تعویض مفصل لگن و ران چگونه انجام میشود؟

مزایا و معایب تعویض مفصل لگن و ران

عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران در چه کسانی مورد نیاز است؟

به علل متفاوتی ممکن است مفصل ران در ناحیه لگن دچار تخریب شدید شود که معمول ترین آنها عبارتند از:

• وقتی که مفصل ران سائیده شده و دچار آرتروز و خرابی میشود.
• بد جوش خوردن شکستگی های لگن و استابولوم.
• نکروز آوازکولر و خرابی سر استخوان ران به علت نرسیدن خون.
• درگیر شدن مفصل ران به علت بیماری روماتیسم.
• وقتی که مفصل ران دررفتگی مادرزادی داشته و به علت آن خراب میشود.

در این موارد اگر شدت درد بیمار کم باشد میتوان آن را با مصرف داروهای ضد درد و ضد التهاب کاهش داد و در صورت شدید بودن درد عمل جراحی تعویض مفصل لگن میتواند درد بیمار را از بین ببرد.

مراحل جراحی تعویض مفصل لگن و ران

جراحی تعویض مفصل لگن، یک فرایند مرحله به مرحله است که طی آن، بخش گوی و کاسه پروتز لگن در انتهای استخوان ران (فمور) و فرورفتگی استخوان لگن قرار می‌گیرد. بهترین جراح لگن برای هر بیمار خاص، از جنس به‌خصوصی از اجزای پروتز لگن استفاده می‌کند. پروتزهای جراحی لگن انواع فلزی، سرامیکی و پلاستیکی دارند. علاوه بر جنس پروتز، روش‌های اتصال پروتز مفصل لگن به استخوان نیز متنوع هستند و باید به دقت و ظرافت انتخاب شوند، تا بهترین نتیجه از جراحی لگن حاصل شود.

اتصال پروتز مفصل لگن به استخوان، به دو روش انجام می‌شود:

پروتزهای غیر سیمانی؛ این پروتزها دارای پوشش منفذدار هستند که استخوان می‌تواند در داخل آن‌ها رشد کند و پروتز مفصل در محل پیوند، پایدار شود.

برای انجام جراحی تعویض مفصل لگن، به‌طور معمول بی‌هوشی عمومی ایجاد می‌شود و بیمار به خواب فرو می‌رود. بسته به شرایط بیمار، در صورتی که لازم باشد، می‌توان به جای بی‌هوشی عمومی از بی‌هوشی موضعی برای جراحی تعویض مفصل لگن استفاده کرد. در این حالت، بیمار بیدار است اما محل جراحی را حس نمی‌کند. جراحی تعویض مفصل لگن اغلب بین 60 تا 90 دقیقه طول می‌کشد.

1. در عمل جراحی تعویض مفصل لگن پزشک جراح سر استخوان ران را که خراب شده است از بدن بیمار خارج کرده و آنرا با یک کره فلزی جایگزین میکند.
2. اتصال این سر فلزی به باقیمانده استخوان ران با یک زائده به نام دسته Stem است که به سر فلزی متصل شده و پزشک جراح با قرار دادن دسته به داخل کانال مرکزی استخوان ران سر مصنوعی را در محل خود محکم میکند.
3. جراح ارتوپد سپس سطح داخلی حفره استابولوم در ناحیه لگن را که خراب شده است با ابزار های خاصی میتراشد. با این کار غضروف های خراب شده و استخوان های اضافه از داخل حفره استابولوم خارج شده و حفره به شکل یک نیمکره کامل درمیاید.
4. سپس یک کاسه فلزی به شکل نیمکره در داخل حفره آماده شده گذاشته شده و در داخل آن یک کاسه پلاستیکی از جنس پلی اتیلن گذاشته میشود.
5. در بعضی موارد ممکن است کاسه پلاستیکی بدون کاسه فلزی و تنها توسط یک چسب مخصوص به داخل حفره استابولوم چسبانده شود. به آن چسب، سیمان استخوانی Bone cement میگویند.
6. سر فلزی در داخل کاسه پلاستیکی قرار داده میشود تا بتواند در جهات مختلف در درون آن حرکت کند.

آیا عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران یک بار برای همیشه است؟

• همانطور که مفصل طبیعی انسان عمر ابدی ندارد مفصل مصنوعی لگن هم همینطور است. این مفاصل مصنوعی ممکن است بعد از مدتی در داخل استخوان شل شوند.
• ممکن است دچار خوردگی شوند و یا ممکن است استخوان بدن در اطراف آنها خورده شود. اینکه این اتفاق چه مدت بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن میفتد در همه بیماران یکسان نیست.
• در غالب افراد عمل شده، مفصل مصنوعی لگن تا آخر عمر وی کار کرده و عمل جراحی تعویض مفصل لگن فقط یک بار در تمام طول عمر وی انجام میشود.
• البته در بعضی بیماران ممکن است به عللی نیاز باشد تا مفصل مصنوعی یک بار دیگر و یا حتی بیش از یک بار تعویض گردد.
• مفاصل مصنوعی لگن در صورتیکه به درستی کارگذاشته شوند معمولا بیش از ۲۵-۲۰ سال عمر میکنند ولی این مدت میتواند بیشتر و یا گاهی کمتر از این هم بشود.

تعویض مفصل لگن چه فایده ای دارد؟

• بیمارانی که تصمیم به عمل جراحی تعویض مفصل لگن میگیرند عمدتا کسانی هستند که به علت خراب شدن مفصل ران در این ناحیه درد دارند. این درد مانع از انجام کارهای روزانه شده و لذت یک زندگی خوب و سالم را از بیمار میگیرد.
• قبل از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن بسیاری از بیماران از خود میپرسند این نوع جراحی چه کمکی میتواند به من بکند و بعد ار جراحی چه تغییری در زندگی من رخ میدهد.
• عمل جراحی تعویض مفصل لگن میتواند بر روی مشکلات زیر تاثیر گذار باشد.

همچنین بخوانید:

تعویض مفصل زانو

راه های مناسب برای پیشگیری از عفونت مفاصل

علت و درمان سریع درد استخوان های لگن چیست؟

درد مفصل ران

• وقتی مفصل ران در ناحیه لگن خراب میشود بیمار دچار درد در این مفصل میشود. به علت ساییده شدن سطوح ناهموار سر استخوان ران و حفره استابولوم پایانه های حس درد در مفصل تحریک شده و بیمار احساس درد میکند.
• این حس درد موجب میشود تا بیمار سعی کند مفصل ران خود را زیاد حرکت ندهد چون هر حرکتی در مفصل شدت درد را افزایش میدهد.
• بتدریج فعالیت های روزانه بیمار محدودتر میشوند و بیمار به علت این درد از یک زندگی سالم و شاد محروم میگردد. این درد موجب لنگش هم میشود.
• علت اینست که بیمار سعی میکند در حین راه رفتن فشار کمتری بر روی اندام دردناک وارد کند و در نتیجه نمیتواند خوب راه برود. یعنی در حین راه رفتن دچار لنگیدن است.
• درد مفصل ران بعد از تعویض مفصل لگن کاملا و یا تا حد زیادی از بین میرود. علت این که گفته میشود “تا حد زیادی از بین میرود” اینست که بعضی از بیمارانی که دچار تخریب مفصل ران شده اند مشکلات دیگری هم دارند.

بطور مثال تعدادی از این بیماران تنگی کانال نخاعی و یا هرنی دیسک کمری هم دارند و این مشکلات میتوانند درد لگن را تشدید کنند.

• بعد از جراحی تعویض مفصل لگن دردی که به علت ساییدگی مفصل ران ایجاد شده است کاملا از بین میرود ولی دردی که به علت تنگی کانال نخاعی و یا هرنی دیسک بین مهره ای در لگن حس میشده است بدون تغییر باقی میماند.
• پس قبل از هر عمل جراحی تعویض مفصل لگن باید منشا درد به درستی مشخص شود.

محدودیت حرکتی در مفصل

• خراب شدن مفصل ران در ناحیه لگن موجب محدود شدن حرکات این مفصل میشود. سر استخوان ران دیگر نمیتواند به راحتی در داخل حفره استابولوم حرکت کند.
• البته مقداری از این محدودیت حرکت مربوط به سفت و غیر قابل انعطاف شدن رباط ها و تاندون های اطراف مفصل ران است.
• بعد از جراحی تعویض مفصل لگن چون سر استخوان ران و کاسه استابولوم هر دو عوض شده اند حرکت مفصل به راحتی انجام میشود.
• البته گاهی اوقات ممکن است به علت تغییرات شدیدی که در استخوان های لگن و در بیومکانیک مفصل ران ایجاد شده است و به علت کوتاه شدن شدید رباط ها و تاندون های اطراف مفصل، این محدودیت حرکت بعد از جراحی بطور کامل رفع نشود ولی میتوان گفت که تا حد زیادی بهبود میابد.

در چه شرایطی انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران نیاز است؟

• عدم تسکین درد علی رغم مصرف دارو.
• ایجاد مشکلات زیاد در راه رفتن.
• نمی توانید خواب خوبی داشته باشید.
• عدم توانایی لازم برای بالا و یا پایین آمدن از پله ها.
• خسته شدن از نشستن در یک موقعیت ثابت.

مراقبت های قبل از انجام جراحی تعویض مفصل لگن و ران چیست؟

• شما حتما باید با جراح خود یک جلسه مشاوره داشته باشید تا وی را از شرایط جسمانی خود آگاه سازید.
• ارائه شرح کاملی از سابقه درماین و پزشکی خود.
• انجام یک معاینه کلی برای تشخیص سلامتی قلب شما و سایر ارگانها.
• بررسی میزان آسیب دیدگی لکن قبل از انجام عمل.
• انجام آزامش خون، عکس برداری و در برخی مواقع MRI .

مراقبت های بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران چیست؟

به طور کلی بعد از انجام جراحی باید به شدت مراقب باشید که جا به جایی و حرکات شدید نداشته باشید. به همین دلیل باید نکات زیر را رعایت کنید :

• از خم کردن پا به سمت داخل جدا خودداری کنید.
• به مدت ۶ هفته یک بالش بین پاهای خود قرار دهید.
• پا و زانوی خود را بیش از ۹۰ درجه باز نکنید.
• در صندلی های تگ هرگز ننشینید.
• برای برداشتن چیزی اصلا خم نوشید.
• از توالت فرنگی برای دتستشویی رفتن استفاده کنید.
• بعد از ۶ الی ۱۲ هفته شرایط شما تا حد زیادی بهبود پیدا کرده است اما برای بازگشتن به شرایط اولیه معمولا بین ۶ الی ۱۲ ماه زمان نیاز است.

انجام جراحی تعویض مفصل لگن و ران چه خطراتی دارد؟

این مسئله ارتباط خاصی با سن شما دارد. اما در حالت کلی عوارض زیر ممکن است وجود داشته باشد :

• عفونت
• شکستگی استخوان ران یا لگن
• آسیب به عصب یا عروق خونی
• تشکیل لخته های خون در پا
• نابرابری اندازه پا
• از بین رفتن عصب های قسمت ران.
• افزایش درد

در فیلم زیر روش انجام تعویض مفصل لگن نشان داد میشود.