـان افـزایش خطر بـروز عوارض اکستراپیرامیدال آنتیسایکوتیکـها در تجویز همزمان با متوکلوپرامید
- افزایش خطر بروز عوارض جانبی فنوتیازینها در تجویز همزمان با پـیپرازین
- تشدید سمیت با دارو در مصرف همزمان با سایمتیدین.
هشدار ها در مورد کلروپرومازین (تورازین)
1. این دارو در موارد زیر باید با احتیاط فراوان مصرف شود:
الکلسیم حاد، دیسکرازی خونی، آسیب شدید مغزی، تصلب عروق مغزی، کاهش ذخیره قلبی مانند بیکفایتی دریچه میترال، بی کفایتی عروق مغزی، فئوکروموسیتوم، بی کفایتی کلیه، سندرم Reye، عیب کار کبد، سابقه حساسیت به هر یک از فنوتیازینها.
2. بررسی حرکت غیرطبیعی و مشاهده دقیق علائم اولیه دیسکینزی، در فواصل منظم در طول درمان، بویژه در سالخوردگان و بیمارانی که مقادیر زیاد دارو مصرف نموده یا به مدت طولانی تحت درمان هستند، توصیه میشود.
3. کلرپرومازین نباید از راه زیر جلدی تزریق شود، زیرا سبب نکروز شدید بافت میشود.
4. در درمان کزاز ، جراحی و سکسکه شدید، دارو فقط از راه تزریق وریدی مصرف میشود.
5. قبل از تزریق وریدی، کلرپرومازین هیدروکلراید باید با محلول تزریقی کلرورسدیم رقیق شود.
توصیه های دارویی کلروپرومازین (تورازین)
1. دوره درمان با این دارو باید کامل شود. این دارو نباید بیش از مقدرا تجویز شده مصرف شود.
2. برای حصول اثرات درمانی، مطلوب ممکن است چند هفته زمان مورد نیاز باشد.
3. در صورتی که یک نوبت مصرف دارو فراموش شود، اگر رژیم درمانی بصورت یک نوبت مصرف در روز باشد، به محض به یاد آوردن در همان روز، نوبت فراموش شده باید مصرف شود. درغیر اینصورت، از مصرف نوبت فراموش شده باید خودداری شود. اگر رژیم درمانی بصورت چند نوبت در روز باشد،به محض به یادآوردن طی یک ساعت ، آن نوبت باید مصرف شود. در غیر این صورت از مصرف نوبت فراموش شده یا دوبرابر کردن مقدار مصرف بعدی باید خودداری گردد.
4. قبل از قطع مصرف دارو، باید به پزشک مراجعه شود. قطع تدریجی مصرف دارو ممکن است ضروری باشد.
5. از مصرف فرآوردههای حاوی الکل و سایر داروهای مضعف CNS با این دارو باید خودداری گردد.
6. در صورت نیاز به هرگونه عمل جراحی یا درمان اورژانس، پزشک باید از مصرف این دارو آگاه گردد.
7. هنگام رانندگی یا کار با ماشینآلاتی که نیاز به هوشیاری دارند، باید احتیاط نمود.
8. هنگام برخاستن ناگهانی از حالت خوابیده یا نشسته ، باید احتیاط نمود.
9. هنگام ورزش، در هوای گرم یاهنگام حمام آب گرم، به علت احتمال بروز شوک حرارتی باید احتیاط نمود.
10. این دارو ممکن است سبب بروز خشکی دهان شود. در صورت تداوم خشکی به مدت بیش از دو هفته ، باید به پزشک مراجعه نمود.
11. احتمال بروز حساسیت به نور با مصرف این دارو وجود دارد. استفاده از عینک و لباس محافظت کننده ممکن است ضروری باشد.
12. بیماران سالخورده و ناتوان ممکن است به مقادیر کمتری از دارو نیاز داشته باشند.
مسمومیت و درمان با کلروپرومازین (تورازین)
علایم عبارتند از: تضعیف CNS به صورت خوابآلودگی، خواب عمیق یا کـوما، هـیپوتانسیون، عوارض اکستراپیرامیدال، پرفشاری خون (نادر) آژیتاسیون، بیقراری، تشنج، تب، هیپرترمی، هیپوترمی، واکنشهای اتونومیک، تغییرات ECG آریتمیهای قلبی.
درمان: علامتی – حمایتی. قلیاییکردن پلاسما با بیکربنات سدیم. تاثیر بیتشر شـارکول فـعال هـمراه بـا سوربیتول نسبت به ایجـاد استفراغ یا لاواژ. درمان علایم اکستراپیرامـیدال بـا داروهـای آنـتیپارکینسون، باربیتوراتها یا دیفنهیدرامین. استفاده از وازوپرسورهایی نظیر نوراپینفرین و فنیلافرین در صورت ایـجاد هیپوتانسیون و منع مصرف اپینفرین و دوپامین در این مـوارد. درمـان آریـتمیهای بـطنی بـا فنیتوئین IV . درمان تشنج با فنوباربیتال یا دیازپام. عدم تاثیر دیالیز در درمان مسمومیت با آنتیسایکوتیکـها.
توجهات پزشکی – پرستاری هنگام مصرف کلروپرومازین (تورازین)
- کنترل CBC آزمونهای عملکرد کبد و کلیه، چشم، آنالیز ادرار و ECG بیمار در شروع درمان و به طور مرتب در حین درمان
- امکان مخفیکردن علایم مسمومیت با سایر داروها و علایـم بـیماریهایی نـظیر تومور مغزی، انسداد روده و سندرم ری و امکان مهار رفلکس سرفه و بروز آسپراسیون مواد استفراغی
- خودداری از مصرف محـلول تزریقی تغییررنگ داده
- پرهیز از تزریق SC دارو و تزریق IM آهسته، به طور عمقی و در یک عضله بزرگ
- ضرورت رقیقسازی دارو جـهت تـزریق IV (اسـتفاده از مـحلول در سالین)
- کنترل جذب و دفع بیماران بستری
- نـاسازگاری مـحلول تـزریقی کلرپرمازین هیدروکلراید با ترکیبات زیر: آمینوفیلین، آمفوتریسین، برخی باربیتوراتها، سوکسینات سدیـم کـلرامـفنیکل، کلروتیازید سدیم، سایمتیدین هیدروکلراید، دیمنهیدرینات، هپارین سدیم، سولفات مورفین (در صورتی که حاوی ماده نگهدارنده کرزول باشد) برخی پنیسیلینها، رانیتیدین هیدروکلراید
- کنترل علایم حـیاتی، اندازهگیری فشارخون در هر دو دست.
- پرهیز از انجـام کارهاییکه نیاز به هوشیاریکامل دارند به ویژه در یک یا دو هفته اول درمان و خودداری از مـصرف الکـل و سـایر سـرکوبگرهای .CNS
- امکـان تغییررنگ ادرار به صورتی یا قهوهای متمایل به قرمز با مصرف فنوتیازینها
- پرهیز از تـغییر وضـعیت ناگهانی به ویژه در شروع درمان
- مطلعکردن پزشک در صورت بـروز گـلودرد، تب، راشهای جلدی، کبودشدگی یا خونریزی غیرطبیعی، اختلال بینایی و علایم یرقان.
بیشتر بخوانید:
موارد مصرف قرص کتوتیفن (Ketotifen) و عوارض جانبی این دارو
موارد مصرف بوپرنورفین و باورهای غلط در مورد این دارو
موارد مصرف قرص ملوکسیکام یا موبیک و عوارض جانبی این دارو
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
- برچسبها
- کلرپرومازین تورازین
دیدگاه ها