جراحی پیوند لثه | پیوند لثه چند نوع دارد و چگونه انجام میشود ؟

جراحی پیوند لثه چیست ؟

پیوند لثه یا بافت نرم نوعی عمل جراحی دندانپزشکی است که برای اصلاح مشکل پس‌روی لثه انجام می‌شود.

جراحی پیوند لثه سریع و نسبتاً آسان است و در طی آن دندانپزشک بخشی از بافت سالم لثه از سقف دهان را برمی‌دارد و آن را برای بازسازی لثه در محل مورد نظر استفاده می‌کند.

پس‌روی لثه زمانی اتفاق می‌افتد که بافت لثه تخریب می‌شود و بخشی از ریشه دندان نمایان می‌شود. این وضعیت باعث می‌شود دندان به غذاهای سرد یا داغ حساسیت نشان دهد. از آنجایی ‌که پس‌روی لثه به کندی پیش می‌رود بسیاری از افراد متوجه آن نمی‌شوند. در صورتی که این وضعیت را درمان نکنید در نهایت دندان خود را از دست می‌دهید.

برخی افراد به دلایل زیبایی اقدام به پیوند لثه می‌کنند برای مثال در مواردی هدف زیبایی لبخند و دندانها می‌باشد اما در برخی موارد دیگر پیوند لثه برای محافظت از ریشه نمایان شده دندان و ترمیم آسیب‌های دیگر انجام شود.

عمل جراحی پیوند لثه چگونه است ؟

پیوند لثه به روش‌های مختلف ممکن است انجام شود که نوع آن بستگی به شدت و گستردگی آسیب وارد شده و نیازهای بیمار دارد.

پیش از تصمیم ‌گیری، دندانپزشک انواع مختلف عمل جراحی لثه را به بیمار توضیح می‌دهد تا با همکاری او بهترین روش انتخاب شود.

پیش از شروع پیوند لثه، پریودنتیست بی ‌حسی موضعی استفاده می‌کند تا منطقه تحت درمان بی حس شود و بیمار دردی احساس نکند.

ممکن است ابتدا بخشی از بافت لثه بریده و بالا زده شود تا دندانپزشک بتواند به ریشه دندان دسترسی پیدا کرده و آن را تمیز و پاک سازی کند.

روش جراحی پیوند لثه

انوع جراحی پیوند لثه عبارتند از :

1. استفاده از بافت همبند به تنهایی

سقف دهان به طور طبیعی با یک لایه بافت نرم پوشیده شده است. این لایه شامل یک بافت سطحی است که شما می‌توانید آن را با زبان خود لمس کنید و در زیر آن یک بافت همبند قرار دارد که در واقع لایه‌ای از بافت است که بین بافت سطحی و استخوان سقف دهان قرار دارد.

در این روش، پریودنتیست یک بریدگی در قسمت سقف دهان ایجاد می‌کند و بافت نرمی که در زیر بافت سطحی قرار دارد را برمی‌دارد. به این ترتیب، یک زخم خیلی کوچک بر روی لایه سطحی سقف دهان باقی می‌ماند. این روش تا حد زیادی شبیه به باز کردن یک ساندویچ و برداشتن ماده موجود در داخل آن است.

مزیت بزرگ این روش آن است که هر چند نیاز به بخیه زدن در سقف دهان دارد اما درد و ناراحتی ناشی از آن خیلی کم است، زیرا محل زخمی که بافت نرم از آن برداشته شده است، به طور کامل بسته می‌شود و در مدتی که در حال بهبودی است، این زخم باز نمی‌ماند.

2. استفاده از بافت سطحی و بافت همبند

در این روش، لایه سطحی و بافت همبند زیر آن هر دو از قسمت سقف دهان برداشته می‌شوند. در این روش هم ممکن است بخیه‌هایی در سقف دهان شما زده شود تا دو لبه زخم ایجاد شده را در حالت متصل به هم نگه دارد.

اما به هر حال زخمی که ایجاد می‌شود، نمایان خواهد بود و معمولاً درد و خونریزی لثه بیشتری در مقایسه با روش قبل به دنبال دارد. بنابراین اغلب پریودنتیست‌ها ترجیح می‌دهند در صورتی که بافت نرم موجود در ناحیه دهنده در سقف دهان از ضخامت کافی برخوردار باشد، از همان روش اول (استفاده از بافت همبند به تنهایی) استفاده کنند.

اما هنگامی که بافت نرم سقف دهان ضخامت کافی را نداشته باشد، از روش دوم (برداشت همزمان بافت سطحی و بافت همبند) استفاده می‌شود.

3. استفاده از ماده زیستی یا بیومتریال (آلودرما)

هنگامی که مقدار بافت نرم موجود در ناحیه دهنده بسیار کم باشد، ممکن است پریودنتیست تصمیم بگیرد که از ماده زیستی برای انجام این عمل استفاده کند. البته امکان استفاده از این روش هنگامی وجود دارد که مقدار کافی از بافت نرم در اطراف ناحیه پذیرنده (لثه آسیب‌دیده) وجود داشته باشد تا بتواند این ماده را در آن محل نگه دارد.

دلیل انجام جراحی پیوند لثه

مشکلات ناشی از نمایان شدن ریشه دندان‌

بیمار نمی‌تواند سطح ریشه‌های نمایان شده دندان را با مسواک تمیز کند؛ دندانپزشک وجود مقدار زیادی پلاک و جرم بر روی ریشه دندان تشخیص داده و یا مشکل خرابی و پوسیدگی ریشه دندان شروع شده است.

در این شرایط، عمل جراحی پیوند لثه می‌تواند سطح ریشه دندان را بپوشاند و آن را محافظت نماید.

فوق حساسیت

در این شرایط، بیمار از حساس شدن خیلی زیاد دندان خود به دلیل نمایان شدن ریشه آن شکایت دارد. پوشاندن سطح ریشه دندان می‌تواند شدت حساسیت دندانی را به حداقل برساند.

زیبایی

بیمار از وضعیت ظاهری دندان‌های خود رضایت ندارد، بنابراین سطح ریشه دندان با هدف افزایش زیبایی ظاهری آن پوشانده می‌شود.

علاوه بر موارد فوق، در موارد خاصی هم عمل پیوند بافت نرم قبل از انجام عمل‌های ترمیمی مانند عمل تاج و ایمپلنت دندان انجام می‌شود تا از دندان‌های پشتیبانی کننده حفاظت شود. میزان پوششی که از طریق پیوند لثه برای دندان تأمین می‌شود به شکل ریشه دندان و نوع عوارض بافت‌های نرم آن بستگی دارد و می‌تواند به مقدار و نوع صدمات وارد شده به استخوان دندان نیز ارتباط داشته باشد.

در بعضی موارد از قبل از انجام عمل مشخص است که نمی‌‌توان با استفاده از پیوند لثه، تمام سطوح نمایان شده ریشه را پوشش داد و در بعضی از موارد هم ممکن است به چند عمل جراحی نیاز باشد تا بتوان بافت نرمی که تازه ایجاد شده است را به سمت تاج دندان هدایت کرد.

جراحی لثه با لیزر برای درمان برخی از انواع بیماری‌های لثه استفاده می‌شود. این درمان دارای مزایای متعدد همچون کاهش خون‌ریزی و کوتاه کردن طول دوره درمان می‌باشد. برای این درمان متخصص ترمیم لثه از لیزر با طول موج خاص برای برداشتن بافت ناسالم استفاده می‌کند.

به این ترتیب بافت سالم لثه به صورت دست نخورده در محل باقی می‌ماند و به این ترتیب فقط حداقل مقدار بافت از محل برداشته می‌شود. در صورت نیاز می‌توان از جراحی لثه با لیزر برای تکمیل درمان چند بار استفاده کرد.

لبخند لثه‌ای به طرح لبخندی گفته می‌شود که در آن بیشتر از سه یا چهار میلی‌متر از لثه در هنگام لبخند زدن نمایان شود. عوامل گوناگون دندانی،فکی می‌تواند علت بروز لبخند لثه نما باشد.

در واقع، بعضی افرادی که از عارضه لبخند لثه‌ای رنج می‌برند همیشه سعی می‌کنند با دهان بسته بخندند یا اصلاً نخندند. خوشبختانه امروزه روش‌های متعددی برای رفع این مشکل بسیار شایع وجود دارد.

عمل جراحی پیوند لثه چگونه است ؟

در زمان عمل جراحی پیوند لثه معمولاً یک دندانپزشک متخصص بیماری‌های لثه (پریودنتیست)، مقداری از بافت نرم همبند را از سقف دهان برمی‌دارد و آن را با بخیه به خط لثه در محل آسیب‌دیده پیوند می‌زند.

به این ترتیب، بافت نرم بیشتری در اطراف دندان و در نزدیکی سطح ریشه نمایان شده آن (تحلیل لثه) رشد می‌کند. بعد از آنکه بافت نرمی که برای پیوند زدن استفاده می‌شود از قسمت سقف دهان برداشته شد، زخم به وجود آمده در آن قسمت با استفاده از بخیه بسته شده و روی آن پانسمان می‌شود تا بهبود پیدا کند.

پیوند لثه به روش‌های مختلف ممکن است انجام شود که نوع آن بستگی به شدت و گستردگی آسیب وارد شده و نیازهای بیمار دارد.

پیش از تصمیم ‌گیری، دندانپزشک انواع مختلف عمل جراحی لثه را به بیمار توضیح می‌دهد تا با همکاری او بهترین روش انتخاب شود.

پیش از شروع پیوند لثه، پریودنتیست بی ‌حسی موضعی استفاده می‌کند تا منطقه تحت درمان بی حس شود و بیمار دردی احساس نکند.

ممکن است ابتدا بخشی از بافت لثه بریده و بالا زده شود تا دندانپزشک بتواند به ریشه دندان دسترسی پیدا کرده و آن را تمیز و پاک سازی کند.

آماده شدن برای عمل جراحی

پس از این که در مورد نوع عمل جراحی تصمیم‌ گیری شد، دیگر لازم نیست کار خاصی انجام دهید. بهتر است از یکی از عزیزان خود بخواهید پس از عمل شما را به منزل برساند. علت این است که مسکن های تجویز شده برای رفع درد و ناراحتی پس از عمل، باعث می‌شود دقت و هوشیاری کامل نداشته باشید. بلافاصله پس از اتمام عمل می‌توانید به منزل بروید.

عوارض جراحی پیوند لثه

به طور کلی شانس موفقیت عمل پیوند بافت همبند، خیلی زیاد است. معمولاً بافت لثه به خودی خود ترمیم شده و توسعه می‌یابد و ما نیازی به آنکه کار خاصی انجام دهیم نداریم.

1. ورم شدید / شُل شدن بخیه‌ها

دوام و زنده ماندن بافت پیوندی (که عموماً از سقف دهان گرفته شده است) کاملاً وابسته به خونرسانی و حمایت حاصل از استخوان اطراف آن می‌باشد، زیرا در داخل سطوح خود دندان هیچ گونه رگ‌های خونی وجود ندارد. همچنین ثبات و پایدار ماندن بافت پیوندی اهمیت بسیار زیادی در تشکیل و توسعه رگ‌های خونی در داخل آن دارد.

2. دلمه شدن جای زخم در سقف دهان

یک از عوارض طبیعی و نسبتاً نادر بعد از جراحی پیوند لثه، دلمه شدن بافت نرم در محل زخم سقف دهان است. بروز این عارضه تا حد زیادی به اندازه بافت پیوندی که از این محل برداشت شده است، بستگی دارد. روند بهبودی جراحت‌ها و نیز آستانه تحمل درد از شخصی به شخص دیگر متفاوت است و بنابراین احتمال این عارضه در افراد مختلف نیز می‌تواند متفاوت باشد.

3. عفونت لثه

در مورد عمل جراحی پیوند لثه نیز به مانند هر عمل جراحی دیگری، بروز عفونت می‌تواند باعث تأخیر در بهبودی زخم‌ها شود. این عامل به ویژه در مورد زخم‌های ناحیه دهان که به طور مداوم در معرض باکتری‌های مختلف قرار دارد، اهمیت پیدا می‌کند.

معمولاً بعد از این عمل، یک دهان‌شویه ضد عفونی کننده و آنتی باکتریال برای جلوگیری از عفونت لثه تجویز می‌شود تا با استفاده از آن در طی 10 روز اول بعد از عمل، جمعیت باکتری‌های موجود در حفره دهانی کاهش پیدا کند.

ناهموار شدن بافت نرم بعد از بهبودی - اگر بعد از آنکه زخم بافت پیوندی به طور کامل بهبود پیدا کرد، ناهمواری و عدم تقارن ظاهری در آن وجود داشته باشد، ممکن است لازم باشد که یک عمل ترمیمی دیگر که اصطلاحاً "ژینژیووپلاستی" نامیده می‌شود، بر روی بیمار انجام گیرد. ژینژیووپلاستی عمل ساده‌ای است که برای نازک کردن بافت‌های نرم و حذف زوائد موجود در آن انجام می‌گیرد.

بهبودی پس از عمل پیوند لثه

• پس از عمل باید از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن پیرامون محل پیوند خودداری کنید
• با استفاده از دهان‌شویه مخصوص ضد عفونی‌کننده، تجمع پلاک و باکتری‌ها را کنترل کنید
• برای کاهش احتمال عفونت احتمالاً آنتی ‌بیوتیک برای شما تجویز می‌شود
• از انجام فعالیت‌های شدید ورزشی خودداری کنید
• از مصرف غذاهای سفت و چسبنده خودداری کنید
• غذاهای نرم و خنک مانند ماست، پنیر، بستنی و تخم ‌مرغ مصرف کنید
• سیگار نکشید

شدت درد پس از عمل، بسته به شرایط فرق دارد. برای مثال در صورتی که برای پیوند بافت، از بانک بافت استفاده شده باشد درد و ناراحتی به حداقل می‌رسد اما در صورتی که از سقف دهان برداشته شده باشد ممکن است تا چند روز درد داشته باشد.

فرایند التیام پیوند لثه اغلب خیلی سریع انجام می‌شود و ظرف یکی دو هفته بافت‌ها کاملاً جوش می‌خورند اما ممکن است در برخی افراد مدت بیشتری طول بکشد. برای کنترل درد می‌توانید از مسکن های بدون نسخه استفاده کنید.

پس از عمل ممکن است دندان‌هایتان حساس شوند به خصوص در مقابل غذاهای سرد یا داغ. در این مدت می‌توانید از خمیر دندان یا دهان‌شویه مخصوص دندان‌های حساس استفاده کنید.

بیشتر افراد می‌توانند روز پس از عمل به سر کار باز گردند.

برای بررسی التیام بافت‌ها مدتی پس از جراحی باید به دندانپزشک مراجعه کنید. هر چند در صورتی که بخیه‌ ها قابل جذب نباشد بهرحال باید برای کشیدن بخیه به دندانپزشک مراجعه کنید.

پس از عمل جراحی لثه دندان را تنگاتنگ در بر می‌گیرد.

عوارض و خطرات پیوند لثه چیست ؟

به طور کلی احتمال بروز عوارض در عمل جراحی پیوند لثه بسیار کم و نامتداول است. با این حال امکان تجربه موارد زیر وجود دارد:

1. خونریزی لثه
2. تورم لثه
3. احساس لقی دندان که موقتی است
4. حساسیت دندان
5. فاصله بین دندان‌ها
6. عفونت

گاهی اوقات بافت پیوند شده ممکن است به خوبی به محل پیوند متصل نشود. این اتفاق بسیار نادر است اما در صورتی که رخ بدهد باید عمل جراحی مجدداً تکرار شود.

برخی افراد ظاهر دهان پس از جراحی لثه را دوست ندارند. در چنین شرایطی پریودنتیست می‌تواند لثه را تغییر شکل دهد.

میزان موفقیت جراحی پیوند لثه

اگر در تشخیص عارضه‌ای که نیاز به انجام پیوند لثه دارد (مانند تحلیل لثه )، درست عمل شود و از روش جراحی مناسبی هم برای این عمل استفاده شود، در اغلب موارد عمل جراحی پیوند لثه، نتایج بسیار خوبی به دنبال خواهد داشت. مهم‌ترین عواملی که می‌توان با توجه به آن، میزان موفقیت عمل جراحی را پیش‌بینی کرد، شامل نوع عارضه‌ای که نیاز به درمان دارد و میزان فشار وارد بر بافت پیوندی بعد از انجام عمل جراحی می‌باشد.

نوع عارضه پیش آمده برای لثه، اهمیت زیادی در ماندگاری بافت پیوندی خواهد داشت. در مورد عوارض کوچکی که در آن، بافت لثه روی دندان اندکی تحلیل رفته است اما در بین دندان‌ها (فضای بین دندانی) مقدار کافی از بافت نرم سالم وجود دارد شانس موفقیت عمل پیوند خیلی بیشتر است،

زیرا در واقع سطح ریشه دندان، هیچ نوع ذخیره خونی و گردش خون ندارد و فقط بافت‌های مجاور هستند که می‌توانند به بافت پیوندی خونرسانی کرده و به ماندگاری آن کمک کنند. بنابراین در صورتی که آسیب‌دیدگی لثه در حد کمی باشد، امکان پوشاندن کامل سطح ریشه وجود خواهد داشت.

از طرفی هر چقدر آسیب‌دیدگی استخوان در فضای بین دندانی بیشتر باشد شانس موفقیت عمل پیوند برای پوشش کامل ریشه، کمتر خواهد بود.

هر عاملی که باعث حرکت کردن بافت پیوندی در مدت زمان بهبودی آن بعد از عمل جراحی شود، بر شکل نهایی بافت پیوندی تأثیر خواهد داشت. برای مثال با بالا کشیدن لب‌ها برای دیدن دندان‌های جلو، این امکان وجود دارد که بافت نرم پیوندی به طرف بالا کشیده شود.

دقیقاً به همین دلیل است که دندانپزشکان بلافاصله بعد از اتمام عمل جراحی، محل پیوند را به بیمار نشان می‌دهند و از او می‌خواهند که بعد از آن تا یک هفته به محل پیوند لثه نگاه نکند. در واقع دندانپزشک‌ها می‌دانند هر بار که بیمار لب‌های خود را بالا می‌کشد تا به محل پیوند نگاه کند، خطر حرکت کردن بافت پیوندی وجود خواهد داشت.

سوالات کاربران عزیز در مورد جراحی پیوند لثه

سوال: آیا زخم ایجاد شده در ناحیه دهنده در سقف دهان من بسته می‌شود؟

جواب : بله. سوراخی که در سقف دهان شما ایجاد می‌شود، بعد از گذشت مدت زمانی بسته خواهد شد. فقط لازم است زمان کافی از آن بگذرد. در طی این مدت به خاطر برخورد زبان و مواد غذایی با زخمی که بر روی بافت همبند در حفره دهانی شما وجود دارد، احساس درد و سوزش دهان خواهید داشت.

با گذشت 14 روز از عمل جراحی، لایه سطحی پوست ناحیه دهنده به تدریج ضخامت بیشتری پیدا می‌کند و تا حد زیادی بهبود می‌یابد. معمولاً برای آنکه فرورفتگی ایجاد شده در بافت نرم دهان به طور کامل پُر شود، به حدود 6 تا 8 هفته زمان نیاز است.

سوال : برای تسکین درد، چه اقدامی می‌توانم انجام دهم؟

جواب : داروهای مسکن که دندانپزشک برای شما تجویز کرده است را طبق دستور پزشک که بر روی بسته آن درج شده است، مصرف کنید. اگر از داروهای بدون نسخه استفاده می‌کنید، دستوراتی که روی برچسب آن نوشته شده است را رعایت کنید. اغلب داروهای مسکن دارای خاصیت ضد التهابی نیز هستند. بنابراین معمولاً این داروها می‌توانند علاوه بر تسکین درد، با کنترل ورم و التهاب در موضع مورد نظر، تأثیر زیادی در روند بهبودی آن داشته باشند.

سوال : چه زمانی می‌توانم مطمئن باشم که پیوند لثه من گرفته است؟

جواب : نتایج عمل پیوند لثه معمولاً 4 تا 6 هفته بعد از انجام عمل مشخص می‌شود. برای این منظور لازم است تا حدود 8 هفته صبر کنید تا بافت پیوندی به طور کامل جوش بخورد و بتوان تعیین کرد که آیا پیوند گرفته است یا خیر. اگر بافت پیوندی در ابتدا خیلی ضخیم باشد، ممکن است لایه سطحی آن دلمه شده و بیفتد و فقط قسمت‌های عمقی آن باقی بماند. در واقع خارجی‌ترین قسمت بافت پیوندی معمولاً به دلیل آنکه خونرسانی به آن انجام نمی‌شود نمی‌تواند زنده بماند، بلکه بعد از مدتی به حالت نکروزه و سفید رنگ در می‌آید و می‌افتد. اما آن قسمت از بافت پیوندی که باقی می‌ماند و رنگ قرمز دارد، زنده است. رنگ بافت مورد نظر بسته به ضخامت آن ممکن است بین حالت سفید تا صورتی تغییر کند.

دندانپزشک شما باید بعد از عمل به طور مرتب وضعیت بافت پیوندی را بررسی کند تا تشخیص دهد که چه مقدار از پیوند مورد نظر گرفته است. در بعضی از موارد ممکن است لازم باشد که یک عمل جراحی دوم (جراحی فلپ لثه‌ای) هم انجام شود تا بافت زنده‌ای که با موفقیت پیوند خورده است، به طرف سطح ریشه دندان هدایت شود.

بیشتر یخوانید :

درمان فوق العاده عالی عفونت لثه در خانه

۱۵ راهکار خانگی موثر برای درمان خونریزی لثه

سوزش لثه نشانه چیست و چگونه درمان میشود ؟