علت و علائم کمبود پروژسترون : چگونه این عارضه را سریع درمان کنیم؟

کمبود پروژسترون در بدن چه علائمی دارد؟ آیا این عارضه قابل درمان است؟

شاید تا به حال نام پروژسترون را شنیده باشید اما بهتر است در مورد آن اطلاعات بیشتری داشته باشید پروژسترون هورمونی در بدن است که باعث تحریک و تنظیم دستورالعمل های مختلف بدن می شود.

این هورمون در تخمدان ها، جفت (هنگامی که شما باردار هستید) و در غده فوق کلیوی تولید می شود. این هورمون به آمادگی بدن شما برای بارداری و تنظیم چرخه قاعدگی و اثرات میل جنسی کمک می کند.

اگر بدن شما به اندازه کافی پروژسترون نداشته باشد ممکن است برای بارداری و تمام کردن دوره ی بارداری دچار مشکل شوید. پروژسترون در طول چرخه قاعدگی در نوسان است.

این اتفاق در طول نیمه دوم چرخه قاعدگی، حدود هفت روز قبل از دوره ماهانه بعدی و در هر ماه افزایش می یابد. دلیلش این است که یکی از مهم ترین وظایف این هورمون ترشح پروتئین ویژه ای است که به علت پوشش داخلی رحم برای آماده شدن برای بارور کردن یک تخمک تولید می شود.

اگر این آستر در دیواره ی رحم به اندازه کافی ضخیم نباشد، لانه گزینی اتفاق نخواهد افتاد.اگر شما لانه گزینی نداشته باشید، سطح استروژن و پروژسترون شما افت خواهد داشت. پوشش داخلی رحم شما تجزیه می شود و شما دوره خود را طبق معمول هر ماه خواهید داشت.

اگر شما یک لانه گزینی و بارداری داشته باشید پروژسترون در جفت تولید می شود و سطح پروژسترون در دوران بارداری بالا باقی خواهد ماند. اگر شما چند قلو باردار باشید سطح آن حتی بالاتر هم می رود.

در دوران بارداری ترکیبی از سطوح استروژن و پروژسترون بالا تخمک گذاری را سرکوب می کند. پروژسترون در دوران بارداری نیز باعث رشد غدد تولید کننده شیر در سینه می شود.

نرمال بودن پروژسترون به سن و جنس فرد بستگی دارد. در زنان، عوامل دیگر نیز در متعادل بودن میزان پروژسترون عبارت است از اینکه فرد در چه جایی ازچرخه قاعدگی قرار دارد و اینکه آیا او باردار است یا خیر؟

سطح پایین پروژسترون ممکن است توسط این عوامل ایجاد شود:

سقط جنین، تخمک گذاری و یا مشکلات تخمدان و یائسگی

اگر شما باردار نیستید، برخی از علائم کم بودن پروژسترون عبارتند از:

• میل کم جنسی
• گرگرفتگی
• میگرن یا سردرد
• افسردگی، اضطراب و یا دیگر تغییرات خلق و خوی
• بی نظمی قاعدگی
• و یا نداشتن سیکل ماهیانه در طول چند ماه

اگر شما باردار هستید، شما تا هنگام تولد نوزاد نیاز به حفظ پروژسترون رحم خود دارید. اگر سطح پروژسترون شما خیلی کم است، شما ممکن است قادر به حمل کودک در طول دوره نباشید و نتوانید دوره بارداری را به پایان برسانید.

برخی از نشانه های سطوح پایین پروژسترون در زنان باردار عبارتند از:

• لکه بینی
• درد شکم
• قند خون پایین
• حساسیت سینه ها
• خستگی دایمی
• خشکی واژن
• پروژسترون و استروژن هورمون های مکمل یکدیگر هستند. بنابراین، زمانی که شما پروژسترون به اندازه کافی ندارید، استروژن غالب است.

علائم کمبود پروژسترون نسبت به استروژن:

• افسردگی، نوسانات خلقی و یا میل جنسی کم
• افزایش وزن
• خونریزی شدید
• چرخه های قاعدگی نامنظم
• سندرم پیش از قاعدگی
• حساسیت به لمس سینه

علت های زیادی برای ابتلا به کمبود پروژسترون وجود دارد. از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استروژن های محیطی

همه ما در محیط اطرافمان در مواجهه با ترکیبات شیمیایی مشابه استروژن ها که به Xenoestrogen ها معروف اند، قرار داریم. امروزه این ترکیبات در محیط اطراف ما و نیز در غذاهای مصرفی بیش از پیش وجود دارند.

زاینواستروژن ها باعث می شوند که بدن پاسخ قوی تری به استروژن داده و آن را بیش از آنچه هست تلقی کند. و پاسخ پروژسترون به این وضعیت کاهش تولید و در نهایت ابتلا به کمبود پروژسترون در بدن است.

• تحت استرس بودن

استرس از قوی ترین و مهم ترین علل ابتلا به کمبود پروژسترون در بیشتر افراد است.

اگر بخواهیم علمی تر نگاه کنیم: افزایش سطح هورمون کورتیزول که همان هورمون استرس است باعث مسدود شدن گیرنده های پروژسترونی و در نتیجه کاهش عملکرد پروژسترون در بدن می شود. بنابراین استرس باعث ابتلا به کمبود پروژسترون خواهد شد.

این یکی از مهم ترین دلایلی است که می گوییم خانم هایی که قصد بارداری و مادر شدن را دارند، ابتدا باید استرس را از خود دور کنند.

• ورزش افراطی! تعادل را رعایت کنید

ورزش افراطی می تواند به افت سطح پروژسترون منجر شود. از طرفی ورزش برای تعادل ترشح و عملکرد هورمون ها جدا ضروری است.

پس برای رسیدن به تاثیرات بهینه ورزش در بدن بهتر است متوسط روزانه 30 تا 60 دقیقه ورزش را در برنامه خود داشته باشید.

از کجا متوجه شویم به کمبود پروژسترون مبتلا شده ایم؟

از شایع ترین علامت های کمبود پروژسترون می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اختلالات قاعدگی

قاعدگی های طولانی مدت، اختلالات دوره ها، کوتاه شدن فاز لوتئال، تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک، کرامپ های قاعدگی و لکه بینی در بین دو قاعدگی از شایع ترین علامت های کمبود پروژسترون در خانم ها هستند.

• ناباروری

پروژسترون یکی از مهم ترین هورمون های لازم برای داشتن بارداری سالم است. در حقیقت این پروژسترون است که دیواره های رحم را برای لانه گزینی تخم آماده می کند.

اگر شما هم مبتلا به مشکل باروری هستید و یا تجربه سقط را دارید، لازم است تا حتما سطح پروژسترون خون شما مورد بررسی قرار گیرد، چراکه خیلی وقت ها پایین بودن سطح پروژسترون مقصر این مشکلات است.

آکنه و جوش های پوستی، شکنندگی ناخن ها و خشکی پوست

اگر شما هم به آکنه دوران بزرگسالی مبتلا شده اید، اگر ناخن های شما شکننده، ترک خورده و لایه لایه شده است و یا پوست پاشنه پا و دست های شما ترک خورده است، ممکن است به کمبود پروژسترون دچار باشید.

افسردگی، استرس و تغییرات خلق و خو

با افزایش سن و تغییرات میزان استروژن در خون، تغییرات قابل توجهی در خلق و خوی خانم ها دیده می شود. اما حقیقت این است که بعد از 30 سالگی بیشتر خانم ها تغییرات قابل توجهی در سطح پروژسترون را خواهند داشت و از اولین علامت های این تغییرات هورمونی می توان به تغییرات قابل توجه در خلق و خو اشاره کرد.

بنابراین پروژسترون نقش مهمی در تعیین خلق و خو و رفتارهای افراد دارد. پس توصیه می کنیم در صورت مشاهده تغییرات جدی در خلق و خوی خود با مراجعه به پزشک، وضعیت پروژسترون خود را نیز مورد بررسی قرار دهید.

کاهش سرعت متابولیسم، چاقی مخصوصا در ناحیه شکم و افزایش تمایل به مصرف شکر

با افزایش شیوع دیابت و بیماری های مقاوم به انسولین در سراسر دنیا، امروزه تقریبا تمام افراد ارتباط انسولین با قند خون و بیماری دیابت را می شناسند.

اما لازم است بدانید که افزایش سن و کاهش سطح پروژسترون هم می تواند با خطر ابتلا به مقاومت به انسولین در ارتباط باشد و توانایی بدن در سوخت و ساز چربی ها را دچار اختلال کند.

پس نتیجه چیزی نخواهد بود جز افزایش تمایل به مصرف هر چه بیشتر قندها و افزایش وزن.

میگرن، سردرد، دردهای مفصلی و همچنین علائم برخی آلرژی ها

دردها و آلرژی ها می توانند علل متعددی داشته باشند. اما امروزه در موارد بسیاری دیده می شود که دردها و آلرژی ها ریشه ی هورمونی دارند.

بدون شک در ابتلا به آلرژی، ابتدا همه مواد غذایی و داروهای مصرفی باید مورد بررسی قرار بگیرند، اما امروزه می بینیم که بسیاری از پزشکان برای تعیین علت واقعی آلرژی، از تست های هورمونی، مخصوصا تست تعیین سطح پروژسترون، استفاده می کنند.

البته همانطور که گفتیم پروژسترون هورمونی مخصوص خانم ها نیست و عملکردهای مهمی در آقایان نیز دارد. بنابراین کمبود این هورمون در آقایان نیز عوارض متعددی خواهد داشت که در مطالب بعدی به آنها خواهیم پرداخت.

روش های افزایش پروژسترون به طور طبیعی

هیچ غذایی وجود ندارد که به طور طبیعی حاوی پروژسترون باشد. با این حال، برخی مواد غذایی خاص هستند که تاثیر مثبتی بر میزان پروژسترون در بدن دارند.

• ویتامین C

ویتامین C به افزایش سطح پروژسترون کمک می کند. ویتامین C یک آنتی اکسیدان مهم است که در تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به مبارزه با عفونت موثر است. ویتامین C برای تحریک تولید کلاژن جهت تشکیل بافت سالم ضروری است.

این مطالعه همچنین اشاره کرد که اثر آنتی اکسیدانی ویتامین C می تواند به کاهش ناباروری و سلامت بارداری کمک کند. شما می توانید افزایش سطح پروژسترون خود را با گنجاندن غذاهای حاوی ویتامین C در رژیم غذایی محقق کنید.

برخی از بهترین منابع طبیعی از ویتامین C مرکبات، فلفل دلمه ای قرمز، کلم پیچ، کلم بروکلی، کیوی، انواع توت ها و پاپایا می باشد.

راه دیگر برای به دست آوردن ویتامین C برای افزایش پروژسترون مصرف مکمل است. موسسه The National Institute of Health توصیه می کند که بزرگسالان ۷۵ تا ۹۰ میلی گرم در روز از این مکمل ها استفاده کنند.

• ویتامین E

ویتامین دیگری که خواص افزایش پروژسترون دارد ویتامین E می باشد. بدن به ویتامین E برای محافظت از اندام ها، بافت ها و سلول ها؛ از آسیب رادیکال های آزاد، نیاز دارد.

این ویتامین برای سلامت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از ابتلا به بیماری های مزمن ضروری است. واقعیت این که ویتامین E می تواند به افزایش سطح پروژسترون کمک کند در مطالعه ای که در مجله Ovarian Research منتشر شده؛ به اثبات رسیده است.

محققان دریافتند که در زمانی که بیماران ویتامین E مصرف می کند، تقریبا سه چهارم از آن ها افزایش چشمگیری در سطح پروژسترون را تجربه می کنند. برخی از بهترین منابع ویتامین E؛ روغن جوانه گندم، آجیل های مختلف و دانه ها و سبزیجات برگ سبز می باشد.

• روی

روی یک ماده معدنی مهم است که بدن برای مبارزه با ویروس ها و عفونت ها به آن نیاز دارد.

مطالعات نشان داده اند که روی همچنین نقش مستقیمی در تولید پروژسترون بازی می کند. محققان دانمارکی دریافتند که دوز مناسب روی می تواند ترشح پروژسترون در بدن را تحریک کند. با این حال، روی بیش از حد نیز مانع از تولید پروژسترون می شود.

اکثر گوشت ها، غذاهای دریایی و حبوبات منابع غنی از روی هستند. دانه کدو تنبل نیز منبع بسیار خوبی از روی است.

• ال آرژنین

ال آرژنین یک آمینو اسید است که برای سلامت عروق خونی ضروری است. سلامت عروق خونی برای حفظ سلامت سیستم قلبی و عروقی مفید است.

دلیل این کار این است که ال آرژنین اکسید نیتریک فراهم می کند و به بدن برای افزایش جریان خون کمک می کند. یکی از موارد استفاده از ال آرژینین، حفظ عملکرد صحیح سیستم تناسلی زنانه است.

مجله Ovarian Research نشان داده است که لحاظ کردن ال آرژنین در رژیم غذایی به افزایش پروژسترون کمک می کند. محققان گزارش دادند که ۷۰ درصد از شرکت کنندگانی که به منظور افزایش سطح پروژسترون در این تحقیق شرکت کردند.

، بین سیکل ماهانه افزایش این هورمون را در بدن شاهد بودند. جریان خون قاعدگی نیز در این افراد بهبود یافت.

منابع طبیعی از ال آرژنین، گوشت قرمز، مرغ، غذاهای دریایی و محصولات لبنی می باشد. تخم مرغ نیز منبع دیگری برای ال آرژنین است و یکی از مواد غذایی است که می تواند به تقویت میل جنسی کمک کند.

• کرم پروژسترون طبیعی

کرم پروژسترون طبیعی یک راه عالی برای افزایش سطح پروژسترون است. کرم پروژسترون طبیعی بسیار امن تر از کرم مصنوعی ای است که برای افزایش پروژسترون استفاده می شود.

دلیل این است که کرم طبیعی، به پروژسترون طبیعی که بدن شما نیاز دارد نزدیک تر است. اغلب کرم های پروژسترون طبیعی حاوی عصاره سیب زمینی وحشی هستند. این ماده شامل ترکیبی به نام دیوسگنین است که به پروژسترون تبدیل می شود.

که کرم حاوی عصاره سیب زمینی وحشی به افزایش پروژسترون در بدن و جلوگیری از گسترش سلول های سرطان پستان کمک می کند.

قبل از استفاده از کرم پروژسترون طبیعی، با دکتر خود برای بررسی سطح پروژسترون فعلی بدنتان، مشورت کنید. به این ترتیب شما می توانید از ایجاد عدم تعادل هورمونی در بدن جلوگیری کنید.

• گیاه پنج انگشت (castus agnus)

عصاره گیاه پنج انگشت از مکمل های گیاهی موثر برای افزایش سطح پروژسترون است.

در مطالعات نشان داده شده است که عصاره این درختچه می تواند به کاهش بسیاری از علائم سندروم پیش از قاعدگی، حتی نسبت به داروهایی که برای این سندروم استفاده می شود، منجر شود.

مجله Planta Medica در یک بررسی نشان داد که عصاره گیاه پنج انگشت در افزایش پروژسترون موثر است. مطالعات دیگر نشان داده اند که عصاره chasteberry می تواند تولید پروژسترون را تحریک و به کاهش درد پستان (درد پستان مرتبط با چرخه قاعدگی) کمک کند.

• فرآورده های سویا تخمیر شده

شما همچنین می توانید سطوح پایین پروژسترون را به طور طبیعی با خوردن فرآورده های تخمیری حاصل از سویا افزایش دهید.

این ماده برای دوران یائسگی و هنگامی که سطح پروژسترون به طور قابل توجهی کاهش می یابد، بسیار مفید است. خوردن منظم محصولات تخمیری سویا به افزایش سطح پروژسترون و کمک به جلوگیری از بسیاری از علائم یائسگی کمک می کند.

میسو، ناتو و تمپه از جمله فرآورده های تخمیری حاصل از سویا هستند که پروژسترون را افزایش می دهند. محققان اعلام کردند که محصولات تخمیری سویا همچنین به کاهش کلسترول به طور طبیعی کمک می کند.

• تعادل سطح پروژسترون

در این مقاله، ما به برخی از غذاهای سالم که برای افزایش سطح پروژسترون به طور طبیعی کمک می کنند اشاره کردیم. با این حال، علاوه بر مصرف این مواد، باید از خوردن مواد غذایی که تمایل به افزایش سطح استروژن در بدن دارند؛ اجتناب کنید.

برخی از مواد غذایی که به عدم تعادل هورمونی در بدن کمک می کنند عبارتند از:

• غذاهای فراوری شده
• مقادیر بیش از حد کافئین و الکل
• محصولات حیوانی غیر ارگانیک
• استروژن در محیط مانند استروژن موجود در پلاستیک، محصولات مراقبت از پوست و آفت کش ها
• تعادل وزن

وزن متعادل یک راه عالی برای حفظ تعادل هورمونی است. محققان مکزیکی دریافتند که زنان چاق بیشتر با اختلالات باروری ناشی از عدم تخمک گذاری رو به رو هستند.

این زنان با کاهش تنها ۱۰ درصد از وزن خود با بازگشت تخمک گذاری؛ سطح پروژسترونشان نیز افزایش یافت. محققان نتیجه گرفتند که حتی کمی کاهش وزن و کاهش در درصد چربی بدن؛ مشخصات هورمونی را بهبود می بخشد.

همچنین بخوانید:

فواید تزریق پروژسترون برای خانم ها

همه چیز در مورد شیاف پروژسترون

فواید تزریق پروژسترون در بارداری

شیاف سیکلوژست (پروژسترون) : موارد مصرف و عوارض جانبی این دارو

همه چیز در مورد شیاف اندومترین