سندرم روده کوتاه
رودهی کوچک جایی است که اکثر مواد مغذی مصرفی در طول عبور از آن هضم و جذب بدن میشوند.
افراد مبتلا به سندرم رودهی کوتاه قادر به جذب آب، ویتامین، مواد معدنی، پروتئین، چربی، کالری و سایر مواد مغذی از غذای مصرفی نیستند.
اگرچه بعضی از منابع پزشکی نام سندرم روده کوتاه را برای موارد ناشی از جراحی برداشت بخشی از روده کوچک استفاده میکنند.
اما منابع دیگر اشاره کردهاند که این اختلال می تواند از هر گونه بیماری، آسیب یا وضعیتی که مانع از عملکرد طبیعی رودهی کوچک شود، حتی اگر طول روده نیز تغییر نکند، ناشی شود.
در موارد نادر، نوزادان با یک روده کوتاه (سندرم رودهیکوتاه مادرزادی) متولد میشوند. علت دقیق سندرم روده کوتاه مادرزادی ناشناخته است.
رودهی کوچک یک اندام لولهای شکل بین معده و رودهی بزرگ است. بیشتر هضم غذا و جذب مواد مغذی در رودهی کوچک رخ میدهد. رودهی کوچک شامل دوازدهه، ژژونوم و ایلئوم است.
- دوازدهه: قسمت اول روده کوچک که آهن و سایر مواد معدنی را جذب میکند، دوازدهه نام دارد.
- ژژونوم: قسمت وسط رودهی کوچک که کربوهیدرات، پروتئین، چربی و بیشتر ویتامینها را جذب میکند، ژژونوم نام دارد.
- ایلئوم: انتهای پایینی رودهی کوچک، جایی که اسیدهای صفراوی و ویتامین B12 جذب میشوند ایلئوم نام دارد.
کولون در بزرگسالان حدود ۱۵۰ سانتیمتر است و آب و هر ماده غذایی باقی مانده از مواد خوراکی عبوری رودهی کوچک را جذب میکند. سپس رودهی بزرگ از مایع موجود، مواد جامدی به نام مدفوع تولید میکند.
تاثیر سندرم رودهی کوتاه بر مردان و زنان
سندرم رودهی کوتاه بر مردان و زنان به میزان مساوی تأثیر میگذارد. شیوع دقیق سندرم روده کوتاه در جمعیت عمومی نامشخص است.
از طرفی برآورد شیوع سندرم روده کوتاه دشوار است، بنابراین بیماری نادری است.
در مطالعاتی در انگلستان میزان بروز سندرم روده کوتاه که نیاز به درمان دارد، حدود ۲ بیمار در یک میلیون نفر بوده است. نشانههای خاص آن در افراد مختلف، متفاوت است.
اسهال شایع و اغلب شدید است و میتواند باعث کمبود آب بدن شود که حتی میتواند تهدید کننده زندگی فرد باشد.
سندرم روده کوتاه میتواند به سوءتغذیه، کاهش وزن ناخواسته و علایم اضافی که به علت از دست دادن ویتامینهای ضروری و مواد معدنی است، منجر شود.
اختلال معمولاً میتواند به طور مؤثر کنترل شود. با این حال، در بعضی موارد، سندرم روده میتواند به عوارض شدید، ناتوان کننده و تهدید کننده زندگی منجر شود.
علل سندرم روده کوتاه
رودهی کوچک بسیاری از مواد مغذی موجود در مواد غذایی مصرفی را جذب میکند. با از دست رفتن نیمی یا قسمتی از رودهی کوچک فرد قادر به جذب مواد مغذی کافی برای حفظ سلامتی و وزن خود نخواهد بود.
به طور کلی سندرم روده کوتاه در طول زندگی و یا از بدو تولد اختلال ایجاد میکند. برخی از نوزادان، بخش زیادی از رودهی کوچک خود را به صورت مادرزادی از دست میدهند.
سندرم روده کوتاه ناشی از اختلال مادرزادی شایع است. اما شایعترین علت سندرم روده کوتاه، ناشی از برداشت قسمتی از رودهی کوچک در طی عمل جراحی است.
با این وجود، سندرم روده کوتاه میتواند از هر گونه بیماری، آسیب یا وضعیتی که مانع از کارکرد طبیعی رودهی کوچک حتی در مواردی که طول روده تغییر نمیکند، ناشی شود.
علت سندرم روده کوتاه در نوزادان
در نوزادان شایعترین علت جراحی برداشت رودهی کوچک، انتروکولیت غدد لنفاوی و وضعیتی است که با از دست دادن بافت روده مشخص میشود
به طور خاص در این بیماری پوشش دیوارهی روده میمیرد و از بین میرود. پوشش روده عمل جذب را انجام میدهد.
علت از بین رفتن این بافت همیشه تشخیص داده نمیشود، اما معمولاً حذف بخش آسیب دیدهی رودهی کوچک را ضروری میسازد.
این مشکل در اغلب نوزادانی زودرس یا مبتلا به نارسایی و بیماری زمینهای رخ میدهد.
حذف یا از دست دادن یک بخش از روده کوچک لزوماً منجر به سندرم روده کوتاه نمیشود.
عوامل دیگر نقش مهمی در پیشرفت این اختلال دارند. این عوامل عبارتاند از:
- بخش خاصی از روده که از بین رفته است؛
- طول باقیمانده رودهی کوچک؛
- حذف یا عدم حذف کولون؛
- وجود یا عدم وجود دریچه ایلئوسکال؛
- ابتلا به بیماری زمینهای و سلامت فرد؛
- سن بیمار؛
- میزان انطباق بخش باقی مانده سالم رودهی کوچک؛
علائم سندرم روده کوتاه
علائم سندرم روده کوتاه و شدت آن میتواند بسته به طول و میزان اختلال عملکرد قسمت باقیمانده یا ناپایدار رودهی کوچک متفاوت باشد.
از آنجایی که سندرم رودهی کوتاه میتواند تا حد زیادی در افراد مختلف، متفاوت بروز کند، باید توجه داشت که ممکن است افراد مبتلا تمام نشانههای مورد بحث را نداشته باشند.
لازم است تا افراد بیمار یا والدین کودکان یا نوزادان آسیب دیده با پزشک و تیم پزشکی خود دربارهی موارد خاص، علایم همراه و پیش آگهی کلی آنها صحبت کنند.
یکی از علایم اصلی سندرم رودهی کوچک اسهالی است که از بین نمیرود. اسهال میتواند منجر به کمآبی، سوءتغذیه و کاهش وزن بیمار شود. مدفوع مایع و آبکی حاوی مایع و الکترولیت بیشتری نسبت به مدفوع جامد است.
از دست دادن آب به این معنا است که بدن مایع و الکترولیت از جمله سدیم، پتاسیم و کلرید به اندازه کافی ندارد.
سوءتغذیه، بیماری است که وقتی بدن مقدار مناسب ویتامینها، مواد معدنی و مواد مغذی مورد نیاز برای حفظ بافت سالم و عملکرد اندام را تأمین نمیکند، گسترش مییابد.
سوءتغذیه می تواند باعث تورم شکم، از دست دادن آب بدن، از دست دادن تودهی عضلانی،خشکی پوست و پوسته پوسته شدن آن شود.
سندرم روده کوتاه حتی میتواند منجر به اختلال رشد در نوزادان و کودکان به علت کمبود مواد غذایی شود.
افزایش بیش از حد باکتری های طبیعی در رودهی کوچک کودکان مبتلا به سندرم روده کوتاه معمول است.
تشدید اسهال، ضعف، و افزایش دفع مواد مغذی در این شرایط ممکن است رخ دهد.
این مشکلات میتواند شدید باشد و بدون درمان مناسب تهدیدی برای زندگی فرد محسوب گردد. علایم و نشانههای دیگر شامل:
- نفخ؛
- گرفتگی؛
- خستگی؛
- سوزش سر دل؛
- گاز بیش از حد روده؛
- استفراغ؛
- ضعف؛
- مدفوع بیرنگ، چرب و بدبو؛
- تورم (ادم) به خصوص در پاها؛
- کاهش وزن.
درمان سندرم روده کوتاه
پزشک بر اساس نیازهای تغذیهای بیمار مبتلا به سندرم روده کوتاه درمانهای متفاوتی اعم از حمایت تغذیهای، دارو درمانی، عمل جراحی و پیوند روده را توصیه میکند.
درمان سندرم روده کوتاه به سمت درمان علایم خاصی که در هر فرد ظاهر می شود، هدایت می شود.
درمان ممکن است به تلاشهای هماهنگ یک تیم از متخصصان نیاز داشته باشد.
متخصصان گوارش، جراحان، متخصصین تغذیه و سایر متخصصان مراقبتهای بهداشتی (روانشناسی اجتماعی) نیاز به برنامهریزی منظم و جامع درمان فرد مبتلا دارند.
به طور کلی درمان این سندرم دارای دو هدف کاهش علایم و تأمین ویتامینها و مواد معدنی کافی بدن بیمار است.
در حال حاضر هیچ درمان قابل اعتمادی برای سندرم روده کوتاه وجود ندارد.
اما روشهای خاص درمانی و مداخلات لازم در افراد مبتلا به سندرم روده کوتاه به عوامل متعددی از جمله علایم خاص موجود، محل و میزان قسمت آسیب دیده رودهی کوچک و کولون، سن فرد و سلامت عمومی او، تحمل برخی داروها یا روشهای درمانی، ترجیح شخصی و سایر عوامل بستگی دارد.
گزینههای درمانیای که ممکن است برای درمان افراد مبتلا به سندرم روده کوتاه استفاده شوند، پیچیده و متنوع هستند.
مداخلاتی که میتواند کیفیت زندگی را در میان بیماران وابسته به تغذیه و مراقبتهای پرستاری بهبود بخشد شامل آموزش بیمار، ارتباط با گروههای حمایتی، درمان علایم همراه و دریافت دارویی که نیازهای تغذیهای را کاهش دهد، است.
درمان موارد خفیف بیماری شامل برای خوردن روزانه چندین وعده غذایی کوچک و مکرر، نوشیدن مایعات فراوان، مصرف مکملهای غذایی و استفاده از داروها برای درمان اسهال و مصرف ویتامینها و مواد معدنی کافی است.
یک رژیم غذایی با کالری بالا باید حاوی انواع ویتامینها و مواد معدنی اصلی مانند آهن، اسید فولیک و ویتامین B12 و کربوهیدراتها، پروتئینها و چربیهای کافی باشد.
درمان برای موارد متوسط بیماری
درمان برای موارد متوسط بیماری نیز به همین شکل است، اما ممکن است نیاز به مایعات و مواد معدنی اضافی از طریق وریدی نیز نیاز شود.
در سالهای اخیر پیشرفتهای درمانی از جمله گزینه های جدید مانند هورمون رشد نوترکیب و آنالوگهای پپتید مشابه گلوکاگون و پیشرفت در تکنیکهای جراحی، طول مدت زمانی که افراد باید روی تزریق کامل وریدی باقی بمانند را کاهش داده است.
درمان برای موارد جدیتر
برای موارد جدیتر و شدید سندرم بیمار باید به جای صرف غذا از یک لوله تغذیه وریدی مواد مغذی را دریافت کند.
حتی ممکن است یک لوله به طور مستقیم در معده یا روده کوچک به منظور تأمین مواد غذایی قرار داده شود.
بیمار ممکن است تغذیه لولهای دریافت کند یا مصرف غذای دهانی را ادامه دهد، حتی اگر بیشتر مواد مغذی جذب نشود.
هر دو تغذیه لولهای و خوردن نرمال، روده باقیمانده را برای عملکرد بهتر تحریک میکنند و ممکن است به بیماران اجازه دهند که مواد مغذی تزریقی را متوقف کنند.
در صورت بهبودی نسبی میتوان تغذیه لولهای را متوقف نمود. وقتی که رودهی کوچک قادر به عملکرد لازم با طول کوتاهتر خود باشد، ممکن است فرد فقط برای مدت کوتاهی نیاز به درمان داشته باشند.
برای اینکه این اتفاق بیافتد، دو سال زمان لازم است.
در موارد شدید همیشه نیاز به تغذیه کامل وریدی است. حتی در مواردی، عمل جراحی پیوند بخشی یا تمام رودهی کوچک ضروری میشود.
ارگان جدید میتواند سندرم روده کوتاه را درمان کند، اما جراحی پیوند، یک جراحی مشکلی است و معمولاً پزشکان زمانی که سایر درمانها نامؤفق باشد، توصیه میکنند.
بسته به شرایط، درمانهای دیگری وجود دارد که به رودهی کوچک کمک میکند تا مواد مغذی و آب بیشتری را جذب کند.
بسیار مهم است که از جذب کافی کالری و مواد مغذی در کودکان مبتلا به سندرم روده کوتاه اطمینان حاصل شود، زیرا هنوز در حال رشد هستند.
بیشتر بخوانید :
تنبلی روده چیست ؟ درمان تنبلی روده بزرگ در طب سنتی
۳۰ نسخه گیاهی و خانگی برای پاکسازی روده از سموم بدن
انواع بیماری های روده و علائم ابتلا به آنها
- برچسبها
- روده کوتاه
دیدگاه ها