علائم بیماری درد عصب سه قلو و راه درمان آن چیست؟

آناتومی اعصاب سه قلو (Trigeminal nerve)

عصب سه قلو یا عصب سه شاخه در قسمت پنجم عصب جمجمه قرار دارد و تامین کننده اعصاب حسی و حرکتی می‌باشد.
این عصب دارای 4 هسته بوده که در اعمال حسی و حرکتی نقش دارند. مانند حواس پوست صورت و دندان‌ها

اطلاعات این حواس حسی از صورت و بدن به‌وسیله مجراهای موجود در دستگاه عصبی مرکزی پردازش می‌شوند و بروز درد در بخش‌های دوم و سوم عصب سه قلو شایع‌تر است.عصب سه ‌قلو مانند غده از قسمت جانبی مغز بیرون زده که به آن(گانگلیون) سه‌قلو نیز می‌گویند.

3 شاخه عصبی که از این عصب ناشی می‌شوند شامل:

1. عصب چشمی(افتالمیک)

2. عصب آرواره‌ای پایینی(ماندیبولار)
3. عصب آرواره‌ای بالایی(ماگزیلار)

درد عصب سه قلو نوعی بیماری عصبی به شمار می‌رود. در این بیماری، اعصابی در مغز که مسئول حواس صورت‌، جمجمه‌، دندان‌ها، دهان‌ و بینی‌ می‌باشند، دچار اختلال می‌گردند.

علت درد عصب سه قلو

• وارد آمدن فشار بر اعصاب‌ از طریق عروق‌ خونی
• تحریک طولانی مدت عصب سه قلو و تغییرات"دژنراتیو عقده گاسر"
• فشار عروقی ناشی از"قوس آئورت" و اختلال در ریشه‌های عصبی

علائم درد عصب سه قلو

• احساس درد شدید همراه با سوزش در ناحیه صورت
• این نوع درد به‌طور معمول با لمس‌ و ضربه‌ زدن‌ به ‌صورت‌، مسواک‌ کردن‌، اصلاح‌ کردن‌، قرارگیری در معرض باد و جویدن‌، ظاهر می‌شود.
• حملات‌ ممکن‌ است‌ چندین بار در طول روز رخ‌ دهند و هر حمله اغلب تا 15 دقیقه ادامه دارد.

عوامل درد عصب سه قلو

• بالا رفتن سن
• اسکلروز(تصلب‌) متعدد
• روماتویید آرتریت‌
• نشانگان‌ شوگرن(نوعی از اختلالات التهابی)

همچنین بخوانید: علائم و درمان آرتریت روماتوئید( روماتیسم مفصلی)

افراد در معرض خطر

اغلب افراد بالای‌ 40 سال در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند و زنان معمولاً تا 3 برابر بیشتر از مردان به آن مبتلا می‌شوند.نورالژی عصب سه قلو در بیماران مبتلا به ام اس، شدیدتر از سایر افراد عادی می‌باشد.

عواقب‌ مورد انتظار درد عصب سه قلو

• با درمان به موقع،‌ می‌توان بسیاری از علائم بیماری را تسکین داد.
• در شرایط حاد، تنها راه درمان انجام عمل جراحی می‌باشد.

همچنین بخوانید: بررسی علت ها و علایم بیماری ام اس

عوارض بیماری درد عصب سه قلو

انقباض غیر ارادی عضلات صورت منجر به بسته شدن ناگهانی چشم و کشیده شدن دهان می‌گردد که ممکن است نوعی تیک دردناک برای فرد ایجاد شود.

فعالیت‌ها:

ممانعتی برای این گونه از بیماران وجود ندارد ولی تا حد امکان باید از قرارگیری در معرض باد(سرد و گرم) خودداری کنند.

رژیم‌ غذایی‌:

رژیم‌ غذایی‌ خاصی برای این بیماران تجویز نمی‌شود. در صورت تشدید درد در یک قسمت از صورت بیمار باید از سمت دیگری برای جویدن غذا استفاده کند.

پیشگیری از درد عصب سه قلو

این بیماری به‌طور ناگهانی ایجاد شده، بنابراین پیشگیری خاصی برای آن توصیه نمی‌شود ولی با کاهش میزان استرس و هر گونه فشار عصبی و همچنین عدم قرار گرفتن در معرض باد مستقیم(سرد و گرم) تا حد زیادی می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. همچنین بیمار باید از انجام فعالیت‌هایی نظیر اصلاح صورت و جویدن که سبب تشدید درد می‌شوند خودداری کند.

درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه کرد؟

• اگر علائم درد عصب سه قلو در بین یکی از اعضای خانواده و فرد دیده شود برای تشخیص حتماً باید به جراح مغز و اعصاب مراجعه کنند.
• ایجاد علائم جدید و غیر قابل کنترل در فرد
• با بروز عوارض جانبی مصرف برخی از داروهای تجویز شده.

درمان‌ درد عصب سه قلو

تجویز داروهای ضد تشنج برای بیمار، البته ممکن است مصرف این نوع داروها در مدت زمان طولانی تاثیری در تسریع درمان نداشته باشند.

عمل جراحی:

معمولاً شامل‌ 2 روش‌ است‌:

1. انجام دادن عمل‌ از طریق‌ پوست‌
2. کاهش‌ فشار از طریق‌ عروق‌ کوچک‌

روش میکروسکوپی:

از این شیوه می‌توان برای برطرف نمودن فشار وارد شده بر عصب سه قلو استفاده کرد، چرا که درد ممکن است ناشی از فشار عروق داخل ریشه عصب سه قلو باشد.

قطع"عقده گاسر" از راه پوست:

با این روش رشته‌های عصبی کوچک بدون"میلین" و رشته‌های عصبی دارای غشای نازک"میلین" به‌وسیله حرارت از بین می‌روند.

داروها:

داروی"کاربامازپین"‌(یک‌ ضد تشنج‌):

این دارو موجب کاهش انتقال ایمپالس‌ها در اعصاب می‌شود و درد را در بیماران مبتلا به نورالژی عصبی تسکین می‌دهد.
کاربامازپین باید همراه با غذا مصرف شود و سطح سرمی دارو باید کنترل گردد تا از ایجاد اثرات سمی در مقادیر بالا جلوگیری به عمل آید.

عوارض جانبی:

• تهوع
• سر درد و سرگیجه
• احساس خواب آلودگی
• در موارد مصرف طولانی مدت، بیمار از نظر"دپرسیون" مغز استخوان، باید تحت مراقبت‌های ویژه قرار گیرد.

همچنین بخوانید: علت سرگیجه در صبح چیست؟

عوارض احتمالی

تداخل با فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های طبیعی در اثر دوره های زیاد و شدید درددرد بیشتر بیماران با داروهای ضد تشنج تسکین می یابد. البته ، ممکن است در برخی بیماران به مرور زمان داروها غیراثربخش شوند و درد «غلبه کند».

رویکرد جراحی به این مشکل می تواند مؤثر باشد و معمولاً شامل یک یا دو روش است : اقدامات از طریق پوست یا کاهش فشار از طرف عروق کوچک . اگر به دنبال هر اقدامی (پس از چند سال ) درد عود کند، یک اقدام از طریق پوست به عنوان درمان اضافی پیشنهاد می گردد.با حداقل 2 بار معاینه منظم دندان در سال ، از سلامت مناسب دندان اطمینان حاصل کنید. "فنی‌توئین‌" ممکن‌ است‌ به بیمارانی تجویز گردد که‌"کاربامازپین"‌نمی‌توانند مصرف کنند.

همچنین بخوانید: داروی ضد تشنج : لیست کامل داروهای درمان صرع (تشنج)

داروی"باکلوفن" و گماپنتین( نورونتین):

این نوع داروها جهت کنترل درد تجویز می‌شوند. در صورتی که درد تسکین پیدا نکرد، پزشک مصرف"فنی توئین"(دیلانتین) را برای بیمار توصیه می‌کند.

• تزریق الکل یا"فنول" به عقده"گاسر" در اطراف عصب سه قلو، درد را به مدت چندین ماه کاهش می‌دهد.
• تجویز داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای مانند"آمی تریپتیلین" و"نورتریپتیلین"، فرآیندهای شیمیایی را در مغز و نخاع تشدید می‌کنند و موجب کنترل درد می‌گردند.

داروی گابانیتین:

اغلب در تسکین دادن درد ناشی از اعصاب صدمه دیده در اثر ابتلا به بیماری دیابت یا زونا مؤثر است.

"فنی‌توئین‌" ممکن‌ است‌ به بیمارانی تجویز گردد که‌"کاربامازپین"‌نمی‌توانند مصرف کنند.

دیابت چیست؟راهکار های درمان دیابت کدامند؟