از علل مختلف درد پاشنه پا بیشتر بدانید!

درد پاشنه پا و روشهای درمان آن

درد پاشنه پا یکی از دردهایی است که مشکلات زیادی برای فرد مبتلا ایجاد می کند، اما در اغلب موارد قابل درمان است و درمان آن نیز بستگی به علت درد دارد. خیلی از مردم و گاهی حتی برخی از پزشکان معتقدند احساس درد در قسمت پاشنه پا به علت «خار پاشنه» است؛ اما خارپاشنه یا فاسئیت پلانتار دلیل همه دردهای ناحیه پاشنه نیست.

گفته می‌شود کسانی که به درد در ناحیه پاشنه مبتلا می‌شوند برجستگی کوچک استخوانی در زیر استخوان پاشنه دارند که به آن خار پاشنه می‌گویند اما وجود یک برجستگی استخوانی در زیر استخوان پاشنه علت درد آن ناحیه نیست؛‌‌ همان طور که با خارج کردن این برجستگی استخوانی، درد از بین نمی‌رود. در واقع از هر ده نفر یک نفر خار پاشنه دارد ولی همه آن‌ها درد ندارند.

اگر از پاشنه پای خود بیش از حد استفاده کنید یا آسیب ببینید، ممکن است درد پاشنه پا را حس کنید. این درد ممکن است خفیف باشد و گاهی ناتوان کننده می شود. اگر درمان‌های ساده خانگی درد را تسکین ندهد، لازم است برای تشخیص علت به پزشک مراجعه کنید.

رایج ترین علل درد پاشنه پا

فاستئیت پلانتار (Plantar fasciitis)

فاستئیت پلانتار زمانی رخ می دهد که فشار زیادی به پا وارد شده و بهرباط کف پا یا رباط فاشیای پلانتار* plantar fascia آسیب رسانده و باعث درد و سفتی در این قسمت می شود.

پیچ خوردگی ها و فشارها

پیچ خوردگی ها آسیب هایی هستند که اغلب در نتیجه فعالیت های جسمی به بدن وارد می شوند. این آسیب ها رایج هستند و از خفیف تا شدید وجود دارند.

شکستگی

شکستگی استخوان این قسمت نیز باعث بروز درد می شود. این وضعیت یک شرایط اورژانسی محسوب می شود و نیاز به درمان فوری دارد.

التهاب تاندون آشیل (Achilles tendonitis)

التهاب تاندون آشیل زمانی رخ می دهد که تاندون آشیل، تاندونی که ساق پا را به پاشنه پا متصل می کند، دردناک یا ملتهب شود، علت آن استفاده زیاد یا صدمه است.

بورسیت (Bursitis)

بورسیت التهاب بورس هاست. بورس ها Bursae کیسه های پر شده از مایع هستند که در اطراف مفاصل یافت می شوند. این کیسه ها منطقه ای که تاندون ها، پوست و بافت عضلات به استخوان ها می رسند را احاطه کرده اند. (بورس ها از اصطکاک بین استخوان ها و سایر بافت ها جلوگیری می کنند).

اسپوندیلیت آنکیلوزان یا آنکیلوزانیا (Ankylosing spondylitis)

این نوع آرتریت در درجه اول ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث التهاب شدید مهره ها می شود که ممکن است منجر به درد مزمن و ناتوانی فرد شود.

استئوکندروز (Osteochondroses)

این اختلالات به طور مستقیم بر روی رشد استخوان ها در کودکان و نوجوانان تاثیر می گذارد.

آرتریت واکنشی (Reactive arthritis)

یک عفونت در بدن می تواند عامل شروع این نوع آرتریت باشد. (به دنبال یک عفونت در یک قسمت از بدن در مفصلی دور از آن التهاب ایجاد می شود).

علائم درد پاشنه‌ پا

معمولا اولین چیزی که بیماران در مورد علائم خود شرح می‌دهند، درد شدید پاشنه‌ی پا است. این درد معمولا در هنگام برداشتن اولین قدم‌ها پس از بیدار شدن از خواب شدید‌تر است و همچنان که شما به راه رفتن ادامه می‌دهید، کم‌کم بهتر می‌شود. اما در صورتی که برای مدتی بنشینید و مجددا شروع به راه رفتن بکنید، این درد در قدم‌های اولیه شدید است. درد پاشنه از نوع درد‌های متناوب است، به این معنا که در دوره‌هایی تسکین پیدا می‌کند و مجددا در دوره‌هایی تشدید می‌شود. افرادی که به درد پاشنه دچار هستند، اغلب اظهار می‌کنند که این درد شبیه به درد دندان، تیرکشنده است و گاها تا قوس کف پا منتشر می‌شود. این درد ممکن است به دفعات زیاد، با یک دوره استراحت تسکین پیدا کند اما بعد از مدتی دوباره عود می‌کند. در واقع این درد، یکی از مشکلات آزاردهنده‌ای است که بدون رسیدگی، هرگز به طور کامل برطرف نمی‌شود.

بسیاری از بیماران دارای علائم مشابهی با یکدیگر هستند. مواردی که در ادامه ذکر شده، از شایع‌ترین علائم همراه با درد پاشنه و التهاب فاسیت پلانتار هستند:

• شدید بودن درد پاشنه‌ پا در هنگام بیدار شدن از خواب و برداشتن اولین قدم‌ها
• شدت یافتن درد بعد از انجام ورزش یا فعالیت‌های سنگین
• شدت یافتن درد در هنگام راه رفتن بعد از نشستن به مدت طولانی
• احساس درد تیرکشنده و منتشرشونده در پاشنه‌ پا

روش‌های درمان درد پاشنه‌ پا

استراحت

حتی‌الامکان به پای آسیب‌دیده استراحت بدهید. از پیاده‌روی طولانی یا ایستادن درازمدت خودداری کنید. البته باید تمرین‌های کششی عضله‌های کف پا و ساق پا را به طور مرتب انجام دهید.

مسکن

داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) مانند ایبوپروفن درد را تسکین می‌دهد.

کمپرس سرد

پاشنه درد برخی بیماران نیز با کمپرس یخ تسکین می‌یابد، به بیمار توصیه می‌شود تا کیسه یخ را به مدت 5 تا 10 دقیقه روی پاشنه دردناک قرار دهد تا درد و التهاب تسکین یابد.

البته کیسه یخ را نباید مستقیم روی پوست گذاشت و باید آن را در یک حوله پیچید و سپس روی موضع دردناک قرار داد. اگر کیسه یخ ندارید، می‌توانید از یک بسته سبزیجات منجمد استفاده کنید.

ورزش درمانی

متخصص انجام تمرین‌هایی را به بیمار توصیه می‌کند که عضله‌های ساق پا و پلانتار فاسیا (نوار بافتی در امتداد کف پا) را تحت کشش قرار می‌دهد. این تمرین‌های کششی درد را تسکین می‌دهد و انعطاف پذیری پای آسیب دیده را افزایش می‌دهد.

در ادامه روش انجام چند تمرین کششی را توضیح می‌دهیم. متخصصین معمولاً توصیه می‌کنند که تمرین‌ها بر روی هر دو پا انجام شود، حتی اگر فقط یک پاشنه دردناک باشد. حرکت‌های کششی تعادل و پایداری را افزایش و درد پاشنه را تسکین می‌دهد.

• کشش با حوله

حوله بلندی را کنار تخت بگذارید. صبح‌ها قبل از آن که از تخت پایین بیایید، حوله را دور کف پا بیاندازید، از دو سر حوله بگیرید و پنجه را با حوله به سمت بدن بکشید. زانو را باید حین انجام حرکت صاف نگه دارید. این حرکت را سه بار برای هر پا تکرار کنید.

• کشش مقابل دیوار

هر دو دست را به ارتفاع شانه روی دیوار قرار دهید، یک پا را جلوتر از پای دیگر بگذارید. فاصله پای جلو تا دیوار باید حدود 30 سانتی متر باشد. زانوی جلو را خم کنید و پای عقبی را صاف نگه دارید. تاحدی به طرف دیوار خم شوید که کشیده و سفت شدن عضله‌های ساق پشت پا را حس کنید. سپس به حالت اولیه برگردید. این حرکت را ده بار تکرار کنید، سپس جای پاها را عوض کنید و مراحل را از ابتدا شروع کنید. کشش روبروی دیوار را دو بار در روز انجام دهید.

• کشش روی پلکان

روی پله رو به سمت پلکان بایستید و برای حفظ تعادل از نرده‌ها بگیرید. پاها را اندکی از هم باز کنید، پاشنه‌ها نباید روی پله‌ها باشد و باید اندکی آویزان باشد.

پاشنه‌ها را تا جایی پایین ببرید که در عضله‌های ساق پا احساس کشش کنید. 40 ثانیه در این حالت بمانید، سپس پاشنه‌ها را به حالت اولیه برگردانید. این حرکت را دو مرتبه در روز، هر مرتبه 6 بار تکرار کنید.

کفش

پزشک عمومی یا متخصص پا (پدیاتریست) از بیمار می‌خواهد تا کفش خود را عوض کند. پوشیدن کفش‌های تخت توصیه نمی‌شود، چون این کفش‌ها از پاشنه پا حمایت نمی‌کنند و در نتیجه پاشنه درد تشدید می‌شود. بهترین کفش‌ها کفش‌هایی با پد محافظ پاشنه هستند که به خوبی از قوس کف پا نیز حمایت می‌کنند.

پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند نیز تسکین کوتاه مدت یا درازمدت درد را به ارمغان می‌آورد، چون کفش پاشنه بلند فشار روی پاشنه‌ها را کاهش می‌دهد. البته پوشیدن کفش پاشنه بلند در درازمدت باعث عود کردن پاشنه درد می‌شود. متخصص پا کفش طبی مناسب را توصیه می‌کند.

ارتز و کفی طبی

ارتز کفی طبی است که داخل کفش قرار داده می‌شود تا از کف پا حمایت کند و به بهبود پاشنه کمک کند. کفی‌های آماده را می‌توان از فروشگاه‌های لوازم ورزشی و داروخانه‌های بزرگ خریداری کرد. متخصص پا نوع مناسب کفی طبی را توصیه می‌کند.

اگر درد واکنشی به درمان نشان ندهد و مرتب بروز یابد، یا اگر ساختار یا شکل پا غیرطبیعی باشد، کفی سفارشی ساخته می‌شود. کفی طبی سفارشی دقیقاً متناسب با شکل پا تهیه می‌شود. با این حال در حاضر هیچ گونه شواهدی دال بر مفیدتر و موثرتر بودن کفی‌های سفارشی از کفی‌های آماده وجود ندارد.

تزریق کورتیکواستروئید

اگر درمان علائم دردناک را تسکین ندهد، متخصص تزریق کورتیکواستروئید را توصیه می‌کند. کورتیکواستروئید دارویی با اثر ضدالتهابی قوی است. البته این دارو باید با احتیاط مصرف شود، چون مصرف بیش از حد آن عوارض جانبی جدی مانند افزایش وزن و فشار خون بالا به دنبال دارد.
در نتیجه پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که در سال بیش از سه تزریق کورتیکواستروئید بر روی هر نقطه از بدن انجام نشود. بی‌حسی موضعی قبل از تزریق کورتیکواستروئید انجام می‌شود تا کف پا بی‌حس شود و بیمار کمترین دردی حس نکند.

شاکویوتراپی

در صورتی که درد پاشنه‌ پا نسبت به درمان‌های گفته شده پاسخگو نباشد، ممکن است از شیوه‌ی درمانی جدید به نام شاک‌ویوتراپی یا ESWT استفاده شود. تکنولوژی جدید شاکویو تراپی، روشی موثر در درمان مشکلات مزمن تاندون و درد در ناحیه پاشنه پا می‌باشد، خصوصاً اگر علت آن خار پاشنه باشد. دو فرم کم انرژی و پر انرژی شاکویو تراپی وجود دارد که هر دو برای درمان دردهای ناحیه پاشنه پا موثرند. تکنولوژی به کار رفته در دستگاه شاک‌ویوتراپی مشابه با روش سنگ‌شکنی کلیه بدون جراحی و با کمک امواج صوتی می‌باشد. در این روش نیز از امواج مشابهی برای ایجاد تکانه‌هایی در بافت آسیب‌دیده استفاده می‌شود که این عمل موجب تسریع روند بهبودی بافت می‌شود. شاکویوتراپی با اعمال ضربات کوچک به بافت مورد نظر عمل می‌کند. این ضربات کوچک، باعث تحریک پاسخ درمانی از طرف بدن می‌شود. این پاسخ درمانی موجب تشکیل مویرگهای خونی و افزایش انتقال مواد مغذی به ناحیه مورد نظر می‌شود.

تنها در موارد بسیار نادری انجام جراحی برای درمان درد پاشنه توصیه می‌شود. اما در صورت لزوم، با انجام جراحی، ساختار بافت نرم یا استخوان (یا هر رو) اصلاح می‌شود. به طور معمول در حین انجام این جراحی، فاسیت پلانتار آزاد می‌شود و یا بافت‌های غیر‌طبیعی که موجب بروز درد شده‌اند (مانند نوروما، بورسا یا تومور) برداشته می‌شوند. در صورتی که هدف از انجام جراحی، اصلاح ساختار‌های استخوانی باشد، معمولا در حین جراحی زائده‌ی استخوانی پاشنه برداشته می‌شود و راستای قرارگیری استخوان‌هایی که از محور طبیعی خود خارج شده‌اند، اصلاح می‌شود.

بسته به تشخیصی که پزشک از وضعیت شما داده است، روش‌های درمانی مختلفی برای شما وجود دارد. راه‌حل نهایی برای درمان درد پاشنه‌ پا، برطرف کردن دلیل اصلی و زمینه‌ای بروز این درد می‌باشد. شما با درمان منشا اصلی درد، از بروز مجدد آسیب‌دیدگی جلوگیری می‌کنید. یکی از راه‌های عالی برای حل مشکلات زمینه‌ای، استفاده از کفی‌های طبی سفارشی می‌باشد.

درمان جراحی برای رفع درد پاشنه پا

اگر بعد از ۱۲ ماه درمان فعال، درد همچنان باقی ماند پزشک معالج ممکن است تصمیم به انجام عمل جراحی بگیرد. انواع این اعمال عبارتند از

• آزاد کردن عضلات پشت ساق برای افزایش قابلیت انعطاف مچ پا
• آزاد کردن فاشیای پلانتار بصورت بریدن قسمتی از فاشیا برای افزایش قابلیت انعطاف فاشیا
• هر دو این اعمال جراحی را میتوان به روش باز یا با آندوسکوپ انجام داد.

پیشگیری از درد پاشنه پا

بهترین راه برای پیشگیری از درد پاشنه‌ پا، پوشیدن کفش‌های مناسبی است که به خوبی از قوس کف پا پشتیبانی می‌کند. ورزشکاران می‌توانند با پوشیدن کفش مناسب و انجام حرکات کششی از بروز درد پاشنه‌ پا پیشگیری کنند.

در صورتی که در پاشنه‌ پای خود کمی‌ احساس درد یا ناراحتی می‌کنید، باید بدانید که این درد عادی نیست و نباید آن را نادیده بگیرید. بنابراین در صورت بروز هرگونه دردی، لازم است سریعا دست به کار شوید و به پزشک متخصص مراجعه کنید. در صورتی که اجازه دهید درد پاشنه‌ پای شما شدت پیدا کند و از کنترل خارج شود، دچار مشکلات عدیده‌ دیگری خواهید شد. توصیه همیشگی ما این است که با بروز هرگونه دردی در ناحیه پا به متخصص بیماری‌های پا (پدورتیک) مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید:

از علل درد زانو و درمان های خانگی آن چه می دانید؟

دردهای سمپاتیک چیست؟ علائم تحریک سمپاتیک رابشناسید

مزایای باورنکردنی قرص جوینتیس در کاهش دردهای مفصلی

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم