همه چیز در مورد داروی ضد تهوع اندانسترون (Ondansetron)

فواید و عوارض داروی اندانسترون

اندانسترون یک داروی ضد تهوع می باشد . این دارو به عنوان مهار کننده گیرنده سروتونین شناخته می شود و جهت مهار یا پیشگیری از حالت تهوع مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو با اثر بر روی ماده ای شیمیایی به نام سروتونین که بطور طبیعی در بدن وجود دارد ، تهوع را مهار می کند. شیمی درمانی ، اشعه درمانی و جراحی شرایطی هستند که منجر به افزایش ترشح سروتونین در بدن می شوند . سروتونین آزاد شده در بدن با اتصال به گیرنده های نوع سوم هیستامین در مغز منجر به وقوع تهوع می شوند . اندانسترون با مسدود کردن این گیرنده ها دسترسی آن ها به سروتونین را مهار می نماید و بدین ترتیب تهوع کنترل می گردد.

اشکال دارویی: قرص روکش دار 4 میلی گرمی، محلول خوراکی 4 میلی گرم در 5 سی سی، آمپول 2 میلی گرم در سی سی، 2 سی سی، و 4 سی سی
نامهای تجارتی : Demitron – Zofran

مکانیسم اثر اندانسترون

اثر ضداستفراغ این دارو به طور کامل مشخص نشده است. با این وجود، اندانسترون یک آنتاگونیست گیرنده دوپامین نیست. از آنجا که گیرنده های سروتونین نوع 5-HT3 هم در محیط بر روی پایانه های عصب واگ و هم در مرکز منطقه ماشه ای گیرنده های شیمیایی وجود دارند ، این که اثر ضد استفراغ اندانسترون به واسطه اثر مرکزی، محیطی، یا هر دوی آن است معلوم نیست.

فارماکوکینتیک اندانسترون

جذب: جذب دارو با مصرف خوراکی متغیر است و اوج غلظت طی دو ساعت حاصل می شود. فراهمی زیستی دارو 60-50 درصد است.
پخش:76-70 درصد به پروتیئن پلاسما پیوند می یابد.
متابولیسم:به میزان زیادی از طر یق هیدروکسیلاسیون روی حلقه ایندول متابولیزه و سپس با گلوکورونید یا سولفات کونژوگه می شود.
دفع:پنج درصد به صورت تغییرنیافته در ادرار یافت می شود. نیمه عمر این دارو در بزرگسالان 6-5/3 ساعت است.

پیش از مصرف اندانسترون

پیش از مصرف اندانسترون،در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر پزشک یا داروساز را مطلع سازید:

• تصمیم به بارداری، بارداری و شیردهی
• مشکلات کبدی
• سابقه ناراحتی قلبی از جمله ضربان نا منظم قلب
• علائم انسداد روده
• مصرف سایر داروها از جمله داروهای بدون نسخه، گیاهی و مکمل ها
• سابقه حساسیت دارویی

روش صحیح مصرف اندانسترون

اندانسترون را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف نمایید . معمولا در صورتی که این دارو جهت تهوع ناشی از شیمی درمانی یا اشعه درمانی تجویز شده باشد ، یک نوبت آن باید نیم تا یک ساعت قبل از شروع درمان مصرف شود و ممکن است لازم باشد مصرف این دارو را چند روز ( تا ۵ روز یا بیشتر ) ادامه دهید .

• این دارو به صورت قرص و محلول خوراکی ۴ میلی گرمی و آمپول تزریقی ۲میلی گرمی موجود است. قرص و محلول خوراکی معمولاً هر ۱۲ ساعت یک بار تجویز می شوند .
• در صورتی که اندانسترون را جهت تهوع ناشی از عمل جراحی مصرف می نمایید ، اولین دوز آن باید کمی پیش از شروع جراحی مصرف گردد .
• پیش از مصرف اندانسترون بروشور داخل جعبه را مطالعه کنید.
• اندانسترون را دقیقا مطابق دستور پزشک مصرف کنید. نحوه مصرف، بسته به شرایط بیمار و علل مصرف دارو متفاوت است. اگر در چگونگی مصرف دارو مطمئن نیستید از پزشک یا داروساز بپرسید.
• اگر مصرف یک نوبت را فراموش نمودید و حالت تهوع دارید، به محض یادآوری دارو را استفاده نمایید و نوبت بعدی را در همان موعد مشخص مصرف کنید.
• اگر مصرف یک نوبت را فراموش نمودید، اما حالت تهوع نداشتید نیازی به مصرف دارو نیست و نوبت بعدی را در همان موعد مشخص مصرف کنید.
• هیچ گاه دوز اندانسترون را به دلیل فراموش نمودن مصرف یک نوبت، دو برابر نکنید.

مقدار مصرف اندانسترون

جهت پیشگیری از تهوع و استفراغ ناشی از شروع و تکرار دوره‌های شیمی درمانی، به خصوص همراه با سیس پلاتین:
دربالغین و کودکان بزرگتر از ۴ سال : ۳۰ دقیقه قبل از شروع شیمی درمانی، ۰٫۱۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، از راه وریدی و در خلال ۱۵ دقیقه انفوزیون می‌شود و سپس ۰٫۱۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، ۴ و ۸ ساعت بعد از دوز اول تجویز می‌شود. همچنین می‌توان دارو را به صورت دوز واحد و به میزان، ۳۲ میلی گرم، ۳۰ دقیقه قبل از شیمی درمانی تجویز نمود.
روش دیگر: در بالغین و کودکان بزرگتر از ۱۲ سال : ۸ میلی گرم از راه خوراکی دو بار در روز تجویز می‌شود . دارو باید ۳۰ دقیقه قبل از شروع شیمی درمانی و سپس ۸ ساعت بعد از دوز اول تکرار شود و سپس ۸ میلی گرم هر ۱۲ ساعت تا دو روز بعد از اتمام شیمی درمانی تجویز می‌شود.
در کودکان سنین ۴ تا ۱۲ سال : ۴ میلی گرم از راه خوراکی، سه بار در روز تجویز می‌شود. ترتیب تجویز دارو، مشابه بالغین است.

جهت پیشگیری از بروز تهوع و استفراغ ناشی از رادیاسیون:
دربالغین : ۸ میلی گرم، از راه خوراکی، سه بار در روز تجویز می‌شود.

جهت پیشگیری از بروز تهوع و استفراغ بعد از عمل:
در بالغین : ۱۶ میلی گرم، از راه خوراکی یک ساعت قبل از بیهوشی یا ۴ میلی گرم از راه وریدی بلافاصله قبل بیهوشی یا به فاصله کوتاهی بعد از عمل تجویز می‌شود.

موارد منع مصرف اندانسترون

• حساسیت مفرط به دارو.
• نارسایی کبدی، آلرژی به آنتاگونیست های گیرنده سروتونین
• مصرف همزمان با داروهایی که منجر به طولانی شدن فاصله QT می گردند (به صورت وابسته به دوز می تواند بر ECG اثر بگذارد ).
• قرص های خوراکی حاوی آسپارتام هستند؛ در بیماران مبتلا به فنیل کتونوری با احتیاط مصرف شود.
• از اثرات سوء اندانسترون بر روی جنین اطلاعاتی در دست نیست، اما اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید پزشک را مطلع سازید.
• مادرانی که در دوران شیردهی قرار دارند بدون مشورت پزشک اندانسترون را مصرف نکنند،زیرا از ترشح دارو به شیر و اثرات آن بر روی نوزاد اطلاعاتی در دست نیست.

‎
‎عوارض شایع اندانسترون

• در دستگاه اعصاب مرکزی: سردرد، ضعف، خستگی، سرگیجه، آرامش بیش از حد
• در پوست: بثورات جلدی
• در دستگاه گوارش: اسهال، یبوست، درد شکم، گزرواستومیا خشکی دهان،
• در کبد: افزایش گذرای ترانس آمینازهای کبدی
• در سایر دستگاهها : دردهای عضلانی-استخوانی، لرز، احتباس ادراری، درد قفسه سینه، تب، هیپوکسی
• تاری دید یا از دست دادن موقت بینایی( که معمولا از چند دقیقه تا چند ساعت طول می کشد)
• سروتونین بالا در بدن (بیقراری، توهم، تب، ضربان قلب سریع، رفلاکس بیش از حد ، تهوع، استفراغ، اسهال، از دست دادن هماهنگی، غش)

تداخل دارویی اندانسترون

اندانسترون توسط سیتوکروم P-450 متابولیزه می شود؛ بنابراین، القاکننده ها یا مهارکننده های آنزیم سیتوکروم P-450 ممکن است کلیرانس و نیمه عمر دارو را تغییر دهند. با این وجود، تنظیم مقدار مصرف دارو ضروری نیست.کارموستین، سیسپلاتین و اتوپوزید بر فارماکوکینتیک اندانسترون اثری ندارند.
برخی از داروهایی که با اندانسترون تداخل دارند عبارتند از :

• آپومورفین / ترامادول / متادون / پیموزاید (Pimozide) /dofetilide / پروکائین امید (Procainamide) / آمیودارون / کینیدین / سوتالول / لیپوفیکس
• داروهای ضدافسردگی مانند آمی تریپتیلین / دیازپام و …
• داروهای قلب و فشار خون مانند : کاپتوپریل و آتنولول و …
• داروهای ضدویروس
• آنتی بیوتیک ها مانند : داکسی سایکلین / آموکسی سیلین / دگزامتازون ، آزیترومایسین و …
• مصرف اندانسترون همزمان با داروهای قلب و فشار خون می تواند مشکلات جدی و خطرناک قلبی ایجاد کند .
• همچنین داروهایی که سطح سروتونین بدن را افزایش می دهند با اندانسترون تداخل داشته و می تواند باعث بروز “سندروم سروتونین” شود .

مسمومیت و درمان

• در صورت وقوع اور دوز اندانسترون سریعا با اورژانس تماس گرفته یا به بیمارستان مراجعه نمایید.
• علائم اوردوز این دارو می تواند شامل از دست دادن ناگهانی دید، یبوست شدید، احساس سبکی سر، یا غش کردن باشد.
• تظاهرات بالینی:مقادیر بیش از ده برابر مقدار توصیه شده اندانسترون بدون عوارض بوده است.
• درمان:هیچ آنتی دوتی توصیه نشده است. در صورت مصرف بیش از حد اندانسترون اقدامات حمایتی به عمل آ ید.

توصیه های دارویی اندانسترون

• اثر اندانسترون یک ساعت پس از مصرف یا بیشتر شروع می شود . در صورتی که با مصرف یک قرص تا یک ساعت تهوع شما برطرف نگردید ، می توانید یک قرص دیگر نیز مصرف نمایید .
• حتی در صورتی که میل به غذا و نوشیدنی ندارید، سعی کنید آب به مقدار کافی مصرف کنید تا بدنتان دچار کم آبی نشود. همچنین علاوه بر سه وعده غذایی اصلی، سعی کنید میان وعده های کوچک و ساده ای نیز برای خود در نظر بگیرید.
• در مصرف طولانی مدت این دارو در صورتی که سابقه بیماری های قلب و عروق دارید حتما تحت نظر پزشک خود باشید و آزمایشات و معاینات دوره ای را انجام دهید .
• برای سردرد احتمالی ناشی از مصرف اندانسترون از داروساز خود درمورد داروی ضد درد مناسب سوال بفرمایید.
• در صورت بروز یبوست، یک رژیم غذایی متعادل سرشار از فیبر و مصرف مایعات و آب کافی توصیه می شود. با این حال در صورتی که یبوست طولانی شد به پزشک خود مراجعه نمایید .
• احساس گرما و بر افروختگی با مصرف اندانسترون ممکن است در شما ایجاد شود لذا در این مدت از لباس های سبک و خنک استفاده نمایید .
• این دارو ممکن است تفکر یا پاسخ دهی شما را مختل کند. اگر شما در حال رانندگی و یا در حین انجام هر کاری هستید که نیاز دارد که به گوش باشید، هوشیار باشید.

ملاحظات اختصاصی اندانسترون

• اندانسترون بعد از رقیق شدن با کلرورسدیم 9/0 درصد، دکستروز 5 درصد در آب، دکستروز 5 درصد و کلرورسدیم 9/0 درصد به مدت 48 ساعت در دمای اتاق پایدار می ماند.
• فرم رقیق شده اندانسترون را می توان طی 5-2 دقیقه تزریق کرد.
• جهت انفوزیون، دارو را در ml 50 از محلول دارای سازگاری رقیق نموده و طی 15 دقیقه انفوزیون شود.
• در بیمارانی که تحت اعمال جراحی شکمی قرار می گیرند از نظر ایلئوس، اتساع شکمی و یا هر دو این موارد کنترل گردند.
• به بیمارانی که فنیل کتونوری دارند در مورد قرص های خوراکی اندانسترون اخطار داده شود.

تاثیر اندانسترون بر آزمایشهای تشخیصی

دارو ممکن است غلظت های سرمی ALT و AST را افزایش دهد.

شرایط نگهداری اندانسترون

• آمپول اندانسترون را دور از نور و در دمای زیر 30 درجه سانتیگراد نگهداری و از یخ زدگی محافظت نمائید .
• دارو را دور از دسترس کودکان نگهداری نمایید .
• از مصرف داروی تاریخ گذشته پرهیز کنید .
• درصورت تغییر رنگ و یا ایجاد رسوب از مصرف آمپول اندانسترون خودداری کنید .

بیشتر بخوانید:

۱۳ درمان خانگی برای تهوع و استفراغ

رایج ترین قرص های ضد تهوع , موارد مصرف و عوارض آنها

برای درمان حالت تهوع از چه دارویی استفاده کنیم؟

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم