اوكترئوتايد - OCTREOTIDE - هورمونها و ضدهورمونها
اوکترئوتاید در درمان تومورهای کارسینوئید، ترشح کننده گلوکاگن، ترشح کننده Vasoactive ) VIP(Intetinal peptide و اکرومگالی مصرف می شود.
با این بخش از دلگرم همراه باشید تا در مورد اوكترئوتايد و مکانیسم اثر این دارو بیشتر آشنا شوید.
اوکتروتاید چیست؟
اوکتروتاید (Octreotide) با نام تجاری ساندوستاتین (SandoSTATIN) یک داروی ضد سرطان میباشد که از رشد و گسترش سلول های سرطانی در بدن جلوگیری میکند. این دارو برای درمان اسهال شدید و گرگرفتگی ناشی از انواع خاصی از سرطان استفاده میشود. همچنین از این دارو نیز برای درمان آکرومگالی در بیماران خاص استفاده می شود٬ که ممکن است برای شرایط دیگر استفاده شود که توسط دکتر شما تعیین میشود.
اوکتروتاید یک عامل سوماتوستاتیک (somatostatic) است که با کاهش سطح خونی انواع هورمونها (به عنوان مثال، هورمون رشد) و رسولان شیمیایی (به عنوان مثال، گاسترین، پپتید وازواکتیو رودهای) کار می کند. اوکتروتاید یک نوع پروتئین انسانی شبیه به یک هورمون در بدن انسان به نام سوماتوستاتین است. اوکتروتاید برای درمان آکرومگالی استفاده می شود. اوکتروتاید همچنین برای کاهش حملات گرگرفتگی و اسهال آبکی ناشی از تومورهای سرطانی (سندرم کارسینوئید) یا تومورهای نام تومورهای پپتید وازواکتیو رودهای (آدنوم VIP) استفاده می شود.
نام ژنریک
- اکتروتاید
- اکتراوتاید
- اکترئوتاید
نام لاتین
- Octreotide
- Octreotide Acetate
نام تجاری
- ®Sandostatin
گروه دارویی- درمانی اکترئتید
- آنالوگ صناعی هورمون سوماتوستاتین
- اکتاپپتید
- ضد آکرومگالی
- ضد اسهال شدید
مکانیسم اثر
اثر ضد اسهال ، اکترئتید از طریق تقلید اثرات سوماتواستاتین میباشد که باعث کاهش ترشح پپتیدهای گاستروانتروهپاتیک میشود.
موارد و طریقه مصرف
۱- درمان علامتی گر گرفتگی و اسهال ناشی از تومورهای کارسینوئید.
بالغین
ابتدا، روزانه ۱۰۰ تا ۶۰۰ میکروگرم از راه زیرجلدی، در ۲ تا ۴ دوز منقسم و به مدت دو هفته تجویز میشود(دوز معمول دارو ۳۰۰ میکروگرم در روز است). دوزهای بعدی بر مبنای پاسخ فردی بیمار تعیین و تجویز میگردد.
***************************
۲- درمان علامتی اسهال آبکی ناشی از ویپوماها(VIP omas) یا تومورهای ترشح کنندهٔ .VIP
بالغین
ابتدا، روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ میکروگرم از راه زیرجلدی، در ۲ تا ۴ دوز منقسم و به مدت دو هفته تجویز میشود. دوزهای بعدی دارو بر اساس پاسخ درمانی بیمار تعیین و تجویز میگردد. دوز روزانه نباید بیش از ۴۵۰ میکروگرم باشد.
***************************
۳- درمان آکرومگالی
بالغین
ابتدا، روزانه ۵۰ میکروگرم از راه زیرجلدی، سه بار در روز تجویز میشود. دوزهای بعدی بر اساس پاسخ بیمار تعیین میشود. دوز معمول دارو ۱۰۰ میکروگرم از راه زیرجلدی سه بار در روز است، ولی بعضی از بیماران نیاز به ۵۰۰ میکروگرم سه بار در روز دارند.
***************************
۴- جهت کاهش ترشح فیستولهای رکتال و پانکراتیک
بالغین
۵۰ تا ۲۰۰ میکروگرم از راه زیرجلدی هر ۸ ساعت تجویز میشود.
***************************
۵- جهت درمان اسهال
بالغین:۱۰۰ تا ۵۰۰ میکروگرم از راه زیرجلدی سه بار در روز تجویز میشود.
***************************
۶- جهت درمان سندرم روده تحریکپذیر
بالغین از ۱۰۰ میکروگرم از راه زیرجلدی به صورت دوز منفرد تا ۱۲۵ میکروگرم از راه زیرجلدی دو بار در روز تجویز میشود.
***************************
۷- جهت درمان سندرم دامپینگ
بالغین روزانه ۵۰ تا ۱۵۰ میکروگرم از راه زیرجلدی تجویز میشود.
***************************
توجه: از اکترئتیددر کودکان فقط جهت درمان اسهال ناشی از سندرم کارسینوئید، به میزان ۱ تا ۱۰ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر روز، در ۲ تا ۴ دوز منقسم و به صورت زیرجلدی استفاده میشد.
شیوه استعمال اوکتروتاید
گرچه در آمریکا و کشورهای اروپایی ، اکترئتید به صورت داخل عضلانی(IM) و داخل وریدی(IV) هم تولید و تجویز میشود، اما در فارماکوپه ایران دارو فقط جهت مصرف زیرجلدی(SC) توصیه شدهاست.البته در شرایط اضطراری میتوان دارو را به صورت وریدی و در خلال ۶۰ ثانیه تزریق نمود. شروع اثر اکترئتید در مصرف زیرجلدی، نیم ساعت است که در عرض ۳۰ دقیقه به اوج اثر خود میرسد. مدت اثر کمتر از ۱۲ ساعت است.
موارد منع مصرف اوکتروتاید
حساسیت مفرط نسبت به اکترئتید و اجزای آن تنها مورد منع مصرف (کنترااندیکاسیون) این داروست.
عـوارض جـانبي اوکتروتاید
درد و تحريـك در ناحيـه تزريـق و اختلال در افزايش قندخون بعد از مصرف غـذا از عـوارض شايع اين دارو هستند. تداخلهاي دارويي : مصرف همزمـان اوكترئوتايـد بـا انـسولين وداروهـاي پـايينآورنـده قنـدخون در بيمـاران ديـابتي موجـب كـاهش نيـاز بـه ايـن داروهـا مـيشـود. اوكترئوتايــد باكــاهش جــذب سيكلوســپورين غلظــت پلاسمايي آن را كاهش ميدهد.
نكات قابل توصيه :
1- درصـــورت مـــصرف طـــولاني مـــدت ايـــن دارو، عملكردتيروئيد بايد تحت كنترل باشد.
2- قبل ازمصرف و درفواصل هر 6-12 ماه د رمان بـا ايـن دارو، وضعيت كيسه صفرا ارزيابي شود.
3- قطع ناگهاني دارو ممكن است موجب انقبـاض كيـسه صفرا و متعاقباً بروز كوليك صفراوي و التهـاب لوزالمعـده گردد.
4- بــراي جلــوگيري از ايجــاد تحريــك و درد در محــل تزريق، ناحيه تزريق بايد دائماً عوض شود.
5- در صورتي كه اين دارو در فا صله بين دو وعده غـذايي يا موقع خواب تزريق شود، ممكن است عـوارض گوا رشـي آن كاهش يابد.
مقدار مـصرف :
در تومـورهـاي كارسـينوئيد، ترشـح كننــده گلوكــاگن وترشــح كننــده VIP، از راه تزريــق زيرجلدي ابتدا 50 ميكروگرم 1 تـا 2 بـار در روز مـصرف ميشود كه براساس پاسخ ايجاد شده بـه تـدريج تـا 200 ميكروگــرم 3 بــار در روز افــزايش مــي يابــد. در تومــور كارسينوئيد، درصورت عدم تاثيردارو بعد از يك هفته، بايد مصرف دارو قطع شود . در آكرومگالي جهت درمـان كوتـاه مدت قبل از جراحي هيپـوفيز يـا جهـت درمـان طـولاني مدت دربيماراني كه بـه سـاير روش هـا ي درمـاني پاسـخ ندادهاند يا تا زماني كه درمان با اشـعه كـاملاً اثـر خـود را اعمال كند، ازراه تزريق زيرجلدي 100-200 ميكروگرم 3 بار در روز مصرف مي شود. درصورتي كه با اين مقادير تا 3 ماه هيچگونه بهبودي حاصل نشد، مصرف دارو بايد قطـع شود.
مصرف در بارداری و شیردهی:
مطالعات حیوانی اثرات سمیت بر جنین و تراتوژن بودن داروی اکتروتاید را رد کردند. اما مطالعات انسانی در این زمینه صورت نگرفته است و فقط در صورتی این دارو در بارداری تجویز می شود که متخصص تشخیص دهد فواید مصرف دارو بیشتر از مضرات آن است.ترشح داروی اکتروتاید در شیر مادر ثابت نشده است. تجویز این دارو در دوران شیردهی توصیه نمی شود.
توجهات پزشکی - پرستاری:
- در طول درمان بیمار را از نظر هیپوگلیسمی یا هیپرگلیسمی، اختلالات آب و الکترولیت مرتبا چک نمائید.
- در صورت نارسایی شدید کلیه نیاز به تنظیم دوزاژ دارو وجود دارد.
- قبل از شروع درمان و در نوبت های منظم آزمایشات عملکرد تیروئید را انجام دهید.
- از تزریق مکرر در یک محل بپرهیزید. تزریق زیرجلدی یا زیرپوستی را به صورت گردشی در محل های مختلف انجام دهید. این دارو به روش وریدی نیز تزریق می شود.
- در صورت وجود رسوب در محلول از تزریق آن خودداری کنید.
- دارو باید به صورت زیرجلدی ترزیق شود ولی در شرایط اضطراری می تون دارو را به صورت وریدی و در طول 60 ثانیه تزریق نمود.
توجهات بیمار - خانواده:
- در صورت ایجاد درد و ناراحتی شکمی با پزشک تماس بگیرید زیرا داروی اکتروتاید ممکن است باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا شود.
- روش دقیق و صحیح تزریق زیرپوستی دارو را بیاموزید.
- تزریقات را بعد از مصرف غذا و قبل از خواب انجام دهید.
- انجام آزمایشات و معاینات منظم را جدی بگیرد و اهمیت دهید.
شرایط نگهداری دارو:
- دارو را در یخچال و در دمای 2 تا 8 درجه سانتیگراد نگهداری نمائید.
- در صورت نگهداری آمپول ها در درجه حرارت اتاق باید آنها را تا 24 ساعت مصرف نمود.
خواهشمنديم اگر سوال يا نکتهاي برای مطلب اوکتروتاید چیست؟ در ذهن شما باقي مانده است،
آنرا در قسمت نظرات با ما و ساير کاربران به اشتراک بگذاريد.
منبع:ویکی پدیا
مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
دیدگاه ها