همه آنچه که باید در مورد سرم آهن بدانید !
در چه مواردی از سرم آهن استفاده میشود؟
تزریق درون وریدی آهن (آی وی)
اطلاعات مورد نیاز برای بیماران، خانواده هایشان و مسئولین مراقبت از آنها این بروشور به برخی سوالهای متداول در مورد تزریق آهن درون وریدی یا (آی وی) پاسخ میدهد. البته این بروشور شامل کلیه اطلاعات موجود در این زمینه نیست و نمیتواند به عنوان جایگزینی برای مشورت با پزشک معالج در زمینه مسئله خاص شما در نظر گرفته شود.
چرا آهن مهم است؟
بدن ما به آهن نیاز دارد.از آهن برای ساخت هموگلوبین استفاده میشود. هموگلوبینها بخشی از سلولهای قرمز رنگ خون هستند که وظیفه انتقال اکسیژن دربدن انسان را برعهده دارند. آهن در قدرت عضله ها، سطح انرژی و کارکرد خوب ذهن اهمیت دارند. پایین بودن میزان آهن خون ممکن است باعث ایجاد احساس خستگی و ناتوانی در انجام فعالیتهای روزانه شود. در صورتیکه میزان آهن خون از حد خود کمتر شود میزان هموگلوبین از حد نرمال خود پایین تر رفته و به این مسئله فقر آهن یا نوعی از کم خونی گفته میشود.
چرا ممکن است به تزریق آهن نیاز پیدا کنیم؟
معمول ترین روش برخورد با مسئله کمبود آهن استفاده از قرصهای خوراکی و یا مایع آهن میباشد. این روش برای اغلب افراد مفید بوده و عموما اولین روشی است که مورد استفاده قرار میگیرد. ممکن است برای بعضی افراد نیاز باشد که آهن مستقیما و از طریق رگ به بدنشان وارد شود. به این روش تزریق آهن از طریق درون وریدی(آی وی) گفته میشود. آهن از طریق سرنگ در رگ شما چکانیده میشود. در بعضی موارد برای کامل شدن ذخایر آهن در بدن نیاز به دو دوره تزریق آهن میباشد ( به فاصله حداقل یک هفته). این تزریق فقط شامل آهن است و نه خون.
در موارد زیر تزریق درون وریدی آهن لازم است:
- در صورتیکه قادر به خوردن قرص و یا شربت آهن نباشید
- در صورتیکه بدن شما پاسخ به آهن خوراکی نداده و یا قادر به جذب آن نباشد
- در صورتیکه باید سریعا میزان آهن بدن شما بالا برده شود. به طور مثال: به هنگام انجام یک جراحی سنگین، در اواخر
- دوران بارداری و یا جهت پرهیز از انتقال خون
- در صورت داشتن بیماریهای مزمن کلیوی و یا نارساییهای قلبی مزمن
پزشک توضیحات لازم درزمینه علت نیاز به تزریق وریدی آهن یا دیگر راهکارهای موجود را به شما میدهد.
آیا تزریق درون وریدی آهن باعث عوارض جانبی میشود؟
عموما وقثی چنین عوارض جانبی رخ دهند بسیار خفیف بوده و خود به خود از بین میروند. شایع ترین عوارض جانبی آن موقتی بوده و شامل موارد زیر میشوند:
سردرد، احساس تهوع ویا تهوع کردن، درد در ناحیه مفاصل و یا عضلات تغییرات در حس چشایی به طور مثال حس کردن طعم فلز در دهان بروز تغییرات در فشار خون و یا ضربان قلب(لکه های قهوه ای ) ممکن است در صورت نشت کردن آهن بر روی پوست نزدیک محل تزریق(سرم)تغییر رنگ پوست در این مسئله شایع نیست ولی این لکه ممکن است برای مدتی طولانی یا حتی برای همیشه باقی بماند بروز نماید.
صورتیکه به هنگام دریافت آهن هرگونه احساس ناراحتی، سوزش، قرمزی و یا تورم در محل تزریق (سرم) احساس کردید،بلا فاصله پزشک و یا پرستار را از این مسئله مطلع نمایید. علیرغم نادر بودن، بعضی افراد ممکن است حساسیتهای شدید نشان دهند.
درموارد بسیار نادر این مسئله ممکن است تهدیدهای 30 دقیقه بعد از آن شما تحت نظر قرار خواهید داشت. در زمان تزریق درون وریدی آهن و تادر برخی موارد عوارض جانبی مانند سردرد، درد عضله و یا مفاصل میتوانند تا یک یا دو روز بعد شروع شوند. که اغلبخودشان ظرف یک تا دو روز بعد از بین خواهند رفت. اما اگر باعث نگرانی شده و یا مانع از انجام فعالیتهای روزمره شمامیشوند، می توانید جهت گرفتن راهنمایی با پزشک معالج خود و یا مرکزی که عمل تزریق درون وریدی را انجام داده تماس در صورت داشتن درد در قفسه سینه، داشتن مشکلات تنفسی، گیجی و یا تورم در ناحیه گردن یا حاصل نمایید.
آنچه باید به پزشک خود بگویید
در صورت داشتن موارد زیر باید پزشک یا مرکزی که در آن عمل تزریق درون وریدی آهن انجام میشود را مطلع سازید:
در صورتیکه باردار و یا در تلاش برای باردار شدن هستید. از تزریق درون وریدی آهن در سه ماه اول باید اجتناب شود در صورتیکه سابقه آسم، حساسیتهای پوستی و یا هر حساسیت دیگری داریددر صورتیکه درگذشته سابقه ی هرگونه عکس العمل نسبت به تزریق درون وریدی آهن داشته اید در صورتیکه سابقه آهن بالا، مشکلات کبدی و یا بیماری در صورت استفاده از هر نوع دارو، حتی داروهای گیاهی و یا داروهایی که بدون نسخه پزشک نیز قابل خریداری هستند در صورتیکه دچار عفونت و یا مشکوک به داشتن عفونت هستید.
آنچه نیاز است از پزشک خود بپرسید:
مواردی که ممکن است بخواهید در موردشان با پزشک خود مشورت کنید:
چرا من به مکمل آهن تزریقی نیاز دارم؟
چه راههای دیگری برای من وجود دارد؟
تزریق داخل وریدی آهن چقدر طول میکشد؟
برای رسیدن به میزان کافی آهن به چه تعداد تزریق درون وریدی آهن نیاز دارم؟
(چنانچه در حال حاضر در حال مصرف آهن خوراکی هستید) چه زمانی باید مصرف آنها را قطع کنید؟ و آیا مجددا نیاز به
مصرف آنها هست یا خیر؟
چقدر طول میکشد تا آهن اثر کند؟
هرگونه سوال در مورد عوارض جانبی که ممکن است باعث نگرانی شما باشد، اگرچه که فهرست کاملی از عوارض جانبی در اختیارتان قرار خواهد گرفت.
در روز تزریق آهن چه اتفاقی میافتد؟
روزی که قرار است تزریق آهن انجام شود نیازی به آمادگی خاصی نیست (بعنوان مثال نیازی نیست که ناشتا باشید) جز در موارد اتفاقهای پیشبینی نشده شما میتوانید شخصا تا منزل رانندگی کرده و به کارهای روزمره خود رسیدگی کنید.
قبل از ترک محل انجام تزریق از موارد زیر اطمینان حاصل نمایید:
- داشتن شماره مرکزجهت تماس در صورت داشتن هرگونه نگرانی و یا سوال
- آگاهی از وقتهای ملاقات یا آزمایشهای بعدی
علت انجام این آزمایش چیست؟
آزمایش اندازه گیری آهن به دلایل زیر انجام می شود:
- بررسی کم خونی فقر آهن
- بررسی شرایطی به نام هموکروماتوزیس
- بررسی روند درمانی کمبود آهن
- بررسی وضعیت تغذیه ای
آمادگی های لازم برای انجام این آزمایش چیست؟
- از مصرف مکمل آهن حد اقل ۱۲ ساعت قبل از انجام آزمایش خودداری کنید.
- میزان آهن در طول روز تغییر می کند و بهترین زمان برای انجام این آزمایش، صبح ها است. زمانی که میزان آهن در بالاترین سطح خود قرار دارد.
این آزمایش چگونه انجام می شود؟
- بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
- تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
- فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
- وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
- باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
- قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
- فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل
بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد؟
نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود ٬ که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.
خطرات
- ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید. اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود دارد که محل نمونه گیری کبود شود.
- در موارد نادری٬ ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود. که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.
- خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.
میزان طبیعی
میزان طبیعی آهن در جدول زیر ذکر شده است که مقادیر مرجع نامیده می شود و فقط برای راهنمایی است. این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است٬ و آزمایشگاهی که شما مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد. جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین ٬ پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.
دیدگاه ها