فواید و عوارض مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین A

ویتامین آ (A)

دریافت ویتامین آ برای بدن بسیار مهم و حائز اهمیت است این ویتامین نقش مهمی در حفظ سلامت پوست ما ایفا میکند.

همچنین در فعالیت سالم قلب و عروق بدن، حفظ سلامتی سطح چشم، رفع صداهای گوش در دوران سالمندی و بسیاری موارد درمانی دیگر نیز مفید است.

می خواهیم به مهم ترین و موثرترین منابع دریافت این ویتامین اشاره کنیم:

سبزیجات برگ سبز تیره، جگر و سیب زمینی شیرین از بهترین منابع برای دریافت ویتامین A به شمار می روند.

همه چیز درباره ویتامین آ یا رتینول را بدانیم

• ویتامین آ از نوع ویتامین‌های محلول در چربی است.

• ویتامین‌های آ یا رتینول برای بهبود بینایی افراد در نور کم مثل شب و حفظ سلامتی سطح چشم، دفاع از بدن و سلامتی پوست است.

• بر اثر کمبود این ویتامین فرد دچار ضخامت و خشک شدن قرنیه چشم می‌شود که به این بیماری گزروفتالمی می‌گویند. اگر کمبود خیلی شدید شود فرد نابینا خواهد شد؛ ولی کمبود آن فرد را دچار شب کوری می‌کند.
• ویتامین A نقشی حیاتی در فعالیت سالم قلب و عروق بدن داشته و در تنظیم سالم فشار خون لازم است.
• ویتامین آ در زخم‌های پوست، جوش‌ها و سایر عوارض پوستی چون دارویی، اثری درمانی داشته و کمبود آن موجب دیر درمان شدن زخم می‌شود.
• ویتامین آ برای فعالیت مویرگ‌ها و حفظ جدار آنها لازم بوده و در عوارض قلبی عروقی یا خونریزی‌های مغزی کمبود این ویتامین دیده می‌شود.
• ویتامین a در عوارض و صداهای گوش در دوران سالمندی موجب درمان و رفع آن عوارض شده و مصرف آن از به وجود آمدن این عوارض و صداهای مختلف در گوش جلوگیری می‌نماید.
• ویتامین آ در جلوگیری از پیری زودرس و نگهداری سلول‌های بدن و شادابی آنها تأثیر شایسته‌ای دارد و امروز در درمان‌های ژرونتولژی و جلوگیری از نابودی و مرگ اعضای بدن از ویتامین «آ» استفاده درمانی می‌شود.
• ویتامین آ در بیماری‌های دستگاه تنفسی و سلول‌های مخاطی آن نقش درمانی داشته و کمبود آن موجب عوارض و آتروفی بافت‌های مخاطی بینی می‌گردد.
• ویتامین A در دوران بیماری‌ها و عفونت‌های مختلف در بدن مقاومت بدن را زیاد و عوامل ضد بیماری و میکروب را تقویت می‌نماید و موجب رفع بیماری شده و به سلامت بدن کمک می‌نماید.
• ویتامین آ در رشد و نمو تأثیر دارد و برای کودکان جزو ضروریات حیاتی می‌باشد که رشد و نمو آن به نحو شایسته‌ ای انجام پذیرد و موجب فعالیت و نشاط آنان می‌گردد.
• ویتامین آ در زگیل یا دانه‌های پوستی موجب درمان شدن بوده و به نظر می‌رسد کمبود این ویتامین موجب بروز این دانه‌ ها و یا زگیل می‌شود.
• مصرف بیش از حد این ویتامین موجب مسمومیت می‌شود.

منابع حیوانی سرشار از ویتامین آ

‎میزان ویتامین A برای 100 گرم از مواد غذایی اشاره شده می‌باشد:

منابع گیاهی سرشار از ویتامین آ

‎مواد غذایی گیاهی حاوی میزان زیادی پیش ساز ویتامین A می‌باشند. یعنی اینکه بدن این پیش سازها را به ویتامین A تبدیل می‌کند.

میزان ویتامین اشاره شده برای هر 100 گرم از مواد غذایی زیر می‌باشد:

‎

خواص ویتامین آ (A)

این ویتامین جزو گروه ویتامین های محلول در چربی است و مهمترین خواص ویتامین آ شامل موارد زیر می‌شود:

پیشگیری از چین و چروک و پیری پوست

دریافت مقادیر کافی ویتامین آ، به سلامت پوست کمک می‌کند و پیری را به تعویق می‌اندازد.

به طور کلی مصرف ویتامین آ و استعمال موضعی آن بر روی پوست، باعث حفظ رطوبت و پیشگیری از خشکی و چروک پوست می‌شود.

این ویتامین به ساخت کلاژن پوست کمک می‌کند و از این رو سبب استحکام پوست شده و افتادگی و چین و چروک را به تعویق می‌اندازد.

از منابع این ویتامین امروزه در ساخت انواع کرم‌های آرایشی استفاده میشود.

درمان جوش صورت

مصرف ویتامین آ به صورت خوراکی و یا پماد ویتامین آ (A) و استعمال آن به طور موضعی، از داروهای معمول برای درمان جوش صورت است.

تقویت سیستم ایمنی بدن

ویتامین آ همانند سایر ویتامین‌ها نوعی آنتی اکسیدان محسوب می‌شود و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و قدرت مقابله بدن در برابر بیماری و عفونت را افزایش می‌دهد.

خواص ویتامین آ برای چشم

ویتامین A برای تقویت بینایی بسیار موثر است. پیشگیری از شب کوری، حفظ سلامت چشم‌ها و رفع خشکی چشم از خواص این ویتامین برای چشم است.

سلامت استخوان ها

مصرف ویتامین آ به سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها کمک میکند.

دریافت مقادیر کافی از این ویتامین در کودکی، باعث رشد بهتر، بهبود نحوه استخوان بندی و همچنین تشکیل عروق و بافت‌های مختلف در کودکان می‌شود.

پیشگیری از سرطان

مصرف ویتامین آ، از پیشرفت سلول‌های سرطانی جلوگیری کرده و در نتیجه در مبارزه با سرطان‌ها مؤثر است.

مطالعات نشان می‌دهند مصرف مقادیر کافی و به اندازه این ویتامین، از بروز سرطان ریه، سرطان پروستات، سرطان سینه، سرطان تخمدان، سرطان مثانه، دهان و پوست تا حد زیادی می‌کاهد.

کمک به فعالیت هورمون های بدن

بسیاری از هورمون‌های بدن که ساختار آنها از کلسترول و چربی ها است با کمک ویتامین آ ساخته می شوند.

این هورمون های شامل هومونهای ترشح شونده توسط غدد فوق کلیوی، تستسترون، آندروسترون، آدرنالین است که وظایف بسیار مهمی از قبیل تولید انرژی، افزایش قند خون، تنظیم سیستم جنسی و ... را ایفا می‌کنند.

و ویتامین آ به طور غیر مستقیم در عملکرد صحیح آنها نقش دارد.

علائم کمبود ویتامین آ (A)

ناتوانی بینایی

کمبود شدید این ویتامین اولین تاثیر خود را بر روی قدرت بینایی افراد می‌گذارد و باعث ضخیم‌شدن قرنیه و نابینایی می‌شود.

شب‌کوری و خشکی شدید چشم از عوارض جانبی کبود ویتامین آ است و در نتیجه عدم درمان و تامین ویتامین مورد نیاز، احتمال بروز عفونت، پارگی یا تخریب بافت قرنیه افزایش می‌یابد و نتیجه‌ این اتفاقات، نابینایی فرد خواهد بود.

خشکی پوست

آسیبهای پوستی از دیگر علائم کمبود ویتامین آ است.

در اثر این کمبود خشکی شدید پوست و پوسته پوسته شدن رخ می‌دهد و در مواقع کمبود بحرانی و شدید، در غشای مخاطی دستگاه تنفسی، دستگاه گوارشی و مجاری ادراری نیز ممکن است رخ بدهد که مشکلات عدیده‌ای را به همراه خواهد داشت.

همچنین کمبود ویتامین آ باعث افزایش جوش و آکنه بر روی پوست می‌گردد.

شوره سر، خشکی مو

کمبود ویتامین آ در کنار سایر مواد مغذی باعث بروز شوره سر و خشکی موها می شود.

عفونت تنفسی

همانطور که گفته شد، سیستم ایمنی بدن در اثر کمبود ویتامین آ ضعیف می‌شود و درنتیجه احتمال بروز عفونت‌های تنفسی افزایش می‌یابد.

تأخیر در رشد و عفونت‌های ناشی از کمبود شدید این ویتامین در کودکان رایج‌تر است.

به طور کلی کمبود این ویتامین، باعث ابتلای مکرر به بیماری‌ها و عفونت‌ها خواهد شد.

چند توصیه برای دریافت بیشترین میزان ویتامین A

همان طور که گفتیم بهترین راه تأمین نیازهای بدن به جای استفاده از مکمل‌ها مصرف مواد غذایی سالم و متنوع می‌باشد.

داشتن تغذیه‌ی سالم اصولی دارد که البته چندان سخت هم نیست. اگر گیاهخوار نیستند ساده‌ترین روش تأمین این ویتامین مصرف گوشت قرمز است.

برای جذب بهتر ویتامین A نیز توصیه های زیر را جدی بگیرید:

از مصرف الکل بپرهیزید

بعضی وقت‌ها برای جذب و تأمین یک ماده‌ی مغذی لازم نیست که میزان مصرف آن را افزایش دهید.

کافی است مصرف مواد غذایی دیگری که باعث کاهش میزان آن ویتامین می‌شود را کاهش دهید.

الکل ذخیره‌ی ویتامین A موجود در کبد را کاهش می‌دهد. پرهیز از مصرف الکل باعث می‌شود که میزان این ماده‌ی مغذی در بدن افزایش پیدا کند.

مصرف الکل به قیمت جانتان تمام میشود.

مواد غذایی چرب را از برنامه‌ی غذایی‌تان حذف نکنید

‎ویتامین A برای جذب شدن به مقداری چربی نیاز دارد.

برای همین نباید مصرف مواد غذایی چرب را از برنامه‌ی غذایی‌تان حذف کنید.

سعی کنید چربی‌ها و روغن‌های سالم مانند چربی‌های اشباع نشده را در برنامه‌ی غذایی‌تان داشته باشید تا ویتامین A بیشتری جذب بدنتان شود.

روزانه 5 واحد میوه و سبزیجات میل کنید

فرقی نمی‌کند که گیاهخوار باشید یا گوشتخوار، سعی کنید برنامه‌ی غذایی‌تان سرشار از سبزیجات سبز، زرد و همچنین میوه های نارنجی رنگ باشد.

این میوه و سبزیجات رنگی بیشترین میزان بتاکاروتن و دیگر کاروتنوئیدها را به بدنتان می‌رساند. این مواد در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شوند.

میزان مورد نیاز ویتامین A در افراد

کودکان

400 تا 600 میکروگرم در روز

خانم‌ ها

800 میکروگرم در روز

مادران شیرده

1300 میکروگرم در روز

آقایان

900 میکروگرم در روز

عوارض کمبود ویتامین A

اگر بدن شما میزان کافی ویتامین آ دریافت نکند، احتمال ابتلای شما به بیماری های عفونی و مشکلات بینایی بیشتر می شود.

کمبود این ویتامین با عوارض جسمی متعددی از جمله شب کوری، خشکی و زخم قرنیه ی چشم و در مراحل پیشرفته با کوری همراه هست.

کودکان مبتلا به کمبود این ویتامین به سرخک نیز مبتلا می شوند.

از دیگر بیماری های ناشی از کمبود این ویتامین میتوان به بیماری های تنفسی و اسهالی، اختلال در سیستم خون سازی، کاهش رشد و کاهش سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.

عوارض مصرف بیش از اندازه ویتامین آ

‎مصرف زیاد ویتامین A ممکن است باعث نواقص مادرزادی، بیماری های کبد و کلیه و پوکی استخوان شود.

بر اساس مطالعه انجام‌شده توسط دانشمندان سوئدی مصرف بیش‌از حد ویتامین A ضخامت استخوان‌ها را کاهش داده که درنتیجه منجر به تضعیف و شکستگی می‌شود.

دکتر اولف لنر و همکارانش در آکادمی Sahlgrenska دانشگاه گوتنبرگ با آزمایش روی موش‌ها متوجه شدند که مصرف طولانی‌ مدت ویتامین A معادل 4.5 تا 13 برابر مصرف روزانه انسان، تنها با گذشت 8 روز استخوان‌ها را شکننده می‌کند.

به گفته وی تعداد زیادی از مردم به مکمل های غذایی روی آورده که می تواند خطرناک باشد و مصرف بیش‌ از حد ویتامین A می تواند به استخوان ضرر برساند.

مسمومیت با ویتامین آ

مسمومیت با ویتامین A اغلب در صورتیکه به مقدار زیاد از مکمل ها استفاده شود بروز می کند.

‎علائم مسمویت با ویتامین آ شامل خشکی پوست، درد مفاصل، تهوع، سردرد و گیجی می شود.

راه های پیشگیری از کمبود ویتامین A

جهت جلوگیری از کمبود این ویتامین استفاده از مولتی ویتامین ها، مواد غذایی حاوی ویتامین A (که اشاره شد)، استفاده از کیک های غنی شده از ویتامین A و استفاده از روغن های خوراکی توصیه می شود.

تداخل دارویی ویتامین A

‎مکمل های ویتامین A ممکن است با سایر داروها همچون داروهای پیشگیری از بارداری، رقیق کننده های خون (کومادین)، داروهای درمان جوش (آکوتان)، داروهای درمان سرطان و سایر داروها تداخل داشته باشد.

قبل از مصرف این مکمل ها با پزشک خود مشورت نمایید.

بیشتر از آنچه که توصیه شده است ویتامین آ مصرف نکنید، مگر اینکه پزشکتان تجویز کرده باشد.

مصرف مکمل های حاوی ویتامین A بدون تجویز پزشک مجاز نیست.

بیشتر بخوانید:

فواید مصرف و عوارض مصرف قرص ویتامین آ (Vitamin A)

نکات کاربردی در مورد ویتامین آ تزریقی