دلگرم
امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
روش های پیشگیری از دیابت شیرین یا ملیتوس

دیابت شیرین : پیشگیری، عوارض و راه های درمان دیابت ملیتوس

روش های پیشگیری از دیابت شیرین یا ملیتوس
1
زمان مطالعه: 11 دقیقه
دیابت شیرین یا ملیتوس: دیابت یک اختلال در سوخت و ساز (متابولیسم) بدن است که در آن یا انسولین به میزان کافی در بدن وجود ندارد و یا انسولین موجود قادر نیست وظیفه خود را به درستی انجام دهد و در نتیجه به علت وجود مقاومت در برابر آن، قند خون بالا می رود.

دیابت شیرین یا ملیتوس

دیابت یا بیماری قند به مجموعه‌ای از بیماری ها گفته می‌شود که در آن بدن فرد قادر به تنظیم مقدار قند موجود در خون نخواهد بود.

دیابت ملیتوس یا دیابت شیرین نیز نوعی از انواع دیابت است.

این بیماری از شایع‌ ترین بیماری‌ های قرن حاضر شناخته‌ شده و سالانه هزاران نفر را در سراسر دنیا مبتلا می‌کند.

لازم به ذکر است که دیابت یک بیماری غیر واگیر و در اصطلاح مزمن است.

انواع (طبقه بندی) دیابت یا بیماری قند یا مرض قند

طبق طبقه بندی انجمن دیابت آمریکا، انگلیس، استرالیا و اروپا دیابت به قرار ذیل طبقه بندی می شود:

  1. دیابت نوع یک یا IDDM که اختصار Insulin Dependent Diabetes Mellitus است (دیابت شیرین وابسته به انسولین)
  2. دیابت نوع دو یا NIDDM که اختصار Non-Insulin Dependent Diabetes Mellitus است (دیابت شیرین غیر وابسته به انسولین)
  3. دیابت پنهانی یا واسطه ای
  4. دیابت حاملگی
  5. دیابت ایجاد شده توسط از بیماری ها و بعضی شرایط
  6. دیابت نامتعادل یا شکننده

1. دیابت نوع یک (1) یا دیابت وابسته به انسولین

دیابت نوع یک یا وابسته به انسولین در اثر تخریب و از دست رفتن سلول های بتا در جزایرلانگرهانس (Langerhans) پانکراس یا لوزالمعده می باشد که به فقدان تولید انسولین منجر خواهد شد.

عاملی که دقیقا موجب تخریب جزایرلانگرهانس می شود مشخص نیست، اما در بعضی موارد ممکن است یک ویروس عامل آن باشد، احتمال نقش خود ایمنی را نیز نباید فرموش نمود.

تقریبا همیشه در زمان شروع دیابت، آنتی بادی های (Antibody) تثبیت کننده کمپلمان (Complement) علیه سلول های جزایر لانگرهانس قابل شناسایی است و سرکوب سیستم ایمنی با داروی سیکلوسپورین (Cyclosporine) تا حدی می تواند عملکرد جزایر لانگرهانس را حفظ نماید.

در هر حال بهبودی دائم و مادام العمر به طور طبیعی به دست نمی آید و به دلیل اینکه درمان با این روش (سرکوب سیستم ایمنی فرد را مستعد بیماریهای عفونی خطرناک می کند) خطرناک است، لذا جهت استفاده متداول مناسب نخواهد بود.

شیوع بروز بیماری هایی چون آدیسون (Addison’s)، بیماری های تیروئید(Thyroid)، آنمی پرنیسیوز (Pernicious anemia) در دیابت وابسته به انسولین بیشتر است و به نظر می رسد در دیابت هایی که همراه با آنتی بادی های علیه سلول جزایر لانگرهانس هستند به وجود آیند.

این نوع دیابت (دیابت وابسته به انسولین) مستقیما به ارث نمی رسد، با این وجود بعضی از افراد احتمال دارد استعداد به ابتلا به دیابت را نیز به ارث ببرند، که در این افراد افزایش استعداد ابتلا به این نوع دیابت با بعضی از انواع HLA نشان داده شده است.

تنها در حدود 50% از دوقلوهای یکسان با دیابت وابسته به انسولین به طور هماهنگ مبتلا به دیابت هستند و در بین مابقی موارد فقط یکی از دوقلوها دیابتی می باشد.

2. دیابت نوع دو (2) یا همان دیابت شیرین (ملیتوس) غیر وابسته به انسولین

تقریبا 90 تا 95% افراد دیابتی، به دیابت غیر وابسته به انسولین یا نوع دو مبتلا هستند.

در این نوع دیابت بر خلاف دیابت نوع یک بیمار برای بقاء و پایداری زندگی کمتر نیاز به تزریق انسولین کمتر پیدا می کند.

دیابت نوع 2 خود به دو دسته تقسیم می شود:

  • دیابت حاصل از چاقی
  • دیابت غیر چاقی

در بیماران مبتلا به دیابت غیر وابسته به انسولین پانکراس توانائی ترشح انسولین را دارد ولی مقدار و غلظت انسولین در خون این بیماران کاهش، یا افزایش و یا حتی طبیعی است که علت آن نیز ناشناخته است.

چاقی یکی از شناخته شده ترین علامت همراه این نوع دیابت (نوع 2) است.

قابل توجه آنکه زنانی هم که نوزادان چاق یا افراد فامیل چاق داشته اند برای ابتلا به این نوع دیابت در مراحل بعدی زندگیشان مستعدترند، در اکثر این موارد دیابت توارث نقش بالقوه ای دارد، در بعضی از خانواده ها این نوع دیابت یک طرح ارثی دارد.

اکثر بیماران دیابتی این خانواده ها با مصرف کلروپروپامید الکل (Choloropropamid alchol) دچار برافروختگی خواهند شد.

دوقلوهای یکسان نیز تقریبا اکثر مواقع برای دیابت غیر وابسته به انسولین یا نوع 2 هماهنگ اند، یعنی هر دو دیابتی می شوند.

3. دیابت پنهانی یا واسطه ای

این حالت دیابت پنهان مربوط به وضعیتی است که در آن میزان گلوکز خون در حالت ناشتا مقداری از میزان طبیعی بیشتر است.

در این افراد مقدار قند خون در حد واسط بین افراد سالم و افراد دیابتی می باشد، به این وضعیت غیر طبیعی را دیابت پنهانی می گویند.

4. دیابت بارداری

دیابت بارداری فقط در زنانی که در دوران بارداری هستند، دیده می شود و طبقه بندی دیابت در آن ها بعد از زایمان و در زمانیکه این افراد حامله نیستند مشخص می شود.

بارداری خود دیابتوژنیک می باشد بدین معنی که: اختلال در تست تحمل گلوکز oral glucose tolerance test یا OGTT وجود دارد اما قند خون ناشتا در حد طبیعی است.

در این افراد مهم ترین بحث جلوگیری از ایجاد جنین بزرگ بوده و نیز این افراد احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده در حدود 60% می باشد.

حدودا 50% قند، 30% چربی و 20% پروتئین در مواد غذائی این افراد باید باشد.

در بسیاری از کشورها بیماران دیابتی را از هفته 34 تا زمان زایمان بستری می کنند.

اما قبل از آن با کنترل مکرر قند خون توسط خود بیمار و تزریق انسولین با پمپ مربوطه، قند خون را کنترل می نمایند.

در هفته 16 تا 18 بارداری جهت تشخیص هر عامل غیر طبیعی در جنین، سونوگرافی انجام می شود.

5. دیابت ناشی از بیماری ها و بعضی شرایط

این نوع دیابت انواع مختلفی دارد، مانند دیابت ایجاد شده توسط داروها و نیز مواد شیمیائی و دیابت ثانویه به علت بیماری پانکراس و غدد دیگر ایجاد می گردد.

6. دیابت نامتعادل یا شکننده

این بیماری دیابت کاملا متفاوت با بقیه است.

این بیماری بیشتر در اوایل زندگی بوجود می آید اما هرگز نباید این دیابت را مشابه دیابت جوانان (نوع یک) تصور کرد.

در واقع مقدار قند خود افراد مبتلا به دیابت نامتعادل بسیار متغیر بوده تغییراتی را نشان می دهد، بدین سان که قند خون در این افراد با سرعت و بدون امکان پیش بینی و بدون هیچ قاعده و نظمی، بالا و پایین می رود.

در دیابت نامتعادل متابولیسم مواد کربوهیدراته (قندی) بی نهایت ناپایدار می باشد.

انواع دیابت ملیتوس یا دیابت شیرین

انواع دیابت ملیتوس یا دیابت شیرین

دیابت ملیتوس یا شیرین خود شامل چند نوع دیابت است که آن‌ها را با توجه به دلایل ایجاد و یا درمان به سه دسته تقسیم‌ بندی می‌کنند:

  • دیابت نوع 1 یا وابسته به انسولین که معمولاً در سنین زیر 20 سال ایجاد می‌شود.
  • دیابت نوع 2 یا غیر وابسته به انسولین که به‌طور معمول در افراد بالای 30 سال ایجاد می‌شود.
  • دیابت بارداری که به دنبال برخی تغییرات ایجاد شده در دوران بارداری در تعدادی از زنان باردار مشاهده می‌شود.

در حال حاضر دیابت نوع 2 شایع‌ترین نوع دیابت و همچنین شایع‌ترین بیماری مرتبط با غدد درون‌ریز بدن است.

علل ایجاد دیابت

دیابت بسته به نوع آن به دلایل مختلفی ممکن است ایجاد شود.

  • مقاومت به انسولین یعنی کاهش حساسیت سلول‌ها به انسولین نسبت به ورود آن به سلول یکی از مهم‌ترین دلایل مقاومت به انسولین، چاقی و اضافه‌ وزن و به‌ ویژه چاقی شکمی است.
  • دیابت نوع یک در اثر تخریب بخشی از غده لوزالمعده که ترشح انسولین را بر عهده دارد ایجاد می‌شود.
  • دیابت نوع دو به دلیل کاهش حساسیت سلول‌های بدن به قند خون یا گلوکز به وجود می‌آید.
  • دیابت بارداری نیز به دلیل تغییرات دوران بارداری ایجاد شده و در بیشتر موارد با زایمان و خاتمه بارداری از بین می‌رود.

کاهش حساسیت سلول‌ها به انسولین به چه معناست و چگونه ایجاد می‌شود ؟

این وضعیت که به آن مقاومت به انسولین نیز گفته می‌شود در دیابت نوع دو بیشتر مشاهده می‌شود.

گلوکز یا قند خون که سوخت اصلی سلول‌ های بدن محسوب می‌شود از کبد به درون خون آزاد می‌شود.

گلوکز باید به کمک انسولین وارد سلول‌ها شده و در آنجا مصرف شود.

اما در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو با اینکه انسولین تقریباً کافی در جریان خون وجود دارد، سلول‌ها قادر به برداشت گلوکز از خون نبوده و میزان قند خون افزایش می‌یابد.

البته نباید نقش مهم ژن‌ها و سابقه خانوادگی را در ابتلا به این بیماری فراموش کرد.

عوارض دیابت ملیتوس چیست ؟

این بیماری عوارض زیادی به همراه دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ناتوانی‌ها و مشکلات کلیوی، بیماری‌های مرتبط با بینایی، مشکلات مرتبط با اعصاب بدن و درنتیجه بی‌حسی اندام‌ها و به دنبال آن زخم‌ های دیابتی و نقص عضو اشاره نمود.

عوارض بیماری دیابت بیماری‌های قلبی _ عروقی، بیماری‌ های گوارشی و اختلالات چربی‌ های موجود در خون به دنبال دیابت ایجاد می‌شوند.

درمان دیابت ملیتوس یا شیرین

هنوز درمان قطعی برای دیابت پیدا نشده است، حتی روش های جدیدی مثل پیوند سلول های بتا به افراد مبتلا به دیابت نوع یک نیز به علت ضرورت مصرف داروی ضد درد پیوند به صورت مادام‌ العمر و عوارض احتمالی ناشی از آنها برای اکثریت افراد مناسب نیست.

به همین دلیل مبتلایان به دیابت باید با مصرف دارو و سایر راهکارها این بیماری را کنترل نمایند.

مانند هر بیماری دیگری، داروها نیز نقش مهمی در درمان و کنترل این بیماری بر عهده‌ دارند. داروهای مورد استفاده در بیماران دیابتی انواع مختلفی دارند که بر اساس صلاحدید پزشک برای بیمار تجویز می‌شوند.

بیشتر بیماران مبتلا به دیابت نوع دو با مصرف داروهای خوراکی و رعایت رژیم غذایی تنظیم‌شده توسط متخصص تغذیه موفق به کنترل وضعیت قند خون و بیماری خود هستند.

اما برخی از این بیماران و همه مبتلایان به دیابت نوع یک ملزم به تزریق انسولین در طول روز هستند.

پیشگیری از دیابت ملیتوس یا شیرین

با این وجود که درمان قطعی برای دیابت وجود ندارد، اما رعایت پنج اصل کنترل دیابت، باعث می ‌شود تا افراد دیابتی بتوانند یک زندگی سالم با افراد غیر دیابتی داشته باشند و از پیدایش عوارض دیابت جلوگیری کنند.

این پنج اصل عبارتند از: آموزش، کنترل روزانه، تغذیه صحیح، فعالیت جسمانی و مصرف منظم داروها (قرص یا انسولین) در صورتی که هر یک از این پایه ‌ها سست باشد تعادل و در واقع کنترل دیابت بر هم خواهد خورد.

مهم‌ ترین راهکاری که در پیشگیری و درمان همه بیماری‌های مزمن از جمله دیابت مورد توجه قرار می‌گیرد، اصلاح سبک زندگی است.

سبک زندگی شامل تغذیه سالم، فعالیت بدنی، سلامت روان و عدم مصرف دخانیات است.

همچنین باید کنترل وزن و پیشگیری از چاقی را نیز در این برنامه موردتوجه قرار دهید.

چنانچه در خانواده شما سابقه ابتلا به دیابت وجود دارد حتماً به‌طور منظم با پزشک خود در ارتباط بوده و جهت پیشگیری از این بیماری نسبت به اصلاح سبک زندگی اقدام نمایید.

دیابت در کودکان

دیابت در کودکان

دکتر مسعود نواصرزاده، متخصص غدد و گوارش می گوید: اگرچه دیابت نوع 2، معمولا در سنین میانسالی دیده می شود اما اخیرا در کودکان نیز، این نوع دیابت رو به افزایش است.

وی با اشاره به تشدید خطر ابتلا به دیابت نوع 2 از سن 45 سالگی، می افزاید: افزایش سن، باعث کاهش توده عضلانی، کم تحرکی و افزایش وزن می شود

به گفته نواصرزاده، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در کودکان، ناشی از شیوع چاقی، کاهش فعالیت بدنی و همچنین عادت بد غذایی است.

وی، تصریح می کند: شانس ابتلای افراد با سابقه دیابت در والدین و خواهر و برادر، بیش از افرادی است که سابقه خانوادگی از این بیماری ندارند. زیرا، افزایش این خطر، احتمالا به انتقال بعضی از ژن های عامل بیماری مربوط می شود.

آمار بیماران مبتلا به انواع دیابت

در حالی که در هر 10 ثانیه یک نفر به علت ابتلا به دیابت فوت می کند و 2 نفر به این بیماری مبتلا می شوند.

هر سال 7 میلیون نفر نیز به آمار دیابتی ها در جهان افزوده می شود و این در حالی است که 80 درصد افراد مبتلا به دیابت تا سال 2025 در قاره آسیا، متعلق به کشورهایی هستند که وضع اقتصادی متوسط رو به پایین دارند.

همچنین 23 آبان برابر با 14 نوامبر به نام روز جهانی دیابت نامگذاری شده است، مجمع عمومی سازمان ملل، دیابت را به عنوان یک بیماری مزمن و ناتوان کننده با هزینه های هنگفت شاخته است که خانواده ها، دولت ها و کل جهان با آن مواجه است.

بیشتر بخوانید:

۱۱ نکته مهمی که دیابتی ها در فصل تابستان باید رعایت کنند !

آنچه باید از بیماری دیابت بی مزه بدانید !



این مطلب چقدر مفید بود ؟
5.0 از 5 (1 رای)  
توجه: مطالب پزشکی و سلامت مجله دلگرم ، از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند ، لذا توصیه پزشکی یا درمانی تلقی نمی شوند ، چنانچه مشکل پزشکی دارید حتما برای تشخیص و درمان به پزشک یا متخصص مراجعه کنید.

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits