آشنایی با داروی ضد حساسیت پزودوافدرین

موارد مصرف پزودوافدرین

پزودوافدرین (Pseudoephedrine) یک ترکیب ضد احتقان است که در درمان احتقان بینی یا سینوس ها، مجرای شیپور استاش، التهاب حاد شیپور استاش، التهاب سروزی گوش میانی رینیت وازوموتورو اختلال عملکرد گوش میانی به دلیل تغییرات فشار جو، استفاده می شود.

مکانیسم اثر پزودوافدرین

پزودوافدرین با تاثیر بر گیرنده های آلفا آدرنرژیک در مخاط دستگاه تنفسی، موجب تنگ شدن عروق و کاهش تورم مخاط بینی می گردد و در حقیقت مجاری تنفسی بینی بازتر می شود. دارو می تواند موجب افزایش تخلیه ترشحات سینوسها و باز شدن شیپور استاش مسدود شده، گردد.

فارماکوکینتیک پزودوافدرین

بطور ناقص در کبد متابولیزه شده و شروع اثر آن پس از 30-15 دقیقه می باشد. که طی 60-30 دقیقه به حداکثر می رسد. طول اثر دارو حدود 4-3 ساعت می باشد. دفع دارو از طریق کلیه صورت گرفته و در حدود 75-55 درصد مقدار مصرفی به صورت تغییر نیافته دفع می شود. سرعت دفع در ادراراسیدی افزایش می یابد.

مقدار مصرف پزودوافدرین

تخفیف احتقان بینی و شیپور استاش.

• بزرگسالان و کودکان 12 ساله و بزرگتر: مقدار 60 میلی‌گرم هر 6-4 ساعت مصرف می‌شود. حداکثر مقدار مصرف mg/day 240 است.
• کودکان 12-6 ساله: مقدار 30 میلی‌گرم هر 6-4 ساعت مصرف می‌شود. حداکثر مقدار مصرف mg/day 120 است.
• کودکان 2 ساله: مقدار 15 میلی‌گرم هر 6-4 ساعت مصرف می‌شود. حداکثر مقدار مصرف mg/day 60، یا mg/kg 4 یا mg/m2 125 است که در چهار مقدار منقسم مصرف می‌شود.

مصرف پزودوافدرین در دوران حاملگی

C - مطالعات کافی درباره مصرف داروی این گروه در حیوانات نشان داده است که این دارو اثرات جانبی دارد ولی مطالعات کافی برای انسان در دسترس نیست. با اینحال منافع استفاده از دارو در زنان حامله ممکن است در مقابل خطرات احتمالی آن بیشتر باشد. یا اینکه هیچ گونه مطالعه ای در حیوانات و یا مطالعات کافی در انسان وجود ندارد.

مصرف پزودوافدرین در شیردهی

پزودوافدرین در شیر ترشح می شود. بی قراری در نوزادان شیرخوار گزارش شده است (اطلاعات محدود است). تولید شیر در بعضی زنان ممکن است کاهش یابد.

موارد احتیاط در رابطه با مصرف پزودوافدرین

پرکاری تیروئید، دیابت، بیماری ایسکمیک قلب، افزایش فشار داخل چشم یا هیپرتروفی پروستات (دارو ممکن است این عوارض را تشدید کند). سابقه انسداد یا تنگی در دستگاه گوارش و افراد مسن.

هشدارها در رابطه با مصرف پزودوافدرین

1. در مواردی چون بیماری های قلبی- عروقی از جمله بیماری های ایسکمیک قلبی یا بیماریهای حاد شریان کرونر، زیادی فشار خون دیابت، گلوکوم، پرکاری تیروئید و بزرگ شدن پروستات ، باید با احتیاط فراوان تجویز شود.
2. از آنجا که اغلب سالمندان به بزرگی پروستات مبتلا هستند، لذا مقدار مصرف دارو در این افراد بایستی تنظیم گردد.
3. پسودوافدرین را نباید همزمان با ترکیبات مهارکننده مونوامین اکسیداز (MAO) تجویز نمود و در صورت نیاز، حداقل دو هفته پس از قطع این ترکیبات باید تجویز گردد.

نکات قابل توصیه در مورد پزودوافدرین

1- خشکی دهان ممکن است بروز کند. مصرف یخ، جویدن آدامس بدون شکر، یا شکلات ممکن است مؤثر باشد.
2- در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو، اگر طی یک ساعت به خاطر آوردید، آن را مصرف کنید. اگر بیش از یک ساعت از نوبت مصرف گذشته باشد، آن را مصرف نکنید و رژیم دارویی را طبق معمول ادامه دهید.
3- بسیاری از داروهای بدون نسخه ممکن است حاوی داروهای مقلد سمپاتیک باشند که می‌توانند موجب بروز اثرات تجمعی و خطرناک شوند.
مصرف در سالمندان: بیماران سالخورده ممکن است نسبت به اثرات این دارو حساس باشند. مصرف مقدار کمتر دارو ممکن است ضروری باشد. مصرف بیش از حد دارو ممکن است موجب بروز توهمات، تضعیف سیستم عصبی مرکزی، حملات تشنجی و مرگ در بیماران بزرگتر از 60 سال شود.

عوارض جانبی پزودوافدرین

• اعصاب مرکزی: عصبانیت، تحریک‌پذیری، بی‌قراری، سرگیجه، ضعف، بی‌خوابی، سردرد، خواب‌آلودگی، منگی، ترس، ‌اضطراب، لرزش، توهم.
• قلبی - عروقی: کلاپس قلبی - عروقی ، تاکیکاردی، طپش قلب، آریتمی.
• دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، خشکی دهان.
• سایر عوارض: رنگ‌پریدگی، اشکال در تنفس، سوزش ادرار.

توجه: در صورت بروز حساسیت مفرط، آریتمی قلبی، یا زیادی فشارخون، باید مصرف دارو قطع شود.

تداخلات دارویی پزودوافدرین

• مصرف همزمان با سایر داروهای مقلد سمپاتیک ممکن است موجب بروز اثرات اضافی و مسمومیت شود. مصرف همزمان با رزرپین و متیل دوپا ممکن است اثرات کاهنده فشارخون آنها را کاهش دهد.
• مسدودکننده‌های گیرنده بتا ممکن است اثرات تنگ‌کننده عروق سودوافدرین را افزایش دهند.
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای ممکن است اثرات این دارو را خنثی سازند.
• داروهای مهارکننده MAO اثرات تنگ‌کننده عروق پزودوافدرین را تشدید می‌کنند.

موارد منع مصرف پزودوافدرین

• در صورت وجود حساسیت نسبت به سمپاتومیمتیک های آمینی، مصرف این دارو ممنوع است.
• در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر، هیپرتانسیون شدید، گلوکوم، هیپرتیروئیدی، هیپرتروفی، پروستات و تا 14 روز پس از قطع مصرف مهار کننده های MAO، مصرف این دارو کنتراندیکه است.
• بی خطر بودن مصرف پزودوافدرین در کودکان زیر 6 سال ثابت نشده است.
• در افراد مبتلا به هیپرتانسیون یا بیماری قلبی با احتیاط تجویز شود.

مسمومیت با پزودوافدرین و درمان آن

تظاهرات بالینی: تشدید عوارض جانبی عمومی، بخصوص حملات تشنجی، آریتمی قلبی، تهوع، استفراغ.

درمان: شامل القا استفراغ و شستشوی معده طی چهار ساعت بعد از بلع دارو می‌شود. ذغال فعال فقط زمانی مؤثر است که دارو طی یک ساعت مصرف شده باشد. در صورت سالم بودن عملکرد کلیه، افزایش ادرار بیمار، دفع دارو را افزایش می‌دهد. در صورت بلع مقادیر بسیار دارو باید از تحریک دفع شدید ادرار خودداری کرد. علائم حیاتی، وضعیت قلبی و غلظت الکترولیت‌ها پیگیری شود. تزریق وریدی پروپرانولول ممکن است مسمومیت قلبی را کنترل کند. تزریق وریدی دیازپام می‌تواند برای کنترل دلیریوم یا تشنجات مفید باشد. تزریق وریدی محلول رقیق شده کلرور پتاسیم ممکن است برای درمان کمی پتاسیم خون تجویز شود.

نکات پزشکی پزودوافدرین

جهت جلوگیری از بروز اختلالات خواب، بهتر است دارو را با فاصله 2 ساعت از زمان خواب مصرف شود

دارو های مشابه پزودوافدرین

• اکسی متازولین
• تریامسینولون
• فلوتیکازون
• فنیل افرین
• فنیل پروپانولامین
• تریامسینولون (اسپری مایع بینی)

شرایط نگهداری پزودوافدرین

در دمای 30 الی 2 درجه سانتی گراد و در پوشش بسته و دور از نور نگهداری شود.

بیشتر بخوانید:

از حساسیت دارویی بیشتر بدانید و مراقب باشید!

حساسیت به بادام زمینی یک حساسیت شایع و خطرناک

حساسیت چشم به مواد آرایشی