بیماری مالاریا در ایران + علت، علائم و راه‌ های پیشگیری و درمان

نگاهی به علل بیماری مالاریا و راه‌ های تشخیص آن

مالاریا مهم‌ترین بیماری انگلی و یکی از مسایل مهم بهداشتی تعدادی از کشورها بخصوص کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا است. بیماری مالاریا با نام‌های دیگری چون پالودیسم، تب و لرز، تب نوبه و تب متناوب نامیده می‌شود.

این بیماری به صورت عفونت حاد در بیشتر موارد وخیم و گاهی طولانی و با ویژگی‌های تب متناوب و لرز، کم‌خونی و بزرگیطحال و گاه با ویژگی‌های ساده یا کشنده دیگر خودنمایی می‌کند. اهمیت این بیماری به خاطر شیوع زیاد و مرگ‌ومیر قابل توجه‌است. انگل مالاریا توسط یک تیره از پشه به نام آنوفل به انسان منتقل می‌شود که این تیره شامل چندین گونه است.

کلمه مالاریا یک کلمه ایتالیایی و به معنای هوای بد (Mal-Aria) است و منظور از آن تعریف بیماری با ویژگی‌های تب متناوب است که ایتالیایی‌ها در گذشته وجود آن را ناشی از هوای بد و مناطق باتلاقی می‌دانستند. همواره با گرم شدن زمین، شیوع این بیماری افزایش می‌یابد.

( Incubation period ) دوره کمون بیماری مالاریا

زمانی که ذره تاثیر گذار ( پلاسمودیوم ) به وسیله پشه آنوفل وارد بدن شده تا قبل از ظاهر شدن اولین علائم بیماری به آن دوره کمون گفته می شود.دوره کمون بیماری مالاریا در اغلب موارد بین 7تا30 روز بوده.کوتاه ترین دوره کمونی در ” پلاسمودیم فالسی پاروم” و طولانی ترین دوره کمون در مالاریا” مالاریه” مشاهده می شود. داروهای ضد بیماری مالاریا برای پیشگیری و یا به تاخیر انداختن مالاریا، برای مسافرانی که به محل بومی مالاریا مسافرت کرده اند مورد استفاده قرار می گیرد که مدت تاخیراندازی بین چند هفته تا چند ماه میباشد.

شناخت کامل بیماری مالاریا

رده بندی و تقسیم بندی حمله مالاریا که بین 6تا 10 روز طول می کشد شامل موارد زیر می باشد:

مراحل حمله مالاریا

• مرحله سرد (احساس سرماو لرزش)
• مرحله گرم(تب،سردرد، تهوع،حمله ها در بچه ها)
• در نهایت مرحله تعریق (عرق،برگشت بدن به دمایی عادی،خستگی)
• حمله گاهی هر دو روز یکبار به وسیله ترتین انگل و حمله های سه روز بکبار توسط انگل ها های کوارتان اتفاق می افتد.

علائم و نشانه های بیماری مالاریا

بیشتر بیماران ترکیبی از علائم رایج زیر دارا هستند:

تب، سرما، عرق، سردرد، استفراغ، دردبدنی، دردعمومی

در کشورهایی که مالاریا نادر است ممکن است علائم به آنفولانزا، سرماخوردگی یا بیماریهای عفونی( به خصوص اگر به بیماری مالاریا مشکوک نباشند ) نسبت داده شود.اما در کشورهای که مالاریا رایج است، حتی بدون آزمایشهای تشخیصی قابل تشخیص است.

بروز علائم فیزیکی مالاریا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بالا رفتن دما، تعریق، تضعیف بدن، بزرگ شدن طحال
• بعلاوه شامل عارضه های دیگری چون:
• زردی خفیف ، بزرگی کبد ، کاهش سرعت تنفسی

تشخیص مالاریا

بستگی به اثبات انگل در بررسی گسترش خون زیر میکروسکوپ دارد.تشخیص ممکن است از طریق آنمی ضغیف، کاهش پلاکت خون ، بالارفتن بیلی روبین، بالا رفتن آمینو ترانسفرها صورت گیرد.

علائم و راه انتقال بیماری مالاریا

مالاریای شدید زمانی اتفاق می افتد که پلاسمودیم فالسی پاروم در یک اندام یا ارگان ایجاد عارضه کند ویا باعث اختلال در خون و یا متابولیسم بیمار شود.

نشانه های مالاریای شدید

ظاهر مالاریای شدید شامل:

• مالاریایی که بر مغز تاثیر می گذارد ، به همراه رفتار های غیر طبیعی، حمله ها ،یا سایر ناهماهنگی های نورولوژیک
• کم خونی و آنمی شدید بر اثر همولیزیس(نابودی گلبول های خون)
• هموگلوبینورا (هموگلوبین در اوره)در اثر همولیزیس
• ( ADRS ) ادم های ریوی یا سندرم شدت پریشانی دستگاه تنفس

کاهش شمار انگل در پاسخ به درمان

• نا به هنجاری در انعقاد خون و ترمبو سیت ها
• ایست قلبی وشک
• از دیگر علائم که باید به آنها توجه داشت عبارتند از:
• ناتوانی حاد کلیه (درست کار نکردن کلیه)
• هایپرپارازیتیما،جایی که بیش از %5 از گلبول های قرمز خون توسط انگل مالاریا آلوده شده باشند
• ماتابولیک اسیدوز(بالا بودن اسیدیته مایعات و بافت های بدن)،معمولاً همراه است یا هیپوگلیسیمیا(کاهش قند خون)
• همچنین هیپوگلیسیما ممکن است در زنان باردار که مبتلا به مالاریا خفیف هسنتد و یا بعد از درمان با گنه گنه رخ دهد.
• مالاریا شدید اغلب برای کسانی اتفاق می افتد که ایمنی به مالاریا ندارند و یا کسانی که ایمنی آنها نسبت به مالاریا کاهش پیدا کرده است. مالاریای شدید ممکن است در تمام افراد یک ناحیه ای که انتقال مالاریا در آن ناحیه وجود ندارد یا کم است و بخصوص و زنان باردار دیده شود. بیماران مبتلا به مالاریا شدید باید سریعاً تحت درمان قرار بگیرند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در صورت داشتن تب بالا در هنگام سفر یا بعد از مسافرت به یک منطقه خطرناک مالاریا، با پزشک خود صحبت کنید. انگل‌هایی مولد این بیماری گاها باعث می‌شوند که عفونت مالاریا بتواند تا یک سال در بدن شما به‌صورت نهفته باقی بماند. اگر علائم شدید داشتید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

عوامل خطر

افرادی که در معرض خطر بیماری جدی قرار دارند عبارت‌اند از:

• کودکان و نوزادان
• مسافران از نواحی بدون مالاریا می‌آیند
• زنان باردار و نوزاد به دنیا نیامده آن‌ها

•فقر، فقدان آگاهی و کمبود دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی همچنین به گسترش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری مالاریا در سراسر جهان کمک می‌کند.

ایمنی می‌تواند کاهش یابد

ساکنان ناحیه‌ای که در آن مالاریا شایع است ممکن است در معرض این بیماری قرار بگیرند که اغلب آن‌ها ایمنی جزئی را به دست می‌آورند که می‌تواند شدت علائم مالاریا را کاهش دهد. بااین‌حال، اگر شما به کشور دیگری منتقل شوید، اگر دیگر در معرض انگل قرار نگیرید، این مصونیت جزئی می‌تواند ناپدید شود.

عوارض بیماری مالاریا

مالاریا می‌تواند کشنده باشد، به‌ویژه از طریق گونه‌هایی که در مناطق گرمسیری آفریقا شایع است. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها برآورد می‌کنند که ۹۰ درصد از کل مرگ‌ومیر مالاریا در آفریقا رخ می‌دهد که بیشتر در کودکان زیر ۵ سال رخ می‌دهد.

در بیشتر موارد، مرگ‌ومیر مالاریا به یک یا چند عارضه جدی در ارتباط است، ازجمله:

مالاریاD مغزی: اگر سلول‌های خونی پر از انگل شود، عروق خونی کوچک شمارا به مغز شما (مالاریای مغزی) مسدود می‌کنند، ممکن است تورم در مغز شما یا آسیب مغزی ایجاد شود. مالاریای مغزی ممکن است باعث کما شود.
مشکلات تنفسی: مایع انباشته‌شده در ریه‌ها (ادم ریوی) می‌تواند تنفس را دشوار کند.
نارسایی اندام‌ها: مالاریا می‌تواند باعث نارسایی کلیه‌ها یا کبد شما شود یا باعث پارگی در طحال شود هر یک از این مشکلات می‌تواند امری تهدیدکننده برای زندگی فرد مبتلابه بیماری مالاریا باشد.
کم خونی: مالاریا به سلول‌های قرمز خون آسیب می‌زند، که این امرمی تواند منجر به کم‌خونی شود.
قند خون پایین (هیپو گلیسمی): اشکال شدید مالاریا می‌تواند سبب کاهش میزان قند خون شود و افت قند خون شدید می‌تواند باعث کما یا مرگ شود.همچنین می‌توان از کینین که یکی از رایج‌ترین داروهایی است که برای مبارزه با مالاریا استفاده می‌شود. برای درمان این وضعیت استفاده کرد.

مالاریا ممکن است مجدداً عود کند

برخی از انواع انگل مالاریا که به‌طورمعمول شکل‌های خفیف بیماری را تشکیل می‌دهند، می‌توانند سال‌ها ادامه داشته و باعث عود مجدد بیماری مالاریا در فرد شوند.

درمان بیماری مالاریا

انواع داروها و طول درمان متفاوت است و بستگی به موارد زیر دارد:

• کلروکین (آرالن)
• سولفات کینین (کوالاکین)
• هیدروکسی کلروکین (Plaquenil)
• ملفوکین
• ترکیب اتواکون و پروژانیل (مالارون)